Osteopathische geneeskunde. Het hart. Luc Peeters & Grégoire Lason
|
|
- Stijn Kuipersё
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Osteopathische geneeskunde Het hart Luc Peeters & Grégoire Lason
2 Het hart Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Contact: Osteo 2000, Kleindokkaai 3-5, B 9000 Gent, België Mail: info@osteopathie.eu Web: en Tel: Fax: ISBN: The International Academy of Osteopathy I.A.O. 2
3 Inhoud Inhoud Inleiding Anatomie Ligging Anatomische fixaties Fysiologie Algemeen Functie van de kleppen Arteriële bloedvoorziening Veneuze afvoer Bloeddruk Algemeenheden Kortetermijncontrole van de bloeddruk Chemoreceptoren in de macula-densa van de nier Langdurige controle van de bloeddruk Innervatie Autonome regeling Parasympathische controle van de hartslag Orthosympathische controle van de hartslag Controle van het extracellulaire vloeistofvolume De chemoreceptoren Reflexen Bainbridge reflex Vagale cardiopulmonaire reflexen De trigeminocardiale reflex De oculocardiale reflex (of Aschner reflex) Sinus carotis reflex Cervicale manipulatie Spinale letsels Mobiliteit Anamnese en fysische diagnostiek Risico s Coronaire hartziekte Congestief hartfalen Aritmie Atletenhart Congenitale hartziekten Endocarditis Aandoeningen van de kleppen Hoge bloeddruk
4 5.10. Lage bloeddruk Klinische diagnostiek Observatie V. jugularis interna V. jugularis externa Palpatie Auscultatie Percussie Body Mass Index (BMI) Osteopathisch onderzoek Mobiliteitstest van de onderste ribben in het frontale vlak Mobiliteitstest van de onderste ribben in het sagittale vlak Mobiliteitstest van de onderste ribben in het horizontale vlak Algemene mobiliteitstest Elasticiteitstest in anteroposterior richting Osteopathische technieken Rek van de intrathoracale fasciën Rek van de linker intrathoracale fasciën Recoil op de thorax Recoil op het diafragma Mobilisatie van de intrathoracale fasciën Ontspanning van de plexus cardiacus Doming techniek Doming techniek met geheven ribben Osteopathische technieken Neurolymfatische reflexpunten Bibliografie Over de auteurs Dankwoord Viscerale osteopathie Inleiding Bewegingsfysiologie De bewegingen van het musculoskeletale systeem De bewegingen van het viscerale systeem Het diafragma Het hart De peristaltiek Viscerale interacties Algemeen Verbindingen Glijvlakken
5 Ligamentair ophangsysteem of beschotten De meso s De omenta Het turgoreffect en de intracavitaire drukken Bewegingsverliezen Disfuncties van het diafragma Verklevingen Retracties Trofische veranderingen Congestie of abnormale zwelling Posturale afwijkingen Viscerale bewegingsverliezen Viscerale hypermobiliteit Osteopathisch visceraal onderzoek Bibliografie bij viscerale osteopathie Gebruikte afkortingen Specifieke termen Alle Video s
6 1. Inleiding Een van de voornaamste principes in de osteopathische geneeskunde is het optimaliseren van de doorbloeding in de klachtenregio. Het hart speelt hierin een belangrijke rol. Hoe kan de osteopaat immers de lokale circulatie verbeteren indien het hart niet optimaal functioneert? De correctie van cervicale, hoogthoracale, costale, diafragmale en craniosacrale letsels*, zowel als het rekken van intrathoracale fasciale retracties, het mobiliseren van de bloeddrukregulerende organen en het verstrekken van advies inzake voeding en algemene levenshygiëne zijn belangrijk. Hartdisfuncties domineren vaak het klachtenpatroon van een patiënt zonder dat er specifieke hartklachten aanwezig zijn. De osteopaat herkent dit snel door het vinden van somatische disfuncties in de regio T 1 -T 5. In dit e-book wordt niet enkel de functionele anatomie, fysiologie en neurologie besproken maar tevens de hartmobiliteit en de wijze waarop de osteopaat omgaat met de gevonden disfuncties. Voor wie niet vertrouwd is met de osteopathische viscerale aanpak verwijzen we naar hoofdstuk 11 achteraan dit e-book. Hierin zijn de basisprincipes van de viscerale osteopathie beschreven. * Letsel = een functioneel bewegingsverlies. De term «letsel» heeft in de osteopathie een andere betekenis dan in de klassieke geneeskunde waar het een structurele schade betreft van een menselijke structuur. 6
7 2. Anatomie (Anderson & Wilcox 1998, Baert et al, Dalley & Agur 2004, Grant & Boileau 2004, Gray 2000, Kirklin & Barratt-Boyes 1993, Netter 2003, Schlant & Silverman 1986, Sobotta 2001, Spence 1986, Tortora & Grabowski 2000, Zimmerman 1966) 2.1. Ligging Het hart heeft ongeveer de grootte van een vuist en ligt in de thorax, bovenop het diafragma en links van het sternum. Het orgaan ligt in de middelste mediastinale ruimte (Afbeelding 1, 2 en 3) en het is een hol orgaan dat ongeveer 300 g weegt en 4 kamers bevat. Posterior mediastinum: aorta descendens oesofagus v. azygos truncus sympathicus ductus thoracicus Anterior en anterosuperior mediastinum: thymus vet lymfevaten Middelste mediastinum: hart pericard aorta trachea bronchi lymfeklieren Afbeelding 1 - De mediastinale onderverdeling Posterior mediastinum Hart Links Linker long Rechter long Rechts Afbeelding 2 - Horizontale doorsnede doorheen het posterior mediastinum 7
8 3.8. Reflexen (Manninno 1979, Menozzi et al 1995, Minisi 1998, Ohashi et al 1986, Sagawa et al 1997, Sato 1995, Tulppo et al 1998, Wijetunga & Schatz 2006) Bainbridge reflex Een verhoging van de centrale veneuze druk (gemeten door receptoren gelegen in het rechter atrium) verhoogt het hartritme. Het gaat hier om de Bainbridge reflex: een vagale reactie. Dit effect is het duidelijkst bij een volumeverhoging en wanneer de hartslag in rust laag is. Als het volume vermindert, is er eveneens een verhoging van het hartritme door predominantie van de baroreceptoren en door stimulatie van de atriumreceptoren. Stimulatie van de atriumreceptoren veroorzaakt ook diuresis en natriuresis, te wijten aan neurale mediatorreductie van ADH en verhoogde atriale natriuretische peptide (ANP) productie Vagale cardiopulmonaire reflexen De sterk aanwezige vagale afferentie vanuit hart (ventrikels en atria) en longen beïnvloeden centraal de sympathische outflow. Bij studies waar men de vagale afferentie vanuit het hart verdoofde, bleek dat voornamelijk de receptoren die in het hart gelegen zijn de afferentie geven. De afferentie vanuit de longen kon de verdoving niet compenseren. De vagale afferentie stuurt centraal de orthosympathische outflow naar de nieren, waar dan het bloedvolume geregeld wordt. Dit gegeven toont extra het belang aan van enerzijds de lokale behandeling van intrathoracale retracties en disfuncties en anderzijds de behandeling die de intrathoracale structuren een betere doorbloeding geeft. Hoe optimaler deze intrathoracale structuren functioneren (met name het hart) hoe beter het lichaam zichzelf kan sturen De trigeminocardiale reflex Bij sterke stimulatie van de sensorische trigeminus komt het voor dat via de vagus efferentie er een plotse brachycardie of asystolie optreedt met arteriële hypotensie, apnoe en hyperactiviteit van de maag De oculocardiale reflex (of Aschner reflex) (Manninno 1979) Indien men de perioculaire en oculaire structuren stimuleert (innervatie door deel van de n. trigeminus) door druk te geven op de oogbollen wordt deze reflex opgewekt waarbij de hartslag met zowat 14% verlaagt. Men moet opletten dit niet te brutaal uit 29
9 Palpatie van de apex Video 1 - Palpatie van de apex Wat is de duur van de impuls? Bij hypertensie of een andere status van verhoogde druk zal de pulsatie langer duren. Dit is echter eerder subjectief. Noteer dat hypertrofie en dilatatie geen synoniemen zijn. Ze kunnen afzonderlijk of tezamen optreden. Hoe sterk is de impuls? Te sterke impuls kan wijzen op ventriculaire hypercontractiliteit (als compensatie op een mitralisregurgitatie of een aortainsufficiëntie). Is een vibratie te voelen? Dit is te wijten aan een turbulente bloedstroom door valvulaire abnormaliteit. De trilling is dan te voelen ter hoogte van de klepdisfunctie. Palpatie van de arteria carotis Deze palpatie is belangrijk om de aortaklep te evalueren en om outflowaandoeningen te vinden. De a. carotis is te vinden via palpatie met de tweede en derde vinger langs de trachea, ter hoogte van het thyroïd cartilago (adamsappel). De pulsatie is te voelen lateraal van de groeve tussen trachea en omliggend weefsel. Vermindering van pulsatie kan veroorzaakt zijn door arteriosclerose, aortastenose of slechte ventriculaire functie. Druk nooit tegelijkertijd op beide arteriën omdat dit de cerebrale circulatie verstoort. 44
10 6.3. Auscultatie (Afbeelding 35) Plaats de stethoscoop ter hoogte van de tweede intercostale ruimte, de regio van de aortaklep. Plaats hem nadien naar de andere zijde van het sternum voor de pulmonaire klep. Plaats dan de stethoscoop in de 4 de intercostale ruimte links, ter hoogte van de tricuspidalisklep. Nadien in de 4 de intercostale ruimte op een midclaviculaire lijn voor de mitralisklep. Op elke locatie luisteren we eerst naar de toon S1, nadien naar S2. S1 zal het luidst zijn ter hoogte van de mitralis- en tricuspidalisklep en S2 ter hoogte van de aortische en pulmonaire klep. De tijd tussen S1 en S2 is korter dan tussen S2 en S1 (Afbeelding 37). Aortisch gebied Pulmonaal gebied Tricuspidalis gebied Mitralis gebied Systole Diastole Rechts Links S1 S2 S1 S2 S1 S2 Afbeelding 35 - De locatie van de auscultatie Afbeelding 36 - De normale cardiale cyclus Bij jonge patiënten moet het mogelijk zijn om de fysiologische splitting van S2 te horen (Afbeelding 38). S2 bestaat uit twee componenten, de aortische en de pulmonaire klepsluiting. Bij inademing verhoogt de veneuze retour naar het hart waardoor het sluiten van de pulmonaire klep vertraagd is. Bij uitademing komen de twee geluiden dichter bij elkaar en worden ze gehoord als één toon. Als men de patiënt vraagt diep in te ademen met apnœ heeft men wat meer tijd om deze ontdubbeling of splitting te horen. De splitting van S1 kan men niet horen. Expiratie Inspiratie Expiratie S1 S2 S1 S2 S1 S2 S1 S2 Afbeelding 37 - De fysiologische splitting van S2 45
11 6.4. Percussie De percussie gebeurt op de linker midclaviculaire lijn van craniaal naar caudaal. Een hartvergroting wordt opgezocht. Hart: dof. Lateraal links en rechts: hol. Caudaal: hol tot tympanisch. Video 2 - Percussie 51
12 6.6. Osteopathisch onderzoek Mobiliteitstest van de onderste ribben in het frontale vlak De patiënt is in zit met de thorax opgericht. De osteopaat omvat met beide handen de onderste ribben lateraal en heft deze naar craniaal tijdens de inademing en naar caudaal tijdens de uitademing. Tijdens de inademing wordt de thoracale wervelkolom eerder naar extensie gevoerd en tijdens de uitademing naar flexie. Video 3 - Mobiliteitstest van de onderste ribben in het frontale vlak 53
13 7. Osteopathische technieken 7.1. Rek van de intrathoracale fasciën De patiënt is in ruglig, de benen gestrekt en de thorax ter hoogte van T 2 -T 3 op de rand van de tafel, het hoofd is ondersteund door de handen van de osteopaat die het occiput ondersteunt en beide duimen horizontaal brengt ventraal van de oren. Centrale fasciën De osteopaat geeft een tractie aan het occiput, beschermt de cervicale wervelkolom door geen lordose toe te laten en vraagt de patiënt om diep, eerst abdominaal, nadien thoracaal in te ademen. De patiënt wordt gestimuleerd om zo diep mogelijk in te ademen, de schouders tegen de tafel te houden en niet lumbaal te lordoseren. Dit wordt herhaald tot minder caudale weerstand aan het hoofd wordt gevoeld. Laterale fasciën De osteopaat brengt het hoofd van de patiënt in tegengestelde sidebending (C 7 ) en gelijkgerichte rotatie (C 6 ), geeft een tractie aan het occiput, beschermt de cervicale wervelkolom door geen lordose toe te laten en vraagt de patiënt om diep, eerst abdominaal, nadien thoracaal in te ademen en de schouders tegen de tafel te houden. Deze techniek wordt herhaald tot minder tractie aan het occiput wordt aangevoeld. Indien na een viertal herhalingen, de fasciën niet rekken, zijn er musculoskeletale letsels die de beweging remmen. Deze worden dan eerst gecorrigeerd. Video 8 - Rek van de intrathoracale fasciën 56
14 9. Over de auteurs Grégoire Lason Luc Peeters Gent (B), Terhagen (B), Beide auteurs zijn houder van het universitair diploma Master of Science in Osteopathie University of Applied Sciences en zijn actief in de verspreiding en de academisering van de osteopathie in Europa. In 1987 richtten zij The International Academy of Osteopathy (IAO) op, waarvan zij de directeurs zijn. De IAO is al jaren het grootste opleidingsinstituut voor osteopathie in Europa. Beide osteopaten zijn lid van diverse organisaties die streven naar de verdere ontwikkeling van de osteopathie zoals the American Academy of Osteopathy (AAO), the International Osteopathic Alliance (IOA), the World Osteopathic Health Organisation (WOHO), etc. Met deze osteopathische encyclopedie willen zij onder meer aantonen dat het osteopathisch onderzoek en de osteopathische behandeling van iedere patiënt gebaseerd is op de integratie van drie grote systemen: het musculoskeletale, het viscerale en het craniosacrale systeem. 67
15 Dit e-book is een realisatie van Osteo 2000 bvba. Indien u interesse heeft in het publiceren van een e-book of indien u vragen of suggesties heeft, kan u ons steeds contacteren. Mail: ebooks@osteopathie.eu Fax: Tel: Web Osteopedia: Web The International Academy of Osteopathy IAO: 82
Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,
Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book De
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De milt. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische geneeskunde De milt Luc Peeters & Grégoire Lason De milt Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De nieren en de bijnieren. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische geneeskunde De nieren en de bijnieren Grégoire Lason & Luc Peeters De nieren en de bijnieren Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De blaas en de prostaat. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische geneeskunde De blaas en de prostaat Luc Peeters & Grégoire Lason De blaas en de prostaat Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatieDemo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,
Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book De
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De longen en het diafragma. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische geneeskunde De longen en het diafragma Grégoire Lason & Luc Peeters De longen en het diafragma Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag
Nadere informatieDemo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,
Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book De
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De oesofagus en de maag. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische geneeskunde De oesofagus en de maag Luc Peeters & Grégoire Lason De oesofagus en de maag Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. Het intestinum. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische geneeskunde Het intestinum Grégoire Lason & Luc Peeters Het intestinum Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De pancreas. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische geneeskunde De pancreas Grégoire Lason & Luc Peeters De pancreas Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar
Nadere informatieC u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g
C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Indeling van de onderwerpen Jaar Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 1 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht De heup en de knie
Nadere informatieC u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g
C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Indeling van de onderwerpen Jaar Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 1 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht De heup en de knie
Nadere informatieC u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r
C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r 2 0 1 6-2 0 1 7 1. Indeling van de onderwerpen Jaar Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 1 Osteopathische principes en het
Nadere informatieOsteopathische Geneeskunde. De thoracale wervelkolom en de ribben. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische Geneeskunde De thoracale wervelkolom en de ribben Luc Peeters & Grégoire Lason De thoracale wervelkolom en de ribben Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets
Nadere informatiel e i d e n d t o t h e t DO- d i p l o m a e n d e g r a a d M a s t e r o f Science in Osteopathy (MSc.Ost.)
Curriculum modulaire opleiding l e i d e n d t o t h e t DO- d i p l o m a e n d e g r a a d M a s t e r o f Science in Osteopathy (MSc.Ost.) . Algemeen curriculum -jarige opleiding Jaar Sessie Sessie
Nadere informatieCurriculum modulaire opleiding
Curriculum modulaire opleiding Leidend tot het DO- diploma en de graad Master of Science in Osteopathy (MSc.Ost.) . Indeling van de onderwerpen Jaar Sessie Sessie 2 Sessie 3 Sessie Osteopathische principes
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. Het sacroiliacale gewricht. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische geneeskunde Het sacroiliacale gewricht Luc Peeters & Grégoire Lason Het sacroiliacale gewricht Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De lever en de galblaas. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische geneeskunde De lever en de galblaas Luc Peeters & Grégoire Lason De lever en de galblaas Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatieLesdata 18-19, modulaire opleiding
Lesdata 18-19, modulaire opleiding 1. Gent 2. Antwerpen 3. Zeist 1 1. Gent 1ste jaar (2018-2019) 1 ste module 04 06/10/2018 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht 2 de module 25 27/10/2018
Nadere informatieOsteopathische Geneeskunde. Het iliosacrale gewricht. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische Geneeskunde Het iliosacrale gewricht Grégoire Lason & Luc Peeters Het iliosacrale gewricht Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatieL e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g
L e s d a t a 1 7-18, m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Gent 2. Antwerpen 3. Zeist 1 1. Gent 1 ste jaar (2017-2018) 1 ste module 07 09/09/2017 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht
Nadere informatieOsteopathische Geneeskunde. Integratie en toegepaste principes in de osteopathie. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische Geneeskunde Integratie en toegepaste principes in de osteopathie Luc Peeters & Grégoire Lason Integratie en toegepaste principes in de osteopathie Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright
Nadere informatieHartbijgeruisen: hoe pak je dit aan?
Hartbijgeruisen: hoe pak je dit aan? Dominique De Clercq, Gunther van Loon Vakgroep Inwendige Ziekten Grote Huisdieren, Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Gent Hartgeruisen worden frequent vastgesteld
Nadere informatieC u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r
C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r 2 0 1 6-2 0 1 7 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Principes en filosofie
Nadere informatieAnatomie / fysiologie
Anatomie / fysiologie Cxx53 7 en 8 Hart 1 FHV2009 / Cxx53 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 1 Ligging van het hart Kegelvormig, hol, gespierd orgaan. Ca. 10 cm lang en omvang vuist FHV2009 / Cxx53
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De schildklier. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische geneeskunde De schildklier Grégoire Lason & Luc Peeters De schildklier Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of
Nadere informatieL e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g
L e s d a t a 1 7-18, m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Gent 2. Antwerpen 3. Zeist 1 1. Gent 1 ste jaar (2017-2018) 1 ste module 07 09/09/2017 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De cervicale wervelkolom. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische geneeskunde De cervicale wervelkolom Grégoire Lason & Luc Peeters De cervicale wervelkolom Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatieDemo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,
Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book Het
Nadere informatieReanimatie bij Fontan. Kim Cortenbach Keuze coassistent IC 7 november 2017
Reanimatie bij Fontan Kim Cortenbach Keuze coassistent IC 7 november 2017 Inhoud Casus Fysiologie van reanimeren Fontancirculatie Reanimatie bij Fontan Vervolg casus Casus Vrouw, 29 jaar RVO/ OHCA bij
Nadere informatieTake-home toets. Thema 4.3.1: Anatomie en fysiologie van het hart en de circulatie
Take-home toets Thema 4.3.1: Anatomie en fysiologie van het hart en de circulatie 1. I Arterien vervoeren altijd zuurstofrijk bloed II Arterien vervoeren het bloed naar het hart 2. Waar vindt de kleine
Nadere informatieC u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g
C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g 1 1. Algemeen 2 2. Indeling van de modules Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits Osteopathische principes Osteopathische Medische en principes,
Nadere informatieL e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g
L e s d a t a 1 6-17, m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Gent 2. Antwerpen 3. Zeist 1 1. Gent 1 ste jaar (2016-2017) 1 ste module 22 24/09/2016 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht
Nadere informatieCurriculum voltijdse opleiding Academiejaar
Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar 2017-2018 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Bachelor*/** Anatomie 1 Musculoskeletale anatomie Basis wetenschappen
Nadere informatieRichtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht begin 2017)
Richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht 1. Werking van het hart Fysiologie van het hart Afbeelding 1: de normale volwassen bloedsomloop. Bronvermelding: Uitgeverij
Nadere informatieBUSQUET METHODE DE FYSIOLOGISCHE KETTINGEN
BUSQUET METHODE DE FYSIOLOGISCHE KETTINGEN GLOBALE OPLEIDINGSDOELSTELLINGEN VAN DE METHODE VAN FYSIOLOGISCHE KETTINGEN: Opleiding in de goede werking van het menselijk lichaam Opleiding in compensaties
Nadere informatieAssess & Correct. Assessments 9/11/18. Deel II ASSESSMENTS. Ademhaling assessment. Mobiliteit assessment. Motorische assessment
Assess & Correct Deel II Assessments ASSESSMENTS We delen onze assessments op in 3 hoofd categorieën: Ademhaling assessment Mobiliteit assessment Motorische assessment 1 1. Ademhalings assessment Ademhalings
Nadere informatieAnatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk
Anatomie / fysiologie Circulatie Bloeddruk 1 Stellingen n.a.v. vorig college Het ventrikelseptum van het hart is dikker dan het atriumseptum van het hart. Een hart dat over de top van de Frank Starling-curve
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De lumbale wervelkolom. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische geneeskunde De lumbale wervelkolom Grégoire Lason & Luc Peeters De lumbale wervelkolom Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatieMobiliserende oefeningen voor thuis
Mobiliserende oefeningen voor thuis Oefeningen om het lichaam zo soepel mogelijk te houden Oefeningen Cervicale wervelkolom HCWK 1) Extensie: Ga rechtop zitten op een stoel en plaats de middelvingers van
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De uterus en de ovaria. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische geneeskunde De uterus en de ovaria Grégoire Lason & Luc Peeters De uterus en de ovaria Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatieRX THORAX: BASIC. Dr. Sarah Claerhoudt, DVM, PhD 21/2/2019
RX THORAX: BASIC Dr. Sarah Claerhoudt, DVM, PhD 21/2/2019 Techniek Hoge kv (inherent hoog contrast thorax), laag ms (korte belichtingstijd) RX abdomen Positionering: extensie voorpoten naar Craniaal Min.
Nadere informatieHoorcollege Tractus circulatorius II. Dirk Geurts
Hoorcollege Tractus circulatorius II Dirk Geurts Voorbereiding E-book/boek Anatomie en fysiologie van Martini gelezen (Hoofdstuk 12.4.2, 13.3, 13.4.1 en 13.9)? Datzaljeleren.nl module Anatomie en fysiologie
Nadere informatieVolwassenen met een aangeboren hartafwijking. Imaging problemen, oriëntatie en analyse
Volwassenen met een aangeboren hartafwijking Imaging problemen, oriëntatie en analyse donderdag 24 januari 2019 Poli cardiologie Zijn specifieke echocardiografische expertise en protocollen NOODZAKELIJK
Nadere informatieOsteopathie. Presentatie Passage Bergentheim
Osteopathie Presentatie Passage Bergentheim Inhoud vragen positie zorg praktijk opleiding enquete Motivatie Uitgebreide interesse in het begrijpen van het functioneren van het menselijk lichaam Anatomie
Nadere informatieOsteopathische Geneeskunde. De knie. Grégoire Lason & Luc Peeters
Osteopathische Geneeskunde De knie Grégoire Lason & Luc Peeters 1 De knie Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar
Nadere informatieOsteopathische Geneeskunde. De heup. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische Geneeskunde De heup Luc Peeters & Grégoire Lason De heup Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De schoudergordel. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische geneeskunde De schoudergordel Luc Peeters & Grégoire Lason De schoudergordel Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2014. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De enkel en de voet. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische geneeskunde De enkel en de voet Luc Peeters & Grégoire Lason De enkel en de voet Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd
Nadere informatieStation Claudicatio. Meeus
Station BL groeten en Handen ontsmetten BEWEEGLIJKHEID o ACTIEF EN PASSIEF SCHOUDER: flexie/ext / abd/ add/ endo/ exo ELLEBOOG: flexie/ ext / pro / sup POLS: flex / ext / pro / sup/ ulnair en radiaire
Nadere informatieWORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING
M D as iplo te m ro a f S in ci Os en te ce op in ath Os ie te - D op O at hi e WORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING Studierichting DO (Diploma in Osteopathie) - 4 jaar parttime / 5 jaar fulltime
Nadere informatieZin en onzin van manueel onderzoek en behandeling bij cervicobrachialgie. Dr. G. VYNCKE
Zin en onzin van manueel onderzoek en behandeling bij cervicobrachialgie Dr. G. VYNCKE Differentiële diagnostiek Indicatie manueel geneeskundige behandeling GEWRICHTSBLOKKERING = ARTICULAIRE DYSFUNCTIE
Nadere informatiePreventieve en correctieve mobiliserende gymnastiek bij chronische respiratoire aandoeningen
Preventieve en correctieve mobiliserende gymnastiek bij chronische respiratoire aandoeningen Bij een aantal chronische respiratoire aandoeningen zien we (soms reeds bij of kort na de geboorte) vervormingen
Nadere informatiehebben op de mate van eventuele autonome dysfunctie. Verder ondersteunen de resultaten uit dit proefschrift het groeiende bewijs voor het feit dat
Van alle aangeboren afwijkingen komt een aangeboren hartafwijking het meest voor. Ongeveer 1 op 100 baby s wordt geboren met een hartafwijking. Dankzij de (chirurgische) technieken die tegenwoordig beschikbaar
Nadere informatieExotische bypass. Vaatsymposium Emmen J.W. Drouven
Exotische bypass Vaatsymposium Emmen J.W. Drouven Bypass Omleiding Bloed van A naar B Outflow traject Veelvoorkomend: Fem-pop SG of IG CABG Omleidings Axillo(bi)femorale bypass Carotis-subclavia
Nadere informatieWORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING
M as te ro fs ci en in ce 5 ja in O ar s te op at hi e WORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING Studierichting Bachelor of Science with Honours in Osteopathy (BSc.(Hons.)Ost.) in coöperatie met
Nadere informatieSyncope : nieuwe inzichten
Syncope : nieuwe inzichten Dieter De Cleen 2 februari 2019 TLOC Syncope Indeling Reflex syncope vasovagaal situationeel (niezen, mictie, defecatie, ) carotid sinus syndroom Orthostatische syncope medicatie
Nadere informatieAortaklepinsufficiëntie
Hartcentrum Aortaklepinsufficiëntie Patiëntenfolder aandoeningen Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 De werking van een gezond hart... 3 Wat doet het hart?... 3 Hoe zit het hart in elkaar?... 3 De bloedsomloop...
Nadere informatieThema 4.2.1: Anatomie en fysiologie van de thorax, longen en het respiratoirsysteem
Take-home toets Thema 4.2.1: Anatomie en fysiologie van de thorax, longen en het respiratoirsysteem 1. Welke van de onderstaande spieren speelt (spelen) een rol bij de ademhaling? a. diafragmaspieren b.
Nadere informatieAssess & Correct ASSESS & CORRECT 7/07/17. Deel II
Assess & Correct Deel II 1. Assessment strategie 2. Neurowetenschappen 3. First Things First 4. Assessment - Score criteria 5. Ademhalings assessment - Chemisch - Neurologisch - Mechanisch - Ademhalingsscreen
Nadere informatieA. de hersenen en het ruggenmerg B. het hersenvlies en de hersenstam C. het cerebrospinaal vocht en de gevoelszenuwen D. de klieren en de lymfevaten
Hoofdstuk 1 Meerkeuzevraag 1.1 Meerkeuzevraag 1.2 Meerkeuzevraag 1.3 Meerkeuzevraag 1.4 Meerkeuzevraag 1.5 Meerkeuzevraag 1.6 Meerkeuzevraag 1.7 Waar ligt de lever in de buikholte? A. Boven rechts B. Boven
Nadere informatieSymposium : Rheumatologie : Dr. Vandevyvere Klaas. 01-03-11
Symposium : Rheumatologie : Dr. Vandevyvere Klaas. 01-03-11 Kinesitherapeutisch onderzoek : Voorwoord : Bij de Ziekte van Bechterew of Spondylitis ankylosans(sa) denken we snel aan de bamboospine, een
Nadere informatieRCPSNH; casuïstiek bespreking. Presentatie situs problematiek Dr. Els Grijseels, arts Prenatale Diagnostiek
RCPSNH; casuïstiek bespreking Presentatie situs problematiek Dr. Els Grijseels, arts Prenatale Diagnostiek Situs bepaling Oriëntatie foetale ligging en situs Rug rechts Hart links en voor Maag links en
Nadere informatieSEO. Beelden op te slaan voor SEO protocol 2.0
SEO Beelden op te slaan voor SEO protocol 2.0 beeldkwaliteit het logboek bestaat grotendeels uit optimale beelden, het is niet de verwachting dat deze kwaliteit van de beelden bij iedere zwangere te bereiken
Nadere informatieThoracale pijn en beeldvorming
Thoracale pijn en beeldvorming Wat is pijn? Rene Descartes 17e eeuw: Pijn bij bewustzijn Prikkel tussen weefselschade en hersenen Dieren versus mensen Poorttheorie door Melzack en Wall 1965 Pijn niet allen
Nadere informatieMeet the Specialist Day. Mieke De Geyter 1 maart 2011
Meet the Specialist Day Mieke De Geyter 1 maart 2011 Spondylitis Ankylosans / Bechterew Kenmerkend Bamboospine Kyfotische Houding Praktijk zeldzaam door : Vroegtijdige detectie Farmaceutische middelen
Nadere informatieAangeboren hartafwijkingen. Ulrike Kraemer kinderarts-intensivist / kindercardioloog Erasmus MC-Sophia, Rotterdam WES symposium
Aangeboren hartafwijkingen Ulrike Kraemer kinderarts-intensivist / kindercardioloog Erasmus MC-Sophia, Rotterdam WES symposium 29.03.2018 Aangeboren hartafwijkingen 0.6-0.8% aller pasgeborenen kinderen
Nadere informatieBloeddrukmeting. 2 de bachelor in de geneeskunde Academiejaar Samengesteld door skillslabteam. Met medewerking van Dr.
Bloeddrukmeting 2 de bachelor in de geneeskunde Academiejaar 2014-2015 Samengesteld door skillslabteam Met medewerking van Dr. Michel De Pauw Laatste update 28 juli 14 Leerdoelen Studenten eerste master
Nadere informatiePRACTICUM: ANATOMIE EN FUNCTIE VAN HET HART
PRACTICUM: ANATOMIE EN FUNCTIE VAN HET HART INLEIDING De bouw en de functie van het hart zal worden bestudeerd door het ontleden van een schapen of varkenshart. Deze harten zijn vergelijkbaar met dat van
Nadere informatieBasiscursus Congenitale echocardiografie
Basiscursus Congenitale echocardiografie donderdag 18 januari 2018 Thoraxcentrum en Sophia kinderziekenhuis Poli cardiologie Introductie Basiscursus Congenitale echocardiografie donderdag 18 januari 2018
Nadere informatieHart anatomie en fysiologie
Hart anatomie en fysiologie Anatomie van het hart Het hart is omgeven door een effen vlies, het hartzakje of pericard(3). Het hart ligt in de borstholte, tussen de longen (1), bijna in het midden met de
Nadere informatieCardiovasculaire anatomie, fysiologie en pathofysiologie
Cardiovasculaire anatomie, fysiologie en pathofysiologie Dr. Mark Coosemans 1 Pericard Fixatie van het hart in de borstholte Bescherming van het hart Laat vrije beweging van het hart toe Fibreuze pericard
Nadere informatie18 10 2008 Bijscholing BorgInsole 1
Intoeing - Outtoeing Intoeing Outtoeing Problemen ter hoogte van Voet Enkel Tibia Knie Femur Heup Intoeing - Outtoeing Oorzaak Structureel Osteair Intoeing - Outtoeing Therapie Chirurgie In- of outtoeing
Nadere informatieGesloten vragen Functionele Anatomie II
Gesloten vragen Functionele Anatomie II 2013-2014 1. Ab- en adductie vindt plaats om een longitudinale as 2. In de anatomische houding is, in het sagittale vlak van de wervelkolom, lumbaal een lordose
Nadere informatieAls het bloed uit de holle ader verder stroomt, in welk bloedvat komt het dan?
De lever is gelegen in de buikholte? A. Boven rechts B. Boven links C. Onder rechts D. Onder links Als het bloed uit de holle ader verder stroomt, in welk bloedvat komt het dan? A. De aorta B. De holle
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
VAARDIGHEIDSTRAINING: CENTRAAL-VENEUZE DRUK EN DERDE HARTTOON 1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHG-Standaard M51 van juli 2010. Het meten van de centraal
Nadere informatieFysische Diagnostiek. De arts-patiënt relatie
Fysische Diagnostiek De arts-patiënt relatie Om volledige informatie en medewerking te ontvangen van de patiënt moet er goede relatie ontstaan tussen de arts en de patiënt. Deze relatie is erg afhankelijk
Nadere informatieAnatomie en fysiologie
1 Anatomie en fysiologie Samenvatting Dit hoofdstuk gaat in op de anatomie van de thorax en fysiologie van het hart. Een afwijkende bouw van de thorax kan zowel oorzaak als gevolg zijn van cardiale afwijkingen.
Nadere informatieNaam leereenheid: volumeaanbod / veneuze return. Domein: zorgvrager gebonden. Thema: Cardiovasculaire systeem
Naam leereenheid: volumeaanbod / veneuze return Domein: zorgvrager gebonden Thema: Cardiovasculaire systeem Leereenheid: veneuze return VVO Fontys HSZ MMC azm Versie: 31-8-2009 pag. 1 Inhoud leereenheid
Nadere informatie365 DAGEN. hart voor je hond
365 DAGEN hart voor je hond Omdat je niet zonder elkaar kunt Als uw hond een hartaandoening heeft Een hond is een trouwe kameraad die onvoorwaardelijke vriendschap geeft en daarom gedurende zijn/haar
Nadere informatieOoit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband?
Ooit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband? Bij mensen kan slechts 1 w h i p l a s h a c c i d e n t langdurige pijn en lijden veroorzaken. De anatomie van de hond is fundamenteel gelijk aan
Nadere informatieSemeiologie van het cardiovasculaire stelsel. Anamnese Klinisch onderzoek
Semeiologie van het cardiovasculaire stelsel Anamnese Klinisch onderzoek Anamnese Huidige klachten Medische voorgeschiedenis Familiale en sociale anamnese Medicatie-inname systeemanamnese Anamnese van
Nadere informatieThorax Trauma Maak je borst maar nat. D. Schakenraad SEH-Arts KNMG Medisch Centrum Alkmaar
Thorax Trauma Maak je borst maar nat D. Schakenraad SEH-Arts KNMG Medisch Centrum Alkmaar Epidemiologie Incidentie 30.000-100.000 / jaar Oorzaak : HET s (RTS
Nadere informatieDocument aorta aneurysmata Een expertrapport voor doelmatig gebruik
Document aorta aneurysmata Een expertrapport voor doelmatig gebruik Bijlage A bij deel 1; detaillering thoraco(abdominale) aortapathologie (segment A en/of B). Eigenaar Bestuur NVvV Email; NVvV @nvvh.knmg.nl
Nadere informatieVuist maken, binnekant en buitenkant arm bekloppen (losse polsen) Schedel bekloppen
Do In Staand, voeten 50cm uit elkaar. Stevig afstrijken binnenkant arm van schouder naar pols, gevolgd door buitenkant arm van pols naar schouder, zowel rechterarm als linkerarm Vuist maken, binnekant
Nadere informatieAUV Vet Day 2017 Diagnostische Beeldvorming
AUV Vet Day 2017 Diagnostische Beeldvorming röntgen thorax Als u veel meer wilt: op E-learning thorax hond en kat VD-opname VD-opname: verplaatsbaar vocht, maar ook massa mediast een patiënt mag niet slechter
Nadere informatieBELSO - SAMENVATTINGEN THESES 2006
BELSO - SAMENVATTINGEN THESES 2006 We geven hier een samenvatting van de verschillende theses die tijdens een openbare zitting werden voorgelegd en verdedigd. Deze theses kunnen, ter inzage, bekomen worden
Nadere informatieTranspositie van de grote vaten Kinderleeftijd
Transpositie van de grote vaten Kinderleeftijd Laurens Koopman Interactieve echocursus voor gevorderden: aangeboren hartafwijkingen 26 januari 2017 Thoraxcentrum en Sophia kinderziekenhuis Opbouw Diagnose
Nadere informatieDe beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie
De beoordeling van de standaardfoto van de thorax Dr. E. Geusens E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie Doel van de voordracht Bespreking van waar we systematisch moeten op letten bij de beoordeling
Nadere informatieanatomie en fysiologie van het hart
1 KLINISCHE INTERPRETATIE VAN ECG S 1 anatomie en fysiologie van het hart 1.1 Het hart is de pomp van het lichaam Het hart pompt met gecoördineerde bewegingen bloed door het lichaam en voorziet zo de weefsels
Nadere informatieOefeningen. nekrevalidatie
Oefeningen nekrevalidatie Opwarming Fietsen: 8 tot 10 minuten; Nustep: 6 tot 8 minuten. Oefeningen ter bevordering van de circulatie Elke oefening wordt 15x herhaald. 1. Schouderrollen achterwaarts symmetrisch
Nadere informatieVOORDRACHT KINESITHERAPEUTEN 28/01/ Voorstelling 2.Situering : In een artikel tijdschrift voor fysische therapie van 1992 over Normalisering
VOORDRACHT KINESITHERAPEUTEN 28/01/2014 1.Voorstelling 2.Situering : In een artikel tijdschrift voor fysische therapie van 1992 over Normalisering een kwestie van lijfsbehoud werd reeds gesteld dat 80%
Nadere informatieRevalidatie cervicale wervelzuil Informatiebrochure patiënten Informatiebrochure patiënten
Revalidatie cervicale wervelzuil Informatiebrochure patiënten Informatiebrochure patiënten 1. Passieve mobilisatie...4 2. Actieve mobilisatie...5 3. Spierversterkende oefeningen...7 4. Stabilisatieoefeningen...11
Nadere informatieThe International Academy of Osteopathy
2 Voltijds Modulair 2600 studenten 160 docenten Sinds1987 Internationale reputatie ISO 9001 gecertificeerd 3 Voltijds 5 jaar BAMA 3 + 2 300 credits Gent (B) Bachelor Master Geaccrediteerd door Buckinghamshire
Nadere informatie23-Oct-14. 6) Waardoor wordt hyperextensie van het kniegewricht vooral beperkt? A) Banden B) Bot C) Menisci D) Spieren
Vlak As Beweging Gym Frontaal Sagitale Ab-adductie Radslag Latero flexie Ulnair-radiaal deviatie Elevatie-depressie Sagitaal Frontale Flexie-extensie Salto Transversale Ante-retro flexie Dorsaal flexie
Nadere informatieHandleiding beeldopslag. Stichting Prenatale Screening Regio Utrecht met dank aan SPSNN
Handleiding beeldopslag Stichting Prenatale Screening Regio Utrecht met dank aan SPSNN SPSNN, Esther Streefland November 2016 Dit document is gemaakt om te gebruiken als naslagwerk. De basis is het document
Nadere informatieInformatiebrochure T.E.E. / Cardioversie
Informatiebrochure T.E.E. / Cardioversie ziekenhuis maas en kempen Inleiding U wordt opgenomen in Ziekenhuis Maas en Kempen voor een TEE en/of cardioversie. Om u zo goed mogelijk te informeren over deze
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 21
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 21 2. Zorgvraag verhelderen 25 - Recepten 26 - Zelfzorgvragen 32 3. Geneesmiddelen 37 - Medicijnen voor hart en bloedvaten 38 4. Bereiden
Nadere informatieDiagnostiek aan de schoudergordel. Model orthopedische geneeskunde ( James Cyriax) (Dos winkel)
Diagnostiek aan de schoudergordel Model orthopedische geneeskunde ( James Cyriax) (Dos winkel) Doorsnede art. humeri bicepspees, loopt door bovenkant van kapsel en voorkomt inklemming van kapsel in gewrichtsspleet
Nadere informatie