Pensioen in eigen beheer. Investeren in geluk?

Transcriptie

1

2 Pensioen in eigen beheer Investeren in geluk?

3 Pensioen eigen beheer Historie pensioen BV Onder Besluit Wet IB 1941 al mogelijk om pensioen in eigen beheer op te bouwen Om aanspraken van werknemers te beschermen werd per 15 mei 1952 de PSW van kracht. Pensioen verplicht onderbrengen bij onafhankelijke derde partij. Echter, voor DGA s ontheffingsbevoegdheid. 25 jaar later onderzoek: 95% vd ontheffingen DGA Tijdens overleg Brede Herwaardering opnieuw aan de orde PW: DGA expliciet uitgezonderd vd definitie werknemer Onderzoek Grant Thornton: 86% vd DGA s ziet pensioen eigen beheer als inkomensvoorziening en niet als fiscale aftrekpost.. 3

4 Pensioen eigen beheer Doel pensioen in eigen beheer Adequate oudedagsvoorziening voor de ondernemer Werkkapitaal binnen de eigen BV (ondernemer moet goede risicoafweging maken) 2009: NL kent DGA s 2009: pensioen BV s (2015: ) Fiscale waarde 31 mrd Commerciële waarde 73 mrd (2015: 83 mrd = 7% van de nationale verplichting) 2012: 90% van de BV s o.b.v. commercieel onder water 2015: 70% van de BV s o.b.v. fiscale waarden onder water 4

5 Problemen pensioen in eigen beheer Het verschil tussen de fiscale waardering en de commerciële waardering leidt tot complexiteit Voor DGA Voor Belastingdienst Complexiteit leidt ook tot onduidelijkheden Bij echtscheiding Bij dividend uitkering Lage rentestand 5

6 Verschil in waardering WEV Leeftijdcorrecties Direct ingaand risico vooroverlijden Indexatieverplichting Marktrente Fiscale waardering Geen leeftijdcorrecties Overlijdensrisico na pensioendatum Geen indexatieverplichting Rente ten minste 4% (3.29 IB) 6

7 Verschil in waardering Benaderde Marktwaarde (als er geen offerte voor handen is) Rekenmodel van Belastingdienst U-rendement + 0,5%-punt Bij open indexatie 2% vast leeftijdscorrecties 7

8 U-rendement Jaar Gem ,76% ,71% ,50% ,33% 2015 augustus 0,55% september 0,59% 8

9 Problematiek excedenten Pensioenprogramma en indexaties, 100% grens en overgang op partner Pensioen op leeftijd 67 Witteveen 2015 excedent 100% Grens Overgang partner 100% 70% VAP excedent ob% 100% 70% VPL excedent excedent Witteveen excedent excedent excedent Witteveen excedent excedent VAP excedent uitstel VPL excedent excedent VPL excedent Witteveen excedent excedent excedent Witteveen excedent excedent Witteveen excedent nvt 0% nvt 0% nvt 0% nvt 0% nvt 0% 100% 70% VAP excedent ob% Pre-witteveen 100% 70% Witteveen excedent VAP excedent uitstel Witteveen 100% 70% VPL excedent VPL excedent Witteveen excedent Witteveen excedent Witteveen excedent VPL 100% 70% VAP 100% 70% Pre Witteveen Witteveen VPL VAP Witteveen % 70% jaar

10 pensioen eigen beheer Doorgaan met opbouw kostbaar en ingewikkeld Stoppen met toekomstige opbouw Toezegging Weekers: Brief van 6 december 2013 premies moeten binnen BV blijven en afschaffen past niet in deze gedachte nadenken over problematiek en echtscheiding Reactie Tweede Kamer: (nr 33752) 18 feb vragen Reactie Wiebes: Brief 2 juni 2014 nr. DB2014/208M Structureel eenvoudiger en begrijpelijker voor de DGA Ingelegde middelen blijven beschikbaar voor de onderneming Regeling voor potentiële nabestaanden 10

11 pensioen eigen beheer Reactie Wiebes: Brief 2 juni 2014 nr. DB2014/208M Uitwerking van 4 varianten Voor 1 mei. 1 juli 2015 kenmerk DB2015/106/U oplossingsrichtingen PEB 24 september 2015 overleg geweest met belastingcommissie Vragen zijn al gedeeltelijk bekend vanuit Verbond van Verzekeraars Wetteksten zijn in concept al klaar. 11

12 Uitgangspunt Wiebes een aanpassing van de regeling voor pensioen in eigen beheer is alleen zinvol als de regelgeving structureel eenvoudiger en begrijpelijker wordt voor zowel de directeur-grootaandeelhouder als de Belastingdienst. We moeten als het even kan af van de ingewikkelde verschillen tussen de fiscale en civiele waarderingsregels bij het eigen beheer [Brief 2 juni 2014 Stas] 12

13 Randvoorwaarden 1. Ingelegde middelen moeten beschikbaar blijven voor (de financiering van) de eigen onderneming 2. Mogelijk blijven iets te regelen voor de (potentiële) nabestaanden 3. Budgettair haalbaar 13

14 Brief 6 december 2013/ overleg fracties Vier oplossingsrichtingen Fiscale waardering van de pensioenverplichting op commerciële grondslagen Fiscale pensioenverplichting vormt uitgangspunt voor de herrekening van de pensioenafspraken (afstempeling) Geheel nieuw systeem: fiscale reserve in eigen beheer voor de oude dag Beschikbarepremieregeling met een vast oprentingspercentage 14

15 Brief 6 december 2013/ overleg fracties Vier oplossingsrichtingen Fiscale waardering van de pensioenverplichting op commerciële grondslagen Budgettair niet haalbaar 15

16 Brief 6 december 2013/ overleg fracties Vier oplossingsrichtingen Fiscale waardering van de pensioenverplichting op commerciële grondslagen Fiscale pensioenverplichting vormt uitgangspunt voor de herrekening van de pensioenafspraken (afstempeling) Incidentele aanpassing met grote juridische bezwaren, en op langere termijn niet eenvoudiger 16

17 Brief 6 december 2013/ overleg fracties Vier oplossingsrichtingen Fiscale waardering van de pensioenverplichting op commerciële grondslagen Fiscale pensioenverplichting vormt uitgangspunt voor de herrekening van de pensioenafspraken (afstempeling) Geheel nieuw systeem: fiscale reserve in eigen beheer voor de oude dag Biedt objectief de meeste aanknopingspunten voor een echte vereenvoudiging en voldoet aan alle randvoorwaarden; waard om uit te werken 17

18 Brief 6 december 2013/ overleg fracties Vier oplossingsrichtingen Fiscale waardering van de pensioenverplichting op commerciële grondslagen Fiscale pensioenverplichting vormt uitgangspunt voor de herrekening van de pensioenafspraken (afstempeling) Geheel nieuw systeem: fiscale reserve in eigen beheer voor de oude dag Beschikbarepremieregeling met een vast oprentingspercentage In eerste instantie twijfels: BPR dient onzeker rendement te hebben Vast rendement = gegarandeerde toezegging (DCR en geen DBR) Dan toch op commerciële grondslag te waarderen 18

19 pensioen eigen beheer 19

20 pensioen eigen beheer Uitgangspunten Wet en regelgeving en de uitvoering moeten structureel eenvoudiger en begrijpelijker worden Ingelegde middelen moeten beschikbaar blijven voor de onderneming Oplossing voor de (potentiële) nabestaanden Budgettair neutraal Overgangsrecht moet interessant zijn Afstemming heeft plaatsgevonden met: VNO/NCW, NOB, SRA, RB, Werkgroep ondernemerspensioen Tilburg University en RJ 20

21 Twee oplossingsrichtingen uitgewerkt (brief van 2 juni 2015) Oudedagsbestemmingsreserve (OBR) Oudedagssparen in eigen beheer (OSEB) Maatschappelijke vraag einde van de levenscyclus van PEB = uitfaseren? 21

22 Oudedagsbestemmingsreserve Faciliteit in de Vpb waarbij belastingvrij vermogen wordt gereserveerd voor de toekomstige aanwending voor een oudedagsvoorziening van de DGA zonder in de opbouwfase reeds juridische afdwingbare rechten Uiteindelijk bedingen van een lijfrente Bij de BV Bij een bank Bij een verzekeraar Tijdens uitkeringsfase oprenting o.b.v. U-rendement 22

23 Oudedagsbestemmingsreserve Geen juridische rechten Veel flexibiliteit voor de BV Bij emigratie in opbouwfase geen conserverende aanslag (exitheffing + uitstel Vpb) Positie DGA en partner zwakker dan PEB Overgang van PEB is niet afdwingbaar Meer inzicht in dividenduitkeringsmogelijkheden Geen langlevenrisico o.a. Regels simpeler Fiscale en commerciële waardering blijft uit elkaar lopen Meer heffings- en invorderingsrisico s voor Belastingdienst meer aansprakelijksheidswetgeving nodig 23

24 OBR (opbouwfase) Grondslag 100 -/- franchise (art IB 2001) Denk aan samenloop bij ander dienstverband Dotatie Vast percentage Facultatief Geen inhaal Per DGA geoormerkte OBR Geen oprenting 24

25 OBR (opbouwfase) Geen juridische afdwingbare verplichting Geen toepassing WVPS Deel OBR/ dotatie aan te wenden als externe afdekking vooroverlijdensrisico Deel OBR/ dotatie aan te wenden voor extern bedingen kwalificerende lijfrente voor partner/ kinderen Evt. regelen in huwelijkse voorwaarden compensatie Waardering Fiscaal behoort OBR tot het fiscale vermogen (bestemmingsreserve) Niet op de commerciële balans als reserve Maar wel rekening houden met latente kasuitstroom van de reserve of te betalen Vpb + revisierente? 25

26 OBR (Opbouwfase) Dividenduitkeringsmogelijkheden Geen rekening houden met OBR Pas op moment aanwending toetsing dividenduitkeringen 26

27 OBR (aanwendingsmoment) Kiezen voor Afstorten bij bank, verzekeraar of ander toegelaten instelling Omzetten in verplichting van de BV aan de DGA Onttrekking OBR is per saldo onbelast voor de Vpb Belaste afname Aftrekbare betaling voor lijfrente Vrijgesteld voor loonbelasting heffing bij uitkering Geen aanwending, dan Vpb + Revisierente (40% + tegenbewijsregeling) 27

28 OBR (uitkeringsfase) Belast in box 1 Vanuit eigenbeheerlichaam 20 jaar + jaren vóór AOW leeftijd Geen sterftekans, dus waardering fiscaal = commercieel Oprenting met U-rendement Uitkering 1/20 e deel beginsaldo Daarna 1/19 e deel saldo etc. Bij overlijden gaat uitkering over op partner (en kinderen) of erfgenamen Later eventueel alsnog extern afstorten 28

29 OBR (Overgangsrecht) Omzetting in OBR Zonder heffing Vpb/ LH Ter grootte van fiscale waarde Dus instemmen/ meetekenen DGA en partner, want Is afzien van pensioenrechten Wijziging naar recht op basis van blote verwachting Geen omzetting in OBR Bestaande voorziening bevroren Huidige regels blijven van toepassing Geen verdere opbouw PEB mogelijk Altijd afstorten mogelijk, met alle huidige gevolgen van dien Nog tientallen jaren? 29

30 Oudedagssparen in Eigen Beheer Nieuw wettelijk kader nodig Jaarlijks maximaal vast/ staffel percentage loon Facultatief Geen inhaal mogelijk Juridisch afdwingbaar recht op het potje Daardoor is het potje vreemd vermogen Oprenting marktrente o.b.v. U-rendement Uiteindelijk te gebruiken voor Externe lijfrente Periodieke uitkeringen uit de BV Eigenlijk een soort beschikbarepremieregeling, maar mag niet zo heten 30

31 Oudedagssparen in Eigen Beheer Positie van de DGA en partner sterker Ook aantrekkelijker voor minderheidsaandeelhouders Bij emigratie in opbouwfase conserverende aanslag Gereserveerde deel is niet beschikbaar voor dividenduitkeringen minder flexibiliteit Mindere heffings- en invorderingsrisico s voor de Belastingdienst Door de oprenting én het feit dat ieder jaar kan worden afgestort, zal de fiscale waarde gelijk zijn aan de commerciële Ook geen langlevenrisico etc. 31

32 OSEB (opbouwfase) Grondslag 100 -/- franchise (art IB 2001) Denk aan samenloop bij ander dienstverband Dotatie Speciaal voor de DGA geldende maximumstaffel (budgettair bepaald) Evt. vast percentage Facultatief Geen inhaal Oprenting marktrente o.b.v. U-rendement 32

33 OSEB (opbouwfase) Partner Deel OSEB aan te wenden als externe afdekking vooroverlijdensrisico Deel OSEB aan te wenden voor extern bedingen kwalificerende lijfrente voor partner/ kinderen Samenloopbepaling voor opbouw in de derde pijler Waardering Aanspraak van de DGA wordt gezien als vreemd vermogen Door de oprenting én het feit dat ieder jaar kan worden afgestort, zal de fiscale waarde gelijk zijn aan de commerciële 33

34 OSEB (Opbouwfase) Dividenduitkeringsmogelijkheden Tot de waarde van de oudedagsspaarverplichting geen dividenduitkering Geen doelvermogen, dus uitgaan van de balans op dat moment Te hoge dividenduitkering afkoop: heffing + 20% revisierente (tegenbewijsmogelijkheid) 34

35 OSEB (aanwendingsmoment) Kiezen voor Afstorten bij bank, verzekeraar of ander toegelaten instelling Omzetten in verplichting van de BV aan de DGA Geen reguliere afwikkeling, dan Vpb + Revisierente (20% + tegenbewijsregeling) 35

36 OSEB (uitkeringsfase) Belast in box 1 Vanuit eigenbeheerlichaam 20 jaar + jaren vóór AOW leeftijd Geen sterftekans, dus waardering fiscaal = commercieel Oprenting met marktrente o.b.v. U-rendement Uitkering 1/20 e deel beginsaldo Daarna 1/19 e deel saldo etc. Bij overlijden gaat uitkering over op partner (en kinderen) of erfgenamen Later eventueel alsnog extern afstorten 36

37 OSEB (Overgangsrecht) Omzetting in OSEB Zonder heffing Vpb/ LH Ter grootte van fiscale waarde Dus instemmen/ meetekenen DGA en partner, want Is afzien van pensioenrechten Wijziging naar recht op basis van blote verwachting Geen omzetting in OSEB Bestaande voorziening bevroren Huidige regels blijven van toepassing Geen verdere opbouw PEB mogelijk Altijd afstorten mogelijk, met alle huidige gevolgen van dien Nog tientallen jaren? 37

38 OBR OSEB Wet- en regelgeving structureel eenvoudiger? Uitvoerbaar en begrijpelijk voor DGA én Belastingdienst? Beëindiging complexe verschillen fiscale/ commerciële waardering? Neen Niet in opbouwfase, wel in uitkeringsfase Niet in opbouwfase, wel in uitkeringsfase Neen Ja Ja Ingelegde middelen beschikbaar voor onderneming? Ja Ja Kan iets geregeld worden voor (potentiële) nabestaanden? Ja, maar BV bepaalt Ja Aanpassing budgettair haalbaar Ja Ja 38

39 Reactie Wiebes Wat is het basisprobleem Dividenklem: evident, want niet tegelijkertijd pensioen-euro én dividend-euro Beschikbaar voor onderneming: gehele PEB is beschikbaar Probleem is groot en groeiend verschil fiscale en commerciële waarde - Fiscale waarde is wat je echt hebt gespaard oprenten met 4% - Commerciële waarde is wat je nodig zou hebben af te storten, dus marktrente. 39

40 Reactie Wiebes Is PEB überhaupt nog wel interessant? Uitsteleffect is verwaterd door andere percentages niet meer fiscaal interessant Onbelaste sterftewinst bestaat niet meer Ruime afkoopmogelijkheden na emigratie ook niet meer Lage rekenrente, dus concurrentie van netto sparen Omkeerregeling is afgetopt Administratieve lasten zijn toegenomen (DGA/ BV én de bank) 40

41 Reactie Wiebes Dan zo maar afschaffen? Neen, maar wel stoppen met verdere opbouw en een fiscaal aantrekkelijke uitweg bieden. Maar dan geen nieuwe regeling! 41

42 Reactie Wiebes Mogelijk fiscaal arrangement grofstoffelijk : Commerciële waarde Niet gespaard, wel verplicht Bij uitkering loonbelasting over verschuldigd afstempelen Fiscale Waarde Daarover al wel fiscaal voordeel gehad Revisierente kwijtschelden (20%) Voorziening vloeit via loonheffing uit de BV, met 20% grondslag-korting Wie wordt waar gelukkig van? 42

43 Reactie Wiebes Let wel: Óf OSEB Óf uitfasering Streven: brief met uitwerking vóór kerst, zodat ingangsdatum

44 Conclusie Het lijkt een strijd te worden tussen de OSEB en uitfasering Gaat wel om ca. 34 mrd! Zeer interessant voor adviseurs, mede gezien de ontwikkelingen rondom de structuur van box 3 - Veel vermogen komt vrij bij uitfasering PEB - Veel vermogen zal moeten worden geheralloceerd Investeren in geluk! 44