Inventarisatie Zorgteams 0-4 in Gelderland

Transcriptie

1 Inventarisatie Zorgteams 0-4 in Gelderland Jorike Smeitink juli 2007 Notitienummer N JorSm-mlv SPECTRUM Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling Gelderland

2

3 Inhoud 1. Inleiding Zorgteams nul tot vier Doel en opzet inventarisatie Respons inventarisatie Opzet notitie Inventarisatie zorgteams voor nul tot vierjarigen Definitie Algemeen beeld Regio Achterhoek Regio Arnhem Regio Midden-IJssel Regio Nijmegen Noord-Veluwe Oost-Veluwe Rivierenland Regio West-Veluwe... 16

4

5 1. Inleiding 1.1 Zorgteams nul tot vier Operatie Jong heeft in haar jeugdagenda het belang aangegeven van een sluitende keten van vroeg en tijdig signaleren, beoordelen en interveniëren. Vanaf dat een kind wordt geboren hebben in principe alle ouders, kinderen en jongeren voldoende contact met voorzieningen (zoals de jeugdgezondheidszorg en het onderwijs) om problemen bij kinderen en jongeren tijdig te signaleren. Dat gebeurt op diverse terreinen. Toch blijkt dat het voor peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, consultatiebureaus en jeugdgezondheidszorg niet altijd makkelijk is om de juiste hulp in te roepen. Bijvoorbeeld omdat niet duidelijk is welke hulp geschikt is, of omdat ouders niet willen meewerken bij het zoeken naar de juiste hulp. Er is daarom dringend behoefte aan een betere aansluiting tussen vindplaatsen en de jeugdzorg. De provincie Gelderland heeft de verantwoordelijkheid voor de (kwaliteit en financiering) van de jeugdzorg. Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid voor het lokale preventieve jeugdbeleid. Om een betere aansluiting tussen vindplaatsen (onderdeel van het gemeentelijke preventieve jeugdbeleid) en de provinciale jeugdhulpverlening te realiseren hebben provincie en gemeenten per jeugdzorgregio convenanten afgesloten. In deze convenanten is beschreven hoe het beleid van provincie en gemeenten beter op elkaar aansluit. Één van de thema s is de zorgstructuur voor nul- tot vierjarigen 1, vaak met als doel om de voorschoolse voorzieningen te laten aansluiten bij een multidisciplinair netwerk. Door deelname aan die netwerken moet het voor voorschoolse voorzieningen mogelijk zijn hun vragen voor te leggen om zo tijdig de risico s te onderkennen en desbetreffende kinderen en/ of gezinnen op juiste wijze toe te leiden naar de benodigde vormen van ondersteuning en zorg. Daarmee wordt beoogd het beroep op zwaardere en eventueel gedwongen vormen van jeugdzorg te verminderen. 1.2 Doel en opzet inventarisatie Er is in de zomer (mei-oktober) van 2006 een inventarisatie onder de Gelderse gemeenten gehouden over de aanwezigheid van zorgteams met zorg voor de doelgroep 0-4. Het doel was om te achterhalen hoeveel gemeenten een zorgstructuur voor 0-4 hebben opgezet en hoe deze zorgstructuur eruit ziet. Gemeenten zijn aangeschreven vanwege hun verantwoordelijkheid en hun regietaak op dit terrein. De ambtenaren jeugdbeleid hebben per een vragenlijst met bijbehorende brief gekregen met het verzoek de vragenlijst in te vullen. Daarnaast werd hen gevraagd om, als zij niet inhoudelijk op de hoogte waren van de zorgteams, te laten weten wie wel met deze vragenlijst benaderd kon worden. Door de vakantieperiode was de respons niet hoog, vandaar dat later via verschillende wegen aan gemeenten is gevraagd de vragenlijst alsnog in te vullen. In de vragenlijst die aan de gemeenten is gestuurd is aandacht geschonken aan de aanwezigheid van zorgteams, aan de deelnemende partijen binnen een zorgteam, aan de doelstellingen, visie, uitgangspunten en 1 De zorg voor nul- tot vierjarigen is in drie van de zeven regio s als specifiek thema opgenomen. In twee regio s komt het onder een ander thema naar voren en in drie regio s niet. Spectrum CMO Zorgteams 0-4 1

6 methodiek van een zorgteam voor nul- tot vierjarigen. In het volgende hoofdstuk worden de uitkomsten van de inventarisatie weergegeven. 1.3 Respons inventarisatie De ambtenaren jeugdbeleid zijn per benaderd met een vragenlijst. Uiteindelijk hebben na verschillende herinneringen 44 gemeenten gereageerd. Op een totaal van 55 2 gemeenten komt dat neer op 80% respons in Gelderland. Naast de informatie die uit de vragenlijst naar voren is gekomen, is ook gekeken naar de bij Spectrum aanwezige kennis. Dat heeft in een aantal gevallen extra informatie opgeleverd. De inventarisatie bevat nog een aantal witte vlekken, namelijk negen gemeenten (Renkum, Doesburg, Rozendaal, Zevenaar, Neerijnen, Beuningen, Druten, Heumen, Millingen aan de Rijn). 1.4 Opzet notitie In het tweede hoofdstuk van deze notitie komt eerst de definitie van zorgteams zoals deze in de vragenlijsten is gehanteerd aan de orde. Vervolgens wordt een algemeen (provinciaal) beeld van de uitkomsten van de inventarisatie geschetst. Vragen als: hoeveel gemeenten zijn er met een zorgteam specifiek voor de doelgroep 0-4 en welke gemeenten bespreken de genoemde doelgroep in een breder verband komen hier aan de orde. Veel gemeenten hebben namelijk wel de vragenlijst ingevuld terwijl zij geen zorgteam specifiek voor de doelgroep hebben. Tenslotte worden in alfabetische volgorde (per regio) de uitkomsten van de inventarisatie per gemeente beschreven. 2 Omdat de gemeente Hattem geen convenant over de afstemming tussen jeugdzorg en jeugdbeleid met de provincie Gelderland heeft afgesloten is de gemeente ook niet in deze inventarisatie meegenomen. 2 Zorgteams 0-4 Spectrum CMO

7 2. Inventarisatie zorgteams voor nul tot vierjarigen 2.1 Definitie Vooraf is vastgesteld wat wij onder een zorgteam voor 0-4 verstaan. Daarvoor is de volgende definitie gekozen. Een zorgteam 0-4 is een gestructureerde vorm van multidisciplinair zorgoverleg tussen beroepskrachten van instellingen die in (een deel van) de gemeente werken met kinderen van nul tot vier en hun ouders/ verzorgers en waarbij besprekingen van kinderen met complexe problematiek vaak via een bepaalde systematiek worden gevoerd, zodat kinderen en gezinnen hulp krijgen die gewenst en nodig is. 2.2 Algemeen beeld Als eerste vraag werd gesteld welke zorgteams met zorg voor de doelgroep 0-4 er in de gemeente zijn. Gemeenten konden daar de volgende antwoorden op geven: Geen Geen, maar er zijn wel plannen om een zorgteam op te richten. Doelgroep 0-4 wordt besproken in één of meer zorgteams voor een bredere leeftijdsgroep, namelijk Één of meer zorgteams 0-4 Anders, namelijk.. Zoals in paragraaf 1.3 al naar voren kwam hebben in totaal 44 gemeenten gereageerd op de vragenlijst. Van 11 gemeenten hebben we geen reactie gehad (en Hattem is niet in de inventarisatie meegenomen). Van de gemeenten die wel hebben gereageerd, hebben 5 gemeenten aangegeven dat er in hun gemeente een zorgteam specifiek voor de doelgroep 0-4 is. Dat zijn de gemeenten Aalten, Arnhem, Duiven, Nijmegen en Oost-Gelre. Daarnaast is bij Spectrum bekend dat ook de gemeenten Harderwijk en Wijchen een zorgteam specifiek gericht op de genoemde doelgroep hebben. De gemeente Westervoort heeft aangegeven dat er vergevorderde plannen zijn om een zorgteam specifiek voor de doelgroep 0-4 op te richten. De gemeenten die al een zorgteam specifiek voor de doelgroep hebben, zijn in de regionale beschrijvingen (paragraaf 2.3 en verder) omkaderd. Veel gemeenten hebben aangegeven dat de genoemde leeftijdsgroep wordt besproken in één of meer zorgteams voor een bredere leeftijdsgroep (47% van de reagerende gemeenten). Kinderen van 0-4 worden dan besproken in zorgteams 0-6, 0-12, 0-18 of Een aantal gemeenten geeft aan dat er buurtnetwerken zijn waarin de leeftijdsgroep kan worden besproken. In onderstaande figuur is te zien welke andere zorgstructuren er zijn waarin de doelgroep 0-4 jaar is opgenomen 3. 3 De gemeente Lochem is opgenomen in de zorgstructuur 0-12 en 0-23 omdat niet duidelijk wordt in welk zorgteam de kinderen van 0-4 worden besproken. Spectrum CMO Zorgteams 0-4 3

8 Aantal andere zorgstructuren waarin de doelgroep 0-4 jaar is opgenomen 2 5 Leeftijdsgroep 0-6 Leeftijdsgroep Leeftijdsgroep 0-18 Leeftijdsgroep Onbekende leeftijdgroep Anders 18 Gelderse gemeenten hebben aangegeven dat zij geen zorgteam hebben waarin kinderen van 0-4 worden besproken (41% van de reagerende gemeenten). Van die 18 gemeenten geven 7 gemeenten aan dat er wel plannen zijn om een zorgteam op te richten. Uit de inventarisatie is in de meeste gevallen niet te halen in welk stadium die plannen zijn. Hieruit kunnen we concluderen dat in iets meer dan 60% van de gemeenten die op de vragenlijst hebben gereageerd het mogelijk is om een kind in de leeftijdsgroep 0-4 in een zorgteam (al dan niet voor een bredere leeftijdsgroep) te bespreken. Van de gemeenten waar het nu nog niet mogelijk is, heeft 39% wel plannen om een zorgteam op te richten waar deze kinderen ingebracht kunnen worden. Hieronder is in een tabel aangegeven het aantal gemeenten per regio dat een bepaalde zorgstructuur heeft 4. 4 In de regio Arnhem is de gemeente Arnhem ondergebracht bij zowel zorgteam 0-4 alsook onderdeel van andere zorgstructuur omdat in deze gemeente verschillende zorgteams zijn. Verder is de gemeente Westervoort ondergebracht bij zorgteam 0-4 omdat deze gemeente heeft aangegeven vergevorderde plannen te hebben om een zorgteam op te richten specifiek voor de doelgroep Zorgteams 0-4 Spectrum CMO

9 Regio Achterhoek Aantal gemeenten per regio dat een vorm van zorgstructuur voor 0-4 jarigen kent Regio Arnhem Zorgteam 0-4 Regio Midden IJssel Geen, maar wel plannen Regio Nijmegen Regio Noord Veluwe Regio Oost Veluwe Regio Rivierenland Regio West Veluwe Onderdeel andere zorgstructuur Geen De opzet van de inventarisatie was dat alleen de gemeenten die hebben aangegeven één of meer zorgteams 0-4 te hebben, gevraagd werd deze nader te beschrijven. Een aantal gemeenten met een zorgteam voor een bredere leeftijdsgroep heeft uit eigen beweging een nadere omschrijving gegeven. Er is ook gekeken naar de participanten binnen de zorgteams. Uit analyse van de gegevens blijkt dat het gemiddeld aantal deelnemers in een zorgteam specifiek voor de doelgroep 0-4 met een gemiddelde van 5 deelnemers lager is dan in zorgteams voor een bredere leeftijdsgroep. Gemiddeld aantal deelnemers in zorgstructuur/team Zorgteam Onderdeel andere zorgstructuur 7 Van 26 zorgteams is te achterhalen welke participanten vast aan het zorgteam deelnemen (ongeacht voor welke leeftijdsgroep het zorgteam is). In onderstaande figuur is weergegeven welke participanten het vaakst aan de besprekingen deelnemen. Daaruit blijkt dat consultatiebureau/thuiszorgorganisatie en peuterspeelzaal in veel teams aanwezig is, gevolgd door het maatschappelijk werk, onderwijs, gemeente, Bureau Jeugdzorg en politie. Wat verder opvalt is dat de kinderdagopvang in veel minder teams is vertegenwoordigd, terwijl zij juist veel met de doelgroep 0-4 te maken hebben. Spectrum CMO Zorgteams 0-4 5

10 Aantal vaste participanten binnen 26 zorgteams 1 Peuterspeelzaal 20 Kinderdagopvang Consultatiebureau/thuiszorgorganisatie 12 Maatschappelijk werk Onderwijs Gemeente BJz 22 Politie Welzijnsorg GGD MEE/integrale vroeghulp Zozijn 19 Sociaal cultureel werk/jongerenwerk 18 Leerplichtambtenaar Verloskundigen Wijkverpleegkundige 2.3 Regio Achterhoek In deze regio hebben alle gemeenten een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Daarnaast was voor de gemeente Berkelland specifieke informatie binnen Spectrum aanwezig. Aalten In deze gemeente is een netwerkoverleg gericht op 0-4 jarigen. De gemeente heeft aangegeven dat voor deze leeftijdsgroep daarnaast ook aansluiting wordt gezocht bij het JAT. Het netwerk is een vangnet waarin de mogelijkheden samenkomen om goed te kunnen handelen wanneer de ontwikkeling van het kind aanleiding geeft tot zorg. Doel van dit overleg is (dreigende) ontwikkelingsachterstanden, psychosociale en sociaal-emotionele problemen bij jonge kinderen tijdig te signaleren en daar adequaat op reageren door bijsturing en verwijzing. Het netwerkoverleg werkt niet volgens een bepaalde methodiek. Er is wel een stappenplan opgesteld waarin de stappen worden benoemd die leidsters kunnen zetten om het kind juist te begeleiden. Eerst wordt gekeken naar de mogelijkheden die de organisaties intern hebben om het kind te kunnen begeleiden. Daarna kunnen (indien nodig) vervolgstappen gezet worden door gebruik te maken van de mogelijkheden tot verwijzing en externe hulp. Het netwerkoverleg valt onder een gemeentelijke zorgstructuur 0-4 en het werkgebied van dit overleg is dan ook de hele gemeente. Deelnemende partijen aan het overleg zijn peuterspeelzalen, kinderdagopvang, consultatiebureaus, maatschappelijk werk, onderwijs en gemeente. De gemeente vervult in het netwerk de coördinerende taak. Berkelland De gemeente heeft aangegeven dat in een aantal kernen netwerken jeugd werkzaam zijn als onderdeel van de zorgstructuur De netwerken zijn ingesteld om problemen bij de jeugd zoveel mogelijk te voorkomen en te bestrijden. Peuterspeelzalen, kinderdagopvang, consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, onderwijs en gemeente 6 Zorgteams 0-4 Spectrum CMO

11 nemen hieraan deel. De welzijnsinstellingen Het Hof en Animo zijn de organisaties met een coördinerende rol. Extra informatie vanuit Spectrum: de gemeente ontwikkelt een nieuw integraal jeugdbeleid voor de leeftijdsgroep De gemeente kijkt (eind 2006/2007) samen met de bestaande netwerken vanuit een gezamenlijk gedeelde visie op zorg naar de meest geschikte structuur voor die netwerken. Bronckhorst In deze gemeente zijn geen zorgteams met zorg voor 0-4 aanwezig. Doetinchem De gemeente heeft aangegeven dat de doelgroep 0-4 wordt besproken in buurtnetwerken Het werkgebied van deze netwerken is op buurtniveau, maar niet alle kinderen van 0-4 worden zo bereikt. In deze buurtnetwerken worden op casuïstiek niveau probleemsituaties van kinderen van 0-12 besproken. Verder worden afspraken gemaakt over wat er aan de probleemsituatie moet gebeuren en welke organisatie dat op zich neemt. Peuterspeelzalen, consultatiebureaus, maatschappelijk werk, politie, onderwijs en welzijnswerk nemen deel aan de buurtnetwerken. IJsselkring (welzijnswerk) vervult de coördinerende functie. Montferland Er zijn geen zorgteams met zorg voor 0-4 aanwezig. De gemeente heeft wel plannen om te komen tot de oprichting van een netwerkoverleg 0-12 die in de vorm van een zorgteam zou kunnen gaan werken. Oost-Gelre Er is een zorgteam aanwezig met zorg specifiek voor de leeftijdsgroep 0-4. Het team valt onder een gemeentelijke zorgstructuur die specifiek op die doelgroep is gericht. Daarmee worden volgens de gemeente toch (nog) niet alle kinderen in de gemeente bereikt. Doelstelling van het team is het ontwikkelen en instandhouden van een integraal aanbod in hulp- en dienstverlening aan kinderen van 0-4, waarbij een opgesteld verwijzingsprotocol als uitgangspunt fungeert. De doelstelling is vertaald in de volgende werkopdrachten: Optimaliseren onderlinge afstemming Casuïstiek Onderhoud protocol verwijzen/ instrument PSZ, KDV, CB Onderhoud van het overdrachtsformulier naar basisscholen Signalerende functie richting de gemeente Er zijn een aantal vaste deelnemende partijen aan het team. Dat zijn: peuterspeelzalen, kinderdagopvang, consultatiebureaus, MEE/ integrale vroeghulp, onderwijs. De coördinator VVE vervult hierin de coördinerende functie en heeft tien uur per maand voor het hele pakket aan taken. Het zorgteam maakt hier onderdeel van uit. Oude IJsselstreek Er zijn geen zorgteams voor de leeftijdsgroep 0-4, maar de gemeente heeft aangegeven dat er wel aandacht wordt besteed aan deze leeftijdsgroep. Er wordt namelijk ingezet op de overdracht vanuit het consultatiebureau via de peuterspeelzalen en kinderopvang naar de basisscholen. Daarnaast is er aandacht voor het monitoren van (alle) kinderen. Spectrum CMO Zorgteams 0-4 7

12 Winterswijk De doelgroep wordt besproken in een buurtnetwerk De gemeente geeft aan dat een zorgstructuur 0-23 in ontwikkeling is. Er zijn nu een aantal netwerken die elkaar deels overlappen en deels los van elkaar werken. Er zijn wel overlegstructuren 0-4 maar die voldoen volgens de gemeente niet aan de definitieomschrijving zoals deze in de vragenlijst is gehanteerd. Het buurtnetwerk 0-12 doet dat met uitzondering van de leeftijdscategorie wel. 2.4 Regio Arnhem Niet alle gemeenten in deze regio hebben een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Gemeenten die wel hebben gereageerd zijn: Arnhem, Duiven, Lingewaard, Overbetuwe, Rheden, Rijnwaarden en Westervoort. Arnhem De doelgroep 0-4 wordt besproken in buurtnetwerken voor de leeftijdsgroep 0-6. Daarnaast is in één van de Arnhemse wijken een pilot gestart met een zorgteam specifiek voor kinderen in de leeftijdsgroep 0-4. De zorgteams vallen onder een gemeentelijke zorgstructuur De buurtnetwerken hebben volgens de gemeente vooral een functie op het terrein van collectieve preventie in de wijk. In het zorgteam specifiek voor 0-4 ligt de nadruk meer op casuïstiek. Deze casussen worden volgens een bepaalde systematiek gevoerd en het zorgteam komt tien keer per jaar bijeen. Er wordt gewerkt met een kernteam dat bestaat uit STMG, Passade, OVSV, peuterspeelzalen van SPA en Rijnstad. Daarnaast zijn er vrije stoelen waar afhankelijk van de besproken casus andere partijen voor uitgenodigd kunnen worden. Tijdens de pilotperiode is het overleg voorgezeten door de OVSV-medewerker in de wijk. Doesburg Duiven In de gemeente Duiven is een zorgteam specifiek gericht op de doelgroep 0-4 aanwezig. Het zorgteam valt onder een gemeentelijke zorgstructuur 0-4 en het werkgebied van dit team is de hele gemeente. De gemeente geeft aan dat het vier keer per jaar bij elkaar komt en dat het voorziet in een behoefte. Het overleg is door het veld voorgesteld en wordt ook zo gedragen. Door op preventie gerichte samenwerking die gericht is op ouders en hun kind wil het team zorgen voor een goede signalering en doorverwijzing van risicokinderen. Deelnemende partijen zijn peuterspeelzalen, kinderdagopvang, consultatiebureaus, MEE/ Integrale Vroeghulp, gemeente, Zozijn. De gemeente vervult de coördinerende taak en heeft hiervoor vier uur per maand beschikbaar. Er wordt niet gewerkt volgens een bepaalde methodiek. Lingewaard De gemeente heeft aangegeven dat er geen zorgteam voor de doelgroep 0-4 is, maar dat er wel plannen zijn om een zorgteam op te richten. 8 Zorgteams 0-4 Spectrum CMO

13 Overbetuwe De doelgroep 0-4 wordt besproken in zorgnetwerken 12-. Deze zorgnetwerken vallen volgens de gemeente onder de gemeentelijke zorgstructuur 0-12, hoewel de samenwerkingsafspraken niet expliciet zijn vastgelegd. Het werkgebied van de zorgnetwerken 0-12 bestrijkt de hele gemeente. Er zijn drie zorgnetwerken en ieder netwerk bedient één of meer kernen. Rond de tafel zitten beroepskrachten uit verschillende disciplines met ieder hun eigen deskundigheid in het omgaan met kinderen en hun ouders. De partijen willen problemen bij kinderen zo vroeg mogelijk signaleren om op tijd de juiste hulp te kunnen bieden. Samen krijgen zij een meer volledig beeld van een kind of gezin en in samenwerking met ouders/ verzorgers zoeken zij naar oplossingen of verlenen zij lichte hulp. Aan het overleg nemen peuterspeelzalen, consultatiebureaus, maatschappelijk werk, politie, onderwijs, gemeente, welzijnswerk, en Bureau Jeugdzorg op afroep deel. STUW is de coördinerende partij en heeft hiervoor 24,5 uur per maand beschikbaar. Er is een handboek zorgnetwerken 0-12 Overbetuwe opgesteld dat inzicht geeft in de functie van het zorgnetwerk, het inbrengen van signalen, de privacyregels en de registratie van cliënten. Renkum Rheden De doelgroep 0-4 wordt in deze gemeente besproken in twee zorgnetwerken 12-. Een van de netwerken heeft als werkgebied Dieren, het andere netwerk heeft als werkgebied Velp. Extra informatie vanuit Spectrum: De coördinatie wordt gedaan door de Stichting Welzijn Rheden. Er is een protocol en een eerste evaluatie beschikbaar. Rijnwaarden De gemeente heeft aangegeven geen zorgteam te hebben met zorg voor de doelgroep 0-4. Rozendaal Westervoort De gemeente heeft vergevorderde plannen om een zorgteam met zorg voor 0-4 jarigen op te richten. Het aanstaande netwerk komt onder de coördinatie van de STMG en daarnaast doen ook de peuterspeelzalen, het kinderdagverblijf en het maatschappelijk werk mee. De partijen willen zo vroegtijdig de risicofactoren signaleren en ingrijpen om de ontwikkeling van het kind te stimuleren. Zevenaar Spectrum CMO Zorgteams 0-4 9

14 2.5 Regio Midden IJssel Beide gemeenten in deze regio hebben een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Lochem De doelgroep wordt hier besproken in één van de zorgteams 0-12 of 0-23, als onderdeel van de zorgstructuur Doel van deze teams is het bespreken van ingebrachte signalen om problematiek vroegtijdig te kunnen signaleren en het bieden van consultatie. Peuterspeelzalen, kinderdagopvang, consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, onderwijs, gemeente en welzijnswerk nemen deel aan de teams. De coördinerende functie wordt vervuld door het welzijnswerk en de gemeente heeft aangegeven dat hier enkele uren per maand voor beschikbaar zijn. Extra informatie: de gemeente ontwikkelt een nieuw (integraal) jeugdbeleid voor de leeftijdsgroep Zutphen In deze gemeente worden de kinderen van 0-4 besproken in de buurtnetwerken 0-12 als onderdeel van de gemeentelijke zorgstructuur Met de buurtnetwerken moet het aantal opvoed- en opgroeiproblemen van kinderen en jongeren verminderd worden en moet de zorg voor jeugdigen worden geoptimaliseerd. De buurtnetwerken werken volgens de methodiek Landelijke Buurtnetwerken van M. Pannebakker. Peuterspeelzalen, kinderdagopvang, consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, onderwijs, gemeente, welzijnswerk en GGD nemen deel aan de buurtnetwerken. Stichting welzijnswerk Zutphen zorgt voor de coördinatie en heeft hier twaalf uur per maand voor. De deelnemende partijen hebben hun samenwerking vastgelegd en afspraken gemaakt over de organisatie van de buurtnetwerken en privacy. Dit is vastgelegd in een convenant. Extra informatie vanuit Spectrum: de buurtnetwerken zijn eind 2006 geëvalueerd door een extern bureau. Dit bureau heeft aangegeven dat scholen de belangrijkste vindplaats van zorgkinderen zijn en dat het aan te bevelen is het zorgnetwerk vanuit Weer Samen Naar School als vertrekpunt te nemen. Er moet wel speciale aandacht uitgaan naar de positie van instellingen die zich bezighouden met de groep Regio Nijmegen Niet alle gemeenten in deze regio hebben een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Gemeenten die wel hebben gereageerd zijn: Groesbeek, Nijmegen, Ubbergen en West Maas en Waal. Beuningen Druten 10 Zorgteams 0-4 Spectrum CMO

15 Groesbeek In deze gemeente is een netwerk 12- in ontwikkeling. Dit netwerk gaat onder de zorgstructuur 0-12 vallen. Het netwerk moet een basisvoorziening voor alle kinderen zijn. De gemeente vindt het daarom belangrijk dat het netwerk aansluiting krijgt op de schoolinterne zorgsystemen en overige netwerken. Doel hiervan is het bieden van vroegtijdige en adequate hulp aan jeugdigen, zodat met zo licht mogelijke hulp de problemen worden aangepakt en zo mogelijk ergere problemen worden voorkomen. Aan dit netwerk nemen de volgende partijen deel: peuterspeelzalen, kinderdagopvang, consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, onderwijs, gemeente, welzijnswerk. Marant en de gemeente nemen de coördinatie van het netwerk op zich. Heumen Millingen aan de Rijn Nijmegen Spectrum heeft de projectleider voor Kijk op Kleintjes geleverd en zij heeft de vragen over de zorgteams 0-4 beantwoord. In deze gemeente is in 2004 een pilot gestart onder de naam Kijk op Kleintjes. Met deze pilot zijn de gemeente en de instellingen gaan samenwerken bij het signaleren, verwijzen en hulp verlenen aan kinderen van 0-4 (en hun ouders). De doelgroep wordt bereikt via de consultatiebureaus en kindercentra. Leidsters kunnen in samenspraak met de zorgcoördinator een kind in het overleg van het zorgteam inbrengen. Het zorgteam heeft vervolgens als doel om kinderen waarover zorgen bestaan zo snel mogelijk de juiste hulp te bieden. Het uitgangspunt daarbij is dat eventuele problemen zo vroeg mogelijk gesignaleerd moeten worden en dat de hulpverlening zo licht mogelijk is. Deelnemende partijen aan het zorgteam naast de zorgcoördinator zijn: Bureau jeugdzorg, sociaal verpleegkundige vanuit de GGD, maatschappelijk werk en integrale vroeghulp. Daarnaast maakt het team gebruik van een vrije stoel waarop een instelling kan plaatsnemen waarvan de andere partijen verwachten dat zij meer informatie kan geven over (geschikte hulpverlening aan) het kind. Alle informatie, formulieren en gemaakte afspraken zijn vastgelegd in het handboek Kijk op Kleintjes. Wegens goede resultaten van de pilot is Kijk op Kleintjes in 2006 ook in de andere wijken in (heel) Nijmegen ingevoerd. Ubbergen In deze gemeente is geen zorgteam met zorg voor de doelgroep 0-4 aanwezig. Wijchen Extra informatie vanuit Spectrum: in deze gemeente is een zorgteam met zorg specifiek voor de doelgroep 0-4 opgestart. Door samenwerking tussen de verschillende instellingen wil de gemeente Wijchen zorgen voor een sluitende aanpak. West Maas en Waal De gemeente heeft aangegeven geen zorgteam met zorg voor de doelgroep 0-4 te hebben. Spectrum CMO Zorgteams

16 2.7 Regio Noord-Veluwe Niet alle gemeenten in deze regio hebben een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Gemeenten die wel hebben gereageerd zijn: Elburg, Ermelo, Nunspeet, Oldebroek en Putten. Elburg In deze gemeente wordt de doelgroep besproken in het netwerk 12- als onderdeel van de gemeentelijke zorgstructuur Doelen van het netwerk zijn volgens de gemeente: het vroegtijdig onderkennen van ontwikkelingsproblemen bij kinderen, het zo snel mogelijk geven van effectief advies, het bieden van hulp- en ondersteuning aan kinderen, hun ouders en peuterspeelzalen/ scholen bij psychosociale-, gedrags-, en gezinsproblematiek. Het begeleiden naar gespecialiseerde hulpverlening (indien noodzakelijk) Het organiseren van preventieve activiteiten in school en/of wijk. Vaste deelnemers aan dit netwerk zijn: Bureau Jeugdzorg, GGD, Icare en maatschappelijk werk Veluwe. Daarnaast kunnen op afroep de volgende partijen bij het netwerk aanschuiven: basisscholen, peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, schoolbegeleidingsdienst, sociaalcultureel jeugdwerk, leerplichtambtenaar en politie. Bureau Jeugdzorg treedt op als coördinator van het netwerk en heeft hier ongeveer tien uur per maand voor. Ermelo In deze gemeente is geen zorgteam met zorg voor de leeftijdsgroep 0-4. Er zijn volgens de gemeente wel plannen om een zorgteam op te richten. Harderwijk Extra informatie vanuit Spectrum: de gemeente Harderwijk beschikt over een zorgteam 0-4 dat wordt gecoördineerd door Icare. Deelnemende partijen aan dit netwerk zijn: GGD, Bureau Jeugdzorg, peuterspeelzalen, welzijnswerk, consultatiebureau. Bij complexe vragen wordt doorverwezen naar het Integrale Vroeghulpteam (regio Veluwe) Nunspeet In de periode november 2004 tot medio 2006 had deze gemeente een zorgteam specifiek voor de doelgroep 0-4. Doel van het zorgteam was om kinderen zo snel mogelijk de meest geschikte vorm van zorg te bieden door samenwerking en afstemming tussen instellingen (en eventueel ouders) en een snellere verwijzing bij opvoedings- en ontwikkelingsproblemen te bewerkstelligen. Daarnaast had het overleg als doel om taken en/of activiteiten samen uit te voeren. Icare vervulde de taak als coördinator en dit werd betaald uit het maatwerkdeel. Er waren echter te weinig aanmeldingen voor dit zorgteam, waardoor de gemeente de keus heeft gemaakt om over te gaan naar een gemeentebreed zorgteam 12-. Oldebroek De doelgroep 0-4 wordt besproken in het netwerk 12-. In de regio wordt bij het opzetten van een zorgstructuur voor het basisonderwijs daarnaast ook rekening gehouden met de categorie 0-4. Daarom overweegt de gemeente de doelgroep te koppelen aan genoemd 12- netwerk dat met name basisschoolleerlingen als doelgroep heeft. 12 Zorgteams 0-4 Spectrum CMO

17 Putten De gemeente heeft aangegeven geen zorgteam met zorg voor de leeftijdsgroep 0-4 te hebben. 2.8 Regio Oost-Veluwe In deze regio hebben alle gemeenten een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Apeldoorn De doelgroep wordt besproken in zorgteams Extra informatie vanuit Spectrum: in Apeldoorn functioneerden in 2005 buurtnetwerken. Knelpunten van die netwerken waren onder andere dat ze niet dekkend waren en dat peuterspeelzalen, kinderopvang en buitenschoolse opvang niet deelnamen aan die netwerken. In de gemeente wordt nu een dekkende zorgstructuur ontwikkeld waarin naast het onderwijs ook de voorschoolse voorzieningen worden meegenomen. Brummen In deze gemeente wordt de doelgroep besproken in een zorgteam voor Aan dit zorgteam nemen peuterspeelzalen, consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, onderwijs, welzijnswerk en de gemeente deel. De GGD heeft een coördinerende rol gekregen. Epe Bespreking van de doelgroep vindt plaats in een zorgteam 0-12 als onderdeel van de gemeentelijke zorgstructuur Het is een schooloverstijgend overleg over zorg aan kinderen en hun ouders. Het team adviseert en houdt in de gaten of de geadviseerde aanpak ook het gewenste effect heeft. Omdat het schooloverstijgend is wordt van peuterspeelzalen en kinderopvang verwacht dat als er een probleem bij een kind geconstateerd wordt zij dit eerst binnen de eigen zorgstructuur bespreken. Peuterspeelzalen, kinderdagopvang, consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, welzijnswerk en gemeente nemen deel aan het zorgadviesteam. Het maatschappelijk werk treedt op als coördinator en heeft hier ongeveer acht uur per maand voor beschikbaar. Heerde De gemeente heeft aangegeven dat de doelgroep wordt besproken in een zorgteam 0-12 als onderdeel van de gemeentelijke zorgstructuur 0-12 en de regiegroep Jeugdbeleid. Er is sprake van een multidisciplinair overleg dat adviseert en of ondersteuning biedt aan het basisonderwijs, het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang. Het team geeft geen hulp, maar adviseert en houdt in de gaten of de geadviseerde aanpak ook het gewenste effect heeft. Daarbij wordt het model van Harderwijk gehanteerd. Doelgroep zijn die kinderen waarover zorg bestaat en waarbij de zorgstructuur binnen de eigen organisaties onvoldoende mogelijkheden biedt om hen op te vangen. Het gaat hierbij voornamelijk om kinderen met psychosociale en/of sociaal- emotionele problemen. Consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, GGD en gemeenten nemen standaard deel aan het overleg. Daarnaast is er een aanschuifgroep geformeerd die bestaat uit scholen, peuterspeelzalen, Spectrum CMO Zorgteams

18 kinderopvang, verloskundigenpraktijk en het sociaal cultureel werk. De gemeente (leerplicht) vervult hierin een coördinerende rol. De uren hiervoor zijn ingebed in de reguliere taken. Voorst De gemeente heeft aangegeven dat de doelgroep wordt besproken in één of meer zorgteams voor een bredere leeftijdsgroep. Extra informatie vanuit Spectrum: in de gemeente Voorst zijn twee netwerken 12-/12+ (netwerken 0-23). De kernen Voorst en Twello hebben allebei een netwerk en deze functioneren op verschillende wijze. Partijen die deelnemen: politie, peuterspeelzalen, onderwijs, jongerenwerk, Bureau Jeugdzorg, GGD, gemeente, maatschappelijk werk, wijkverpleegkundige. Het zorgnetwerk wordt administratief ondersteund door de gemeente. In de gemeente is nu een traject opgestart voor het kwalitatief verbeteren van beide netwerken. 2.9 Regio Rivierenland Niet alle gemeenten in deze regio hebben een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Gemeenten die wel hebben gereageerd zijn: Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Tiel, Zaltbommel Buren In de gemeente is geen zorgteam met zorg voor de doelgroep 0-4. Extra informatie vanuit Spectrum: in de gemeente Buren is een netwerk 12-/ 12+. Centrale doelstelling van dit netwerk is het vroegtijdig signaleren en sluitend aanpakken van problemen met kinderen en jeugdigen (casuïstiekbespreking). Daarnaast heeft het netwerk ook een repressieve functie door het bespreken van overlastmeldingen. Eenmaal per twee maanden bespreken de ambtenaren jeugd, veiligheid en leerplicht overlastmeldingen met politie en jongerenwerk. Eenmaal per vier maanden wordt dit gezelschap aangevuld met een vertegenwoordiger van GGD en AMW. Daarnaast is de gemeente bezig met de ontwikkeling van een zorgstructuur voor het primair onderwijs. Culemborg Er is in de gemeente geen zorgteam met zorg specifiek gericht op de doelgroep 0-4. Geldermalsen De gemeente heeft aangegeven dat er geen zorgteam voor de doelgroep in de gemeente aanwezig is. Lingewaal De doelgroep 0-4 wordt besproken in een zorgteam 0-18 als onderdeel van de gemeentelijke zorgstructuur Doel van dit zorgteam is volgens de gemeente het vroegtijdig coördineren van laagdrempelige vrijwillige hulpverlening. In het convenant Lokaal netwerk jeugdhulpverlening Lingewaal zijn naast het doel en de deelnemende instanties ook de werkwijze, (individuele) taken, organisatie en coördinatie en afspraken rondom privacy 14 Zorgteams 0-4 Spectrum CMO

19 vastgelegd. Aan dit zorgteam nemen maatschappelijk werk, politie, onderwijs, gemeente, welzijnswerk en de GGD deel. De gemeente vervult een coördinerende taak en heeft hiervoor acht uur per maand beschikbaar. Maasdriel In de gemeente is geen zorgteam voor de leeftijdsgroep 0-4, maar de gemeente geeft aan dat er wel plannen zijn om een zorgteam op te richten. Neder-Betuwe De gemeente geeft aan dat er geen zorgteam voor de doelgroep 0-4 is. Wel heeft de gemeente een overleg tussen consultatiebureau, peuterspeelzaal en gemeente waarin met name de toeleiding naar de voor- en vroegschoolse educatie aan de orde komt. Extra informatie vanuit Spectrum: in de gemeente wordt een ZAT 0-12 ontwikkeld. Deze is vanaf schooljaar 2007/2008 operationeel. Neerijnen Tiel Deze gemeente heeft een multidisciplinair team ten behoeve van de ketenzorg aan jonge kinderen. Het gaat niet specifiek om de doelgroep 0-4. Het team is gestart met subsidie van de gemeente en heeft als doel het bieden van sluitende ketenzorg aan jonge kinderen. Omdat het team zich richt op één wijk worden ook niet alle kinderen in de gemeente bereikt. Deelnemers aan dit overleg zijn Bureau Jeugdzorg, algemeen maatschappelijk werk, GGD, onderwijs, gemeente en consultatiebureau. De (drie) basisscholen zijn inbrengers van de zorgmeldingen. Extra informatie Voorheen had het samenwerkingsverband primair onderwijs regio Tiel een multidisciplinair team (MDT) voor schooloverstijgende vragen, maar doordat scholen kozen voor hulp direct bij school (in de vorm van schoolmaatschappelijke ondersteuning door de GGD) heeft het samenwerkingsverband besloten het MDT per augustus 2006 op te heffen. Zaltbommel Er is geen zorgteam voor de leeftijdsgroep 0-4, maar de gemeente geeft aan dat er wel plannen zijn om een zorgteam op te richten. Spectrum CMO Zorgteams

20 2.10 Regio West- Veluwe In deze regio hebben alle gemeenten een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Barneveld Er is geen zorgteam met zorg voor de leeftijdsgroep 0-4 aanwezig, maar er zijn wel plannen om een dergelijk zorgteam in de gemeente op te richten. Ede De doelgroep wordt besproken in een zorgteam 0-6 als onderdeel van de gemeentelijke zorgstructuur 0-6. Bespreking in het team moet zorgen voor vermindering van het aantal opvoedings- en gezinsproblemen. De gemeente vindt het belangrijk dat er doelgericht overleg plaatsvindt met de disciplines die rond het betreffende kind en hun gezin kunnen bijdragen aan adequate ondersteuning en eventuele verwijzing. Disciplines moeten elkaar ook weten te vinden zonder tussenkomst van het netwerk als het om enkelvoudige problematiek gaat. Het zorgteam werkt volgens de methodiek van het NIZW (nu Nji). Er is een vaste kern van deelnemers en hun kerntaak is casuïstiekbespreking. Deelnemers zijn consultatiebureaus, maatschappelijk werk en op afroep Bureau Jeugdzorg. Verder worden professionals betrokken die een bijdrage kunnen leveren. Een casus kan ingebracht worden bij het zorgnetwerk door minimaal twee instanties als zij samen geen goede oplossing kunnen vinden. De coördinator nodigt deze disciplines vervolgens uit. Kruiswerk West Veluwe zorgt voor deze coördinatie. Nijkerk Deze gemeente heeft aangegeven geen zorgteam te hebben specifiek voor de leeftijdsgroep 0-4. Scherpenzeel De doelgroep wordt besproken in het Jeugdnetwerk Scherpenzeel (JNS). Het jeugdnetwerk valt onder de gemeentelijke zorgstructuur Het JNS probeert hulp te bieden aan de doelgroep door het maandelijks bespreken van casussen. Daarbij is aandacht voor het signaleren van risicosituaties, het coördineren van de ondernomen acties, het volgen van een hulpverleningstraject en het bespreken van de resultaten van de interventies. Peuterspeelzalen, consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, onderwijs, welzijnswerk en gemeente deel. Het maatschappelijk werk (CMD) vervult de coördinerende functie. Wageningen De doelgroep 0-4 wordt besproken in het Vangnet Volwassenen en gezin als onderdeel van de gemeentelijke zorgstructuur 0-4 en de zorgstructuur 18+. Doel van dit vangnet is volgens de gemeente het bespreken van concrete gevallen waarbij complexe cliëntsituaties gezamenlijk opgelost moeten worden door preventie, afstemming, casemanagement en indien nodig interventie. Aan dit vangnet nemen maatschappelijk werk, politie, welzijnswerk en gemeente deel. De gemeente vervult de coördinerende rol en heeft hiervoor tien uur per maand beschikbaar. 16 Zorgteams 0-4 Spectrum CMO