Schadeomvang en schadeberekening

Transcriptie

1 Schadeomvang en schadeberekening NGB Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen 30 oktober 2012 mr. dr. Marcel R. Ruygvoorn

2 Afbakening Aansprakelijkheid wordt verondersteld (uitzondering: kort exposé proportionele aansprakelijkheid) Vermogensschade (geleden verlies en gederfde winst) Schadeomvang en schadeberekening

3 Vergoedbare schade De schade die op grond van een wettelijke verplichting tot schadevergoeding moet worden vergoed, bestaat in vermogensschade en ander nadeel, dit laatste voor zover de wet op vergoeding hiervan recht geeft

4 Vermogensschade Vermogensschade omvat zowel geleden verlies als gederfde winst. Voor de zekerheid: Art. 6:96 lid 2 BW Art. 6:277 BW

5 Gederfde winst versus indirecte schade Indirecte schade is geen wettelijk begrip Reikwijdte begrip indirecte schade door middel van uitleg vast te stellen

6 Black s Law Dictionary Consequential damages: losses that do not flow directly and immediately from a injurious act but that result indirectly from that act Economic loss: a monetary loss such as lost wages or lost profits Consequential loss: a loss arising from the results of damage rather than from the damage itself

7 Consequential loss A consequential loss is proximate when the natural and probable effect of the wrongful conduct, under the circumstances, is to set in operation the intervening cause from which the loss directly results

8 Enkele definities uit de praktijk Indirecte schade: - Gederfde winst en gederfde omzet - Gederfde winst, gederfde omzet en gemiste kansen - Alle schade die niet het rechtstreekse gevolg is van de gebeurtenis waarop de aansprakelijkheid berust - Alle schade die niet is indirecte schade (waarbij directe schade is gedefinieerd als: alle in eigen vermogen geleden schade die niet het gevolg is van claims van derden) - Iedere misgelopen (relatieve) vermogensvermeerdering

9 Algemeen vertrekpunt Degene die van andermans fout (OD of wanprestatie) nadeel ondervindt, moet zoveel mogelijk in de positie worden gebracht waarin hij zonder de fout zou hebben verkeerd Ratio: de gevolgen van de schending van het recht dienen te worden weggenomen (een secundaire vorm van rechtshandhaving)

10 De (aard van de) normschending bepaalt de omvang van de schadevergoedingsverplichting OD: voor de bepaling van de omvang van de schadevergoeding ( ) moet worden uitgegaan van een vergelijking van de situatie waarin de benadeelde als gevolg van de onrechtmatige daad verkeert, met de situatie waarin hij zonder de onrechtmatige daad zou hebben verkeerd (HR 18 januari 2002, NJ 2002, 168 Interplant / Oldenburger)

11 Normschending als basis (vervolg) Wanprestatie: de schade moet worden begroot op basis van de vermogensvermindering die ten tijde van de niet-nakoming door de tot de prestatie gerechtigde is geleden ten opzichte van de situatie waarin hij zou zijn geraakt bij behoorlijke nakoming (HR 26 april 2002, NJ 2004, 210 Sparrow / Van Beukering)

12 Normschending als basis (vervolg) Ontbinding wegens wanprestatie: de omvang van [de] schadevergoeding moet worden vastgesteld door met elkaar in vergelijking te brengen, enerzijds, de hypothetische situatie waarin de schuldeiser zou hebben verkeerd bij een in alle opzichten onberispelijke wederzijdse nakoming en, anderzijds, de feitelijke situatie waarin de schuldeiser na ontbinding van de overeenkomst verkeert (in voorkomende gevallen: na afwikkeling van de, uit art. 6:271 BW voortvloeiende, verbintenissen tot teruggave dan wel ongedaanmaking) (HR 24 september 2004, NJ 2006, 201 Muijlaert / Moes)

13 Normschending als basis (vervolg) Bij onbevoegde vertegenwoordiging: de schadevergoedingsverplichting omvat: mede het voordeel dat de niet tot stand gekomen overeenkomst voor de derde zou hebben meegebracht (het zogeheten positief contractsbelang) (HR 28 maart 1997, NJ 1997, 454 Wisman / Trijber)

14 Normschending als basis (vervolg) Art. 7:611 BW versus art. 7:658 BW bij een ongeval Art. 7:658 BW: werknemer dient te worden geplaatst in de situatie waarin deze zonder het ongeval zou hebben verkeerd Art. 7:611 BW: werknemer dient te worden geplaatst in de situatie waarin hij zou hebben verkeerd indien hij een behoorlijke verzekering was afgesloten

15 Vermogensvergelijking; lastiger dan je denkt Teruggedraaide verkoop; wat is de schade? (HR 26 maart 2010, LJN: BL0539) Beleggingsfoutje; wat is de schade? (HR 3 februari 2012, NJ 2012, 95) Adviesfoutje in de fiscale aftreksfeer; wat is de schade? (HR 3 april 1992, NJ 1992, 396) Positief contractsbelang bij afgebroken onderhandelingen

16 Schadevergoeding bij afgebroken onderhandelingen Plas / Valburg: vergoeding van het positief contractsbelang JPO / CBB: gerechtvaardigd vertrouwen in de totstandkoming van de overeenkomst Vollenhove / Shell: gerechtvaardigd vertrouwen in het tot stand komen van enigerlei contract

17 Vos / TSN; dogmatiek of winstverdubbelaar? Situatievergelijking Voordeelstoerekening Schadebeperkingsplicht

18 Onrechtmatige daad versus wanprestatie ofwel Hartlief versus Keirse

19 Geleden verlies versus gederfde winst Welke factoren zijn beslissend voor de invulling van het verschil tussen de situatie mét en de situatie zónder normschending en welke factoren blijven buiten beschouwing? Concrete versus abstracte schadeberekening

20 Uitgangspunt: concrete schadeberekening Bekendste uitzondering: de wettelijke (handels)rente Schadesoorten: - Letsel- en overlijdensschade: concreet - Zuivere vermogensschade: concreet - Zaakschade: abstract - Immateriële schade: abstract

21 De focus op (zuivere) vermogensschade Pootaardappelen en ENCI / Lindelauf

22 Toekomstschade Art. 6:105 BW Keuze tussen uitstellen begroting en, na afweging goede en kwade kansen, bij voorbaat begroten

23 Berekening van waardeverlies van een onderneming Intrinsieke waarde: eigen vermogen volgens de balans Liquidatiewaarde: verkoopwaarde van de activa Rentabiliteitswaarde: X keer de winst Discounted cash flow -methode: toekomstige/verwachte kasstromen Trading/transactie-multiples: vuistregels

24 Basis voor elke schadeberekening Historische cijfers Realistische en goedgekeurde begroting Marktinfo (trend e.d.) Conjunctuurgevoeligheid Bijzondere omstandigheden (levenscyclus product e.d.)

25 Toekomstige waardebepaling: de discounted cash flow -methode Uitgangspunt: contante waarde via disconteringsvoet bepalen en vervolgens oprenten Contant maken tegen hoge disconteringsvoet geeft lage beginwaarde In letselschadezaken vroegtijdige kapitalisatie in verband met lage rekenrente Bij handelszaken voordeel voor eiser want relatief hoge rekenrente

26 Tip voor juristen: Vind de juiste deskundige Blijf kritische vragen stellen

27 Vragen?