Dr. W.E.L. de Boer. >>CVS is geen ziekte (in de zin van de arbeidsongeschiktheidswetgeving)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dr. W.E.L. de Boer. >>CVS is geen ziekte (in de zin van de arbeidsongeschiktheidswetgeving)"

Transcriptie

1 Dr. W.E.L. de Boer 1 Directeur Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde (NVVG), onderzoeker TNO Bestaande misvattingen: >>CVS is geen ziekte (in de zin van de arbeidsongeschiktheidswetgeving) >>pijn en moeheid zijn geen stoornissen (in de zin van het Schattingsbesluit arbeidsongeschiktheidswetten) Bron van weerstand: >>diagnose CVS impliceert ernstige beperkingen >>vaststellen van beperkingen behoort tot specialisme verzekeringsartsen CVS-discussie: hangt deels samen met: >>Hoe kan verzekeringsarts bepalen welke inzet men van iemand kan verwachten in arbeid? -> Richtlijn MAOC, onderzoeksmethoden Medisch objectief: Medisch objectief = >>plausibel: plausibel maken: aannemelijk maken >>toetsbaar >>consistent: zonder tegenstellingen inconsistenties zijn reden voor verder onderzoek >>reproduceerbaar Protocol CVS: >> voldoet onvoldoende aan criteria voor evidence based richtlijnontwikkeling. (andere protocollen: in mindere mate ook) >> maakt geen eind aan discussie >> meer in overeenstemming met onderzoek nodig >> NVVG onderzoekt of protocol beter moet en hoe.

2 Dr. W.E.L. de Boer 2 Directeur Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde (NVVG), onderzoeker TNO Methoden en instrumenten om beperkingen en duurbelastbaarheid bij ME/CVS plausibel vast te stellen Gesprek: >> bijvoorbeeld methodisch beoordelingsgesprek >> hoe minder exacte gegevens, hoe belangrijker is gesprek >> uitvoering verschilt in precisie en uitgebreidheid >> geen gesprek bekend dat op zichzelf leidt tot een objectief en valide vaststelling Lichamelijk onderzoek: >> waarom is (spier)atrofie geen ding van belang? Kun je voelen, meten. >> je ziet ook hoe iemand met zijn lichaam omgaat: meer of minder voorzichtig, gekunsteld, energiek. Functieonderzoek: >> (neuro)psychologisch onderzoek >> Functional Capacity Evaluation (FCE), bijvoorbeeld Ergokit, Ergos worksimulator, Isenhagen Heteroanamnese: >> opvragen informatie van derden >> bijv. behandelaars, partners, leidinggevende, collega s >> in praktijk vrij ongebruikelijk Dubbele beoordeling: >> twee of drie verzekeringsartsen onderzoeken dezelfde cliënt >> in praktijk vrij ongebruikelijk

3 Dr. R. C.W. Vermeulen medisch specialist en onderzoeker, gespecialiseerd in chronische vermoeidheid, fibromyalgie en inspanningsfysiologie, CVS/ME centrum Amsterdam 1 Diagnostiek vermoeidheid: >> moeheid: waarschuwingssignaal >> systematische differentiaaldiagnose: wat verstaat patiënt onder moeheid? ziek uitgeput bedrukt wat is de oorzaak? Alle bekende ziekten veroorzaken moeheid een van de (vele) mogelijkheden: CVS Chronische vermoeidheidssyndromen (CVS): >> stabiel gezond systeem -> trauma -> oorspronkelijk probleem lijkt voorbij / herstel blijft uit -> stabiel ziek systeem (immunologisch, neurologisch, endocrien, enz.): trauma: kanker viraal: ME stress: burnout enz. >> kenmerken: chronisch fysiek en cognitief beperkt en herstelproblemen >> vragen: oorspronkelijke ziekte nog aanwezig? (ME: encefalitis) verzwakt immuunsysteem: problemen door normale bacteriën? Blijvende schade? Inspanningstest: >> stelt maximale energieproductie vast. Maat: maximale zuurstofgebruik >> analyseert mogelijke oorzaken van een verminderde energieproductie (longen, hart, circulatie, mitochondriën).

4 Dr. R. C.W. Vermeulen medisch specialist en onderzoeker, gespecialiseerd in chronische vermoeidheid, fibromyalgie en inspanningsfysiologie, CVS/ME centrum Amsterdam 2 Uitkomst inspanningstest: >> gemeten: piekbelasting (inspanningscapaciteit) >> niet gemeten: duurbelasting efficiëntie bij toepassen in het werk herstel na inspanning cognitieve beperkingen >> onbekend of meting essentie belastbaarheid bij ME/CVS weergeeft Fysieke training bij CVS/ME: >> trainbaarheid bepaald door de (vele) oorzaken. >> o.a. afhankelijk van hoogte anaerobe drempel: >> risico s: lage startwaarde: snelle overtraining vertraagd herstel: nog sneller overtrainen bij griep niet trainen, bij encefalitis ook niet... Herstel na inspanning: >> nog te onderzoeken wat inspanning bij CVS aanricht (herhaalde inspanningstest?) Cognitieve beperkingen: >> probleem van cognitieve functie bij ME/CVS: energieprobleem of ontsteking? >> brein weegt 2% van het lichaamsgewicht en gebruikt 20% van de energie >> bij ME melkzuur in hersenen 3x verhoogd >> fysieke inspanningtest zegt niets over belastbaarheid brein. Wél: neuropsychologische tests

5 Mr. Drs. P. B. Ph. M. Bogaers 1 Bioloog en jurist. Staat in zijn praktijk als advocaat sinds 1986 ME/CVS-patiënten bij. aannemelijk maken mogelijkheden en beperkingen bij ME/CVS: Cliënt: >>zichzelf heel goed leren kennen >>eigen verhaal goed verwoorden (motivatie, functioneren, maatschappelijke loopbaan, ziekte, wat je niet meer kan, afhankelijkheid) Verzekeringsarts: >>cliënt zien als uniek persoon >>principes argumentatieve claimbeoordeling toepassen >>methodisch beoordelingsgesprek hanteren >>hetero-anamnese afnemen >>informatie opvragen bij behandelaars >>aanvullend onderzoek laten doen >>volledig en transparant rapporteren >>zich houden aan kwaliteitscriteria van o.a. Richtlijn Medisch Arbeidsongeschiktheidscriterium/ Schattingsbesluit Arbeidsongeschiktheidswetten Protocol Sociaal Medisch Handelen Uitvoeringsinstellingen, CTSV Zinvol aanvullend onderzoek: >>mentaal duurbelastbaarheidsonderzoek (door neuropsycholoog) >>onderzoek door revalidatiearts >>fysiek duurbelastbaarheidsonderzoek Rechtshulpverlener: >>cliënt zien als uniek persoon >>de feiten (het unieke verhaal van de cliënt) grondig onderzoeken >>het onderzoek van het UWV toetsen en zo nodig over (laten) doen >>zonodig aanvullend onderzoek laten doen >>goed beslagen ten ijs komen bij rechtbank >>rechters dwingen hun hersens te gebruiken

6 Mr. Drs. P. B. Ph. M. Bogaers 2 Bioloog en jurist. Staat in zijn praktijk als advocaat sinds 1986 ME/CVS-patiënten bij. Over de praktijk: Probleem: De meeste verzekeringsartsen die ik tegenkom: >>gaan niet uit van principes argumentatieve claimbeoordeling >>passen methodisch beoordelingsgesprek niet toe >>zijn niet in staat goed te rapporteren Kortom: Er wordt enorm gebeunhaasd in de verzekeringsgeneeskunde. Mogelijke oorzaken: >>stelsel sociale zekerheid bij arbeidsongeschiktheid is er niet op gericht om mensen binnen te sluiten maar om mensen uit te sluiten >>tijdsnormen staan aandacht voor individu en feitenonderzoek in de weg. Mogelijke oplossing: >>altijd je vak goed uitvoeren >>als dat niet mogelijk wordt gemaakt: protesteren of opstappen. Uitspraken CRvB: >>artsen zijn geen juristen >>hun gebruik van die uitspraken vormt soms alibi om claimklachten: minder goed te onderzoeken minder serieus te nemen >>leidt tot bevooroordeeldheid Uitspraken van de Centrale Raad van Beroep zouden geen rol moeten spelen in de argumentatie van verzekeringsartsen:

7 Dr. H. Wind 1 Verzekeringsarts UWV Hengelo, onderzoeker Kenniscentrum KCVG, richtlijnontwikkelaar CVS, ziekte, stoornissen, beperkingen: >> ontkennen dat CVS een ziekte is, is geen heilzame discussie >> stoornissen: uitingen van verminderd functioneren op orgaan- of systeemniveau >> CVS: geen verklaring op orgaan- of systeemniveau >> vermoeidheid is geen stoornis >> beperkingen bij CVS niet zichtbaar, daarom voor verzekeringsarts (VA) moeilijk te begrijpen Protocol CVS: >>belangrijk hulpmiddel verzekeringsartsen >>mist (evidence-based) houvast voor beoordeling plausibiliteit van geclaimde beperkingen (andere protocollen idem) >>protocol wijst af: lichamelijk onderzoek Functional Capacity Evaluation (FCE) conclusies over concentratie o.b.v. gesprek neuropsychologisch onderzoek >>ontneemt daardoor VA mogelijkheden tot objectiveren en afwegen gegevens uit meerdere bronnen >>geeft daardoor gevoel dat VA alleen verhaal van patiënt moet volgen (andere protocollen anders) Plausibiliteit van beperkingen bij CVS: >>kernprobleem: discrepantie tussen die beperkingen die cliënten claimen en die waar VA van overtuigd is: CVS-patiënten vermijden activiteit mensen kunnen vaak meer dan ze zeggen geen bewijs dat activering leidt tot gezondheidsschade >>overvragen van mensen voorkomen. Grens: risico van gezondheidskundige schade >>nooit zekerheid: VA gaat mee met verhaal cliënt tot waar hij het niet meer kan vatten: Plausibiliteitsgevoel >>bij twijfel: meer bronnen raadplegen die functioneren van verschillende kanten belichten >>VA s toetsen na hun oordeel niet of cliënten in praktijk doen en volhouden wat ze volgens VA kunnen (zou wel wenselijk zijn)

8 Dr. H. Wind Verzekeringsarts UWV Hengelo, onderzoeker Kenniscentrum KCVG, richtlijnontwikkelaar 2 Methoden om beperkingen bij ME/CVS vast te stellen: Beoordelingsgesprek: >>begint met duidelijk krijgen claim >>info van cliënten: welke beperkingen? Hoe reëel voor VA? Raadplegen behandelaar: >>kan helpen als VA plausibiliteit nog niet volledig uitsluit >>probleem: vaak gericht op harde diagnostiek : bloedonderzoek, foto s, MRI, CT >>VA heeft niet veel aan info behandelaar over klachten en behandeling >>levert weinig info over betekenis van beperkingen voor functioneren >>mening behandelaar over functionele mogelijkheden voegt meestal niet veel toe aan mening patiënt Functional Capacity Evaluation (FCE): >>weet wat je meet: alleen specifieke activiteiten >>test geen cognitieve vaardigheden >>wel inzicht in fysieke mogelijkheden, veel minder in duurbelasting >>CRVB: invloed cliënt op uitkomst -> controversieel >>meer geschikt bij gewone claimbeoordeling dan bij beroepsprocedures >>vooral geschikt voor mensen met fysieke problemen en specifieke gewrichtsklachten >>hoogstens hulpmiddel Expertise: >>levert slechts meningen op >>professor weet het niet altijd beter Neuropsychologische tests: >>waarom geen zinvol hulpmiddel voor beoordelen aandacht en concentratie? Beoordeling duurbelasting en urenbeperking: >>moeilijk in spreekkamer te beoordelen >>oordeel VA s loopt sterk uiteen >>onderzoeksuitdaging: hoe betrouwbaar en valide in kaart te brengen?

9 Drs. E van der Scheer Neuropsycholoog, gezondheidszorgpsycholoog (BIG), arbeids- en gezondheidspsycholoog NIP 1 CVS: >> CVS: beschrijvende diagnose >> ziet vaak CVS-patiënten die iedere dag of om de dag tussen 2 tot 4 uur iets kunnen >> komt weinig CVS-patiënten met inadequate cognities tegen >> soms: inconsistentie claimklachten - geobjectiveerde beperkingen >> onderzoek mentaal functioneren/belastbaarheid: afwijkingen in afzonderlijke cognitieve domeinen (snelheid van informatieverwerking, geheugen, aandacht)? veranderingen in functie van de tijd? psychologisch factoren die het functioneren bepalen en zo ja, in welke mate? adequate coping (omgaan met beperkingen)? Functionele Mogelijkhedenlijst UWV (FML): >> beschrijving cognitieve stoornissen in: Rubriek I: Persoonlijk Functioneren (concentratie, verdelen van de aandacht, herinneren etc.) èn Rubriek VI: Werktijden (w.o. uren per dag, uren per week) Neuropsychologisch onderzoek (NPO): >> doel: objectiveren van cognitieve en gedragsmatige veranderingen in relatie tot ziekte/gebrek >> alleen uitspraken over het mentaal functioneren >> afwijzing NPO in protocol CVS: protocol: cognitieve claimklachten niet in gesprek te objectiveren -> hoe anders dan door NPO? rechtsongelijkheid: UWV laat wel NPO doen bij mentale vermoeidheid na doorgemaakt herseninfarct, cardiologische ingreep, nierfalen in strijd met aanbeveling standaard urenbeperking UWV >> chronische vermoeidheid vereist specifieke methodologie: kort standaardonderzoek onvoldoende om beperkingen inzake vermoeidheid vast te stellen mentaal belastbaarheidsonderzoek nodig (in NL toegepast door beperkt aantal neuropsychologen)

10 Drs. E van der Scheer Neuropsycholoog, gezondheidszorgpsycholoog (BIG), arbeids- en gezondheidspsycholoog NIP 2 Neuropsychologisch Adviesbureau Van der Scheer: Toetsen realiteit cognitieve claimklachten op basis van methodisch beoordelingsgesprek en feitelijk testonderzoek Methodisch beoordelingsgesprek (methode Herngreen): >> inventarisatie klachten klachten, omstandigheden en ontstaansgeschiedenis. >> dagverhaal: dagelijks leven en werk >> gedragsobservaties >> inconsistenties: bespreken en onderzoeken Mentaal belastbaarheidsonderzoek: >> onderzoek van de afzonderlijke cognitieve functies >> onderzoek van veranderingen in functie van de tijd (protocol TNO, R. Cremer, 1999): >> duur: 6 à 7 uur (simulatie normale werkdag) >> zo nodig onderzoek in twee keer (i.v.m. beperkte spankracht) >> normering afgestemd op leeftijd, opleidingsniveau en werkervaring >> symptoomvaliditeitstaken: invloed filteren van pijn, motivatie, manipulatie: resultaten niet valide, uitspraken niet betrouwbaar Interpretatie: >> een klacht is niet synoniem met het bestaan van een cognitieve stoornis. Meewegen: ontstaansgeschiedenis klachten consistentie in de tijd consistentie meerdere taken in hetzelfde cognitieve domein zijn er stoorfactoren consistentie met dagverhaal en gedragsobservatie >> extrapoleren van stoornis naar beperkingen Trainbaarheid mentale functies: >> trainen an sich kan tot uitputting leiden >> wel: doseren en spreiden van activiteiten, verantwoord evenwicht vinden tussen in- en ontspanning; >> op verantwoorde wijze grenzen belastbaarheid >> verkennen en verleggen

11 Dr. J. Nijs Universitair docent kinesiologie en revalidatie Vrije Universiteit Brussel en Artesis Hogeschool Antwerpen, CVS-onderzoeker 1 ME/CVS: >> slechte recuperatie na inspanning >> verstoorde reactie lichaam op inspanning: toename van klachten na inspanning door: oxidatieve stress (afweersysteem) complement activatie (afweersysteem) geen activatie pijndemping door hersenen ontregeling autonoom zenuwstelsel, effect verschilt per individu, bijv.: hartslag blijft laag bij uiterste inspanning hartslag in rust al hoog, door inspanning nog hoger (overactief systeem) middeling van verschillen binnen onderzoekspopulatie -> geen eenduidige wetenschappelijke conclusie Protocol CVS: Aansluiting bij ICF van WHO* positief: >> geheel van stoornissen, beperkingen en participatieproblemen centraal >> chronische aandoeningen: matig verband tussen stoornissen en beperkingen/ participatieproblemen >> objectiveren niet door zuiver biomedische testen *ICF, Nederlandse vertaling van de International Clasification of Functioning, Disability and Health. Bohn Stafleu van Loghem, Houten 2002 ISBN X. Inspanningsproeven: Beperkte betekenis piekinspanningswaarde (bijv. VO2MAX) voor beoordeling arbeidsgeschiktheid: >> bepaalt arbeidsvermogen slechts voor maximaal 12% >> cognitieve en emotionele stressoren in werk vaak belangrijker dan fysieke stressoren >> met fietsproef onderzoek je eigenlijk alleen of iemand geschikt is voor werk als wielrenner >> andere waarden nodig om mogelijke invloed van inzet en motivatie te checken (evenzeer bij COPD of chronisch hartfalen als bij ME/CVS)

12 Dr. J. Nijs Universitair docent kinesiologie en revalidatie Vrije Universiteit Brussel en Artesis Hogeschool Antwerpen, CVS-onderzoeker 2 Inspanningstest bij ME/CVS: Zegt iets over reactie lichaam op inspanning, mits: >> goed uitgevoerd: meerdere waarden meten, bijv.: hartslag(-variabiliteit) ademritme bloeddruk zuurstofopname lactaatwaarde hersenactiviteit huidgeleiding na afloop: veranderingen in het afweersysteem. meten gedurende hele inspanning, niet alleen eindpunt bij voorkeur gebruik makend van aangepast, gevalideerd ME/CVS-protocol* *Bijv. de Aerobic Power Index test. Zie: Jo Nijs, Seppe Demol, Karen Wallman, Can Submaximal Exercise variables Predict Peak Exercise Performance in Women with Chronic Fatigue Syndrome? Brief Report. Archives of Medical Research 38 (2007) >> goed geïnterpreteerd: door gespecialiseerde, goed opgeleide inspanningsfysioloog rekening houdend met specifieke aandoening: andere betekenis uitkomst bij centraal neurologisch probleem (ME/CVS) als bij ventilatoir probleem (COPD), als bij cardiocirculair probleem (hartfalen) >> uitkomst: alleen m.b.t. stoornisniveau (ICF) Trainbaarheid inspanningsvermogen bij CVS: >> door training beperkte toename fysieke belastbaarheid mogelijk (maximaal ca %) >> leidt lang niet altijd tot meer functionele mogelijkheden >> uitzonderingsgevallen: volledig herstel

13 Dr. C.T.J. Hulshof 1 Bedrijfsarts, universitair hoofddocent Universiteit van Amsterdam, programmacoördinator richtlijnen kwaliteitsbureau NVAB, lid projectgroep en werkgroep behandeling richtlijn CVS Bedrijfsarts (BA) en Verzekeringsarts (VA): >>BA = begeleider van werknemer met klachten en functioneringsproblemen: geen formele claimbeoordeling (wel beoordeling en advies over medische belastbaarheid) taak laatste jaren vaak uitgehold tot verzuimbegeleider >>verschil BA - VA: VA oordeelt o.b.v. 1 of 2 contacten + documenten BA kan belastbaarheid vaststellen o.b.v. ervaringen lange periode (2 jaar of langer) BA: ruimte voor maatwerk en trial and error >>info van BA, voor VA van belang: beloop beperkingen activiteiten tot functioneringsherstel en werkhervatting (interventies) resultaten en evaluatie daarvan >>overleg VA s - BA s door UWV ontmoedigd >>begeleiding door BA bij CVS: weinig harde evidence pro of contra specifieke opbouw werkhervatting bij ME/CVS Instrumenten BA voor beoordeling belastbaarheid: >>anamnese: door patiënt aangegeven klachten en beperkingen >>contact met behandelaar >> trial and error : Beste test of iemand iets kan: taak zelf of simulatie daarvan uitvoeren: praktijkervaringen met werkhervattingspogingen van patiënt zelf van collega s patiënt van leidinggevende praktijkervaringen thuissituatie Functionele Mogelijkhedenlijst (FML) UWV: >>gebrekkig instrument om beperkingen weer te geven: te statisch te gedetailleerd niet geschikt voor evaluatie activiteiten/interventies scores nauwelijks wetenschappelijk te onderbouwen

14 Dr. C.T.J. Hulshof 2 Bedrijfsarts, universitair hoofddocent Universiteit van Amsterdam, programmacoördinator richtlijnen kwaliteitsbureau NVAB, lid projectgroep en werkgroep behandeling richtlijn CVS Methoden/hulpmiddelen om belastbaarheid te bepalen: >>voorlopig vooral trial and error. Daarnaast: Functional Capacity Evaluation (FCE) neuropsychologisch onderzoek meten Heart Rate Variability (HRV) diverse vragenlijsten en evaluaties inspanningsonderzoek? >>kanttekeningen: onderzoek naar voorspellende waarde nodig veel instrumenten hebben statische achtergrond behoefte aan een longitudinaal instrument voor beoordeling én begeleiding >>advies: voortbouwen op hoofdstukken 10 en 11 Richtlijn CVS Richtlijnen en Protocol CVS: >> idealiter: multidisciplinaire richtlijn daarvan af te leiden monodisciplinaire richtlijnen voor BA s en VA s >> multidisciplinaire richtlijn CVS (gestagneerd): methode was goed: evidence based richtlijnontwikkeling (wetensch. evidentie, ervaringen patiënten en beroepsbeoefenaren, consensus) hoofdstukken beoordeling door VA en begeleiding door BA: uitgangsversies voor commentaar klaar >> herziening protocol CVS: bijstellen op grond van: wetenschappelijke evidentie discussie over overige overwegingen patiëntenervaringen hoofdstukken multidisciplinaire richtlijn gebruiken toevoegen: diversiteit interventies (behandeling en begeleiding): naast CGT bijv. ook pacing, brede programma s leren van positieve ervaringen m.b.t begeleiding en beoordeling >> rol bij herziening protocol CVS voor: VA s BA s patiëntenvertegenwoordigers werkgevers en leidinggevenden (bijv. focusgroepen)

De functionele mogelijkheden van neuropsychologisch onderzoek

De functionele mogelijkheden van neuropsychologisch onderzoek De functionele mogelijkheden van neuropsychologisch onderzoek Max van Dormolen Registerpsycholoog NIP / arbeid en organisatie MfN Registermediator (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

- - Beleidsstuk, vastgesteld op 4 juli 2018 door de directie Sociaal Medische Zaken van het UWV. De beoordeling van cliënten met ME/CVS bij UWV

- - Beleidsstuk, vastgesteld op 4 juli 2018 door de directie Sociaal Medische Zaken van het UWV. De beoordeling van cliënten met ME/CVS bij UWV DE BEOORDELING VAN CLIËNTEN MET ME/CVS BIJ UWV Beleidsstuk UWV 2018. Met geautoriseerde toelichting Toelichting Onderstaande niet-cursieve tekst is de tekst van het beleidsstuk over de beoordeling van

Nadere informatie

HET PROTOCOL CVS IN DE PRAKTIJK Ervaringen van ME/CVS-patiënten met de beoordeling van arbeidsongeschiktheid

HET PROTOCOL CVS IN DE PRAKTIJK Ervaringen van ME/CVS-patiënten met de beoordeling van arbeidsongeschiktheid HET PROTOCOL CVS IN DE PRAKTIJK Ervaringen van ME/CVS-patiënten met de beoordeling van arbeidsongeschiktheid Eindverslag van het project Protocol in praktijk HET PROTOCOL CVS IN DE PRAKTIJK Pagina 2 Groningen,

Nadere informatie

HET PROTOCOL CVS EN DE KWALITEIT VAN DE KEURINGEN

HET PROTOCOL CVS EN DE KWALITEIT VAN DE KEURINGEN Conferentie: ME/CVS: Verantwoord oordelen (on)mogelijk? Bunnik, 5 februari 2010 Project Protocol in Praktijk HET PROTOCOL CVS EN DE KWALITEIT VAN DE KEURINGEN Ynske Jansen 1 PROJECT PROTOCOL IN PRAKTIJK

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskundige protocollen van de Gezondheidsraad: doel, opzet en hantering. april 2007

Verzekeringsgeneeskundige protocollen van de Gezondheidsraad: doel, opzet en hantering. april 2007 Verzekeringsgeneeskundige protocollen van de Gezondheidsraad: doel, opzet en hantering april 2007 1 Arbeidsongeschikt Arbeidsongeschiktheid wordt in de WIA hetzelfde gedefinieerd als in de WAO: Volledig

Nadere informatie

Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK)

Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Kristel Weerdesteijn Kringbijeenkomst 1-10-2018 Disclosure Affiliaties Afdeling Sociaal Medische Zaken (SMZ), UWV

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap hoop voor de toekomst! Em. Prof. Dr. Haije Wind, verzekeringsarts Amsterdam, 14 maart 2019 Amsterdam UMC locatie AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid,

Nadere informatie

Samenvatting. The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010

Samenvatting. The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010 Samenvatting The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010 Als werknemers door ziekte hun werk niet meer kunnen doen betaalt de werkgever

Nadere informatie

Welkom. Prof. dr Monique HW Frings-Dresen voorzitter coördinatieteam/dagvoorzitter

Welkom. Prof. dr Monique HW Frings-Dresen voorzitter coördinatieteam/dagvoorzitter Welkom Prof. dr Monique HW Frings-Dresen voorzitter coördinatieteam/dagvoorzitter Programma Korte schets Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde AMC-UWV-VUmc: Mw. Frings-Dresen Achtergrond Pieter Muntendam:

Nadere informatie

Altijd moe... Jochem Verdonk

Altijd moe... Jochem Verdonk Altijd moe... Jochem Verdonk Onderwerpen Wat is ME/CVS? Soorten vermoeidheid Gevolgen vermoeidheid Omgaan met vermoeidheid Leven met vermoeidheid Tips Wat is ME/CVS? ME: Myalgische Encefalomyelitis myalgisch:

Nadere informatie

Cobi Oostveen Bedrijfsarts Bedrijfsartsconsulent oncologie. Nascholing NVAB Noord 6 april 2017

Cobi Oostveen Bedrijfsarts Bedrijfsartsconsulent oncologie. Nascholing NVAB Noord 6 april 2017 Cobi Oostveen Bedrijfsarts Bedrijfsartsconsulent oncologie Nascholing NVAB Noord 6 april 2017 De brug van kanker naar arbeid Aanleiding Arbeidsparticipatie van mensen die behandeld worden of zijn voor

Nadere informatie

Indeling Vraag Bepaal belastbaarheid in werk. Belastbaarheid. Belastbaarheid meten. Duurbelastbaarheid. Doelstelling onderzoek

Indeling Vraag Bepaal belastbaarheid in werk. Belastbaarheid. Belastbaarheid meten. Duurbelastbaarheid. Doelstelling onderzoek Arbeidsgericht neuropsychologisch onderzoek Van klacht naar belastbaarheid Max van Dormolen Registerpsycholoog NIP / arbeid en organisatie MfN Registermediator (Potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Een historisch overzicht. Wout de Boer TNO/NVVG/VGI

Een historisch overzicht. Wout de Boer TNO/NVVG/VGI Een historisch overzicht Wout de Boer TNO/NVVG/VGI filmpje Inleiding Wat is bepaling arbeidscapaciteit nu? Stukjes geschiedenis claimbeoordeling Modellen voor claimbeoordeling Conclusies/ aanbevelingen

Nadere informatie

Arbeidsrevalidatie bij NAH

Arbeidsrevalidatie bij NAH Arbeidsrevalidatie bij NAH Diagnostisch traject voor mensen met nietaangeboren hersenletsel gericht op arbeid Informatie voor patiënten Quickscan NAH Werknemers met niet-aangeboren hersenletsel, die (dreigen)

Nadere informatie

The Disability Assessment Structured Interview

The Disability Assessment Structured Interview RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN The Disability Assessment Structured Interview Its reliability and validity in work disability assessment Proefschrift ter verkrijging van het doctoraat in de Medische Wetenschappen

Nadere informatie

SAMENVATTING. Samenvatting

SAMENVATTING. Samenvatting Samenvatting SAMENVATTING PSYCHOMETRISCHE EIGENSCHAPPEN VAN ADL- EN WERK- GERELATEERDE MEETINSTRUMENTEN VOOR HET METEN VAN BEPERKINGEN BIJ PATIËNTEN MET CHRONISCHE LAGE RUGPIJN. Chronische lage rugpijn

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Langdurig ziekteverzuim is een erkend sociaal-economisch en sociaal-geneeskundig probleem op nationaal en internationaal niveau. Verschillende landen hebben wettelijke maatregelen genomen

Nadere informatie

Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts

Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts Drs. A.E. DE WIND Leuven, 27-04-2007 WIA: wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen: Hervorming en verbetering claimbeoordelingsproces Gebruik wetenschappelijk

Nadere informatie

Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren?

Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren? Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren? Achtergrond & Onderzoeksvoorstel Kristel Weerdesteijn, Frederieke Schaafsma, Han Anema Inhoud

Nadere informatie

Arbeidsrevalidatie bij NAH

Arbeidsrevalidatie bij NAH Arbeidsrevalidatie bij NAH Diagnostisch traject voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel gericht op arbeid Informatie voor patiënten Quickscan NAH Werknemers met niet-aangeboren hersenletsel, die (dreigen)

Nadere informatie

ECLI:NL:CRVB:2013:2714

ECLI:NL:CRVB:2013:2714 ECLI:NL:CRVB:2013:2714 Instantie Datum uitspraak 06-12-2013 Datum publicatie 10-12-2013 Zaaknummer Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Centrale Raad van Beroep 13-1252 WIA-T Socialezekerheidsrecht

Nadere informatie

Het ICF schema ziet er als volgt uit. (Schema uit hoofdtekst hier opnemen)

Het ICF schema ziet er als volgt uit. (Schema uit hoofdtekst hier opnemen) 1 International Classification of Functioning, Disability and Health Het ICF-Schema ICF staat voor; International Classification of Functioning, Disability and Health. Het ICF-schema biedt een internationaal

Nadere informatie

Urenbeperking bij SOLK: mediprudentie en jurisprudentie

Urenbeperking bij SOLK: mediprudentie en jurisprudentie Urenbeperking bij SOLK: mediprudentie en jurisprudentie Jerry Spanjer Samenvatting Het beoordelen van een urenbeperking bij SOLK geeft aanleiding tot veel discussie. Om meer zicht te krijgen op deze beoordeling

Nadere informatie

6. Het is het beleid van het UWV om mensen met ME/CVS geen WAO-uitkering meer te geven.

6. Het is het beleid van het UWV om mensen met ME/CVS geen WAO-uitkering meer te geven. Overzicht onjuiste argumenten verzekeringsartsen mb.t. ME/CVS Uit het verslag van het overleg van H. Kroneman, medisch adviseur en waarnemend directeur sociaal-medische zaken van het UWV met Y. Jansen

Nadere informatie

nieuwe beroepsopleiding

nieuwe beroepsopleiding watskeburt? nieuw: beroepsopleiding nieuw: re-integratie vangnetters nieuw: beoordeling RIV nieuw: WIA nieuw: 3B-richtlijnen nieuw: protocollen nieuw: mediprudentie nieuw: Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde

Nadere informatie

Urenbeperking: een nieuw perspectief?

Urenbeperking: een nieuw perspectief? Urenbeperking: een nieuw perspectief? Stand van zaken in cijfers - 1 WIA eerste beoordeling - 30 h/wk en/of 6h/d: 2006: 25,6% - 2009: 29,4% - daarna rond de 29% bandbreedte 2006: 26% - 2011: 25% verschillende

Nadere informatie

NVAB Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk. Advisering en begeleiding door de bedrijfsarts. datum plaats. naam persoon.

NVAB Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk. Advisering en begeleiding door de bedrijfsarts. datum plaats. naam persoon. NVAB Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk datum plaats Advisering en begeleiding door de bedrijfsarts persoon 1 datum Programma 1. Waarom een richtlijn? 2. Inhoud van de richtlijn: Arbobeleid

Nadere informatie

Participatieve werkaanpassing bij stressgerelateerde klachten

Participatieve werkaanpassing bij stressgerelateerde klachten Participatieve werkaanpassing bij stressgerelateerde klachten NVAB Kring Den Haag/Leiden 11 maart 2008 Sandra van Oostrom EMGO-instituut VU Medisch Centrum 1 Achtergrond Protocol Participatieve Werkaanpassing

Nadere informatie

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Neuropsychologisch onderzoek (NPO) na een SAB Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Waarom? Ik wil graag weer aan het werk! Ik ben erg moe en prikkelbaar. Ik kan slecht

Nadere informatie

Stap voor stap weer aan het werk

Stap voor stap weer aan het werk Stap voor stap weer aan het werk Re-integratie en diagnose van arbeidsbelastbaarheid Volwassenenrevalidatie Kinderrevalidatie Arbeidsrevalidatie Rijndam Rijndam is hét medisch geneeskundig revalidatiecentrum

Nadere informatie

Verwijzing naar de klinisch psycholoog

Verwijzing naar de klinisch psycholoog Verwijzing naar de klinisch psycholoog Deze folder geeft u informatie over de manier van werken van de klinisch psycholoog. Waar in deze folder gesproken wordt over u, kan het ook om uw kind gaan. Aan

Nadere informatie

MS: Revalidatie in de vroege fase. H.G.A. Hacking, revalidatiearts.

MS: Revalidatie in de vroege fase. H.G.A. Hacking, revalidatiearts. MS: Revalidatie in de vroege fase H.G.A. Hacking, revalidatiearts. Wat valt er te revalideren in de vroege fase? Aan bod komen: 1. Wat is revalidatie? 2. Hoe ga ik om met deze chronische aandoening (coping)?

Nadere informatie

NVAB-richtlijn blijkt effectief

NVAB-richtlijn blijkt effectief NVAB-richtlijn blijkt effectief Nieuwenhuijsen onderzocht de kwaliteit van de sociaal-medische begeleiding door bedrijfsartsen van werknemers die verzuimen vanwege overspannenheid, burn-out, depressies

Nadere informatie

ZOMERCURSUS VOOR BEDRIJFS- EN VERZEKERINGSARTSEN

ZOMERCURSUS VOOR BEDRIJFS- EN VERZEKERINGSARTSEN ZOMERCURSUS VOOR BEDRIJFS- EN VERZEKERINGSARTSEN Kloosterhotel ZIN te Vught Maandag 25 t/m woensdag 27 augustus 2014 Nijmeegse bedrijfsartsenopleiding Toelichting PAO Heyendael organiseert, samen met de

Nadere informatie

Alles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar?

Alles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Workshop Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Liesbeth Niessen Psycholoog Arbeid en Gezondheid N.I.P. www.competencecoaching.nl

Nadere informatie

Arbeidsvermogen en sociaal-medische beoordeling

Arbeidsvermogen en sociaal-medische beoordeling Arbeidsvermogen en sociaal-medische beoordeling Visie en verwachtingen vanuit SMZ/UWV 1e Muntendam Symposium 14 november 2007 Sociaal-medisch beoordelen Verzekeringsarts: functionele mogelijkheden Arbeidsdeskundige:

Nadere informatie

De arbeidsongeschiktheidsbeoordeling door het UWV

De arbeidsongeschiktheidsbeoordeling door het UWV De arbeidsongeschiktheidsbeoordeling door het UWV J.M.W.N. (Marco) Derks Medisch adviseur Verzekeringsarts RGA Veduma Wielkamp 1a, 5301 DB Zaltbommel Postbus 152 5300 AD Zaltbommel Telefoon: 0418 642 951

Nadere informatie

ME/CVS Nr. 2018/07. Samenvatting

ME/CVS Nr. 2018/07. Samenvatting ME/CVS Nr. 2018/07 Samenvatting ME/CVS pagina 2 van 5 ME/CVS is een ernstige chronische ziekte, die het functioneren en de kwaliteit van leven van mensen die eraan lijden substantieel beperkt. Patiënten

Nadere informatie

ADVIES VOOR ARBEID EN GEZONDHEID

ADVIES VOOR ARBEID EN GEZONDHEID ADVIES VOOR ARBEID EN GEZONDHEID VOOR DE DOORBRAAK IN COMPLEXE LOOPBAAN-, VERZUIM- EN RE- INTEGRATIETRAJECTEN HELDERE DIAGNOSE HELDER PERSPECTIEF ADVIES VOOR ARBEID EN GEZONDHEID WWW.LYTTON.NL 2015 PAGINA

Nadere informatie

Richtlijn depressie. Voor bedrijfsartsen en verzekeringsartsen

Richtlijn depressie. Voor bedrijfsartsen en verzekeringsartsen Richtlijn depressie Voor bedrijfsartsen en verzekeringsartsen 10 APRIL 2018 Indeling Presentatie Bespreking richtlijn depressie Werkwijzer poortwachter Een casus met een re-integratieverslag 10 APRIL 2018

Nadere informatie

ViaReva Revalidatiegeneeskunde

ViaReva Revalidatiegeneeskunde ViaReva Revalidatiegeneeskunde Greet Bikker Adviseur Arbeid Verwijzing arbeidsrevalidatie Consult adviseur arbeid Fysieke testen en training Verwijzing logopedist MELBA Verwijzing psycholoog Cognitie,

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

Drs. I. Visser, psychiater/neuropsycholoog Psyon

Drs. I. Visser, psychiater/neuropsycholoog Psyon Drs. I. Visser, psychiater/neuropsycholoog Psyon Stellingen Een neuropsychologisch onderzoek (NPO) is de gouden standaard bij het objectiveren van cognitieve klachten. Neuropsychologisch onderzoek kan

Nadere informatie

Het neuropsychologisch onderzoek. Informatie voor de patiënt en verwijzer

Het neuropsychologisch onderzoek. Informatie voor de patiënt en verwijzer Het neuropsychologisch onderzoek Informatie voor de patiënt en verwijzer Wat is neuropsychologie en wat is een neuropsycholoog? De neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen het

Nadere informatie

Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat?

Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat? Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat? Hans Knoop Marianne Heins Gijs Bleijenberg CGT leidt tot een afname van klachten % patienten dat geen of duidelijk minder

Nadere informatie

Neuropsychologisch onderzoek

Neuropsychologisch onderzoek Neuropsychologisch onderzoek V1_2011 Naam cliënt: Afdeling: U hebt een afspraak op Met: U wordt opgehaald van de afdeling voor bovenstaande afspraak. Waarom een neuropsychologisch onderzoek? Een neuropsychologisch

Nadere informatie

Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek

Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek Inleiding Neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen gedrag en de werking van de hersenen. De neuropsycholoog stelt met een psychologisch

Nadere informatie

Fysieke revalidatie van oncologische patiënten

Fysieke revalidatie van oncologische patiënten Fysieke revalidatie van oncologische patiënten DR. ERIC VAN BREDA MEDISCH SPORTFYSIOLOOG UNIVERSITEIT MAASTRICHT Revalidatie na kanker De richtlijn oncologische revalidatie Is vooral gericht op klachten

Nadere informatie

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen OP BASIS VAN ICF MARIETA VERHOEVEN VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST I.O. COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUTISCH WERKER VGCT Ernstige en langdurige eetstoornis Definitie

Nadere informatie

Lastmeter + gesprek + verwijzing op basis van

Lastmeter + gesprek + verwijzing op basis van SCHEMA I: MEDISCH SPECIALISTISCHE REVALIDATIE BIJ ONCOLOGIE SIGNALERING EN VERWIJZING INTAKE EN EVALUATIE INTERDISCIPLINAIRE MEDISCH SPECIALISTISCHE REVALIDATIE BIJ ONCOLOGIE Lastmeter + gesprek + verwijzing

Nadere informatie

Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid

Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid Desiree Wierper, verzekeringsarts Medisch directeur

Nadere informatie

Bijlage: Reactie op rapport CBBS een black box

Bijlage: Reactie op rapport CBBS een black box Bijlage: Reactie op rapport CBBS een black box In deze bijlage treft u mijn reactie aan op het rapport CBBS een black box van de Stichting tot Bescherming van Arbeidsongeschikten. Mede op basis van van

Nadere informatie

Ons kenmerk UB/K/05/86603. 1. Kabinetsstandpunt naar aanleiding van het 3B-advies van de Gezondheidsraad

Ons kenmerk UB/K/05/86603. 1. Kabinetsstandpunt naar aanleiding van het 3B-advies van de Gezondheidsraad Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA s-gravenhage Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon

Nadere informatie

INFORMATIEMIDDAG 23 JUNI 2011 Project kennis en kracht Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en Whiplash Stichting Nederland

INFORMATIEMIDDAG 23 JUNI 2011 Project kennis en kracht Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en Whiplash Stichting Nederland 1 Onderstaande tekst is uitsluitend bedoeld voor de deelnemers aan de informatiemiddag van 23 juni 2011 van de Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en Whiplash Stichting Nederland. Overname en/of verspreiding

Nadere informatie

Urenbeperking bij SOLK: welke argumenten gebruiken verzekeringsartsen?

Urenbeperking bij SOLK: welke argumenten gebruiken verzekeringsartsen? Urenbeperking bij SOLK: welke argumenten gebruiken verzekeringsartsen? Jerry Spanjer Samenvatting Doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in argumenten voor en tegen een urenbeperking bij SOLK.

Nadere informatie

NAH op de werkvloer het werkt! Saskia Harmens Aletta Zandbergen

NAH op de werkvloer het werkt! Saskia Harmens Aletta Zandbergen NAH op de werkvloer het werkt! Saskia Harmens Aletta Zandbergen Introductie Stel je hebt een mooie baan, je staat actief in het leven en je wordt getroffen door hersenletsel. Hoe vanzelfsprekend is het

Nadere informatie

Bijscholing re-integratie Visie vanuit de bedrijfsarts

Bijscholing re-integratie Visie vanuit de bedrijfsarts Bijscholing re-integratie Visie vanuit de bedrijfsarts Ik ben ziek, maar kan ik werken? David Bruinvels Klinisch arbeidsgeneeskundige LOOV bijeenkomst Utrecht, 4 juni 2013 Patiëntperspectief Patiënten

Nadere informatie

Eerlijke beoordelingen in sociale zekerheid: hoe reëel is dat?

Eerlijke beoordelingen in sociale zekerheid: hoe reëel is dat? Eerlijke beoordelingen in sociale zekerheid: hoe reëel is dat? dr. Femke I. Abma & prof. dr. Sandra Brouwer Universitair Medisch Centrum Groningen Afdeling Gezondheidswetenschappen Sociale Geneeskunde

Nadere informatie

Werkstijlen en attitudes van verzekeringsartsen van UWV ten aanzien van de communicatie met klanten tijdens beoordelingsgesprekken

Werkstijlen en attitudes van verzekeringsartsen van UWV ten aanzien van de communicatie met klanten tijdens beoordelingsgesprekken Werkstijlen en attitudes van verzekeringsartsen van UWV ten aanzien van de communicatie met klanten tijdens beoordelingsgesprekken Drs. Jolanda van Rijssen 1 Dr. Ton Schellart, MBA 1 Dr. Han Anema 1 Drs.

Nadere informatie

Beweegprogramma ms in de eerste en tweede lijn

Beweegprogramma ms in de eerste en tweede lijn Beweegprogramma ms in de eerste en tweede lijn Carien Linders v.d. Lijcke fysiotherapeut PMC Heusdenhout, Breda lid NAHFysioNet Hoe ontstaan? Als opdracht voor cursus Neurorevalidatie... Aanvulling van

Nadere informatie

Rapport actualisering protocol Chronisch Vermoeidheidssyndroom WEL de Boer, WA Faas, MLA Broekhuizen.

Rapport actualisering protocol Chronisch Vermoeidheidssyndroom WEL de Boer, WA Faas, MLA Broekhuizen. Rapport actualisering protocol Chronisch Vermoeidheidssyndroom WEL de Boer, WA Faas, MLA Broekhuizen. Achtergrond In 2007 is door de Gezondheidsraad het vg-protocol Chronisch Vermoeidheidssyndroom (verder:

Nadere informatie

De beoordeling van de mate van arbeids(on)geschiktheid 19 maart 2016, Hilversum

De beoordeling van de mate van arbeids(on)geschiktheid 19 maart 2016, Hilversum De beoordeling van de mate van arbeids(on)geschiktheid 19 maart 2016, Hilversum Dr. Herman Kroneman, MHCM Verzekeringsarts Medisch Adviseur UWV Amsterdam Agenda - Procesgang 1e en 2 e ziektejaar - Aanvraag

Nadere informatie

EUROPESE DAG VAN DE BEROERTE VAN HARTE WELKOM

EUROPESE DAG VAN DE BEROERTE VAN HARTE WELKOM EUROPESE DAG VAN DE BEROERTE VAN HARTE WELKOM Programma Welkomstwoord door Anja van Enckevort, ketenregisseur Film: CVA-keten Noord-Limburg Vermoeidheid na CVA door Anja Kuperus, geriatriefysiotherapeut

Nadere informatie

Spoor 2 binnen WVP Wanneer wel, wanneer niet? Een adequaat traject, hoe ziet dat er uit?

Spoor 2 binnen WVP Wanneer wel, wanneer niet? Een adequaat traject, hoe ziet dat er uit? Spoor 2 binnen WVP Wanneer wel, wanneer niet? Een adequaat traject, hoe ziet dat er uit? André Fenneman, regio-stafarbeidsdeskundige UWV NOLOC-congres, 11 november 2014 WET VERBETERING POORTWACHTER 2 Inhoud

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek

Patiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen

Nadere informatie

Vitaliteit rendeert! www.vital4me.nl

Vitaliteit rendeert! www.vital4me.nl Vitaliteit rendeert! Vitaal zijn en je vitaal voelen staat voor iedere persoon aan de basis van het leven. Om je lekker te voelen, om je werk goed en met plezier te doen en/ of om prestaties te leveren.

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek

Patiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen

Nadere informatie

Duurzame Re-integratie

Duurzame Re-integratie Duurzame Re-integratie van mensen met aanhoudende vermoeidheidsklachten Margot Joosen Monique Frings-Dresen Judith Sluiter Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

Nadere informatie

Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS. Inzicht in beloop van beperkingen en verzuim

Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS. Inzicht in beloop van beperkingen en verzuim Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS Inzicht in beloop van beperkingen en verzuim 28 februari 2015, Utrecht Anita Feleus Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam Samenwerking richtlijn

Nadere informatie

LICHTE COGNITIEVE STOORNISSEN

LICHTE COGNITIEVE STOORNISSEN LICHTE COGNITIEVE STOORNISSEN Wel of geen diagnostiek? Wel of geen diagnose? BrainAgingMonitor Hoe oud is jouw brein? Donderdag 26 april 2012 www.brainagingmonitor.nl Toelichting PAO Heyendael organiseert

Nadere informatie

Praktische vaardigheden in het objectiveren van psychische klachten. Sascha Russo, psychiater 1 juni 2018

Praktische vaardigheden in het objectiveren van psychische klachten. Sascha Russo, psychiater 1 juni 2018 Praktische vaardigheden in het objectiveren van psychische klachten Sascha Russo, psychiater 1 juni 2018 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Van werk verzekerd. LATER voor LATER symposium 2014. Birgit Donker-Cools

Van werk verzekerd. LATER voor LATER symposium 2014. Birgit Donker-Cools Van werk verzekerd LATER voor LATER symposium 2014 Birgit Donker-Cools Verzekeringsarts UWV Onderzoeker Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde (KCVG) AMC-UMCG-UWV-VUmc Inhoud Wat is bekend over werk na

Nadere informatie

Hulpmiddelen voorzien na perifeer neurogeen lijden. Fysische Geneeskunde en revalidatie Prof. Dr. G. Stassijns Clara Cook, ergotherapie

Hulpmiddelen voorzien na perifeer neurogeen lijden. Fysische Geneeskunde en revalidatie Prof. Dr. G. Stassijns Clara Cook, ergotherapie Hulpmiddelen voorzien na perifeer neurogeen lijden Fysische Geneeskunde en revalidatie Prof. Dr. G. Stassijns Clara Cook, ergotherapie ICF Anatomische eigenschappen en functies: stoornissen Activiteiten:

Nadere informatie

PDS B e l a n g e n v e r e n

PDS B e l a n g e n v e r e n r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P Aandachtspunten bij een (her)keuring 2 Aandachtspunten bij een (her)keuring Een keuring ondergaan is niet niks, het

Nadere informatie

ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk

ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Breda, 4-7-2017 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie

Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie Nieuwe term in de wetgeving : personen met een arbeidsbeperking Personen met een arbeidsbeperking

Nadere informatie

PROGRAMMA SPECIALISTISCHE OPLEIDING TOT KLINISCH NEUROPSYCHOLOOG THEORETISCH ONDERWIJS. Algemene inleiding

PROGRAMMA SPECIALISTISCHE OPLEIDING TOT KLINISCH NEUROPSYCHOLOOG THEORETISCH ONDERWIJS. Algemene inleiding PROGRAMMA SPECIALISTISCHE OPLEIDING TOT KLINISCH NEUROPSYCHOLOOG THEORETISCH ONDERWIJS Algemene inleiding Hanna Swaab September 2012 1 Programma theoretisch onderwijs Specialistische opleiding tot Klinisch

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting HET BEGRIJPEN VAN COGNITIEVE ACHTERUITGANG BIJ MULTIPLE SCLEROSE Met focus op de thalamus, de hippocampus en de dorsolaterale prefrontale cortex Wereldwijd lijden ongeveer 2.3

Nadere informatie

ENERGIEK. Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen

ENERGIEK. Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen ENERGIEK Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen Achtergrond Bewegen is goed, voor iedereen! Dat is wat u vaak hoort en ziet in de media. En het is waar, bewegen houdt ons fit en

Nadere informatie

Aan: De Inspecteur generaal Sociale Zaken en Werkgelegenheid Mr. J.A. van den Bos Inspectie Werk en Inkomen Postbus 11563 2502 AN Den Haag

Aan: De Inspecteur generaal Sociale Zaken en Werkgelegenheid Mr. J.A. van den Bos Inspectie Werk en Inkomen Postbus 11563 2502 AN Den Haag Aan: De Inspecteur generaal Sociale Zaken en Werkgelegenheid Mr. J.A. van den Bos Inspectie Werk en Inkomen Postbus 11563 2502 AN Den Haag Betreft: Bestuurlijke reactie Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid

Nadere informatie

Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen?

Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen? Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen? Jo.Nijs@vub.ac.be 22-2-2010 1 revalidatie F A S E veilig bewegen = fysieke activiteiten verantwoord uitvoeren correct

Nadere informatie

1. Overzicht neuropsychologische revalidatie. 2. Ziekte inzicht. 3. casus. 4. Specifieke cognitieve problemen. 5. Relevante informatie

1. Overzicht neuropsychologische revalidatie. 2. Ziekte inzicht. 3. casus. 4. Specifieke cognitieve problemen. 5. Relevante informatie 18 mei 2017 1. Overzicht neuropsychologische revalidatie 2. Ziekte inzicht 3. casus 4. Specifieke cognitieve problemen 5. Relevante informatie Klinische Neuropsychologie wetenschappelijk onderzoek diagnostiek

Nadere informatie

Onzichtbare gevolgen van hersenletsel Poliklinische cognitieve revalidatie na hersenletsel

Onzichtbare gevolgen van hersenletsel Poliklinische cognitieve revalidatie na hersenletsel UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Onzichtbare gevolgen van hersenletsel Poliklinische cognitieve revalidatie na hersenletsel U start binnenkort met het poliklinische revalidatieprogramma

Nadere informatie

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13 Inhoud Voorwoord 13 1 Wat is er aan de hand? 17 Twee typerende voorbeelden 17 Vermoeidheid 19 Vermoeidheid als een nuttig signaal 19 Vermoeidheid en stress 20 Vermoeidheid bij een ziekte 20 Vermoeidheid

Nadere informatie

Revalidatie bij kanker

Revalidatie bij kanker Revalidatie Revalidatie bij kanker Vermoeidheid bij kanker BEHANDELING Revalidatie bij kanker Tijdens en na de behandeling van kanker kunt u allerlei klachten krijgen. Zo gaat onder andere uw conditie

Nadere informatie

Neuropsychologisch onderzoek

Neuropsychologisch onderzoek Neuropsychologisch onderzoek Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is neuropsychologie?... 1 Mogelijke gevolgen van hersenproblematiek... 1 Wat is een neuropsychologisch onderzoek?... 2 Voorbeelden van neuropsychologisch

Nadere informatie

FCE in internationaal perspectief

FCE in internationaal perspectief FCE in internationaal perspectief Dr Paul Kuijer, p.p.kuijer@amc.nl Academisch Medisch Centrum (AMC) voor Arbeid en Gezondheid Polikliniek Mens en Arbeid Amsterdam, Nederland Financiële belangen bij FCE?

Nadere informatie

Neuropsychologisch onderzoek en behandeling door de psycholoog in het ziekenhuis

Neuropsychologisch onderzoek en behandeling door de psycholoog in het ziekenhuis Neuropsychologisch onderzoek en behandeling door de psycholoog in het ziekenhuis Inleiding In deze folder kunt u lezen over neuropsychologie in het Gemini Ziekenhuis. Aan de orde komen onder meer: met

Nadere informatie

PERSBERICHT Groningen, Bunnik, Bussum, 11 april 2011

PERSBERICHT Groningen, Bunnik, Bussum, 11 april 2011 PERSBERICHT Groningen, Bunnik, Bussum, 11 april 2011 Patiëntenorganisaties werken samen aan verbetering kwaliteit arbeidsongeschiktheidskeuringen Drie patiëntenorganisaties gaan actief bijdragen aan de

Nadere informatie

Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten. Joyce Vermeer 21 September 2018

Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten. Joyce Vermeer 21 September 2018 Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten Joyce Vermeer 21 September 2018 Oefening Ga eens met je blik naar binnen Let op de beweging van je adem. Hoe is het eigenlijk

Nadere informatie

Kwaliteit van leven bij hartfalen: over leven of overleven. Eva Troe, MANP Verpleegkundig Specialist Catharina ziekenhuis

Kwaliteit van leven bij hartfalen: over leven of overleven. Eva Troe, MANP Verpleegkundig Specialist Catharina ziekenhuis Kwaliteit van leven bij hartfalen: over leven of overleven Eva Troe, MANP Verpleegkundig Specialist Catharina ziekenhuis Mijn wil is sterker dan mijn grens. (Paula Niestadt) Definitie kwaliteit van leven/qol

Nadere informatie

Verzuimbegeleiding bij ERD-ZW. Aandachtspunten voor de bedrijfsarts

Verzuimbegeleiding bij ERD-ZW. Aandachtspunten voor de bedrijfsarts Verzuimbegeleiding bij ERD-ZW Aandachtspunten voor de bedrijfsarts Ziek uit dienst bij een ERD-ZW werkgever >> Aandachtspunten voor de bedrijfsarts Over de rol van de bedrijfsarts bij uitdiensttreding

Nadere informatie

Poliklinische revalidatie programma s

Poliklinische revalidatie programma s Poliklinische revalidatie programma s Mensen met chronische pijn van het bewegingsapparaat (rug, nek, schouder, knie) kunnen revalideren met behulp van gespecialiseerde revalidatieprogramma s. Er is meer

Nadere informatie

Neuropsychologisch onderzoek Op de afdeling Medische Psychologie

Neuropsychologisch onderzoek Op de afdeling Medische Psychologie Neuropsychologisch onderzoek Op de afdeling Medische Psychologie Albert Schweitzer ziekenhuis Medische Psychologie februari 2014 pavo 0356 Inleiding U bent door uw specialist verwezen naar de afdeling

Nadere informatie

SCHEMA I: OVERZICHT ONCOLOGISCHE REVALIDATIE

SCHEMA I: OVERZICHT ONCOLOGISCHE REVALIDATIE SCHEMA I: OVERZICHT ONCOLOGISCHE REVALIDATIE SIGNALERING EN VERWIJZING INTAKE EN EVALUATIE ONCOLOGISCHE REVALIDATIE Gesprek plus lastmeter: Emotionele problemen Vermoeidheid Lichamelijke / functionele

Nadere informatie

Bijdrage van EBM strategieën aan de kwaliteit van het handelen van de verzekeringsarts: een EBM cursus voor VA-en

Bijdrage van EBM strategieën aan de kwaliteit van het handelen van de verzekeringsarts: een EBM cursus voor VA-en Bijdrage van EBM strategieën aan de kwaliteit van het handelen van de verzekeringsarts: een EBM cursus voor VA-en Werkconferentie KCVG 28-3-2011 Rob Kok, Jan Hoving, Sarah Ketelaar, Jos Verbeek, Paul Smits,

Nadere informatie

Op 19 januari 2005 schreef de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de voorzitter van de Gezondheidsraad (brief kenmerk SV/AL/05/614):

Op 19 januari 2005 schreef de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de voorzitter van de Gezondheidsraad (brief kenmerk SV/AL/05/614): Bijlage A Adviesaanvraag Op 19 januari 2005 schreef de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de voorzitter van de Gezondheidsraad (brief kenmerk SV/AL/05/614): Binnenkort zal ik het wetsvoorstel

Nadere informatie

Neuropsychologisch onderzoek Afdeling medische psychologie.

Neuropsychologisch onderzoek Afdeling medische psychologie. Neuropsychologisch onderzoek Afdeling medische psychologie www.nwz.nl Inhoud Neuropsychologisch onderzoek 3 Wat is een neuropsychologisch onderzoek? 3 Stoornissen door een hersenbeschadiging 3 Het onderzoek

Nadere informatie

Verzuim- en reïntegratietraject

Verzuim- en reïntegratietraject Verzuim- en reïntegratietraject Q-koorts Juan Bouwmans, bedrijfsarts 30 november Even voorstellen Bedrijfsarts Arbo Unie Den Bosch en Tilburg Projectleider infectieziekten Brabants Kennisnetwerk Zoönosen

Nadere informatie

ONDERZOEK & WETENSCHAP

ONDERZOEK & WETENSCHAP ONDERZOEK & WETENSCHAP Het gebruik van richtlijnen door ergotherapeuten in Nederland Jaarcongres Ergotherapie 22 maart 2019 GEBRUIK VAN RICHTIJNEN DOOR ERGOTHERAPEUTEN IN NEDERLAND Dr Joan Verhoef, Hoofddocent

Nadere informatie