Bedrijfsnoodorganisaties

Transcriptie

1 Bedrijfsnoodorganisaties Wat moet snel en wat kan later Van onzekere veiligheid naar veilige onzekerheid Congres Risicomanagement 4 oktober 2017, Bunnik Kees Kappetijn, Kappetijn Safety Specialists

2 Even voorstellen: Kees Kappetijn Jurist Erasmus Universiteit Rotterdam, sinds 1992 in het veiligheidsveld Brandweer Rotterdam (juridisch en beleidsadviseur) Adviesbureau van Dijke (adviseur en partner) Falck AVD /Falck Risc (adviseur en directeur industrie) Kappetijn Safety Specialists (KSS) (oprichter/eigenaar) heden KSS helpt opdrachtgevers om de omgang met hun risico s te verbeteren. Veel projecten rechts van de vlinderdas: versterking van bedrijfsnoodorganisaties, bedrijfsbrandweren, crisismanagement, opleidingen sleutelrollen levels 3 en 4, training van crisisteams Opdrachtgevers: Overheden en bedrijven (nadruk op het Sevesoveld), onderzoek naar mutual aid en PPS via Joiff

3 Index van het verhaal Een paar praktijkgevallen Centrale vragen bij inrichting noodorganisatie 4 drivers 3 managmentvelden Investeren in de randvoorwaarden Aandachtspunten: allerbelangrijkste tips

4 Praktijk 1 Vliegtuigcrash Tripoli (12 mei 2010) En dan komt juf Linda niet terug van haar huwelijksreis Wat vertel je 250 kinderen, hun ouders en leerkrachten Hoe hou je de school gaande

5 Praktijk (2) Integriteitsaanval onderzoeksbedrijf (januari 2015) Integriteitsincident in een BRZO-bedrijf Directeur energie-instituut verdiende flink aan windmolens ZA 23 JANUARI, 08:22 BINNENLAND Windmolenpark Burgervlotbrug ANP Een oud-directeur van onderzoekscentrum ECN in Petten heeft vier windmolens gekocht en in eigen beheer geëxploiteerd. Daarmee verdiende hij in vijf jaar tijd ten minste een miljoen euro. Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant. ECN is het belangrijkste adviesorgaan voor energie. Directeur Wim Stam kocht de molens in 2008 en exploiteerde ze vijf jaar lang naast zijn baan bij ECN. Hij was bij Wind Energy Facilities BV verantwoordelijk voor het testen van nieuwe windmolens en adviseerde het ministerie van Economische Zaken onder meer over een richtlijn voor het plaatsen van windturbines. Ook was hij betrokken bij een overheidsadvies over de subsidieregeling voor windmolens.

6 Praktijk 3 Grote brand opslagloods op chemieterrein ( ) Onderzoeksresultaten van miljoenen Onbekend aantal mensen in RDR-en. Aflossing van de productieploegen Evacuatie van de gehele site

7 Praktijk 4 Asbestbrand industriegebied uit de 60-er jaren Als je weet dat er asbest in je gebouwen zit, is het elke grote brand raak

8 Praktijk 5 Stroomstoring legt bedrijventerrein met nucleair bedrijf, testcentrum, onderzoeksbedrijven uren stil Wie in de gezamenlijke crisisorganisatie dient welk belang

9 Praktijk 1-5 samen.. Inrichting Bedrijfsnoodorganisatie 1 dimensionaal (mensen en spullen in algemene zin beschikbaar voor ongevallen en brand) BNO geen link met risico s/dreigingen van bedrijf BNO geen link met dilemma s m.b.t. bedrijfscontinuiteit BNO geen link met overheidsstructuren t.a.v. crisismanagement

10 Bezien vanuit de regelaar (1) Voorbereiding op incidenten, ongevallen, brand en verstoringen: Arbowet-/besluit (bedrijven/organisaties moeten voorbereid zijn op noodsituaties in algemene zin) BRZO2015 (bedrijven met veel chemicaliën moeten voorbereid zijn ) ISPS (bedrijven met internationale transportstromen moeten voorbereid zijn op security-/terreurdreigingen) KEW-bedrijven (bedrijven moeten voorbereid zijn op calamiteiten) WVR artikel 31 (bedrijven met aangewezen bedrijfsbrandweer)

11 Bezien vanuit de regelaar (2) Verschillende regelingen schrijven hetzelfde voor: - Maak Risico-/dreigingsinventarisaties met beheersmaatregelen - Zorg voor plannen & procedures gericht op maatgevende calamiteiten - Borg beschikbaarheid van opgeleide en getrainde mensen - Regel faciliteiten, materieel & PBM s - Link met de overheid/autoriteiten - Evalueer oefeningen en incidenten en rapporteer daarover - Maak e.e.a. onderdeel van kwaliteits- of veiligheidsmanagement systeem

12 4 drivers en 3 velden (1) 4 drivers voor inrichting van een veiligheidsorganisatie: - Wat moet mijn organisatie organiseren o.b.v. wet- en regelgeving? - Wat zeggen de brancherichtlijnen die we volgen? - Wat verwachten de verzekeraars van ons? - Welke aanvullende keuzes heeft de directie gemaakt?

13 4 drivers en 3 velden (2) Wet- en regelgeving Verzekeraars eisen Brancherichtlijnen Keuzes bedrijf Voor een bedrijf is elke pijler even belangrijk! Pijlers dragen in balans de bedrijfsvoering en het imago van uw organisatie! 13

14 4 drivers en 3 velden (3) 3 luiken: - Risicomanagement: - welke dreigingen willen we beheersen en wat schiet er over als potentiele incidentscenario s - Incident- en crisismanagement: - hoe richten we de bedrijfsnoodorganisatie in en op welke taken moet die voorbereid zijn - Continuiteitsmanagement: - welke keuzes maken we t.a.v. herstel van bedrijfscontinuiteit en wat bereiden we voor (en wat niet)

15 4 drivers en 3 velden (4) 1. Risico-management Onderkennen: Dreigingen in de breedte Impact op bedrijfsbelangen Risico s en de gewenste beheersing 2. Incident- en crisismanagement Voorbereiden op: Incidenten Calamiteiten Verstoringen Crises Middels operationele capaciteiten en faciliteiten 3. Continuïteitsmanagement Continuïteit borgen van: Bedrijfsvoering Klantbeleveringen en behoud marktpositie Imagobehoud Behoud LtO Waarop voorbereiden? Kunnen we het aan? Hoe te herstellen? 15

16 4 drivers en 3 velden (5) Risicomanagement: - Kennen we de bedreigingen voor het bedrijf? - hebben die vertaald naar risico s? - weten we wat de betekenis/impact van die dreigingen/risico s is op de bedrijfsvoering? Managementvelden Incident- en crisismanagement: - Zijn we adequaat voorbereid (qua mensen, materieel, voertuigen, PBM s, spullen, informatie/plannen etc.) op de omvang met daadwerkelijke bedrijfsverstoringen, incidenten, ongevallen en crises? Continuïteits-management: - Zijn we voorbereid op spoedig herstel van reguliere operatien na een verstoring? Drivers Eisen uit Wet- en regelgeving (nationaal en internationaal) Eisen/normen uit branche/sectorrichtlijnen Eisen/normen die verzekeraars in polissen voorschrijven Keuzes die directie/management maakt Optie: Onderwerpen waartoe publieke opinie dwingt

17 Incident- en crisismanagement (2) Belangrijke randvoorwaarden: 1. Hanteer een gelaagdheid in de BNO die de omvang van een calamiteit volgt (levels 1-4) en plaats daar alle BNO-onderdelen in 2. Synchroniseer (ritsen) de BNO-gelaagdheid van het bedrijf met de hulpverlenings- en crisisstructuren van de overheid (regionaal crisisplan op internet!) 3. Benoem de benodigde BNO-rollen in de noodorganisatie en borg de beschikbaarheid en snelle opkomst van sleutelrollen middels piket 4. Zorg voor beschikbaarheid van goede faciliteiten (o.a. communicatiemiddelen en crisisruimte(n) met inventaris) 5. Maak simpele plannen met checklists en mindmaps voor moeilijke technische thema s maar beperk het aantal procedures en protocollen

18 1. Gelaagdheid in de BNO Level 4: Crisismanagement Omgevingsmanagement (tvns VZ Crisismanagement Team) Level 3: Coördinatie multi Bedrijfsdeskundige (tvns VZ Ondersteunend Team) Level 2: Leiderschap Ploegleider BHV, bevelvoerder brandweer, teamleider security Level 1: Competenties, technieken & vaardigheden BHV, Bedrijfsbrandweer, Security, Meldkamer etc 18

19 2. Ritsen met de overheid Bedrijf Alarmeringsprocedures Operators, BHV & bedrijfsbrandweer Werkplaats & crisisruimte Voertuigen + blusmiddelen crisisstructuur Bluswaterkaarten mobilofoons Alarmering en opschaling Inzet brandweer, ambulance & politie Inzet voertuigen en equipment Opleiding en training crisismanagement Communicatie en ICT (meldkamer!) Operationele planvorming Structuur crisis organisatie Organisatie huisvesting Overheid

20 2. Ritsen met de overheid Bedrijf Alarmering en opschaling.0 Bestrijding (eerste eenheid).1 0. Alarmering en opschaling 1. Bestrijding brand en emissie gev. stof (2 e e volgende eenheden) Overheid Redden en technische hulpverlening.2 2. Redden en technische hulpverlening Meten.3 3. Meten Besmettingscontrole mensen.4 4. Besmettingscontrole mensen Besmettingscontrole voertuigen/infra.5 5. Besmettingscontrole voertuigen/infra Inzet bedrijfsarts/medische dienst.6 6. Ambulancezorg/SMH Uitwerken in IBNP / BCP Nazorg personeel/slachtoffers.7 Nazorg personeel/overig.8 Borgen toegangscontrole/security op locatie.9 7. Geestelijke gezondheidszorg 8. Preventieve volksgezondheid 9. Handhaven openbare orde Uitwerken in RCP / RBP Betrokkenheid juristen/legal Strafrechtelijk onderzoek Verkeerscirculatieplan Verkeer regelen Afzetten en afschermen Afzetten en afschermen Begidsen hulpverleners op rampterrein.13 Voorbereiden contact nabestaanden.14 Registratie slachtoffers/personeel.15 invlechting processen IBNP 13. Begidsen hulpverleners op rampterrein 14. Identificeren overledenen 15. Registratie slachtoffers Tot 26 processen idem dito

21 Bedrijf Overheid Niveau 4 Crisismanagement Bestuur / Directie / MT CMT 3 Real time 1 dag CMT 2 scenario s 1 dag CMT 1 basis 1 dag GBT/ RBT Bestuur Niveau 4 Crisismanagement Niveau 3 Coördinatie Bedrijfsdeskundige / Calamiteitencoördinator CoPI voor bedrijven 1 dag Bedrijfsdeskundige 5 dagen (Hoofd)Officier van Dienst / Regionaal Operationeel Leider (Hoofd)Officier van Dienst CoPI / ROT Niveau 3 Coördinatie Niveau 2 Leiderschap Bevelvoerder / ploegleider First Responder Leader GB-Style Bevelvoerder bedrijfsbrandweer BHV ploegleider Bevelvoerder / ploegleider Bevelvoerder Instructeur Ploegchef Niveau 2 Leiderschap Manschap / BHV Manschap Niveau 1 Uitvoering Schuimvormende middelen 1 dag Portier / security in de BNO (1/2 dag) Kleine blusmiddelen 1 dag EHBO & AED basis 2 dagen VCA & VCA vol Gas meten 1 dag Gaspak-drager 7 dagen Industr. adembescherming 1 dag Manschap B Voertuigenbediener Gas meten 1 dag Verkenner gevaarlijke stoffen Niveau 1 Uitvoering Veilig gebruik bluswaternet 1 dag BHV 1 basis 2 dagen First Responder GB-Style 4/5 dagen Brandweer chauffeur Manschap bedrijfsbrandweer 4 weken Manschap A Brandweer chauffeur Gaspakdrager 7 dagen

22 3. Benoem BNO-rollen Welke leidende rollen? Directeur, hfd Operatien Welke adviserende rollen? P, F, Comm, V&G, JZ, ICT Welke ondersteunende rollen Verslag & besluiten, informatie Welke liaison-rollen? Copi, ROT, GBT, RBT!! Welke rollen moeten er zijn?!! Welke rollen geborgd middels piket?

23 4. Borg faciliteiten & middelen

24 5. Simpele plannen met checklists, minimale procedures Omvang plannen versus de beschikbare tijd bij een crisis

25 Continuïteitsvraagstukken (1) 1. Welke werkruimten zijn van strategisch belang? 2. Welk materieel is strategisch voor productie/dienstverlening? 3. Welke transportmodaliteiten zijn belangrijk om vrij te houden? 4. Welke systemen/data/ict-faciliteiten zijn strategisch? 5. Waar op locatie zitten de containers voor strategische klanten? 6. Welke ondersteuners brengen mij het snelst terug? 7. Waar zitten de grootste kostenposten bij verlies? 8. Wat is het duurst/traagst in herstel? 9. Waar zittende grootste liabilities? 10. Waar zitten sleutel-aannemers voor herstel?

26 Continuïteitsvraagstukken (2) Bent u voorbereid op reiniging van een industriegebied van verontreinigd bluswater? Wat doet aantoonbare vergunning overtreding op uw aandeelhouderswaarde? Wat betekenen uw credible scenario s voor uw buren, en weten die dat? Heeft u betekenis gegeven aan uw 10 belangrijkste bedreigingen en hebt u zich daarop voorbereid? Is uw verzekeringsportefeuille ingericht/afgestemd op continuïteitsherstel, schadebetaling en/of omzetverlies? Zijn uw strategische partners geïnformeerd over uw crisis- en continuïteitsplanning?

27 Continuïteitsvraagstukken (3) Wat kost het stil liggen van uw hoofdproces voor 1 dag, 1 week of 1 maand? Hoeveel klanten raakt u kwijt als u 3 maanden stil ligt? Wat kost herbouw van uw belangrijkste faciliteit? Wat kost blijvende invaliditeit van 3 medewerkers? Welke boetes moet u betalen als u langer dan 1 week niet levert Hoeveel werk is het om een negatief bericht in de social media te weerleggen? Wat doet een economische of strafrechtelijke veroordeling op de naam van het bedrijf?

28 Focus voor de BNO Organiseer de randvoorwaarden voor het functioneren van de BNO: Structuur Ritsen met de overheid Bezetting van rollen Faciliteiten Simpele plannen

29 Allerbelangrijkste tips Omhels 1 organisatieprincipe Wijzig minimaal in functies.. Zet in op spelen: oefenen, trainen en evalueren Dwing interne samenwerking en afstemming af

30 Allerbelangrijkste tips (1) Omhels het organisatieprincipe: Elke medewerker moet zijn functie bij normale EN abnormale bedrijfsomstandigheden kunnen uitvoeren Elk team, elke discipline binnen het bedrijf, heeft zich er op voorbereid om het werk tijdens een crisis op een koude woensdagnacht te kunnen doen.

31 Allerbelangrijkste tips (2) Zet mensen in voor de bedrijfsnoodorganisatie in een rol die zo dicht mogelijk ligt bij hun normale werkzaamheden. Wat je zelden doet, doe je zelden goed (naar: MvDuin)

32 Allerbelangrijkste tips (3) Als financiën een issue is: - Prepareer alleen de essentiële randvoorwaarden voor het functioneren van de BNO - Zet zo veel mogelijk geld in op spelen: oefenen, trainen en evalueren Als de angst voor het vreemde weg is, gaan mensen doorgaans gewoon heel hard aan het werk.

33 Allerbelangrijkste tips (4) Borg de interne samenwerking en integrale belangenafweging tussen: - Arbo-coordinator (BNP + BHV) - Brandweercommandant (brandweerrapport + bedrijfsbrandweer) - Milieukundige (Vergunning en BRZO-verplichtingen, extern noodplan) - Hoofd Security (securityplan, bezetting controlepost/meldkamer, ISPS) - Controller (risico-analyses en contact met verzekeraars) - Degene die intern de contacten met de Veiligheidsregio onderhoudt Dwing hen om gezamenlijk naar de inrichting van de bedrijfsnoodorganisatie te kijken (ja: DWINGEN!)

34

35 Kees Kappetijn Kantoor adres: Einsteinstraat 16G, 3316 GG Dordrecht Mobiel: Mail: Internet: