Nieuwsbrief Harderwijk & Omstreken nr. 5 nov - dec 2015

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Harderwijk & Omstreken nr. 5 nov - dec 2015 Kerstworkshop - Zadenruilbeurs én zaaitips - Cursus Moestuinieren Lezingen over Bijen en de Natuurtuin - Cursus Tuinontwerp Kruidentuin nieuws en nog veel meer

2 Van het bestuur Dit is de laatste Nieuwsbrief van dit jaar en op het moment dat u dit leest is de herfst alweer over zijn hoogtepunt heen. Maar wat is het iedere keer een fantastisch schouwspel als de bomen, struiken en ook de planten in de tuin gaan verkleuren. De Thalictrum (Ruit) lijkt wel te zweven in de border met zijn prachtig fijn gouden blad. En over de bomen hoef ik het natuurlijk niet te hebben, die ziet iedereen om zich heen. Het geluid van de herfst is het zachte ritselen van vallende bladeren, het lawaai van de vallende eikels op het dak van de carport en soms urenlang het geloei van de bladblazers die al dat spul te lijf gaan. Blad op het gazon moet wel weg, maar de planten vinden het heerlijk als er een lekker winterdekje blijft liggen. Nou ja, eikenblad is iets minder gezond voor de tuin, dus het is beter daar niet al te veel van te laten liggen. En inmiddels heeft u de oogst van de plantenruilavond van 27 oktober natuurlijk al in de grond gezet. Het is vaak zoeken waar nog een plekje vrij is, maar het lukt altijd weer. Er was veel keus en aan het eind van de avond was er praktisch niets meer over. Ik vond het wel sneu dat er een paar Smeerwortels achter bleven, dus die zijn toch ook maar mee naar huis gegaan en krijgen een plekje in onze buurttuin. Na al deze groene ontboezemingen, heeft het bestuur ook een zakelijke mededeling: ons bestuurslid Dorine Buitenweg heeft aangegeven dat ze stopt met haar werk binnen het Groei en Bloei bestuur. Het beantwoordde niet geheel aan haar verwachtingen en met haar drukke werkzaamheden werd het allemaal wat veel. Heel jammer, maar gelukkig kunnen wij wel incidenteel een beroep op haar blijven doen, want originele ideeën heeft zij genoeg. Bij de kruidentuin hebben wij versterking gekregen van Marja Schaaff en daar zijn wij heel blij mee. Zij is een enthousiaste tuinierster en houdt van flink aanpakken. De volgende Nieuwsbrief ontvangt u begin februari, maar tussentijds wordt u via de digitale versie op de hoogte gehouden, als uw adres tenminste bekend is bij de ledenadministratie. Wij hopen weer velen van u te ontmoeten op 24 november bij de lezing van Jan Willem Lagerweij over Kirgizië en Mongolië. Namens het bestuur Janneke Wulp Ons programma november Bollenmand maken in Kudelstaart 24 november Kirgizië en Mongolië door Jan Willem Lagerweij 15 december Kerstworkshop onder leiding van Jaap Vlijm Voor 2016 staat gepland: 12 januari Zadenruilbeurs Luuk Bouman vertelt over zijn hobby: Het houden van bijen 21 januari Cursus Moestuinieren voor beginners 16 februari Jaarvergadering gevolgd door De Natuurtuin in Harderwijk door Chris Herzog 8 februari Workshop Tuinontwerp door Frieda Molenaar 22 maart Paasworkshop onder leiding van Jaap Vlijm 5 april Onderwerp en spreker in de volgende Nieuwsbrief Mei, juni, juli en augustus zijn de maanden waarin wij tuinen gaan bezoeken van leden, maar ook soms van niet-leden. De commissie Tuinen Kijken probeert altijd een zo gevarieerd mogelijk programma te maken waarin verschillende soorten tuinen kunnen worden bezocht. Omdat het niet altijd eenvoudig is om voldoende tuinen te vinden, houden wij ons aanbevolen voor suggesties. Nieuwe leden Ook nu weer zijn we heel blij met de aanmelding van enkele nieuwe leden: Dhr. H. Boltjes, Harderwijk Mevr. A. Bos, Harderwijk Mevr. E. Jakab-Nagy, Zeewolde, Dhr. B. Onderwater, Nunspeet Mevr. M.M.G. van Os-Verver, Zeewolde, Mevr. A. van Overveld, Harderwijk Dhr. J. Visser, Hulshorst Van harte welkom bij Groei&Bloei, afd. Harderwijk e.o. Wij hopen u binnenkort te ontmoeten tijdens onze lezingavonden en/of een van de andere activiteiten! -2-

3 Kerstworkshop 15 december Als u dit leest is Kerst nog wel een tijdje weg, maar de datum van de Kerstworkshop komt er aan. Op 15 december kunt u onder leiding van Jaap Vlijm weer een mooi stuk maken om de kerstsfeer in huis te verhogen. Wat het gaat worden is nog niet zeker, het overleg tussen Jaap en de dames van de vergevorderde bloemschikgroep is nog in volle gang. U weet dat u niet bang hoeft te zijn dat het te ingewikkeld of te moeilijk wordt omdat u misschien niet zo handig bent. Het wordt duidelijk stap voor stap voorgedaan en een grote groep heel deskundige dames staat klaar om u te helpen als dat nodig zou zijn. Echt iedereen gaat tevreden naar huis. De workshop wordt gegeven in de Kiekmure, Tesselschadelaan 1, Harderwijk. Aanvang uur Kosten voor leden Groei en Bloei 25,00, voor niet-leden 30,00 Wilt u zelf een tangetje en een snoeischaar meebrengen? Aanmelden kan tot 8 december bij: Wil Epe, tel (na uur) Henriëtte Koekoek, tel of via info@harderwijk.groei.nl Graag aangeven of u lid bent en een telefoonnummer waarop wij u kunnen bereiken als dat nodig mocht zijn. Lezing 12 januari: Bijen houden het hele jaar rond Een beetje weten wij er wel van denk ik: bijen wonen in een bijenkast (vroeger in van die leuke rieten korven), ze leveren de imker honing en bestuiven in hun zoektocht naar nectar en stuifmeel onze gewassen. Dat klopt wel, maar op deze avond horen wij wat er allemaal komt kijken voordat wij van een beschuitje met honing kunnen genieten. Een bijenvolk moet bijvoorbeeld constant worden gecontroleerd op ziekten en parasieten zoals de beruchte farroamijt en als die worden ontdekt, moet er worden ingegrepen. In de wintermaanden als de bijen niet vliegen omdat de temperatuur te laag is en er ook geen nectar te vinden zou zijn, moet er worden bijgevoerd met suikerwater, gemaakt van heel veel kilo s suiker. De honingvoorraad die ze hebben aangelegd is immers door de imker geoogst. Er moet worden opgelet dat er niet te veel nieuwe koninginnen worden geboren, hoe voorkom je dat de bijen gaan zwermen en je dus je dieren kwijt raakt, wanneer verplaats je de kasten naar plekken waar op een gegeven moment veel bloeiende bomen of planten zijn, zoals lindebloesem, heide of vroeg in het voorjaar de wilgen. Stap voor stap vertelt Luuk Bouman ons hoe hij van januari tot december bezig is met het verzorgen van zijn volken en wij zullen hierna met nog meer ontzag naar deze geweldige dieren kijken. Ze zijn van levensbelang voor de mens en krijgen het steeds moeilijker om zich te handhaven, vandaar dat ook de imkers onze waardering verdienen. En er zullen ongetwijfeld potjes honing kunnen worden gekocht. -3-

4 Zaaien en Oogsten (2) In de vorige nieuwsbrief hebben we opgeroepen om alvast zaden te gaan oogsten. Natuurlijk kan dat ook nu nog, er komen er steeds meer! Droog de zaden en bewaar ze in potjes of papieren zakjes op een droge, donkere en koele plaats. Dan gaan we in januari een ruilbeurs organiseren. Later, bijv. in april houden we dan een stekjesmarkt waar alle deelnemers hun resultaten kunnen tonen en weer ruilen. We hebben onze expert in het zaaien, Diny Slootman, gevraagd wat tips op te schrijven. Wellicht handig voor de beginners onder ons! Lees maar Tips van Diny Houd er rekening mee dat niet alle zaden op dezelfde manier gezaaid worden. Je hebt verschillende soorten: Lichtkiemers, bijv. Nicotiana s, Lobelia, Campanula, Monarda, Verbascum en Antirrhinum. Hierbij wordt bij het zaaien géén zaaigrond op de zaden gestrooid. Koudekiemers, zoals bijv. Eryngium, Hemerocalis, Vernonia. Deze zaden hebben kou nodig om te ontkiemen, dus we zetten ze buiten. Donkerkiemers. Deze krijgen na het zaaien een stukje zwarte folie van een plastic zak op hun potje, o.a Viooltjes Nepeta en Erigeron. De zaaigrond kan gewoon een zakje zaaigrond van het tuincentrum zijn of als je heel veel wilt zaaien is een combinatie van 2/3 potgrond, 1/3 brekerszand en een tuinschepje vermiculite, een aanrader. Vermiculite maakt je grond luchtiger en houdt het water beter vast. Goed mengen en dan je potjes er mee vullen. Nadat de potjes zijn gevuld met de zaaigrond zet je ze in een transparante bak met een laagje lauw water. De potjes zuigen zich nu vol en als de grond donker wordt na een paar minuten haal je ze er uit. Nu doe je de zaadjes in de potjes en strooi je er nog wat zaaigrond over. spuiten. Vervolgens zaaien en er grond over heen strooien. Zet de bak ook boven de verwarming, maar spuit dan de potjes regelmatig nat. Zaai niet te vroeg. Vaste planten vanaf januari en eenjarigen vanaf eind februari / begin maart.als je te vroeg zaait en te warm, schieten de plantjes de lucht in en dat komt bijna nooit meer goed. Daarom na het ontkiemen, als ze ongeveer een centimeter hoog zijn altijd koeler zetten. Diny Slootman Cursus Moestuinieren voor beginners Moestuinieren is in. Steeds meer mensen maken een stukje in hun tuin vrij om wat groente te kweken. Ook buurtmoestuinen zijn en worden her en der door buurtbewoners ingericht. In Harderwijk stimuleert de gemeente deze ontwikkeling met het project Lekker Groen. Fantastische ontwikkeling! Maar helaas, in de praktijk blijkt het niet altijd even gemakkelijk te gaan. Moestuinieren vraagt ook wel om enige kennis van bemesting, zaaien, en dergelijke. Daarom organiseren wij ook het komende seizoen weer een cursus Moestuinieren. Met name beginners zullen bij deze cursus veel baat hebben, maar ook de iets gevorderden kunnen hun vragen stellen en nieuwe kennis opdoen bij docent Jan Tuininga. De heer Tuininga is al ruim 25 jaar een fervent moestuinier. Hij heeft heel veel praktijkkennis en heeft vele tips om het moestuinieren tot een succes te maken. Tijdens de eerste avond komen algemene zaken aan de orde als voorbereiding van de grond, voeding, e.d. De volgende avonden worden in volgorde behandeld de tuin in het voorjaar, in de zomer en in de nazomer/herfst. De cursuswordt gegeven op donderdagavonden van uur. Data: 21 en 28 januari, 4 en 11 februari Locatie: De Kiekmure, Tesselschadelaan 1 te Harderwijk. Kosten deelname voor leden Groei&Bloei 50,00; niet leden 60,00. Opgeven bij Olga Wolfswinkel, o.wolfswinkel@caiway.net (De cursus gaat alleen door bij voldoende deelname). Leeg de transparante bak en zet de potjes erin terug. Doe er een deksel op en plaats ze dan in een verwarmde kamer boven de verwarming of op een elektrische deken! Af en toe moet je de deksel op een kiertje zetten om te luchten als het te vochtig wordt in de doos. Als de zaadjes zijn ontkiemd, haal je de potjes uit de bak en zet ze koeler neer. Een andere manier van zaaien is, nadat je de zaaigrond in de potjes hebt gedaan, de zaaigrond met lauw water nat te -4-

5 voor bewoners van Stadsweiden, al of niet met hond. Bij de aanleg is geprobeerd om zoveel mogelijk variatie in biotopen te maken. Schaduw en zon, droog en nat, voedselarm en voedselrijk, kalkrijk en kalkarm. Dit zorgt voor een gevarieerde begroeiing. Eind 2014 kregen we de beschikking over het aangrenzende grasveld. De totale oppervlakte van de tuin is nu bijna 1,5 ha. Dit biedt geweldige mogelijkheden op educatief en recreatief gebied. De presentatie gaat over de ontwikkeling van het oude deel van de tuin en de aanleg en toekomstbeeld van het nieuwe deel, met veel foto s van planten en dieren die in de tuin voorkomen. Van brandnetel tot rietorchis en van spin tot ijsvogel. Cursus Tuinontwerp maken In onze vorige nieuwsbrief kondigden we de Workshop Tuinontwerp aan. Door omstandigheden kon de cursus in oktober helaas niet doorgaan. Maar het is zo n leuke workshop, dat we het in het voorjaar nog een keer gaan aanbieden. Wilt u uw tuin opnieuw inrichten of enkele wijzigingen aanbrengen, geef u dan op voor de cursus van Frieda Molenaar. In drie avonden helpt ze u stapsgewijs het ontwerpproces te doorlopen. Bij voldoende belangstelling kan aansluitend een cursus beplantingsplan in maart worden gevolgd. Bij deelname aan de cursus zelf meenemen: potlood, gum, liniaal en een schets of plattegrond van uw eigen tuin. (cursus gaat alleen door bij voldoende deelnemers) De cursus wordt gegeven op maandagavond 8, 15 en 29 februari van uur. Locatie: Kiekmure, Tesselschadelaan 1, Harderwijk Kosten: voor leden 30,00; niet-leden betalen 40,00. Opgeven bij Olga Wolfswinkel, o.wolfswinkel@caiway.net. 12 februari 2016: Jaarvergadering en lezing Natuurtuin Noteert u het vast: Algemene Ledenvergadering van onze afdeling. De agenda van deze avond publiceren wij in de volgende Nieuwsbrief, maar hier wel al de aankondiging van de lezing van die avond. NATUURTUIN HARDERWIJK Een presentatie van Ada en Chris Herzog, natuurfotografen met een brede belangstelling. De Natuurtuin Harderwijk is een vrijwilligersproject van De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu en is gelegen aan het fietspad naar Strand Horst, op de rand van de wijk Stadsweiden. 20 jaar geleden is een enthousiaste groep vrijwilligers begonnen om m2 gemeenteplantsoen om te toveren in een educatieve tuin met inheemse planten. Jaarlijks krijgen tientallen groepen van basisscholen les in de tuin. Vaak komen kinderen daarna terug met ouders of grootouders. Het is ook al jaren een vertrouwd wandeldoel Kruidentuin klaar voor de winter Als u dit leest moeten wij nog een aantal keren blad harken. Niet alles natuurlijk, want de kleine diertjes moeten ook overleven de komende winter. En de planten zijn ook wel blij als ze niet helemaal bloot liggen. Wat grote stengelplanten laten wij nu ook nog even staan, want in het voorjaar zijn die gemakkelijker in een keer af te breken. Als wij helemaal klaar zijn in de tuin, vraag ik de mannen van de Plantsoenendienst om grof zand om over de paden te strooien want die zijn nu al spekglad. Zelfs deze tijd komen er bezoekers en die moeten geen benen breken. Als Tuinkabouters worden wij er niet jonger op. Het is soms kreunen en steunen om weer rechtop te staan. Maar dan is er koffie en praten we er over. Gelukkig kregen we versterking de vorige maand. Heel fijn dat je wilt blijven komen Marja! Volgend jaar is er voor HEREN weer een kans om zich bij de dames aan te sluiten. Als dank voor ons werk hebben wij jaarlijks een uitje: deze keer een geweldige tuin bezocht in Heerde, een heerlijke lunch bij Kwekerij Van der Velde en daarna bloemen geplukt in de pluktuin en daar onder begeleiding een mooi boeket van gemaakt. Heel gezellig met zijn allen. Welke man wil nu niet met minstens 10 dames op stap! En we hebben dit seizoen weer prima samengewerkt met de mensen van de Plantsoenendienst en Snel Herstel. Bedankt! Namens de TUINKABOUTERS wens ik iedereen een lekker wintertje toe en een gezond Aafke -5-

6 Zaaien: niet zo eenvoudig! In de Kruidentuin staan ook planten die in de loop der jaren verdwijnen. Het zijn eenjarigen, die het van het uitzaaien moeten hebben om te kunnen blijven, maar dat gaat op den duur niet meer lukken. Duivenkervel is zo n plantje dat langzamerhand is verdwenen. Hier en daar bespeuren we in het verre voorjaar wel eens een wat zielig ogende zaailing, maar die overleeft het verplanten naar zijn eigen plek dan meestal niet. Omdat we de tuin toch intact willen houden, zijn we een beetje aan het inventariseren wat er op dit moment mist en na wat speuren op internet hebben we zakjes zaad gekocht van o.a. die lastige Duivenkervel en van de Nepeta cataria. Het lijkt zo eenvoudig, grond lekker los harken, zaadjes uitstrooien, beetje grond erover en wachten tot het voorjaar. Nou, zo simpel is het dus niet. Misschien dat die Duivenkervel daarom zo zeldzaam is geworden, want de zaai instructies zijn als volgt: 2-4 weken op een vochtig en warm plekje het zaad laten zwellen, dan het zaaibakje 4-6 weken in de koelkast zetten en daarna weer in de warmte. Soms gebeurt er dan niets en moet die koude periode worden herhaald. Nou hebben we best veel over voor de Kruidentuin, maar zo lang met bakjes zaaisel in de koelkast gaat toch wel wat ver. Omdat deze instructies gelden voor zaaien in het voorjaar, zijn we overgegaan op zaaien in oktober ter plekke. Dat houdt wel in dat de katten uit de omgeving moeten worden geweerd, want wat is een prettiger kattenbak dan zo n lekker losgeharkt plekje grond! Vandaar dat we na het uitstrooien van de nauwelijks zichtbare zaadjes allerlei hindernissen hebben opgeworpen om bijmesten te voorkomen. Boom in feestjurk Ik hou dus niet van Thuja-achtige bomen en eigenlijk wilde ik hem al jaren geleden omzagen. Maar dat stuitte op protest van mijn kinderen, die hem altijd als ideale klimboom gebruikten. Daarom had ik de onderste takken er zo afgezaagd dat het een soort van treden waren geworden. Toen ik ging hardlopen (bij de bijna legendarische Jacob Haklander) wees hij mij eens op een mooie boom in het bos: volkomen overwoekerd door deze bosrank. Ik ben al hardlopend met een schepje het bos in gegaan en heb een stekje meegenomen en gepoot bij onze klimboom. Met als resultaat deze karmijnrode uitbarsting in de herfst. Rina de Vries Voor de Nepeta gelden dezelfde instructies, dus ook die zaadjes liggen nu te wachten op een koude periode om dan in het voorjaar te laten zien wat we al jaren missen. Ze zijn goed beschermd door een wirwar van draden die we hebben gespannen, maar als de plantjes opkomen moet al dat schrikdraad natuurlijk weg. En het heet niet voor niks Kattenkruid, de buurtkatten zullen zich waarschijnlijk heerlijk komen wentelen in die geurende planten. Afwachten maar en in mei-juni de ook verdwenen Thymus vulgaris zaaien. Vraag en Aanbod Tijdens de lezingavond in oktober kwam een vraag naar voren van een van onze leden. Zij bewoont sinds kort een appartement in Harderwijk. Ze wil graag haar balkon een groen aanzien geven, maar weet niet hoe dat te doen. Is er iemand die haar met raad en daad wil helpen? Graag een naar info@harderwijk.groei.nl! Stadsmuseum zoekt vrijwilligers voor de tuin Vorig jaar is de tuin van het Stadsmuseum Harderwijk opnieuw aangelegd naar een ontwerp van Jikke Hamerpagt, ontwerpster Tuin & Landschap en eigenaresse van Locus Flevum. Het resultaat mag er zijn en het museum is er trots op. Een hoveniersbedrijf komt een keer of vijf per jaar de tuin onderhouden, maar dat blijkt toch te weinig. Daarom is men op zoek naar een paar deskundige vrijwilligers die het leuk vinden om in de tuin te komen werken, zodat hij er altijd mooi uit ziet. Dat hoeft niet op vaste tijden te gebeuren. Het hoveniersbedrijf blijft het grote onderhoud doen.de museumtuin is van dinsdag tot en met zondag toegankelijk. Het bestuur van het Stadsmuseum vraagt nu enthousiaste vrijwilligers die deze klus op zich willen nemen. Heeft u belangstelling, neemt u dan contact op met de floormanager van het Stadsmuseum: Karolien Keus, k.keus@stadsmuseum-harderwijk.nl of telefoon

7 Nunspeet bloemenhart van de Veluwe In onze plantenwinkel en kwekerij zijn vele soorten planten te koop. Wij hebben ca soorten, voornamelijk vaste planten, siergrassen en kruiden maar ook enkele soorten bollen, knollen en eenjarigen. Onder deze soorten bevinden zich vele bijzondere cultivars die slecht verkrijgbaar zijn in Nederland! Onze planten kweken wij zonder gebruik van pesticiden! Kijk op onze website of contact ons voor meer informatie Kienschulpenweg ZK Nunspeet -7-

8 Indien onbestelbaar retour: O. Wolfswinkel, Meerkoetmeen 38, 3844 XR Harderwijk Groei & Bloei afdeling Harderwijk en Omstreken Nieuwsbrief nr Opgericht in 1887 als De Tuinliefhebbers Colofon Redactie: Sonja Kalee, Olga Wolfswinkel, Janneke Wulp tel: , postadres: Linnaeuslaan 4, 3843 BL Harderwijk Bloemschikken Wil Epe, tel: Tuinen kjken Harderwijk: Isabella Raadsen, Janneke Wulp Zeewolde: Diny Slootman, tel Nunspeet: Antje Bömer, tel Kruidentuincoördinatie Aafke Kooiman, tel: Webmasters Martin van Hemert en Sonja Kalee Website: Facebook: Groei & Bloei afd. Harderwijk en Omstreken Afdelingsbestuur Voorzitter Henriëtte Koekoek tel.: Secretaris (vacature) Penningmeester Isabella Raadsen tel.: de secretaris (vacature) Ledenadministratie Olga Wolfswinkel tel.: Algemeen adjunct Janneke Wulp tel: Afdelings adres: Erelid: Jaap Vlijm Met ingang van volgend jaar zijn we een kwartaalblad Omdat dit de laatste keer is dat we 5 x de Nieuwsbrief aan u sturen, krijgt u die Nieuwsbrief wat later dan u gewend bent. Met ingang van volgend jaar gaan we, om kosten te besparen, over op 4x per jaar en worden we een kwartaalblad. Daarnaast houden wij u graag op de hoogte van het laatste nieuws door middel van de tussentijdse Nieuwsbrief (per ). Geef daarom uw adres door aan info@harderwijk.groei.nl en mis niets!