Neurochirurgie Een operatie aan de rug

Transcriptie

1 Neurochirurgie Een operatie aan de rug Lumbale hernia en lumbale stenose

2

3 Neurochirurgie Inleiding U wordt binnenkort opgenomen in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) waar u een operatie aan de rug zult ondergaan. Een opname in een ziekenhuis roept ongetwijfeld veel vragen op. Om uw verblijf op onze afdeling zo goed mogelijk te laten verlopen, geven wij in deze folder informatie over de operatie, de behandeling, de periode na de operatie, het ontslag en de nazorg. De informatie in deze folder is algemeen van aard. Heeft u na het lezen nog vragen, stelt u ze dan gerust aan uw verpleegkundige, arts of fysiotherapeut. Medische informatie Lumbale hernia De wervelkolom is opgebouwd uit een rij op elkaar gestapelde wervels. Tussen die wervels zitten schijfjes, de zogenaamde tussenwervelschijven. Deze schijven bestaan uit een stevige buitenring en bevatten een zachte kern. Als er een scheurtje in de buitenring ontstaat, kan het gebeuren dat een gedeelte van het weke binnengedeelte naar buiten gaat puilen. Zo n uitpuiling wordt een hernia genoemd. Als de uitpuiling optreedt op de plaats waar één of meerdere zenuwwortels langs lopen, kan er een beknelling van deze zenuwen ontstaan. Die beknelling kan leiden tot pijn, bijvoorbeeld een uitstralende pijn in uw been. Maar de beknelling kan ook de functie van de betrokken zenuwen verstoren, waardoor verlammingen, gevoelsstoornissen en problemen met de controle over het plassen en de ontlasting (incontinentie) kunnen ontstaan. Lumbale stenose De lumbale stenose is een vernauwing van het lendenwervelkanaal. Dit is een aandoening die tamelijk veel en vooral bij oudere 1

4 Een operatie aan de rug mensen voorkomt. Mensen die hieraan lijden klagen over pijn laag in de rug en uitstraling van de pijn in één of beide benen. Typisch voor deze klachten is dat ze optreden na een eind lopen en na enige tijd staan; de pijn in de rug en in de benen wordt erger, de benen gaan doof aanvoelen en worden stuurloos. Als de vernauwingen toenemen, kunnen op den duur ernstige beklemmingen van de zenuwen ontstaan, waardoor verlammingsverschijnselen en gevoelsstoornissen in de benen kunnen optreden. Op den duur kunnen ook problemen ontstaan met de controle over het plassen en de ontlasting (incontinentie). De oorzaak van de vernauwing van het wervelkanaal (stenose) is meestal slijtage. Slijtage is een verouderingsverschijnsel dat bij iedereen voorkomt, al is de mate waarin het optreedt bij iedereen verschillend. Deze slijtage wordt ook wel artrose genoemd. Dag van opname Op de opnamedag (meestal een dag voor de operatie) meldt u zich bij de opnamebalie waarna het kan zijn dat er bloed wordt afgenomen en er eventueel een ECG (hartfilmpje) wordt gemaakt. U krijgt een identificatiebandje om uw pols. Op de afdeling komt u in aanraking met een aantal disciplines: Een verpleegkundige voert een opnamegesprek (anamnese) en geeft u informatie over de algemene gang van zaken op de afdeling. De zaalarts en/of co-assistent neemt een vragenlijst af en zal u lichamelijk onderzoeken. De narcotiseur komt bij u langs om de narcose te bespreken en uw eventuele vragen te beantwoorden. De neurochirurg informeert u tijdens een gesprek over de operatie en beantwoordt eventuele vragen. 2

5 Neurochirurgie De fysiotherapeut komt kennismaken, geeft informatie over de fysiotherapie tijdens uw verblijf en beantwoordt eventuele vragen. Op de opnamedag krijgt u te horen hoe laat u de volgende dag geopereerd gaat worden. Dit tijdstip kan door omstandigheden altijd nog wijzigen. Het kan zelfs mogelijk zijn dat de operatie een dag verschuift. De avond voor en na de operatie krijgt u een injectie in uw buik of bovenbeen (fraxiparine) om trombose te voorkomen. Trombose is een bloedstolsel in een bloedvat dat kan ontstaan door te weinig lichaamsbeweging. In overleg met u wordt, ter voorbereiding op de operatie, afgesproken of u een laxeermiddel krijgt. Dag van operatie Voor de operatie Tijdens de operatie moet u nuchter zijn. Dit houdt in dat u in principe vanaf middernacht niet mag eten en drinken. Het is raadzaam om na middernacht niet meer te roken. U doucht van tevoren, gaat naar het toilet en trekt speciale operatiekleding aan. Eventuele prothesen, sieraden en make-up en nagellak verwijdert u. U heeft met de narcotiseur afgesproken of u van tevoren pijnstillers of rustgevende medicatie wilt gebruiken. Vervolgens wordt u met het bed naar de operatiekamer gebracht. Daar zal een medewerker van de operatiekamer de zorg overnemen. De operatie De operatie wordt uitgevoerd onder volledige narcose of onder plaatselijke verdoving door middel van een zogenaamde ruggenprik. Dit heeft de narcotiseur van tevoren met u besproken. 3

6 Een operatie aan de rug Soms is er sprake van een combinatie van een hernia en een stenose. Beide aandoeningen kunnen dan in één operatie worden behandeld. Hoe de operatie wordt uitgevoerd is afhankelijk van de plaats van de hernia en de stenose. De neurochirurg heeft of zal dit met u bespreken. De operatie is in principe een kleine ingreep. Bij een hernia wordt via een snede in de rug de uitpuiling van de zachte kern van de tussenwervelschijf zoveel mogelijk verwijderd. Bij een stenose wordt aan de achterkant van het wervelkanaal bot weggenomen, waardoor er meer ruimte ontstaat voor de zenuwwortels. Na de operatie De neurochirurg zal na de operatie telefonisch contact met uw contactpersoon opnemen om te vertellen dat de operatie klaar is en hoe de ingreep is verlopen. U wordt wakker in de uitslaapkamer (recovery). Na enige tijd wordt u naar de afdeling teruggebracht. U heeft een infuus, als u zich niet misselijk voelt mag u geleidelijk aan weer eten en drinken. Het is mogelijk dat u een wonddrain heeft. Dit is een slangetje om het wondvocht uit de wond af te voeren naar een vacuümflesje. De eerste vier uur moet u op uw rug blijven liggen. U mag niet overeind gaan zitten. Als deze vier uur zijn verstreken mag u, onder begeleiding van de fysiotherapeut of verpleegkundige, weer wat bewegen. Als dit goed gaat mag u zelf uit bed gaan en weer gewoon bewegen. Als het goed gaat is het belangrijk dat u zo kort mogelijk in bed ligt, zodat u later zo weinig mogelijk last krijgt van stijfheid en/of duizeligheid. Het is belangrijk dat u zich realiseert dat de rug na de operatie weer gewoon belastbaar is en dat u in principe alles mag. De fysiotherapeut begeleidt u bij het uitbreiden van de dagelijkse 4

7 Neurochirurgie activiteiten, waarbij rekening wordt gehouden met lichaamssignalen zoals pijn en duizeligheid. De activiteiten zijn met name uit bed komen, gaan zitten, staan en lopen. Dag na operatie De dag na de operatie komt de fysiotherapeut bij u langs om samen met u uw bewegingsactiviteiten te bespreken en te bepalen of u weer naar huis kunt. De neurochirurg komt bij u langs om uitleg te geven over het verloop van de operatie en afspraken te maken over het verdere hersteltraject. Als u een wonddrain heeft en deze weinig wondvocht produceert wordt deze voordat u naar huis gaat verwijderd. De verpleegkundige inspecteert de wond en verbind deze. Pijn Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. Het is mogelijk dat de pijn en de klachten na de operatie niet meteen zijn verdwenen. De eerste dagen na de operatie heeft u last van de wond op de rug. Na verloop van tijd zal deze klacht afnemen. Wanneer de uitstralingspijn van voor de operatie verdwenen is, kunt u een doof gevoel in uw been voelen, sterker dan voor de operatie het geval was. Dat is normaal, het zal langzaam verbeteren. Complicaties Bij elke ingreep is er kans op algemene complicaties. Complicaties zijn niet gewenste gebeurtenissen die na iedere operatieve ingreep kunnen optreden. Bij een hernia- en/of stenose-operatie is de kans op complicaties klein, ruim onder de vijf procent. Deels hangt dat af van uw algemene gezondheidstoestand. 5

8 Een operatie aan de rug Enkele mogelijke complicaties na een hernia operatie zijn: - nabloeding in het operatiegebied - beschadiging van een zenuwwortel - lekkage van ruggenmergvocht - infecties van de wond, vaak pas na enkele dagen en soms weken - verstopping (trombose) van een ader in het been of het bekken. Ontslag en controle Over het algemeen wordt u de dag na de operatie uit het ziekenhuis ontslagen. Als u naar huis gaat krijgt u van de secretaresse van de afdeling een afspraak mee voor een poliklinische controle (zes weken later) en krijgt u een voorlopige ontslagbrief mee voor uw huisarts. U krijgt uw ponsplaatje terug. Als bij de operatie niet-oplosbare hechtingen zijn gebruikt, moet u die door de huisarts (of door de assistente) laten verwijderen. De datum waarop dit moet gebeuren staat in de ontslagbrief. Fysiotherapie na ontslag Voordat u naar huis gaat zal de fysiotherapeut met u overleggen of u thuis fysiotherapie nodig heeft. U krijgt dan een verwijzing en overdracht voor de fysiotherapeut bij u in de buurt. U dient hiervoor zelf een afspraak te maken. Thuiszorg Als u thuiszorg nodig heeft dan zal de verpleegkundige contact opnemen met de liaisonverpleegkundige van het UMCG. De liaisonverpleegkundige zal de mogelijkheden voor uw situatie met betrekking tot de thuiszorg met u bespreken, zonodig voor u uitzoeken en aanvragen. 6

9 Neurochirurgie De herstelperiode Als er nog wondvocht uit de wond van uw rug komt, kunt u er een pleister op plakken. Dit is niet meer nodig als de wond droog is. In de herstelperiode heeft u een actieve rol. Soms is het bewegen lastig door wondpijn. Door uw lichaam zo normaal mogelijk te gebruiken verbetert u uw kracht en conditie. Teveel rust en inactiviteit belemmeren dit proces. Bouw de activiteiten rustig op en leer daarbij uw grenzen kennen. Dit geldt voor alle dagelijkse activiteiten zoals lopen, fietsen, sporten en werkhervatting. Op deze manier krijgt u weer vertrouwen in uw lichaam. De fysiotherapeut thuis kan u hier zonodig in begeleiden. U mag als passagier in de auto meerijden. Bij langere afstanden adviseren wij u tijdens de rit één of meerdere keren te stoppen om van houding te veranderen. Als de dagelijkse activiteiten goed gaan kunt u ook zelf weer gaan autorijden. De richtlijn is hetzelfde als bij alle andere activiteiten: begin rustig en bouw het op. Het werken kunt u hervatten wanneer u de dagelijkse activiteiten goed kunt volhouden. Bespreek dit ook tijdens de controle met uw arbo-arts. Na ongeveer zes weken komt u terug bij de neurochirurg voor controle. Vragen Wij hopen in deze informatiefolder duidelijk te hebben gemaakt wat u van de opname, de behandeling en de periode na ontslag uit het ziekenhuis kunt verwachten. Als u tijdens het verblijf in het ziekenhuis vragen heeft, stel deze dan gerust aan de verpleegkundige, fysiotherapeut of aan uw behandelend arts. Zij beantwoorden uw vragen graag. 7

10 Een operatie aan de rug Bij problemen of complicaties na ontslag kunt u contact opnemen met uw eigen huisarts. Als het nodig is zal de huisarts contact opnemen met het UMCG en/of u doorverwijzen. Aanvullende medische informatie over een hernia en stenose kunt u vinden op: onder het hoofdstuk patiënteninformatie. 8

11

12 Patiënteninformatie vlc 038/0712