In de vakantie vallen veel. belangrijke steunpilaren weg

Transcriptie

1 Debbie Maas van Veilig Thuis West- Brabant: In de vakantie vallen veel belangrijke steunpilaren weg Gezinsleden zitten op elkaars lip, hulpverleners en bekenden zijn op vakantie. Niet zo vreemd dat de zomervakantie voor veel kinderen in risicosituaties een onveilig moment is. Debbie Maas, adjunct-directeur Veilig Thuis West-Brabant: Alles staat of valt met duidelijke afspraken. Debbie Maas van Veilig Thuis West-Brabant: In de vakantie vallen veel belangrijke steunpilaren weg Gezinsleden zitten op elkaars lip, hulpverleners en bekenden zijn op vakantie. Niet zo vreemd dat de zomervakantie voor veel kinderen in risicosituaties een onveilig moment is. Debbie Maas, adjunct-directeur Veilig Thuis West-Brabant: Alles staat of valt met duidelijke afspraken. Auteur: Deborah Ligtenberg Fotografie: Roelof Pot Interview Debbie Maas 1 / 5

2 Waarom is juist de vakantieperiode een trigger voor problemen? Vakantie is per definitie stressvol. Ouders moeten hun werk loslaten en onthaasten. Dat klinkt heel fijn, maar het is ook gedoe. Zeker in de eerste vakantiedagen moeten mensen tot elkaar komen en ontstaan er vaak strubbelingen. Dat komt in alle gezinnen voor. Praat met kinderen én ouders over hoe zij de zomervakantie zien Is dat voor risicogezinnen extra moeilijk? Cijfers hierover ontbreken, maar ik heb de indruk van wel. De dagelijkse routine waarbij deze mensen vaak erg gebaat zijn, valt weg. Vriendjes zijn op vakantie, kinderen vervelen zich te pletter en vertonen daardoor moeilijk gedrag. Ouders die pedagogisch onmachtig zijn, kunnen hier niet goed mee omgaan. Deze gezinnen hebben vaak niet genoeg geld om een dagje naar een pretpark te gaan wat al ontzettend kan helpen. Opa s en oma s of andere mensen uit het netwerk die de kinderen geregeld opvangen, zijn op vakantie waardoor het netwerk heel smal wordt. Wanneer hulpverlening en huisarts er ook nog eens een paar weken tussenuit zijn, vallen er veel belangrijke steunpilaren weg. Als ouders niet om hulp kunnen vragen en er minder toezicht is, kan het misgaan. Is vakantie nu een meer risicovolle tijd dan pakweg twintig of vijftig jaar geleden? Vroeger gingen mensen minder op vakantie, waardoor er voor een kind altijd wel iemand in de buurt was om mee te spelen. Families zijn nu kleiner, waardoor er minder ooms en tantes zijn die een handje kunnen toesteken of bij wie een kind kan logeren. Mensen leven individueler en sociale netwerken zijn kleiner, dat heeft vermoedelijk ook effect. Er is daardoor minder steun. Geef eens voorbeelden van situaties die juist in de zomervakantie kunnen escaleren? Gezinnen met gescheiden ouders waar de omgang slecht loopt, vormen een groot risico. Er is niet goed afgesproken wie wanneer de kinderen heeft, waardoor spanningen toenemen en onenigheid ontstaat. Wat ook druk zet op een gezin is wanneer de ouder(s) werkloos zijn en de kinderen plotseling de hele dag thuis zitten. Dit komt dikwijls voor. Als er dan niet voldoende geld is om een dagje naar bijvoorbeeld een dierentuin te gaan, kan de druk niet van de ketel. Interview Debbie Maas 2 / 5

3 Wat ook voorkomt, hoewel minder vaak, is huwelijksdwang: meisjes die in de zomer op vakantie gaan naar het thuisland van hun ouders en daar worden uitgehuwelijkt. Of kindontvoering, waarbij een kind met één van de ouders naar het thuisland gaat en daar blijft, zonder dat de andere ouder erover is ingelicht. Wie moet hierop alert zijn? Hoe dan ook degene die als hulpverlener contact heeft met een gezin. Deze moet in kaart brengen voor welke gezinnen de zomervakantie problemen kan opleveren. Dat moet per definitie onderdeel zijn van het gezinsplan. Dit plan moet niet alleen gericht zijn op morgen, maar ook op de lange termijn. Dit betekent dat je als hulpverlener in mei al gaat kijken hoe de zomervakantie eruitziet. Dan ben je op tijd, dan kun je er in rust over nadenken. Dat is veel beter dan dat in de zomer de boel escaleert en er snel gehandeld moet worden, terwijl iedereen op vakantie is en er een vervanger op wordt gezet die niet goed weet wat er speelt. Ik vind het heel belangrijk dat met kinderen én ouders wordt gesproken over de zomer. Hoe zien zij die vakantie zelf, waarover hebben ze zorgen en wat hebben ze nodig om deze periode goed door te komen? Vaak kunnen zij daar heel goed een antwoord op geven, wat helpt bij het maken van je plan. Veilig Thuis kan meedenken met professionals en eventueel met het gezin over wat nodig is om tot concrete afspraken te komen. Uiteraard kan een hulpverlener ook een melding doen bij Veilig Thuis bij vermoedens van acute of structurele onveiligheid. Voor wie is er nog meer een rol weggelegd? Voor docenten. Dat kan heel eenvoudig door rond de meivakantie al te vragen wat de plannen voor de zomer zijn. Als een Marokkaans meisje vertelt dat ze naar een vreemde familie in Marokko op bezoek moet, weet je dat het mogelijk niet pluis is. Een jongetje dat vertelt dat zijn gescheiden ouders nu al ruziemaken over de grote vakantie, geeft ook een signaal af. Als je het niet vertrouwt, ga je naar de professionals uit het lokale veld. Je kunt ook altijd bellen met Veilig Thuis voor advies of om een melding te doen. Interview Debbie Maas 3 / 5

4 Hoe moeten gezinnen vervolgens worden geholpen? Alles staat of valt met duidelijke afspraken. Als oma, die altijd een oogje in het zeil houdt, op vakantie gaat, moet met de ouder(s) worden besproken wie uit het sociale netwerk deze taak overneemt. Maak hierover duidelijke afspraken met elkaar. Stel dat tante Ina de back-up is in de vakantie, dan worden er met de ouders, kinderen én tante Ina afspraken gemaakt. Spreek af wanneer zij wordt ingeschakeld. Als een moeder voelt dat ze boos wordt? Als een kind niet luistert? Als ruzies dreigen te escaleren? Neem dat allemaal door met elkaar. De praktijk leert dat heel duidelijke afspraken preventief werken. Ouders willen helemaal niet dat het verkeerd loopt. Als zij weten wat ze wanneer moeten doen, handelen ze daar meestal ook naar. Spreek ook af met tante Ina bij wie zij terechtkan als ze ziet dat het niet loopt. Oók heel belangrijk: introduceer als hulpverlener je vervanger voor in de vakantie. Mensen weten dan wie ze kunnen bellen, dat verlaagt de drempel. Ouders willen helemaal niet dat het verkeerd loopt in de vakantie Interview Debbie Maas 4 / 5

5 Lossen activiteiten in de wijk, zoals hutten bouwen en zomerschool, de risico s voor een deel op? Absoluut. Dit soort dagbesteding geeft ouders een time-out en kinderen zijn op een positieve manier bezig. Ik merk dat hulpverleners vaak niet weten wat er allemaal aan dagbesteding te doen is in hun gemeente. Zoals hutten bouwen, vakantiekampen, stichtingen die zich inzetten om kinderen een leuke tijd te bezorgen en buitenschoolse opvang. Al deze adressen moeten onderdeel zijn van de sociale kaart. Ga dus tijdig in gesprek met de gemeente over wat er in de zomer allemaal te doen is. Oók in andere wijken. Misschien kan een kind op verschillende plekken in de stad wel drie keer meedoen met hutten bouwen, prima! Het kind heeft wat leuks om te doen en naar uit te kijken en ouders kunnen even ademhalen. Zoek uit waar kinderen kunnen meedoen aan huttenkampen Debbie Maas Als adjunct-directeur Veilig Thuis West-Brabant is Debbie Maas verantwoordelijk voor de operationele aansturing. Onder haar leiding behaalde Veilig Thuis West-Brabant vorig jaar als eerste Veilig Thuis een ISO-certificaat. Eerder was zij onder meer teamleider bij Slachtofferhulp Nederland, schadebemiddelaar en slachtofferzorgcoördinator bij het Arrondissementparket Breda en Manager Steunpunt Huiselijk Geweld West-Brabant. Interview Debbie Maas 5 / 5