Jury Rapport Hermen J Jacobsprijs Uitgesproken tijdens prijsuitreiking te Utrecht

Transcriptie

1 Jury Rapport Hermen J Jacobsprijs 2010 Uitgesproken tijdens prijsuitreiking te Utrecht Bij de vaststelling van het onderwerp van de vierjaarlijkse prijsvraag voor de Hermen J. Jacobsprijs was voor het bestuur al snel duidelijk dat het thema zich moest richten op Passend Onderwijzen. Naar de mening van het bestuur een thema dat aansluit bij actuele onderwijsontwikkelingen en dat bij uitstek raakt aan het vakmanschap van leraren en onderwijsprofessionals. Bovendien een thema dat beleidsmakers uitdaagt om de eigen grenzen te verleggen en open te staan voor samenwerking met anderen. Centraal daarbij staat dat onderwijs voor iedereen toegankelijk en passend moet zijn. Het is een thema dat de creativiteit van mensen die bij vernieuwing van het onderwijs betrokken zijn stimuleert. Dat beleidsmakers op dit moment menen dat er minder middelen voor beschikbaar gesteld moeten worden is een dwaling van geesten en een teken aan de wand voor de prioriteit die (vernieuwend) onderwijsbeleid op dit moment heeft. Het Hermen J. Jacobsfonds richt zich niet op politieke doelstellingen. In de historie van het fonds en zeker ook in de persoonlijke geschiedenis van haar naamgever is echter zonneklaar dat niet alleen vernieuwing van het onderwijs, maar in het bijzonder de positie van de leerlingen waarbij leren en ontwikkeling niet vanzelfsprekend verloopt centraal staan. De aandacht voor het speciaal onderwijs in het bijzonder is geen toevallige omstandigheid, maar een zeer bewuste keuze om de emancipatie van dat onderwijs ook daadwerkelijk te ondersteunen. Vanuit dat perspectief steunt het Hermen J Jacobsfonds jaarlijks verschillende projecten die zich op bovengenoemde doelgroep richten. De bestuursleden van het HJJ voelen zich betrokken op het thema Passend Onderwijzen en hebben vanuit hun eigen achtergrond en ervaring een nauwe band met vernieuwing in het onderwijs. Het is iedere keer weer bijzonder om te ervaren hoe in het jaar van de prijsvraag; de meeste keren gekoppeld aan de Nationale Onderwijstentoonstelling, de spanning over de inzendingen stijgt. Het aantal inzendingen wisselt, de kwaliteit van de inzendingen is over het algemeen hoog. Ook dit thema heeft menige kandidaat in de pen doen klimmen. Hoewel we daar eigenlijk niet van kunnen spreken nu we voor het eerst de inzendingen alleen digitaal hebben ontvangen. De inzendingen zijn stuk voor stuk geschreven en ontwikkeld vanuit een passie voor onderwijs. De variatie is breed. Zo zijn er inzendingen die bijna op individueel niveau gericht zijn naast een inzending die zich ver over de grenzen van het Nederlandse onderwijsbestel richt.

2 Er zijn inzendingen bij die zich sterk op het orthopedagogisch denken en handelen richten, maar ook een enkele inzending die uitgaat van het medische model. Verschillende theoretische stromingen komen aan bod in de verschillende onderbouwingen. Het zou een aardige oefening geweest zijn om de onderwerpen langs de theoretische meetlat zoals deze in de prijsvraag 100 jaar Orthopedagogiek in het Tijdschrift voor Orthopedagogiek stond, te leggen. Overwegend en terugkerend thema in de inzendingen was de groep kinderen en jongeren met gedragsproblemen. Het is duidelijk dat dat een focus is waar leraren zich niet zelden met de handen in het haar geplaatst voelen, soms in handelingsverlegenheid verkeren. De benaderingswijzen van deze groep leerlingen zijn divers, sommige in de praktijk beproefd, andere vanuit idealisme beschreven en een enkele keer bijna vanachter de tekentafel ontworpen. De jury heeft met waardering kennis genomen van de verschillende initiatieven en verwacht ook dat er op het gebied van de begeleiding van leerlingen met gedragsproblemen nog een wereld te winnen valt. Boeiend is dat de inzendingen over het hele land verspreid zijn. Om enkele voorbeelden te noemen van Arnhem tot Bellingwolde, van Krommenie tot Zuiddorpe (Zld) en Zwolle. Er zijn inzendingen over concrete projecten die gericht zijn op directe hulpverlening. Soms gaat het daarbij om reeds bestaande initiatieven, zoals bijvoorbeeld een 1 zorg route, of om een verbijzondering van een zorgboerderij. Een ander initiatief richt zich op nader onderzoek van de kengetallen binnen een bepaald samenwerkingsverband om daarmee de beleidskaders voor Passend Onderwijzen een betere theoretische basis en daarmee onderbouwing te geven. Een boeiend plan was ook de ondersteuning van gesprekken door middel van tekeningen. Een duidelijk voorbeeld van werkende weg oplossingen vinden in een situatie die om een anders dan gewone aanpak vraagt. Op zich zijn dit stuk voor stuk initiatieven die de moeite waard zijn om verder uitgewerkt te worden en die ook om een theoretische verantwoording vragen. Ze voldoen echter niet aan twee van de belangrijke criteria die aan de Hermen J Jacobsprijs gekoppeld zijn, namelijk vernieuwend en overdraagbaar. Met de overdraagbaarheid is ook het streven naar een duurzame ontwikkeling geborgd. De financiële impuls die de prijs kan bieden is slechts een aanjager voor een ontwikkeling die langdurige verandering in gang brengt. Daarbij gaat het niet alleen om een product maar vooral om een proces van bewustwording dat Passend Onderwijzen ons als onderwijsprofessionals, maar ook als ouders en opvoeders allemaal aangaat. Wat de jury opgevallen is dat er weinig inzendingen waren, welgeteld 1, van studenten. Vanzelfsprekend heeft het bestuur zich de vraag gesteld hoe we bij de volgende prijsvraag meer studenten kunnen bereiken. Wellicht dat het gebruik van sociale media een oplossingsrichting is? In elk geval is het jammer dat de doelgroep studenten, als hoeders van de kwaliteit van het toekomstige onderwijs, zich niet zodanig aangesproken gevoeld heeft dat ze massaal op deze toch prestigieuze prijsvraag heeft gereageerd. Ik hoop oprecht dat over 4 jaar de zaal vol zit met genomineerde studenten.

3 Dromen Droom je dromen uit kijk tijd voorbij als een film in het wit van sneeuw. Zweef over velden, geef je over, horizon, en lees het briesje dat de wolk aan je vertelt. Soms worden dromen werkelijkheid. In ons midden bevindt zich iemand wiens inzending begon met de zin` Uw uitnodiging om deel te nemen aan de prijsvraag van uw fonds heb ik met beide handen aangegrepen om mijn droom te realiseren`. U heeft al begrepen dat het fonds daar niet voor ingesteld is, hoe sympathiek zo n openingszin ook lijkt. Vanuit historisch perspectief is het, zeker als je denkt aan de tijd van de romantiek denkbaar dat je voor zo n openingszin zou zwijmelen en vervolgens niet meer naar de inhoud kijkt. Gelukkig zijn er dan de criteria om de objectieve meningsvorming te ondersteunen. Uit mijn opmerkingen tot nu toe mag u afleiden dat de jury haar werk serieus genomen heeft. Ik dank de jury daar oprecht en van harte voor! Naast de individuele beoordelingen is er ook gezamenlijk gesproken over de inzendingen. Opvallend was dat de jury absoluut eensgezind was. Dat zegt iets over de samenwerking binnen de jury, maar zeker ook over de kwaliteit van de inzending van de prijswinnaar. De jury heeft besloten de prijs ter waarde van maximaal toe te kennen aan een inzending die zich nadrukkelijk richt op het brede spectrum van regulier en speciaal onderwijs. Waarbij de jury ook mogelijkheden ziet om het product, wellicht met enige aanpassingen, bruikbaar te maken voor het volwassenenonderwijs of ter ondersteuning bij Nederlands als Tweede taal. De jury is onder de indruk van de wijze waarop de inzender heeft voortgeborduurd op een eerder concept en product. Eerdere ervaringen worden grondig gebruikt bij het inslaan van een nieuwe weg waarbij optimaal gebruik gemaakt wordt van de hedendaagse mogelijkheden op het gebied van Multi media. De praktijk loopt voor op de wetenschap. De geschiedenis van de orthopedagogiek laat zien dat dat wel vaker gebeurt. In de theoretische onderbouwing van de inzending komt naar voren dat er weinig recente literatuur voorhanden is over het onderwerp. De inzender geeft er echter blijk van veel waardering te hebben voor de praktijkervaringen in binnen/ en buitenland en wil deze ook gebruiken bij de verdere ontwikkeling van het product. Daarnaast is er duidelijk sprake van zelfreflectie, een eerder prijswinnend thema van het HJJ, als de inzender over het eerste basisproduct aangeeft dat het `wellicht`een controversiële methode is geweest. Deze opvatting geeft de jury de overtuiging dat de doelstelling van de inzender om samen met een lectoraat nader onderzoek te doen naar de mogelijkheden van het gebruik van het instrumentarium binnen Passend Onderwijzen geen loze kreet is, maar daadwerkelijk tot uitvoering gebracht zal worden. Hiermee komt het criterium van de overdraagbaarheid een stap dichterbij.

4 Dames en heren, het moge duidelijk zijn dat de prijswinnaar langzamerhand op haar stoel zit te draaien. Immers als geen ander kent zij haar inzending en zij zal zich in bovenstaande omschrijving zonder meer herkend hebben. Dit is dan ook het moment om niet alleen haar naam maar ook de inhoud van haar inzending bekend te maken. De prijswinnaar van de Hermen J Jacobsprijs 2011 is mevrouw Trijntje de Wit-Gosker uit Zwolle met haar inzending Een picto schrijver met een eigen picto lettertype: Het Picto Semi schrift. Mevrouw de Wit-Gosker, beste Trijntje van Harte Gefeliciteerd. Het bestuur van het Hermen J Jacobsfonds hoopt dat ze met het toekennen van deze prijs het realiseren van je droom mede mogelijk maakt. Voor veel mensen in de zaal is Trijntje, zo mag ik haar noemen, de drijvende kracht achter Lezen moet je doen en Zeggen wat je ziet. Ze is bevlogen bezig met haar vak en heeft geleerd dat haar aanpak niet alleen voor de oorspronkelijke doelgroep van Zeer Moeilijk Lerende kinderen maar ook voor leerlingen waarbij lezen niet vanzelfsprekend gaat een praktische en welkome ondersteuning is. De pictoschrijver is een goed, maar vooral door de omvang en uitgave, beperkt middel om de gewenste variatie in teksten mogelijk te maken. Het Picto/ Semi schrift moet deze lacune opvullen en zal voor de scholen en andere gebruikers voorzien in een breed aanbod van goed op elkaar afgestemde picto s. Een aanvullend cursusaanbod voor het verantwoord leren schrijven van picto verhalen in combinatie met lettertekst wordt door de inzender gerealiseerd.

5 Wat kan de inzending van deze prijswinnaar beter onderstrepen dan bijgaand Picto verhaal? Dan graag nu uw aandacht voor Hans Jacobs, de vertegenwoordiger van de familie Jacobs in het bestuur. Hij zal de prijs overhandigen aan Trijntje de Wit-Gosker. Bestuur Hermen J. Jacobsfonds.