Groeimetingen eik op zware kleigrond in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. zijn als regel eerste versies van te schrijven rapporten

Transcriptie

1 ~erkdocument Abw RijksdiensI voor de Usselmeerpolden. van J. Hoogesteger. Smedlnghuis, Lelystad.. BIB!,,.!<-J.~k.!F:E,K R)JK~[~)[I';'::I'I' V<>i>R OB IJSSEit.~k,i1:?i:':3L.~ERS datum: oktober 1985 Groeimetingen eik op zware kleigrond in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland INHOUD 1. SAMENVATTING 2. INLEIDING 3. METHODE 4. RESULTATEN Tabellen en figuren Tabel 1. Overzicht van de gemeten opstanden Tabel 2. Uitkomsten per opstand Tabel 3. Uitkomsten per jaarklasse Figuur 1. Gemiddelde hoogte per jaarklasse Figuur 2. Gemiddelde diameter per jaarklasse Figuur 3. Volume per boom per jaarklasse en aantal bomen per ha per jaarklasse Figuur 4. Volume per ha per jaarklasse en aantal bomen per ha per jaarklasse ' I 9110 zijn als regel eerste versies van te schrijven rapporten I jurllypan geecnreven tekst) en daardoor uitsluitend bestemd voor intern gebruik. De verantwoordelijkheid voor de tekst berust bij de auteur.

2 1..a,4 1. SAMENVATTING Om een indruk te krijgen van de huidige en mogelijk toekomstige groei van de eik op zware kleigrond in de ~levopolder&, zijn hier 'in de winter 1984/1985 hoogte- en diametermetingen verricht in eikenopstanden van verschillende jaarklassen. De gemiddelde hoogtes, diameters en volumes per jaarklasse zijn weergegeven in de figuren 1 t/m 4. In vergelijking met es is het verloop van diameter en hoogte bij eik gelijkmatig.

3 -,.,. 2. INLEIDING Na populier is eik BBn van de boomsoorten die in de Flevopolders op zware kleigrond (lutumgehalte >-25%) algemeen aangeplant is. Elders in ons land heeft men met deze soort op dergelijke grond nauwelijks ervaring. Om een indruk te krijgen van de groei op dit moment, en om mogelijk iets te zeggen over de toekomstige groei in de Flevolpolders is het wenselijk te beschikken over exacte meetcijfers, ten behoeve van een goede beheersplanning. In dit rapport worden de resultaten weergegeven van hoogte- en diametermetingen aan eik in de Flevopolders op zware kleigrond. Om directe resultaten te verkrijgen is, evenals bij de es (zie werkdocument Abw), gekozen voor een CBnmalige opname in veel opstanden van verschillende jaarklassen. De metingen zijn verricht in de winter van 1984/1985.

4 3. METHODE In verschillende boscomplexen in oostelijk en Zuidelijk Flevoland zijn opstanden geselecteerd en gemeten van de plantjaren 1968 t/i 1980 (tabel 1). Als oudste jaarklasse is plantjaar 1968 gekozen, omdat pas, sinds dat jaar voldoende eikenopstanden op zware grond voorkomen. Opstanden met meer dan 25% vulhout in de eikenrijen zijn buiten beschouwing gebleven. ~venals bij de groeimetingen van es werd.bij de selectie van de eikenopstanden gelet op: 1:Bodemgesteldheid. Alleen opstanden op zware klei (lutumgehalte > 25%) tot ruim beneden de bewortelingsdiepte kwamen in aanmerking. 2. Grootte van de opstand. Gestreefd werd naar opstanden van 1 ha of groter. In veel gevallen is echter bij gebrek aan voldoende opstanden een kleinere oppervlakte genomen. 3. ~eo~rafische verdeling. Voor elke jaarklasse werd gestreefd naar een regelmatige verdeling over de boscomplexen, om een zo gemiddeld mogelijk beeld van de gehele polder te krijgen. Veelal was dit niet mogelijk, orndat in het algemeen de complexen na elkaar-aangelegd zijn. Opstanden van de plantjaren 1975 t/m 1980 zijn in Oostelijk Flevoland echter beter vertegenwoordigd dan bij de es. Getracht werd een aantal van 10 opstanden per jaarklasse aan te houden. Van de plantjaren 1969, 1970 en 1975 zijn slechts 2, resp. 5 en 6 opstanden vertegenwoordigd. Per opstand werd bepaald: - de diameter op borsthoogte (1.30 m) en de tophoogte van 100 bomen, willekeurig door de opstand verspreid en minimaall0 m van de rand - soorten en aantallen vulhout, tegengekomen bij het meten - het aantal bomen in de eikenrijen (incl. eventueel vulhout in deze rijen) op 20 m in drie tot zes verschillende rijen - de frequentie van vulhoutrijen (els) tussen de eikenrijen, en het aantal in die rijen nog aanwezige elzen (in procenten van het aantal bomen in de eikenrijen); dit om het totale stamtal van de opstand te bepalen. De standaardafwijking van hoogte en diameter per jaarklasse is bepaald uit de,.standaardafwijking-vandeindividuele waarnemingen (boomhoogtes of diameters) per opstand, volgens: waarin S = standaardafwijking van de jaarklasse s = standaardafwijking van de opstand n = aantal opstanden

5 4. RESULTATEN Uit de metingen zijn per opstand en per jaarklasse bepaald:,stamtal, hoogte, diameter, grondvlak (= som van alle stamdborsneden op 1,30 m) en inhoud (tabel 2 en 3). De gerniddelde hoogtes en diameters per jaarklasse zijn weergegeven in figuur 1 en 2; de gemiddelde volumes in figuur 3 en 4. Men realisere zich dat deze figuren geen groeilijnen aangeven, maar slechts verbindingslijnen tussen de waarden van de opeenvolgende jaarklassen. Het verloop van hoogte en diameter is vrij gelijkmatig, vergeleken met dat van de es (werkdocument Abw), hoewel ook bij eik grote verschillen voorkomen tussen de stamtallen van de jaarklassen (figuur 3 en 4). Vooral het gelijkmatig verloop van de diameter is opvallend (figuur 2). De jaarklassen met relatief hoge stamtallen (1972, 1974, 1977, 1978) geven - niet een relatief kleiner volume per boom te zien; in die jaarklassen is er eerder een tendens naat een groter volume. Dit in tegenstelling tot wat bij de es naar voren kwam. Mogelijk heeft dit te maken met een grotere schaduwtolerantie.

6 Tabel 1. Overzicht van de gemeten opstanden Lareerbos Heerderbos X 10 K W67P W54A X17D X 19 E W68I W56C X23M X 19 N W69O W83A X 21 G W 70 D X 19 U -- ~stuurpark F F9S1 Gelderse Hout B 52 R B 53 D B 51 H1 F 9 A1 F 9 TI F 5 H6 F 19 B1! P 13 C2! F 13 Dl,. Lage Vaart Bos, K 82 K K 84 C S 2 L1 Wisentbos, Y 10 G Biddinghuizen Lar~ervaart W 5 C4 E 22 G E 56 G2 Hoge Vaart Zuid D 33 L1 E 56 G1 D 45 L E E 57 01

7 Tabel 2:Uitkomsten per opstand grond- Plantjaar Opstand Stamtal hoogte diameter vlak inhoud gem. (dm) S gem. (mm) S m2 /ha dm3 /boom m3/ha

8 Vervolg tabel 2 grond- Plantjaar Opstand Stamtal hoogte diameter vlak inhoud gem. (dm) S gem. (mm) S mz /ha dm3 /boom m3 /ha

9 Vervolg tabel 2 grond- Plantjaar Opstand Stamjaar hoogte diameter vlak inhoud gem. (dm) S gem. (mm) S rn2 /ha dm3 /boom m3 /ha

10 Vervolg tabel 2 grond- Plantjaar Opstand Stamjaar hoogte diameter vlak inhoud gem. (dm) S gem. (mm) S $ /ha dm3 /boom m3 /ha 1978 PZ 1 A ,91 5, ,72 4, PZ 1 C , ,OO PZ ,18 5,72 35,48 9,69 4,12 2, PZ , ,15 10,30 6,06 3, PZ 3 E ,16 5,53 38,67 ' 9, ,30 20,5 FZ 31 P , , ,89 12,3 FZ 32 L , , ,3 FZ 33 E , ' 1, FZ 33 B , ,21 3,25 2, C7M ,93 5,17 43,72 10, , C 8 M2 3778, 40,77 5,84 45,78 10,44 6,22 4,70 17, PZ 11 A PZ 11 L , , ,6 PZ 12 C ,60 36,92 7, , PZ 46 B ' ,52 29,65 7, PZ 47 N ,30 4,83 33,43 7, ,99 9,2 FZ 33 K , ,23 8,39 5,23 1'81 ' 12,4 AZ 91 B , , AZ 91 C , ,90 1, 'AZ 92 A ,40 9,03 0, S 2 L ,88 3, ,91 2,60 1,04 5~ OZ 76 A , , , OZ 77 E ,93 24,79 6,86 2, OZ 78 C ,52 ' 4,80,23,86 7, , OZ 78 E ,03 6,08 2,13 1, FZ 51 A ,51 3,90 27,68 6,14 3,31 1,33 7~3 FZ ,86 3,05 18,64 5,41 1,29 0, FZ 52 PO ,25 3,58 24, ,46 0, FZ 56 A , ,68 3, ,7 F 5 H ,66 18,97 5,58 1,44 0, F 13 C ,56 4, '01 4,28 1, F 13 Dl ,56 23,65 5,74 2,44 0,86 4.7

11 Tabel 3. Uitkomsten per jaarklasse Plantjaar Aantal Stamtal hoogte (dm) opstanden gem. S diameter (cm) gem. s grondvlak inhoud dm3 /boom myha

12 .2L 9: ;5, a' 5 -k - 4 m rc - 2- r?. Cr\ m- u, 0) tl. - m % Q-, -

13 r m3 per ha =OD t dm3 wr boom mtal bomul per ha Figuur 4. Volume per ha per jaarklasse en aantal bomen per ha per jaarklasse (eind 1984) Figuur 3. Volume per boom per jaarklasse en aantal bomen per ha per jaarklasse (eind 1984)