Discus hernia. Brochure voor patient en familie. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie januari 2012 (Object-ID )

Transcriptie

1 Discus hernia Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit info@jessazh.be Tel: Brochure voor patient en familie Jessa Ziekenhuis vzw Campus Virga Jesse Stadsomvaart 11, 3500 Hasselt Tel Maatschappelijke zetel: Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt versie januari 2012 (Object-ID )

2 Welkom Het team van de afdeling neurochirurgie heet u van harte welkom. Wij hopen dat uw verblijf op onze afdeling aangenaam en voorspoedig verloopt. In deze brochure overlopen we stap voor stap al de aspecten van uw opname. Zowel de fase voor uw verblijf in het ziekenhuis, het ziekenhuisverblijf zelf als de periode na het ontslag komen uitvoerig aan bod. Tijdens uw verblijf krijgt u nog bijkomende informatie, met een aantal praktische raadgevingen voor de toekomst. Indien u na het lezen van deze brochure over de discus hernia nog vragen heeft of bijkomende informatie wenst, kan u steeds terecht bij de arts of de verpleegkundigen. We wensen u een aangenaam verblijf in ons ziekenhuis, en een spoedig herstel. 1

3 Inhoud 1. Wat is een discus hernia? p Wat zijn de gevolgen van een hernia? p Wanneer kan een discus hernia optreden? p Hoe kan een hernia aangetoond worden? p Hoe wordt een discus hernia behandeld? p Wat als een hernia geopereerd moet worden? p Hoe verloopt de opname bij een operatie? p De operatie p De dagen na de operatie p Opmerkingen p Instructies voor de patiënt p Tips voor thuis p Contactgegevens p.12 Bent u diabetespatiënt? Signaleer dit tijdig aan uw arts! Vraag duidelijke instructies met betrekking tot de orale inname van uw medicatie of uw insuline-inspuiting. Deze brochure geeft het standaardverloop van de ingreep en de daaropvolgende dagen weer. Afwijkingen hiervan zijn in de praktijk echter altijd mogelijk. 2

4 1. Wat is een discus hernia? De tussenwervelschijven zijn de schokdempers van de wervelkolom. Zij vormen als het ware kussentjes tussen de wervels. Normale tussenwervelschijven bestaan uit een zachte geleiachtige kern, met daaromheen een rand van stevig bindweefsel. Als de rand scheurt, kan de zachte kern erdoorheen glippen en uit de tussenwervelschijf puilen. Dit noemen we een breuk of hernia van de tussenwervelschijf (= discus). Een hernia ontstaat vaak in het onderste gedeelte van de rug. In dit geval spreken we van een lumbale discus hernia. Soms kan een hernia ook voorkomen ter hoogte van de nek. Dit noemen we een cervicale discus hernia. 2. Wat zijn de gevolgen van een hernia? De uitpuilende bobbel van de tussenwervelschijf kan nabijgelegen gewrichtsbanden en ruggenmerg irriteren. Ook kan hij op de wortel van één van de ruggenmergzenuwen drukken. Dit veroorzaakt pijn in de rug, spierverlamming en soms gevoelloosheid of tintelingen in arm of been. Een hernia ter hoogte van het onderste deel van de rug kan ook de heupzenuw samendrukken. Dit veroorzaakt ischias (ook sciatique genoemd). Dit is pijn in de rug op de plaats waar de heupzenuw loopt aan de achterkant van het been tot in de voet. Let op: de term hernia wordt vaak ten onrechte gebruikt voor lumbago (spit of verschot). Maar in dat geval gaat het om pijn onder in de rug die afkomstig is van spieren en gewrichtsbanden. 3

5 3. Wanneer kan een discus hernia optreden? Meestal ontstaat een hernia geleidelijk bij mensen tussen 20 en 50 jaar oud. Een hernia kan echter ook plotseling optreden door een ongewone, krachtige beweging zoals zwaar tillen. 4. Hoe kan een hernia aangetoond worden? Om de diagnose van een discus hernia te kunnen stellen en de juiste plaats van de hernia te bepalen, worden gewoonlijk de volgende onderzoeken uitgevoerd: RX van de hals- of de lendenwervels: dit zijn gewone röntgenfoto s. CT-Scan van de hals- of de lendenwervels: in dit geval worden foto s genomen onder de scanner. NMR van de hals- of de lendenwervels: hier worden foto s genomen door middel van een magneetscanner. Deze onderzoeken vragen geen specifieke voorbereiding of nazorg. Myelografie: we maken een onderscheid tussen een cervicale en lumbale myelografie. Bij een cervicale myelografie worden foto-opnames gemaakt van de nekwervels. Voor de lumbale myelografie maken we foto s van de lendenwervels. 4

6 De voorbereiding van het onderzoek Voor zowel de cervicale als de lumbale myelografie vragen we elke patiënt om een operatiehemd aan te doen voor het onderzoek. Vervolgens wordt de patiënt met zijn/haar bed naar het onderzoekslokaal gebracht. Het onderzoek zelf Voor dit onderzoek spuiten we eerst een contrastvloeistof in de rug in de ruimte rond het ruggenmerg. Deze vloeistof zorgt ervoor dat het uitpuilende deel van de tussenwervelschijf goed zichtbaar wordt. Vervolgens worden de foto s gemaakt. De nazorg van het onderzoek: bedrust en veel drinken Het onderzoek vraagt wel enige nazorg. Als dat niet gebeurt, kan u last krijgen van een zogenaamd onderdruksyndroom met hevige hoofdpijn, duizeligheid en zelfs braken tot gevolg. Bedrust Na een cervicale myelografie moet de patiënt nog 4 uur half rechtop tzitten in bed. Na een lumbale myelografie moet de patiënt eerst 4 uur recht zitten in bed. Daarna zal de patiënt nog 20 uur volledig plat moeten liggen. Draaien is wel toegestaan. Deze periodes tellen vanaf het moment dat de patiënt terug op de kamer is. Veel drinken Na het onderzoek is het aangewezen om minstens één liter water te drinken. Dat is nodig om de contrastvloeistof, die via de nieren wordt uitgescheiden, zo snel mogelijk uit het lichaam te verwijderen. 5

7 5. Hoe wordt een hernia behandeld? Een hernia kan alleen genezen als het uitpuilende gedeelte van de zachte kern van de tussenwervelschijf inkrimpt door rust, medicatie,... ofwel operatief wordt verwijderd. 6. Wat als een hernia geopereerd moet worden? De keuze om de hernia operatief te verwijderen, gebeurt steeds in overleg tussen de patiënt en de arts. Indien voor een operatie gekozen wordt, wordt de patiënt telefonisch verwittigd wanneer de operatie zal doorgaan Hoe verloopt de opname bij operatie? Vanaf 24 uur s nachts vóór de operatie moet de patiënt nuchter blijven, dat betekent niet eten of drinken. De dag van de operatie komt de patiënt nuchter binnen op het afgesproken uur met de SIS-kaart, het ziekenfondsboekje, de identiteitskaart, de medicatie en eventuele RX-, CT- en NMR- foto s. De patiënt wordt ingeschreven en naar de afdeling neurochirurgie gebracht. De volgende pre-operatieve onderzoeken worden verricht voor zover deze nog niet op voorhand gebeurd zijn: een bloedonderzoek een E.K.G.: onderzoek van het hart RX-thorax: foto s van de longen Bij operatie van een lumbale hernia wordt de operatiestreek geschoren. Opgelet! Vermeld bij opname eventuele allergie voor penicilline of andere medicatie. 6

8 6.2. De operatie Voor de operatie De patiënt blijft nuchter. De patiënt krijgt een operatiehemd aan. Er zijn nog enkele vragen te beantwoorden (bv. Zijn alle juwelen verwijderd? ). De patiënt krijgt nog een spuitje in de buikplooi om trombose (flebitis) te voorkomen. Vervolgens wordt de patiënt naar het operatiekwartier gebracht. De operatie In het operatiekwartier kan het zijn dat de patiënt nog even moet wachten in de voorbereidingsruimte. Daarna wordt de patiënt naar de operatiekamer gebracht, en onder narcose (= volledige verdoving) gebracht. Na de operatie zal de patiënt in de ontwaakkamer verblijven tot hij/zij goed wakker is. Na de operatie De patiënt komt terug op de kamer (± 4 uur na vertrek). De eerste 6 uur zal de patiënt plat moeten liggen om de geopereerde wervelzuil rust te gunnen, dus niet draaien, niet hoger liggen, Benen en armen mag de patiënt wel bewegen. De verpleegkundigen komen regelmatig de bloeddruk en pols controleren. Ook wordt het gevoel en de bewegelijkheid in armen en/of benen gecontroleerd.soms wordt bij de operatie een redondrain geplaatst. Dit slangetje dient om wondvocht in de wonde te verwijderen. Er is een infuus geplaatst om antibiotica en pijnstillers toe te dienen. Na 6 uur mag de patiënt zich draaien. De verpleegkundige zal de patiënt daarbij helpen. Na 6 uur mag er ook gedronken worden. Tip voor de patiënt Er is steeds voldoende pijnstilling ter beschikking. Vraag er tijdig naar! U voelt de pijn, wij niet! 7

9 6.3. De dagen na de operatie Zowel voor de patiënt die geopereerd werd van een lumbale hernia als van een cervicale hernia zijn er enkele regels die nageleefd moeten worden. Voor lumbale hernia Dag 1 = eerste dag na de operatie bedrust redon(s) verwijderen infuus verwijderen Dag 2 opstaan onder begeleiding Dag 3 zelfstandig opstaan Dag 4 5 zittend eten zelfstandig wassen zelfredzaamheid controle bloedonderzoek Ontslag volgt in samenspraak met de dokter, meestal op dag 5 na de operatie. Tussen de 8 10de dag na de operatie verwijdert de huisarts de draadjes. 8

10 Voor cervicale hernia Dag 1 = eerste dag na de operatie redon(s) verwijderen infuus verwijderen opstaan onder begeleiding Dag 2 zelfstandig opstaan Dag 3 zelfstandig wassen Dag 4 zelfredzaamheid controle RX-foto controle bloedonderzoek Dag 5 zelfredzaamheid Ontslag volgt in samenspraak met de dokter, meestal op dag 5 na de operatie. Tussen de 8 10de dag na de operatie verwijdert de huisarts de draadjes. 9

11 6.4. Opmerkingen Bij een herniaoperatie krijgt de patiënt een spuitje in de buikplooi om trombose (flebitis) te voorkomen. Normaal is de pijn in arm of been direct na de ingreep duidelijk minder of verdwenen. Deze pijn kan echter na enkele dagen weer toenemen door zwelling in het operatiegebied. Dit is een normaal en tijdelijk fenomeen dat kan verholpen worden met aangepaste medicatie. Meld deze pijn steeds aan de arts of verpleegkundigen Draaien en opstaan na de operatie Het is noodzakelijk dat u zich in bed op de juiste manier draait en dat u op de juiste manier opstaat. Als u mag opstaan na de operatie moet u dit met mate doen. Liever 3 maal 5 minuten opstaan dan 1 maal een kwartier. Geleidelijk aan kan u deze tijden verlengen. Langdurig zitten en stilstaan is erg belastend voor de rug. Blijf in beweging! Het is soms aangewezen dat de dokter kinesitherapie voorschrijft. Soms is het noodzakelijk om medicatie na de operatie te nemen (om de gekwetste zenuw tot rust te brengen, om de spieren te ontspannen ). Hoe draaien? Strek het been aan de lichaamszijde waarop u wil liggen. Het andere been trekt u op. Breng de armen kruislings op het lichaam, en draai u vervolgens op de gewenste zijde. Let er wel op dat de schouders en de heupen recht blijven ten opzichte van elkaar (= draaien in blok). Dit alles wordt u aangeleerd door de verpleegkundige. 10

12 Hoe opstaan? Draai u in blok op de zijde (zie hierboven). Trek de benen op en maak in de heupen en de knieën een hoek van 90. Breng de benen langs het bed en druk tegelijkertijd met de arm het verst van het bed verwijderd, in een vloeiende beweging, het bovenlichaam in de verticale positie. Tip Probeer dit al eens voordat u geopereerd wordt. Laat u de eerste malen na de operatie helpen Tips voor thuis: nooit forceren! Deze tips gelden vooral voor patiënten geopereerd aan een lumbale hernia. Veel rusten (liggen) is belangrijk. Langzamerhand mag u terug actief worden. Buk u niet door voorover te buigen: probeer altijd door de knieën te buigen. De eerste maand na de operatie rijdt u best zelf niet met de auto: meerijden mag wel (korte afstanden). De eerste twee maanden na de operatie mag u niet fietsen. Gedurende de eerste 6 maanden na de operatie mag u niet tillen. Doe alles rustig aan! 11

13 7. Contactgegegevens afdeling neurochirurgie campus Virga Jesse Artsen dr. Peter Donkersloot dr. Wim Duyvendak dr. Eric Put dr. Maarten Wissels Verpleegeenheid Tel: Afspraken raadpleging neurochirurgie Tel: Secretariaat neurochirurgie (inlichtingen) Tel: Website 12