Onze leerkrachten weten wat er thuis speelt

Transcriptie

1 Onze leerkrachten weten wat er thuis speelt Op St. Paulus, een basisschool in een achterstandswijk in Heerlen, hebben de meeste kinderen veel aan hun hoofd. Met een traumasensitieve benadering creëren de leerkrachten een veilige basis waardoor de leerlingen zich toch goed ontwikkelen. Auteur: Annemarie van Dijk Fotografie: Rebke Klokke Reportage Trauma-sensitieve basisschool 1 / 8

2 Een kind dat niet meedoet, dwingen we niet om zijn werk af te maken Als ik me rot voel, ga ik altijd naar juf Gillian toe, vertelt Selena (12) uit groep 8. We knuffelen even en ik vertel haar waarom ik verdrietig ben. Samen zoeken we dan een oplossing. Op andere scholen krijg je weleens straf als je lastig doet doordat je met je hoofd ergens anders bent. Of moet je alleen op de gang je werk doen. Hier gelukkig niet. Selena is een van de ongeveer negentig leerlingen op de basisschool St. Paulus in de wijk Passart in Heerlen-Noord. Een achterstandswijk met de bijbehorende problematiek: illegale wietplantages, vechtscheidingen, huiselijk geweld en vaders die s nachts door de politie van hun bed worden gelicht. Ook wonen er nogal wat statushouders. Logisch dat de kinderen hier vaak wel iets anders aan hun hoofd hebben dan school. Dat uit zich in hun gedrag, vertelt directeur Swen Schellings. Ze kunnen moe zijn, onrustig, agressief of juist stil. Zestig procent van onze leerlingen heeft problemen. Reportage Trauma-sensitieve basisschool 2 / 8

3 Groot vertrouwen Om goed onderwijs te kunnen geven, moet je de kinderen goed kennen: dat is het uitgangspunt van St. Paulus. Daarom richt de school zich in eerste instantie op een hechte band met de ouders zij moeten zich veilig voelen. Schellings: Doordat we hen ervan overtuigen dat onderwijs heel belangrijk is, werken ze goed mee. Zowel s ochtends bij het brengen als s middags bij het halen zijn ze welkom in de klas. Door die dagelijkse praatjes weten we van de meeste leerlingen wel wat er thuis speelt. Bovendien kunnen we de ouders makkelijk aanspreken als we vermoeden dat er thuis iets aan de hand is. Laatst overleed er een vader van een kind, vertelt Schellings. De moeder kwam meteen naar school om het te vertellen en vroeg of wij het kind uit de klas wilden halen om het slechte nieuws over te brengen. Daaruit blijkt toch een groot vertrouwen. Is de relatie met de ouders in orde, dan gaat het op school met het kind meestal ook beter, merkt Schellings. Goed onderwijs volgt dan vanzelf. Dat blijkt wel uit het predicaat goed dat we vorig jaar van de Onderwijsinspectie kregen. Reportage Trauma-sensitieve basisschool 3 / 8

4 Niet de therapeut uithangen De leerkrachten op St. Paulus snappen dat het hoofd van een kind soms vol zit met andere dingen dan school. Daarom werken ze trauma-sensitief: ze zijn zich bewust van de schadelijke effecten die ingrijpende ervaringen op kinderen kunnen hebben en handelen daarnaar. Zo biedt de school een veilige basis waar een leerling zichzelf kan zijn. Vroeger kreeg een kind dat niet meedeed in de les misschien straf, vertelt Schellings. Nu vragen we niet steeds wat er aan de hand is, maar laten hem even. We dwingen hem niet om zijn werk af te maken. Zeggen hooguit: ik ben er voor jou. Dan komt het kind vaak vanzelf wel naar je toe. Is er echt iets aan de hand, dan gaan we niet de therapeut uithangen. We verwijzen door naar een professional, uiteraard in overleg met de ouders. Daarnaast heeft het team intensief contact met de schoolarts en eens per week komt er een consulent Jeugd van de GGD op school voor hulp die het team zelf niet kan bieden. Reportage Trauma-sensitieve basisschool 4 / 8

5 Kans om te praten Gillian Garritzen is leerkracht van groep 3 en 4 én gedragsspecialist. Er is nogal wat veranderd op St. Paulus in de zes jaar dat zij er werkt. Niet alleen doordat we trainingen volgen, ook doordat we als team veel in gesprek zijn met elkaar. We spreken elkaar eerlijk aan op dingen. De Augeo cursus Trauma-sensitief lesgeven die het team laatst online volgde, was fijn, vindt Garritzen. Het maakt je weer extra bewust. Ze is altijd alert op signalen als ze met de kinderen is. Naar leerlingen kijken, hun gedrag peilen en daar op inspelen: daar gaat het om. Als ik bij de deur sta en tegen iedereen zeg: Goedemorgen, wat fijn dat je er bent, zie ik meestal al of er iets aan de hand is. Ik bied het kind de kans om erover te praten als het dat wil. Maar zo gaat er lestijd verloren, zeggen collega s van andere scholen dan. Kan zijn, maar als je niet investeert in een gesprek kan dat kind die dag net zo goed niet leren. Wil een leerling niet praten, dan vraag ik: Wat kan ik vandaag voor jou doen? Soms wil het zich even terugtrekken om tot rust te komen. Door alle verbeteringen is er meer rust in de klassen. De nadruk ligt nu weer vooral op waarvoor we gestudeerd hebben: lesgeven. Ik ben er trots op dat we dat hebben bereikt, ik zou nergens anders willen werken. Verstopstoelen Wie door de school loopt, ziet ze op de gang overal staan: eivormige stoelen met een soort rolklep, de verstopstoelen. Stuk voor stuk plekjes waar een kind zich even kan terugtrekken. Verder hangt in elke klas een emotiebord waar de leerlingen elke ochtend hun naamkaartje op kunnen hangen bij hoe ze zich die dag voelen, bijvoorbeeld prettig, boos, verdrietig, bang of zenuwachtig. Gisteren hing ik mijn naam bij verdrietig, vertelt Shakira (9). Ik miste mijn mama zo die sinds kort in de hemel is. De meester vroeg of ik naar hem toe zou komen als ik wilde praten. Dat vond ik fijn en dat heb ik ook gedaan. Je mag ook altijd een rustig plekje zoeken voor jezelf, bijvoorbeeld in de verstopstoelen. Maar dat doe ik eigenlijk nooit. Reportage Trauma-sensitieve basisschool 5 / 8

6 Reportage Trauma-sensitieve basisschool 6 / 8

7 Moeilijk begin Wie wel in de stoel gaat zitten, is een vijfjarige Syrische jongen die nog maar een maand op St. Paulus zit. Hij spreekt niet goed Nederlands en kan niet uitleggen waarom het hem in de klas even te veel werd. Een klasgenootje dat ook uit Syrië komt en al goed Nederlands spreekt, troost hem en vertaalt wat hij zegt. Babs Hanssen, juf van de kleuters: Kinderen uit een asielzoekersgezin hebben het vaak moeilijk in het begin. Ze huilen, willen niet eten of meedoen met de groep. Via de ouders probeer ik erachter te komen wat er speelt. Daarvoor schakel ik altijd een tolk in. Ik heb nu drie nieuwe kinderen in de groep die uit Syrië komen. In plaats van een grote kring maak ik dan kleine groepjes, dat voelt voor die kinderen veiliger. Syrische kinderen voelen zich veiliger in kleine groepjes dan in een grote kring Ook deze juf volgde onlangs nog de online cursus Trauma-sensitief lesgeven. Dat was goed om het team weer even scherp te stellen, vindt ze. De cursus bevestigde voor ons dat we goed bezig zijn. Reportage Trauma-sensitieve basisschool 7 / 8

8 Wat St. Paulus nog meer doet Om gewenst gedrag te versterken en probleemgedrag te voorkomen, hanteert de school Schoolwide Positive Behaviour Support. Er zijn afspraken gemaakt over wat goed gedrag is en iedereen spreekt elkaar erop aan als het gedrag anders is. De kinderen weten hierdoor wat wel en niet mag. De school doet mee aan Handle With Care een initiatief waarbij de politie de school inlicht als ze bij een gezin langs is geweest, bijvoorbeeld vanwege huiselijk geweld. Zo kan de leerkracht er rekening mee houden dat een kind iets naars heeft meegemaakt. Reportage Trauma-sensitieve basisschool 8 / 8