een andere kijk op klimaatadaptatie
|
|
- Sonja Mulder
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 een andere kijk op klimaatadaptatie Jan Mulder datum 24 mei 2011
2 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant Observed changes "Warming of the climate system is unequivocal, as is now evident from observations of increases in global average air and ocean temperatures, widespread melting of snow and ice, and rising global average sea level." Five reasons for concern Risks to unique and threatened systems, such as polar or high mountain ecosystems, coral reefs and small islands. Risks of extreme weather events, such as floods, droughts and heatwaves. Distribution of impacts - the poor and the elderly are likely to be hit hardest, and countries near the equator, mostly the poor in Africa and Asia, generally face greater risks such as of desertification or floods. Overall impacts - there is evidence since 2001 that any benefits of warming would be at lower temperatures than previously forecast and that damages from larger temperature rises would be bigger. Risks of "large-scale singularities", such as rising sea levels over centuries; contributions to sea level rise from Antarctica and Greenland could be larger than projected by ice sheet models. than projected Bredene_ by ice sheet models. 2 IPCC,
3 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant Bredene_
4 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant Bredene_
5 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant source: Bredene_
6 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant Bredene_
7 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant Bredene_
8 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant Bredene_
9 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant Bredene_
10 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant maar. te veel water? of te weinig zand? Bredene_
11 WATER perspectief : probleem is WATER probleem absolute sea zeespiegelstijging level rise relative relatieve zeespiegelstijging sea level rise subsidence bodemdaling bron: KNMI (2006) Bredene_
12 BODEM perspectief : probleem is BODEM probleem absolute zeespiegelstijging sea level rise absolute bodemdaling subsidence relatieve relative bodemdaling subsidence Bredene_
13 Zeespiegelstijging? Zand erover! een andere kijk op klimaatadaptatie Jan Mulder datum 24 mei 2011
14 kustontwikkeling: vraag en aanbod van sediment zeespiegelstijging sea level rise absolute bodemdaling subsidence relative relatieve bodemdaling subsidence geologische benadering: relatieve bodemdaling = bergingsruimte sediment transport door rivier en uit zee = sediment VRAAG = sediment AANBOD + kustontwikkeling Bredene_
15 vraag en aanbod van sediment after: Nichols et al., 1989 Bredene_
16 Paleo-geografie NL c BP.vraag > aanbod.sediment tekort.terugtrekkende kust ( Westerhoff et al., 2003) Bredene_
17 Paleo-geografie NL ca BP.vraag < aanbod.sediment overschot.uitbouwende kust ( Westerhoff et al., 2003) Bredene_
18 Holocene sediment balans 1. bronnen bronnen: Noordzee bodem Pleistocene afzettingen. Rivieren Omwerking kustafzettingen (van der Spek, 1995; Beets en van der Spek, 2000) Bredene_
19 Holocene sediment balans 2. putten kustvlakte : getijde bekkens estuaria strandwallen (van der Spek, 1995; Beets en van der Spek, 2000) Bredene_
20 Holocene sediment balans Opvulling in de tijd period percentage volume volume / yr (billion m 3 ) (million m 3 ) Atlantic 60 % ( BP) Subboreal 30 % ( BP) Subatlantic 10 % 23 7 (since 2900 BP) (van der Spek, 1995; Beets en van der Spek, 2000) sediment aanbod verwaarloosbaar!!! Bredene_
21 vraag en aanbod van sediment NL kust AANBOD is verwaarloosbaar VRAAG evenredig aan zeespiegelstijging Sea level rise zeespiegelstijging ~ toename zandvraag coastal retreat kust achteruitgang 7 miljoen m3 per mm zeespiegelstijging Bredene_
22 kunstmatig AANBOD door suppleties kunstmatig herstel van natuurlijk geologisch proces Bredene_
23 sediment Bredene_
24 samen werken met zand NL kust is zand 350 km Amsterdam Netherlands Bredene_
25 samen werken met zand Zand : belangrijkste kustverdediging 350 km Amsterdam Bredene_
26 samen werken met zand Zand : drager van kustfuncties Bredene_
27 samenwerken met zand Noordzee: volop zand! - 2m + 5m Bredene_
28 samen werken met zand Meegroeien met zeespiegel: Zeespiegelstijging cm/eeuw Bredene_ Kustfundament Waddenzee +4, Westerschelde +0,5 +1,7 +2,4 totaal suppletievolume Mm3/jaar
29 meegroeien met de zeespiegel Theorie en praktijk Bredene_
30 zeespiegelstijging : achteruitgang kustlijn schematische dwarsdoorsnede kustfundament Theorie -20 T0 GLW zeespiegelstijging achteruitgang kustlijn Bredene_
31 zeespiegelstijging : landwaartse verplaatsing afslaglijn schematische dwarsdoorsnede kustfundament Theorie -20 T0 GLW zeespiegelstijging stormvloedpeil stijging stormvloedpeil maatgevend afslagprofiel landwaartse verplaatsing maatgevend afslagprofiel Bredene_
32 meegroeien met zeespiegelstijging ; handhaving functies Theorie afslaglijn kustlijn 1-20 T0 GLW maatgevend afslagprofiel T1 GLW maatgevend afslagprofiel zeespiegelstijging meegroei hoogte 1 meegroeien kustfundament door zandsuppletie Bredene_
33 natuurlijke herverdeling van zandsuppleties Bouwen met de Natuur praktijk T0 kustprofiel GLW maatgevend afslagprofiel T1 theoretisch kustprofiel meegegroeid met zeespiegel GLW maatgevend afslagprofiel -20 zeespiegelstijging meegroei hoogte 1 2 geconcentreerde zandsuppletie deel kustfundament dat meegroeit door natuurlijke herverdeling Bredene_
34 suppleties en aantal BKL overschrijdingen praktijk 20 - Beach nourishment Shore face nourishment - 40 Planned beach nourishment 2010 BCL problem ( Rijkswaterstaat, 2010 ) year Bredene_
35 praktijk natuurlijke aangroei kust Bredene_
36 duingroei praktijk Arens (2010) Bredene_
37 eilanden voor de kust Theorie Deltacommissie (2008) ( beperking golfwerking en -oploop licht positief effect op kustveiligheid grote verlenging van kustlijn aanzienlijke toename kustonderhoud verstoring natuurlijk herstel na storm afname stabiliteit kustprofiel versterking kustachteruitgang praktijk West 8 Bredene_
38 Zandmotor Theorie Holland Coast 20 Mm3 Sand Engine Bredene_
39 Zandmotor praktijk Holland Coast Sand Engine aanlegfase 22 maart 2011 (foto: Rijkswaterstaat) Bredene_
40 Hondsbossche- en Pettemer zeewering Theorie Bredene_
41 meegroeien? Theorie en praktijk Bredene_
42 bestaande bebouwing groeit niet mee Theorie T0 GLW maatgevend afslagprofiel T1 GLW maatgevend afslagprofiel zeespiegelstijging meegroei hoogte 1 2 gelijkmatig meegroeien kustfundament door zandsuppletie deel kustfundament dat NIET meegroeit Bredene_
43 tenzij.. zeewaartse buffer Theorie T0 kustprofiel GLW maatgevend afslagprofiel T1 theoretisch kustprofiel meegegroeid met zeespiegel GLW maatgevend afslagprofiel -20 zeespiegelstijging meegroei hoogte geconcentreerde zandsuppletie deel kustfundament dat NIET meegroeit deel kustfundament dat meegroeit door natuurlijke herverdeling Bredene_
44 zeewaartse buffer praktijk Noordwijk Dijk in duin Bredene_
45 zeewaartse buffer praktijk Scheveningen Dijk in Boulevard Bredene_
46 ..of. Theorie T0 kustprofiel GLW maatgevend afslagprofiel T1 theoretisch kustprofiel meegegroeid met zeespiegel GLW maatgevend afslagprofiel -20 zeespiegelstijging meegroei hoogte geconcentreerde zandsuppletie deel kustfundament dat NIET meegroeit deel kustfundament dat meegroeit door natuurlijke herverdeling Bredene_
47 ..of. ophogen Theorie T0 kustprofiel GLW maatgevend afslagprofiel T1 theoretisch kustprofiel meegegroeid met zeespiegel GLW maatgevend afslagprofiel -20 zeespiegelstijging meegroei hoogte geconcentreerde zandsuppletie deel kustfundament dat NIET meegroeit deel kustfundament dat meegroeit door natuurlijke herverdeling Bredene_
48 .. denk aan.. Theorie ~ Delta dijken source: Grontmij / WUR Bredene_
49 ..of. Catamaran City.. Theorie Spacegroup no more black-or-white approach to water management - 100% secure or not. a more adventurous relationship to nature a strategy that exploits impermanence and temporality providing a framework for occupation Catamaran city is not for everyone, sometimes it is not for anyone.. The field is constantly transforming - physically and conceptually Bredene_
50 Ik worstel.. en kom boven wapen en zinspreuk Provincie Zeeland Bredene_
Voorwaardenscheppend landschap
Voorwaardenscheppend landschap drager voor Metropolitaan Kustlandschap 2100 - korte weergave resultaten fase 2 - datum dr. Jan P.M. Mulder jan.mulder@deltares MKL2100 workshop Oostende_131114 2 metropolitaan
Nadere informatieZandsuppleties en Morfologie langs de Nederlandse kust
Zandsuppleties en Morfologie langs de Nederlandse kust Sander Boer, Landelijke Kustdagen 2014 Inhoud presentatie Verankering in beleid en wetgeving Kustlijnzorg Toekomstige uitdaging Kustversterking Hondsbossche
Nadere informatieBuitenlandse voorbeeldprojecten Maarten Jansen
Buitenlandse voorbeeldprojecten Maarten Jansen 28 september 2017 Buitenlandse voorbeelden Type 1: Op de dijk/het strand: Dijkversterking en strandverbetering Boulevard Scheveningen, Nederland Kustsuppleties,
Nadere informatieKustlijnzorg in Nederland
Kustlijnzorg in Nederland Aanleiding, uitvoering en ontwikkeling 25 september 2017 Harry de Looff RWS-WVL Inhoud Waarom Kustlijnzorg? Wat en hoe Kustlijnzorg? Ontwikkelingen en vragen 2 RWS INFORMATIE
Nadere informatieVeranderingen in gemiddelde zeeniveaus in de Nederlandse kustwateren. Douwe Dillingh Deltares
Veranderingen in gemiddelde zeeniveaus in de Nederlandse kustwateren Douwe Dillingh Deltares NCG workshop Delft, 6 februari 2014 Inhoud Waarom is het belangrijk Hoe gaan we er mee om Wat meten we Trendanalyse
Nadere informatieHet klimaat verandert, wat nu?
Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1
Nadere informatieMeten om te weten: 2,5 jaar Zandmotor
: 2,5 jaar Carola van Gelder-Maas Projectmanager WVL Rijkswaterstaat 31 maart 2014 Hoe zat het ook alweer? Eroderende kustlijn NL kust 12 Mm³ zandsuppleties per jaar Zeespiegelstijging Zwakke schakels
Nadere informatieDynamisch handhaven Basiskustlijn
Dynamisch handhaven Basiskustlijn Beleid dynamisch kustbeheer Het programma Kustlijnzorg Slimmer omgaan met zand (op Schouwen) Doorkijk 2030 Bron: Marian Lazar Zee en Delta Landelijke Stranddagen, gemeente
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Oerol College 2018 Kunst ontmoet Wetenschap Marc van Vliet / Pier Vellinga Pier Vellinga, hgl klimaat en Water Waddenacademie; hgl. klimaatverandering VU Amsterdam
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 14 september 2015 Natuurcentrum Ameland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis
Nadere informatieGeokunststoffen in de kustwaterbouw. Zeespiegelstijging, Erosie en Kustbescherming. Creatieve sessie NGO. 6 juni Wim Voskamp.
Geokunststoffen in de kustwaterbouw Zeespiegelstijging, Erosie en Kustbescherming Creatieve sessie NGO 6 juni 2019 Wim Voskamp 2 Inhoud Inleiding Dynamisch kustbeheer Zeespiegelstijging Harde elementen
Nadere informatieHET KAPPA-PLAN hoog tij(d) voor een veilige, natuurlijke en aantrekkelijke kust
HET KAPPA-PLAN hoog tij(d) voor een veilige, natuurlijke en aantrekkelijke kust een warme oproep aan de kustbewoners & beleidsmakers niet wat we willen doen, wel wat we moeten doen de dreiging is niet
Nadere informatieMorfologische ontwikkeling van de kust van Voorne. Quirijn Lodder
Morfologische ontwikkeling van de kust van Voorne Quirijn Lodder Inhoudsopgave 1. Kustontwikkeling Nederland 2. Kustontwikkeling Zuidwestelijke Delta 3. Kustlijnzorg 4. Samenvatting 1. Kustontwikkeling
Nadere informatieStormvloed 1509. Geschiedenis van de Dollard
Stormvloed 1509 Geschiedenis van de Dollard Op 19 september 2009 organiseerde de Stichting Verdronken Geschiedenis in de aula van het Ubbo Emmius Gymnasium te Leer (Ostfriesland) een symposium over de
Nadere informatieEen veranderend klimaat: Lessen van de sedimentaire geschiedenis van Nederland (e.o.)
Een veranderend klimaat: Lessen van de sedimentaire geschiedenis van Nederland (e.o.) De nuchtere / ontnuchterende blik van een sedimentair geoloog Dr. Joep Storms Associate professor Technische Universiteit
Nadere informatieHet sediment-delend systeem als ruggengraad van de Wadden-kust. Bert van der Valk, Albert Oost, Zheng Bing Wang, Edwin Elias, Ad van der Spek e.a.
Het sediment-delend systeem als ruggengraad van de Wadden-kust Bert van der Valk, Albert Oost, Zheng Bing Wang, Edwin Elias, Ad van der Spek e.a. het Waddensysteem Kust Noord-Holland Waddeneilanden Zeegaten,
Nadere informatieMemo. van Verkeer en Waterstaat. Rijkswaterstaat. Aan Mark Dierikx, Marijke Dirkson (DG Water)
Memo Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat Aan Mark Dierikx, Marijke Dirkson (DG Water) Van Jan Mulder (RIKZ) mmv Ruud Spanhoff en Pieter van Vessem Datum 5 maart 2007 (versie 1) 18 juni
Nadere informatieBasiskustlijn Herziening van de ligging van de basiskustlijn. Datum 30 januari 2018
Basiskustlijn 2017 Herziening van de ligging van de basiskustlijn Datum 30 januari 2018 Status Definitief 1 Colofon Bestuurskern Dir. Algemeen Waterbeleid en Veiligheid Den Haag Contactpersoon F.P. Hallie
Nadere informatieSALTMARSHES IN THE NETHERLANDS: CONSERVATION, RESTORATION AND SEALEVEL RISE. Wim J. Wolff Rijksuniversiteit Groningen
SALTMARSHES IN THE NETHERLANDS: CONSERVATION, RESTORATION AND SEALEVEL RISE Wim J Wolff Rijksuniversiteit Groningen < No grazing Elymus athericus Little to medium grazing > Aster, Limonium etc < Intensive
Nadere informatieNaar het optimale voorkeursalternatief
Kustversterking Katwijk Naar het optimale voorkeursalternatief Veiligheidsprobleem Katwijk afslagzone (verdwijnt in zee) Tramstraat overstromingszone Veiligheidsprobleem Voorgeschiedenis: Probleem De waterkering
Nadere informatieProf. Gerbrand Komen. (ex-) Directeur Klimaatonderzoek KNMI. 12 Maart 2009 NNV Sectie Energie en Klimaat
Prof. Gerbrand Komen (ex-) Directeur Klimaatonderzoek KNMI 12 Maart 2009 NNV Sectie Energie en Klimaat Jaargemiddelde temperatuur (afwijking van 1951-1980) in Nederland (rode lijn) en wereldgemiddeld (blauwe
Nadere informatieIr. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management
Policy Aspects of Storm Surge Warning Systems Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Contents Water in the Netherlands What kind of information and models do we need? Flood System
Nadere informatieKlimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden
Klimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden Overstromingsgebied bij NAP -6.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2
Nadere informatieMorfologische veranderingen van de Westelijke Waddenzee. Een systeem onder invloed van menselijk ingrijpen.
Morfologische veranderingen van de Westelijke Waddenzee. Een systeem onder invloed van menselijk ingrijpen. Edwin Elias Ad van der Spek Zheng Bing Wang John de Ronde Albert Oost Ankie Bruens Kees den Heier
Nadere informatie23/11/2018. Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar?
Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar? Sybren Drijfhout (KNMI, Universiteit Utrecht & Southampton) De zeespiegel blijft nog eeuwen stijgen. Zelfs als Parijs wordt uitgevoerd is over 200 jaar stijging 3-4
Nadere informatieGeen zand, geen land! Voorstel Beslissing Zand : Adaptatieagenda voor duurzaam behoud van de kust
Geen zand, geen land! Voorstel Beslissing Zand : Adaptatieagenda voor duurzaam behoud van de kust Colofon Dit is een uitgave van: Deltaprogramma Kust Deltaprogramma Waddengebied Deltaprogramma Zuidwestelijke
Nadere informatieDE ZANDMOTOR SAMENVATTING MER
DE ZANDMOTOR SAMENVATTING MER FEBRUARI 2010 PILOTPROJECT ZANDMOTOR Het klimaat verandert en de druk van de zee op de Nederlandse kust neemt toe. Daarnaast is in de Zuidvleugel van de Randstad grote behoefte
Nadere informatieInhoud van deze presentatie
1 Inhoud van deze presentatie 1. Onderzoekskader en methoden 2. Invloed van de sedimentologie op strandprocessen 3. Sediment analyses van het inter-getijden gebied 4. Geologische opbouw van het strand
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 26 oktober 2015 Vlieland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis voor klimaat
Nadere informatieZeespiegelmonitor 2018
Zeespiegelmonitor 2018 Wat is de aanleiding van dit rapport? Jaarlijks rapporteren Deltares en HKV met de Zeespiegelmonitor over de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust. De zeespiegel en het getij
Nadere informatieDe Ingewikkelde Invloed van IJsafsmelt op de Zeespiegel. Bert Vermeersen
De Ingewikkelde Invloed van IJsafsmelt op de Zeespiegel Bert Vermeersen NIOZ op Texel wil veilig achter de zeedijk Door Nico Volkerts - 17-11-2015, 8:00 (Update 17-11-2015, 8:42) TEXEL - Het Koninklijk
Nadere informatieThema Klimaatverandering. Door Charles Rijsbosch April 2016
Thema Klimaatverandering Door Charles Rijsbosch April 2016 Klimaatverandering is een feit Warming of the climate system is unequivocal. Since the 1950s, many of the observed changes are unprecedented over
Nadere informatieDe klimaatverandering: fabel of pure ernst?
De klimaatverandering: fabel of pure ernst? Rozemien De Troch 1,2 1 Koninklijk Meteorologisch Instituut; 2 Departement Fysica en Astronomie, UGent Praatcafé Beweging.net, 20 maart 2015, Drongen R. De Troch
Nadere informatieScheepvaart. Ronald van der A, Folkert Boersma, Jieying Ding RIVM, 1 June 2018
Scheepvaart Ronald van der A, Folkert Boersma, Jieying Ding RIVM, 1 June 2018 Luchtvervuiling door zeeschepen vanuit de ruimte gezien Wat is er te detecteren? Waar is het meetbaar? Wat is de relatie met
Nadere informatieKustverdediging in Nederland anno 2008
Kustverdediging in Nederland anno 2008 Kustbeheer en beleid in historisch perspectief Piet Hoekstra Nederlandse kust Kustontwikkeling en beheer in de laatste 2000 jaar Kustaanwas en afslag processen en
Nadere informatieBeleidslijn kust 2015. Bijlage: Kaart soorten dynamiek kust
Beleidslijn kust 2015 Bijlage: Kaart soorten dynamiek kust Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toelichting op de legenda 5 3 Kaart soorten dynamiek kust 15 4 Kaart soorten dynamiek kust + Natura 2000 22 Colofon / Bronnen
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieAdaptation of the Dutch Delta to a changing climate. UK-Netherlands Symposium on Coastal Defence and Flood Management The Hague, October 9, 2007.
Adaptation of the Dutch Delta to a changing climate UK-Netherlands Symposium on Coastal Defence and Flood Management The Hague, October 9, 2007. By prof. Pier Director Climate Programme, Wageningen University
Nadere informatieRuimtelijke verdeling van functies langs de Nederlandse kust in relatie tot het dynamisch handhaven van de kustlijn
Ruimtelijke verdeling van functies langs de Nederlandse kust in relatie tot het dynamisch handhaven van de kustlijn Ruimtelijke verdeling van functies langs de Nederlandse kust in relatie tot het dynamisch
Nadere informatieToenemende druk van de Zeespiegelstijging
Break-out Sessie Scheldemonding Toenemende druk van de Zeespiegelstijging Youri Meersschaut (VO-MOW) en Gert-Jan Liek (RWS) Kennis vroegere onderzoeksagenda s Toename getijslag belangrijk onderwerp in
Nadere informatieEiland voor een seizoen
Eiland voor een seizoen Symbool voor een nieuwe kust Claire van Oeveren Kustbescherming weer aan de orde van de dag Naar een nieuw perspectief voor de Nederlandse kust De Kust heeft primair de functie
Nadere informatieZandige versterkingen
Zandige versterkingen Creatief met zand wereldwijd kust Sandy Strategies Estuaria IJsselmeergebied Binnen water Pilot Houtribdijk Natuurlijke keringen in Nederland Jasper Fiselier (Ecoshape/RoyalHaskoningDH
Nadere informatieAnalyse grensoverschrijdende verzilting grondwater in het poldergebied van de provincies Oost-Vlaanderen, WestVlaanderen en Zeeland (fase 2)
ScaldWIN WP3 Analyse grensoverschrijdende verzilting grondwater in het poldergebied van de provincies Oost-Vlaanderen, WestVlaanderen en Zeeland (fase 2) Dieter Vandevelde Vlaamse Milieumaatschappij Afdeling
Nadere informatieHoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee?
Hoe groot is het aanpassingsvermogen van de Waddenzee? Han Olff Rijksuniversiteit Groningen Photo: Han Olff Foto Ruben Smit Meer uitstoot CO 2 en Mondiale Vermesting verzuring van de opwarming en vervuiling
Nadere informatieGevolgen IJsafsmelting Poolgebieden voor Zeespiegelrijzing. Bert Vermeersen
Gevolgen IJsafsmelting Poolgebieden voor Zeespiegelrijzing Bert Vermeersen Regionale Zeespiegelverandering voor de komende 40 jaar? Relatieve zeespiegelverandering t.g.v. continentale ijsmassaverandering
Nadere informatiePompen of Verzuipen SEMINAR. Effecten van zeespiegelstijging op gemeenten aan water. 23 juni Stadskantoor Rotterdam
SEMINAR Pompen of Verzuipen Effecten van zeespiegelstijging op gemeenten aan water 23 juni 2017 Stadskantoor Rotterdam Artwork: Janice Pluma, Rising Tide, Acrylic, 30x40 inches. Used with permission. 1
Nadere informatieMorfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland
Morfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland Zheng Bing Wang, Wim Eysink, Johan Krol, 9 december 2011, Ameland Onderzochte aspecten Noordzeekust Friesche Zeegat en De Hon Waddenzee
Nadere informatieZeespiegelstijging en oplossingen
Zeespiegelstijging en oplossingen Prof. dr. ir. S.N. (Bas) Jonkman, Waterbouwkunde Onderwerpen Effect zeespiegelstijging op overstromingsrisico s Maatregelen Ontwikkelingen hoogwaterbescherming in Nederland
Nadere informatieWind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's?
Wind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's? Andreas Sterl (KNMI) wind hurricanes (orkanen) regen zicht + mist weer van de toekomst Achtergrond: CO 2 en temperatuurstijging Stijging
Nadere informatieKustverdediging vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 November 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/82668 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieClimate change and land use Landgebruik en klimaatverandering
Climate change and land use Landgebruik en klimaatverandering Eddy Moors Earth System Science Climate Change Contents How accurate are climate predictions? Prioritization of adaptation measures Adaptation
Nadere informatieMetro & De Volkskrant van mei. Veiligheid; versterking van de kustzone
Metro & De Volkskrant van mei Project Thema DWKPrgr 418 Duurzame kust- en estuariene natuur Noordzee en kust Pieter Slim Diana Prins & Sona Prakash Overzichtkaart Nederland DE RAMP, februari 1953 Natuur
Nadere informatieMemo. 1 Introductie. +31(0) Kees den Heijer Roeland de Zeeuw (Shore Monitoring & Research)
Memo Aan Saskia Huijs (Rijkswaterstaat Zee en Delta) Datum Kenmerk Doorkiesnummer Van +31(0)88335 7945 Kees den Heijer Roeland de Zeeuw (Shore Monitoring & Research) Aantal pagina's 9 E-mail kees.denheijer
Nadere informatieKNVWS Delft. Overzicht
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen
Nadere informatieToekomstbestendige Verharde Zeeweringen
Toekomstbestendige Verharde Zeeweringen Veiligheidshorizon en mogelijke maatregelen Onderzoekfase 1, ten behoeve van het Toekomstbestendige Verharde Zeeweringen Veiligheidshorizon en mogelijke maatregelen
Nadere informatieDynamische Delta. Bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen.
Dynamische Delta Bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen. 1 Colofon Dynamische Delta - bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen. Prijsvraag Nederland Deltaland Auteur:
Nadere informatieSOS Het zeewater komt ons tot aan de lippen Hoe verdedig je de kust tegen de zee? Brugge 15 december 2012 Tina Mertens
SOS Het zeewater komt ons tot aan de lippen Hoe verdedig je de kust tegen de zee? Brugge 15 december 2012 Tina Mertens Structuur Vlaamse kust probleem Kustveiligheidsbeleid Kustveiligheidsplan aanpak oplossing
Nadere informatieSafe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE
Safe production of Marine plants and use of Ocean Space 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Waarom dit project? De 2050 Challenge 2050: 10 billion people Voedsel Water
Nadere informatieOpportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI
Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks
Nadere informatieAlgemene vergadering PIANC-België 13 maart 2008
Algemene vergadering PIANC-België 13 maart 2008 Kustverdediging aan de Vlaamse kust ir. Peter DeWolf Hoofd cel Kust - Afdeling Kust Vlaamse Overheid Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust Meetnet
Nadere informatieClimate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen
Nadere informatieKustgenese 2.0 Kennis voor een veilige kust
Kustgenese 2.0 Kennis voor een veilige kust Kustgenese 2.0 Zandige kust Het klimaat verandert. De bodem daalt. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop we omgaan met de Nederlandse kust. Om de veiligheid
Nadere informatieMysteries van het Rijnland. Gilles Erkens e.a.
Mysteries van het Rijnland Gilles Erkens e.a. Inleiding Onderzoekspartners Hoffmann Van der Meulen Dambeck Inleiding de Rijn-Maas delta Problemen in de Rijndelta Bodemdaling Zeespiegelstijging Afvoer bij
Nadere informatieOverzicht. Primaire effecten Secundaire effecten Indicatoren Kwantificatie Aanpassingsmaatregelen en evaluatie Conclusies
CLIMAR Overstromingsrisico s aan de kust en kustverdediging J. Reyns, T. Verwaest 25/05/2011 Centrum Staf Versluys, Bredene Overzicht Primaire effecten Secundaire effecten Indicatoren Kwantificatie Aanpassingsmaatregelen
Nadere informatieVersterking bestaande zeewering. Type Maatregelen Masterplan Kustveiligheid
Versterking bestaande zeewering Type Maatregelen Masterplan Kustveiligheid Ir. Peter Van Besien MDK-Afdeling Kust 28/09/17 1. Historiek kustlijn & bestaande zeewering 2. Risico s kustgebied 3. Masterplan
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen serie Waddenacademie Volksuniversiteit Fryslan 18 maart 2015 Leeuwarden Pier Vellinga Universiteit Wageningen en Vrije Universiteit Amsterdam, Voorzitter
Nadere informatieInformatie over de versterking van de Noord-Hollandse kust Voor je spreekbeurt of werkstuk
Informatie over de versterking van de Noord-Hollandse kust Voor je spreekbeurt of werkstuk De kust is (niet) veilig! De dijk aan de kust van Petten ziet er zo sterk en krachtig uit, maar toch is hij niet
Nadere informatieBestudeer bron 1 uit het bronnenboekje die bij deze opgave hoort. Gebruik bron 1. In deze bron worden de nieuwe stedelingen genoemd.
Leefomgeving Opgave 7 Tweedeling in Amsterdam Bestudeer bron 1 uit het bronnenboekje die bij deze opgave hoort. Gebruik bron 1. In deze bron worden de nieuwe stedelingen genoemd. 2p 26 Geef een demografisch
Nadere informatieDe PIN code van de wereld verandert... Amerikas Europa Afrika Azië
Naar een klimaatbestendige akkerbouw Cees van den Bos 15 november 2018 De PIN code van de wereld verandert... Vandaag 2100 2050 Amerikas Europa Afrika Azië 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Akkerbouwland is niet evenredig
Nadere informatieDeltaprogramma Waddengebied. Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied
Deltaprogramma Waddengebied Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied Colofon Deltaprogramma Waddengebied Nieuwe Uitleg 1 Den Haag PROBLEEMANALYSE DELTAPROGRAMMA WADDEN Datum 10 augustus 2011 Status
Nadere informatieKNAG-excursie Aardkundige monumenten in Noord-Holland
KNAG-excursie Aardkundige monumenten in Noord-Holland 15 september 2012 i.s.m. Provincie Noord-Holland o.l.v. Pim Beukenkamp (KNAG) Rob Adriaens (KNAG) Eric Khodabux (Provincie Noord-Holland) Deon Slagter
Nadere informatieZoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019
Zoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019 Presentatie in drie delen: 1. Het klimaat verandert; wat
Nadere informatieNOORDZEE SYMPOSIUM 2007
NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 Wat leren de oceanen ons over klimaatsverandering? Dr Wouter Rommens UNESCO/IOC Project Office for IODE VLIZ Inhoud Inleiding: IOC, IODE, databeheer en klimaatverandering Veranderende
Nadere informatieAsset management en Kustlijnzorg
Asset management en Kustlijnzorg Joost Stronkhorst Rolf van Buren 1220047-002 Deltares, 2015, B Titel Asset management en Kustlijnzorg Opdrachtgever Rijkswaterstaat Project 1220047-002 Pagina's 13 Trefwoorden
Nadere informatieSamen werken met water
Samen werken met water over het advies van de Deltacommissie en de toekomst van het waterbeleid Tineke Huizinga-Heringa Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat Bestuurderscongres ChristenUnie, 1 november
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING AI eeuwenlang wardt er in Nederland gestreden met de zee. Erosie van de kust zorgt voar een grote bedreiging van het achterland van overstromingen met vaak grote schade tot gevolg.
Nadere informatie3e Kustnota Traditie, Trends en Toekomst
3e Kustnota Traditie, Trends en Toekomst 3e Kustnota 3e Kustn Traditie, Trends Traditie, en Toekomst en Toeko Bescherming laag Nederland Kustlijnzorg Bouwen in de kust Nieuwe activiteiten op zee Samenvatting
Nadere informatieIS ER NOG RUIMTE VOOR ZILTE NATUUR? Patrick Meire Onderzoeksgroep Ecosysteembeheer Universiteit Antwerpen
1 IS ER NOG RUIMTE VOOR ZILTE NATUUR? Patrick Meire Onderzoeksgroep Ecosysteembeheer Universiteit Antwerpen 2 1) Is er nog zilte natuur? Ontwikkeling van de zilte natuur langsheen onze kust is in eerste
Nadere informatieDefinitie zeespiegelstijging voor bepaling suppletiebehoefte. Rekenmodel t.b.v. handhaven kustfundament
Definitie zeespiegelstijging voor bepaling suppletiebehoefte Rekenmodel t.b.v. handhaven kustfundament Definitie zeespiegelstijging voor bepaling suppletiebehoefte Rekenmodel t.b.v. handhaven kustfundament
Nadere informatieKennisinnovaties slappe bodems
Kennisinnovaties slappe bodems Agenda 10 min 15 min 15 min 5 min Introductie Enrico Moens (program manager Climate and Sustainability bij Grontmij) Leon van Paassen (assistant professor Geo- Engineering
Nadere informatieDealing with uncertainties in climate adaptation in the Netherlands
Dealing with uncertainties in climate adaptation in the Netherlands A case of Delta Committee Prof. Dr. Pavel Kabat Pavel.Kabat@wur.nl Wageningen University and Research Center, Netherlands Earth System
Nadere informatieHet Masterplan Kustveiligheid
Het Masterplan Kustveiligheid Symposium Natuurlijke Kustbescherming, 23/10/17 Ir. Daphné Thoon MDK-Afdeling Kust A low-lying Laaghinterland liggend achterland Meer dan 85% van de polders ligt onder +5
Nadere informatieBijlage 2: Onderbouwing concept suppletieprogramma 2016-2019
Bijlage 2: Onderbouwing concept suppletieprogramma 2016-2019 1 Concept suppletieprogramma 2016-2019 n.a.v. toetsing basiskustlijn Uit de toetsing van de kustlijn blijkt dat de basiskustlijn (BKL) tussen
Nadere informatieBijgaand doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen gesteld door de leden Jacobi en Cegerek (beiden PvdA) over waterveiligheid in het kustgebied.
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieVraagstuk: Kustversterking & Boulevard
Inhoudsopgave Vraagstuk: Kustversterking & Boulevard Samenwerking Oplossing: suppletie en dijk in Boulevard Inrichting ontwerp Details Huidige Objecten Nieuwe objecten (NWO) Fasering uitvoering Tijdelijke
Nadere informatieVoorts adviseren zij ten aanzien van de verschillende onderdelen van de nationale Visie Kust:
Rapport Onderwerp Nationale Visie Kust Datum behandeling OIM 23 mei 2013 Kenmerk OIM-2013/104963 I. Aanleiding De deelnemers aan het OIM zijn op verschillende momenten en op verschillende wijzen betrokken
Nadere informatieLandspiegelstijging en levende waterschappen
Faculty of Geosciences River and delta morphodynamics Landspiegelstijging en levende waterschappen Prof. dr. Maarten G. Kleinhans et al. Dit verhaal
Nadere informatieDe holocene ontwikkeling van de kustvlakte van Nederland
De holocene ontwikkeling van de kustvlakte van Nederland J. Bol en C.J. Homburg Tijdens de Contactdag van de NGV op 24 februari 1996 te Utrecht hield dr. D.J. Beets een voordracht over de holocene ontwikkeling
Nadere informatieStand van zaken onderzoeken medio 2018
Stand van zaken onderzoeken medio 2018 Over Natuurlijk Veilig Natuurlijk Veilig is een meerjarig samenwerkingsproject van Rijkswaterstaat, de Wadden vereniging, Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland,
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatieDuinaangroei na 1990 voor de kust van Noord- en Zuid-Holland
Duinaangroei na 199 voor de kust van Noord- en Zuid-Holland Duinaangroei na 199 voor de kust van Noord- en Zuid-Holland november 26 in opdracht van Rijkswaterstaat, RIKZ Het verschil in het volume zand
Nadere informatieSleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen
Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen Growth of the world human population over last 10,000 yrs Campbell & Reese 2008 Hoofdthema s Sleutelprocessen
Nadere informatieSlimmer omgaan met schaars sediment
Natuurlijk oppolderen is vooral interessant in kustgebieden Slimmer omgaan met schaars sediment Nederlanders zien de delta als hun nationale trots. Toch is ons land geen rivierdelta; het is niet zozeer
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatiePANELGESPREK VRAGEN UIT DE ZAAL. Met Martin Baptist, Huib de Vriend, Patrick Meire en Magda Vincx.
PANELGESPREK Met Martin Baptist, Huib de Vriend, Patrick Meire en Magda Vincx. Uit het panelgesprek noteren we: dat er reeds een schat aan informatie voorhanden is (doch dat nader onderzoek noodzakelijk
Nadere informatieDeltaprogramma Waddengebied. Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied
Deltaprogramma Waddengebied Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied Colofon Deltaprogramma Waddengebied Nieuwe Uitleg 1 Den Haag PROBLEEMANALYSE DELTAPROGRAMMA WADDEN Datum 10 augustus 2011 Status
Nadere informatieOnderzoek Alternatieve Lange termijn Suppletiestrategieën / ALS
Onderzoek Alternatieve Lange termijn Suppletiestrategieën / ALS Tussenrapportage 2011 ten behoeve van het Deltaprogramma Kust Joost Stronkhorst, John de Ronde, Jan Mulder, Bas Huisman, Maaike van Aalst,
Nadere informatieWageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen
Wageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen Martin Scholten is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Natuur: een zee van ruimte, vol met leven Leven in natuur (een delta) Leven van de natuur
Nadere informatieoktober 2007 - nr 11 Prioriteit Zuid-Holland is de eerste provincie waar de uitvoeringswerkzaamheden langs de kust starten.
schakelen ROL VAN DE PROVINCIE IS NIET VOORBIJ oktober 2007 - nr 11 Op 5 september werd de starthandeling van de zwakke schakels Noordwijk en Flaauwe Werk feestelijk gevierd. Staatssecretaris mevrouw Tineke
Nadere informatieDE ZEESPIEGELSTIJGING METEN, BEGRIJPEN EN AFBLOKKEN
DE ZEESPIEGELSTIJGING METEN, BEGRIJPEN EN AFBLOKKEN Dat de zeespiegel stijgt ten gevolge van de wereldwijde opwarming van het klimaat is genoegzaam bekend. Hoe men die stijging meet en welke problemen
Nadere informatie