Ontwerp polder Bloemendaal Groep 2 Stacey Dutry van Haeften Samuel van Erk Tony Hoekstra Thom Reijmers

Transcriptie

1 Ontwerp polder Bloemendaal Groep 2 Stacey Dutry van Haeften Samuel van Erk Tony Hoekstra Thom Reijmers Landscape and Environment Management Jaar 2, blok 2 21 december 2012

2 Ontwerp polder Bloemendaal Ontwerpen Stacey Dutry van Haeften Samuel van Erk Tony Hoekstra Thom Reijmers Landscape and Environment Management Waddinxveen, polder Bloemendaal november, december, januari 2012/2013 Mischa Cillessen Hogeschool Inholland Delft Rotterdamseweg AL Delft 2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Inventarisatie Functionele inventarisatie Ruimtelijke inventarisatie Wensen en eisen Modellen Het eindontwerp Verduidelijking van het ontwerp Doorsnede van het gebied Vogelvluchtperspectief van het gebied Sfeerbeelden Opbouw van het ontwerp Ruimtelijke opbouw Functionele opbouw Bijlagen Bijlage I, ontwerp polder Bloemendaal

4 1. Inleiding Aanleiding Dit project vindt plaats in opdracht van Hogeschool Inholland Delft. Het projectgebied bevindt zich in polder Bloemendaal in Waddinxveen. In figuur 1 is het projectgebied in rood aangegeven. Dit gebied moet een nieuwe functie of nieuwe invulling krijgen. Deze opdracht wordt uitgevoerd door een groep van vier studenten onder leiding van Mischa Cillessen. Figuur 1, ligging plangebied Werkwijze Dit project is een verlengde van het project in de vorige module: Bestemmen. Hier is al een duidelijk beeld gevormd van het gebied en het landschap. Daarnaast zijn er verschillende scenario s voor het gebied gemaakt. Deze scenario s kunnen eventueel als leidraad voor het nieuwe ontwerp dienen. Bij dit project wordt gebruik gemaakt van bestaande kaarten. Van deze kaarten kunnen nieuwe kaarten gemaakt worden. Op deze manier wordt het beeld voor de projectgroep verduidelijkt. Leeswijzer In dit verslag is de polder Bloemendaal geïnventariseerd. Er is een functionele en een ruimtelijke inventarisatie gemaakt om een goed beeld van het gebied te krijgen. Daarnaast zijn er eisen en wensen voor het gebied opgesteld. Aan de hand daarvan zijn verschillende modellen gemaakt. Om het eindontwerp te verduidelijken, zijn diverse tekeningen gemaakt. Daarnaast wordt gekeken naar de ruimtelijke en de functionele opbouw van het ontwerp. 4

5 2. Inventarisatie 2.1 Functionele inventarisatie Het plangebied bestaat voornamelijk uit boomkwekerijen, weiland en open water. Aan de noordelijke rand liggen huizen en kassen. Langs de westelijke kant ligt de winterdijk, een gedeeltelijke verharde en onverharde dijk die door de polder van de Brugweg naar de A12 loopt. Aan de oostelijke kant van het plangebied loopt de Bloemendaalseweg, een weg waar een groot deel van de huizen liggen die tot de polder behoren. Aan de zuidelijke kant strekt de polder zich tot aan de A12. De boomkwekerijen zijn een onderdeel van de greenport die behoren bij Boskoop. De Brugweg is een belangrijke ader voor deze greenport en wordt veel gebruikt voor het afhalen van produkten die in de boomkwekerijen en op het weiland verbouwd worden. De Gouwe is een belangrijke ader voor zowel de greenport als het waterbeheer in de polder. Zij dient als de boezem voor het water beheer van het Hoogheemraadschap Rijnland. Al het overtollig water wordt hier op weg gepompt. Daarnaast is het een belangrijke binnenvaartweg die de Oude Rijn met de Hollandse IJssel verbindt. Het grondgebruik in de polder is verdeeld onder verschillende functies. Het grootste deel van de polder is verdeeld in weilanden en boomkwekerijen. Daarnaast liggen langs de infrastructuur veel kavels die een bouwlandbestemming hebben. De bebouwing is de kleinste functie die vervuld word in de polder. Langs de grote wegen liggen de huizen van de telers en staan de kassen. Figuur 2, de functionele inventarisatie van polder Bloemendaal 5

6 2.2 Ruimtelijke inventarisatie Het plangebied bestaat voornamelijk uit boomkwekerijen, met veel open ruimtes zoals weilanden en open water en daarnaast een klein oppervlak aan bebouwing. Het gebied kent eigenlijk drie grote open ruimtes in de vorm van weilanden in een kavelpatroon namelijk: één in het noorden van het plangebied, één in het zuiden dat grenst aan de A12 en één in het oosten ter hoogte van de sierteelt. Daarnaast bevindt zich ten noordwesten van het gebied ook nog een open ruimte die onder de EHS valt. Naast deze open ruimtes is het gebied geheel omringd door dichte massa zoals kassen, woningbouw en de snelweg. Aan de noordelijke kant van het plangebied bevindt zich de woonbebouwing, langs de westkant liggen de kassen en langs de grote wegen staan de huizen van de telers. In het midden en het westen van het gebied ligt de boomsierteelt dat tussen de noordelijke en zuidelijke open ruimtes in ligt, daarnaast bevindt zich aan de oostkant op kleine schaal sierteelt en kassen. Figuur 3, de ruimtelijke inventarisatie van polder Bloemendaal 6

7 3. Wensen en eisen In dit hoofdstuk komen de eisen en wensen voor het plangebied aan de orde. Het bijbehorende thema is: Natuurlijk leerzaam De visie op het gebied is dat het veenweide-karakter van het gebied in stand gehouden moet worden. De kavelpatronen moeten een leidraad vormen voor het nieuwe ontwerp van de polder. Daarnaast is het van belang dat het gebied educatief, leerzaam wordt. Bezoekers komen zo meer te weten over de natuur en het milieu. Uiteraard is plezier ook erg belangrijk. De volgende eisen en wensen zijn opgesteld om aan de visie te kunnen voldoen: Eisen: Veel groen (Minimaal 60% van het landoppervlak moet uit groen bestaan) Leerzaam karakter (Educatieve programma s, heemtuin, bezoekerscentrum) Goede verhouding groen en educatie (Groen en educatie moeten verweven worden) Veiligheid (Toezicht, goede paden, openingstijden) Plezier (Mensen kunnen voor ontspanning, educatie en voor leuk dagje uit komen) Wensen: Bezoekerscentrum, de bezoekers van informatie over het gebied voorzien. Heemtuin, het laten zien van oorspronkelijke en huidige soorten binnen het gebied. Arboretum, het laten zien van bomen die in het gebied voorkomen. Informatieborden, de bezoekers in het gebied van informatie voorzien. Routepaaltjes, verschillende routes door het gebied aanleggen. Groenexcursies, een excursie door een gebied waar het voor de natuur geen kwaad kan. Milieueducatiecentrum, belang natuur en milieu laten zien door middel van lessen, informatiepanelen en excursies. Educatief reservaat, leerzaam gebied waar natuur en educatie samen gaan. Belevingswaarde, het gebied moet als natuurlijk ervaren worden, mensen moeten er tot rust komen. Natuurspeeltuin, kinderen op een natuurlijke manier kunnen laten spelen. 7

8 4. Modellen Om aan de ontwerptekeningen te kunnen beginnen is het van belang dat eerst diverse modellen voor het plangebied gemaakt worden. Elk groepslid heeft een model getekend. Het beste model wordt als richtlijn gebruikt voor het hoofdontwerp. Model Tony: Bij dit model wordt uitgegaan van het genieten in het gebied. De bezoekers kunnen via paden de verschillende functies in het gebied bereiken. Tijdens deze wandeling kan al van het gebied genoten worden. De natuurspeeltuin zit aan het begin van het pad. De kinderen hoeven dan geen grote wandeling af te leggen om naar of van de speeltuin te gaan. Het arboretum ligt ook vrij aan het begin van het gebied. De heemtuin ligt net als het bezoekerscentrum en het milieueducatiecentrum ten zuiden van het pad. In het midden van het pad ligt een bos. Om alle functies heen ligt functioneel groen, wat bestaat uit natuur. Op veel plaatsen mogen recreanten komen. Ook worden in dit gebied groenexcursies gehouden. Figuur 4, model Tony Model Samuel: In het ontwerp is ervoor gekozen om het bezoekerscentrum links in het gebied te laten. Vanuit het bezoekerscentrum kan men dan vervolgens in westelijke richting de verschillende functies gebruiken die er mogelijk zijn, namelijk; een arboretum, educatief centrum, educatief reservaat, natuurspeeltuin, heemtuin en een gebied voor groene excursies. Daarnaast ligt in het gebied een waterplas die gebruikt kan worden als recreatieplas en natuurontwikkeling. Om een meer landelijke sfeer te creëren is gekozen voor bos langs de gehele rand van het gebied. 8

9 Figuur 5, model Samuel Model Stacey: Bij dit ontwerp zijn de harde functies gecentreerd in het noorden van het gebied. Op deze manier kan in de rest van het gebied veel ruimte besteed worden aan natuur. In het noorden is het bezoekerscentrum, het educatief centrum en de natuurspeeltuin gevestigd. In het zuidelijke deel van het gebied is de heemtuin en het arboretum geplaatst. Dit is nog steeds dichtbij het bezoekerscentrum, zodat bezoekers gemakkelijk erheen kunnen lopen. Daarnaast zijn er drie ingangen in het gebied ingepast om op deze manier zoveel mogelijk bezoekers te trekken. Figuur 6, model Stacey 9

10 Model Thom: In dit model wordt gedacht vanuit een centraal punt. Het bezoekerscentrum en het milieueducatiecentrum zijn verzamelplaatsen voor het plangebied. Rondom deze kern ligt veel groen wat een natuurlijke beleving met zich mee neemt. Dichtbij de centra liggen de hoogrecreatieve functies als de natuurspeeltuin, de groenexcursie, het educatief reservaat, de heemtuin en het arboretum. Het functioneel groen wordt gezien als natuur met verschillende typen en afgescheiden functies. Hier is plaats voor weidevogels, een open cultuurhistorisch beeld en open water. Ook zitten in deze gebieden de veenbossen en wilgenvloedbossen. Deze creëren intense groenkernen binnen in de groene gebieden. De padenstructuur loopt vanuit de ingang direct naar de kern. Vandaar uit zijn de verschillende functies snel te bereiken. Daarnaast staat de kern in verbinding met drie wegen die door het gehele gebied lopen. Figuur 7, model Thom Definitief model: Uiteindelijk wordt het model van Thom grofweg als leidraad gebruikt. Er is voor dit model gekozen omdat de gebouwen centraal liggen. Het is in deze situatie mogelijk om vanuit deze gebouwen het gebied in te trekken. Daarnaast wordt de huidige historie van het gebied met de verkaveling zoveel mogelijk op waarde geschat en behouden. Verder was het ontwerp van Thom het beste uitgewerkt en is het duidelijker dan de andere. 10

11 5. Het eindontwerp Het eindontwerp voor dit onderdeel van polder Bloemendaal staat in bijlage I. 5.1 Verduidelijking van het ontwerp In deze paragraaf worden alle verduidelijkende tekeningen van het eindontwerp verwerkt. Dit omvat een doorsnede, een vogelvluchtperspectief en sfeerbeelden Doorsnede van het gebied In figuur 8 is de lijn te zijn waar de doorsnede is gemaakt. Figuur 9 is de doorsnede. Figuur 8, ligging van de doorsnede Figuur 9, doorsnede van het gebied 11

12 5.1.2 Vogelvluchtperspectief van het gebied In figuur 10 is een vogelvluchtperspectief van het gebied te zien. Figuur 10, vogelvluchtperspectief van het gebied Sfeerbeelden In deze paragraaf komen alle sfeerbeelden die van het ontwerp gemaakt zijn aan de orde. Het gaat hier om het bezoekerscentrum, de vogelkijkhut, de natuurspeeltuin en typen bruggen die hier voor komen. Figuur 11, bezoekerscentrum aan het water 12

13 Figuur 12, vogelkijkhut tussen de bebossing Figuur 13, de natuurspeeltuin 13

14 Figuur 14, bruggen binnen het ontwerp 14

15 5.2 Opbouw van het ontwerp In deze paragraaf komen de ruimtelijke opbouw en de functionele opbouw van het ontwerp aan de orde Ruimtelijke opbouw In het eindontwerp blijft de bestaande bebouwing staan. Deze dichte massa bevindt zich voornamelijk aan de noorden oostkant van het gebied. Verder komen meerdere bossen voor die ook voor een dichte massa zorgen. Deze bossen liggen voor het grootste deel aan de binnenkant van de bebouwing. De heemtuin is het enige gedeelte in het gebied wat uit transparante massa bestaat. Naast de dichte en de transparante massa blijft binnen het ontwerp veel plaats voor open ruimtes. Tussen de bospartijen liggen in verhouding kleine open ruimtes. De grootste open ruimte ligt in de zuidwesthoek van het ontwerp. Deze hoek bestaat voornamelijk uit kavels met weiland die omsloten zijn door water. Figuur 14, de Ruimtelijke opbouw van het ontwerp Functionele opbouw De publiektrekkende functies liggen voornamelijk in het noorden van het gebied. De bezoekers komen hier dan ook het gebied binnen. Dit kan via de parkeerplaats die hier ligt. Vervolgens is het mogelijk om via het wandelpad naar de heemtuin en het arboretum te gaan, die in het noordoosten van het gebied liggen. Ook is het mogelijk om naar de picknickplaats te gaan. Deze open plek in het bos ligt ten zuiden van de heemtuin. Het bezoekerscentrum en het milieueducatiecentrum liggen ten zuiden van de picknickplaats. Vanuit het bezoekerscentrum is het mogelijk om met de kinderen naar de natuurspeeltuin te trekken. De natuurspeeltuin ligt ten westen van het bezoekerscentrum. Verder liggen er paden door het gebied die toegankelijk zijn voor de bezoekers. De mensen kunnen hier wandelen en van het gebied genieten. Eén pad loopt naar de vogelkijkhut aan de grote plas in het zuidoosten van het gebied. Deze plas is volledig omsloten door bos. Rust is hier dus gegarandeerd. Naast alle toegankelijke plaatsen in het gebied ligt in de noordoosthoek het educatief reservaat. Dit reservaat is alleen gedurende excursies vanuit het milieueducatiecentrum te bezoeken. 15

16 De bestaande bebouwing die in het gebied behouden blijft, wordt geïsoleerd door middel van bospartijen. Deze bossen zorgen ervoor dat de gebouwen uit het zicht verdwijnen. Daarnaast komen er meer waterpartijen in het gebied. In sommige wateren komen eilanden te liggen. Deze eilanden zijn speciaal ontwikkeld voor broedvogels. De zuidwesthoek van het gebied bestaat volledig uit het oude gebruik van het gebied: veenweide. Dit cultuurhistorische deel blijft bestaan om toch aansluiting te houden met het overige deel van polder Bloemendaal. Daarnaast geeft dit gebied mogelijkheden voor weidevogels. Figuur 15, De functionele opbouw van het ontwerp 16

17 Bijlagen Bijlage I, ontwerp polder Bloemendaal Z.O.Z. 17