Herstel beleggingen teniet gedaan, maar Metro pensioenen niet gekort

Transcriptie

1 Verkort jaarverslag 2011 Elk jaar publiceert Metro Pensioenfonds een jaarverslag waarin het pensioenfonds verantwoording aflegt over het gevoerde beleid van het afgelopen jaar. Dat moet van de toezichthouder, De Nederlandsche Bank (DNB). Het jaarverslag kan iedereen inzien, maar niet iedereen wil het hele jaarverslag lezen. Daarom zetten we in dit verkorte jaarverslag de hoofdpunten op een rijtje. We kijken terug op het afgelopen jaar (2011) en geven vast een vooruitblik op wat er speelt in het nieuwe pensioenjaar (2012). Het volledige jaarverslag kunt u downloaden op de website van het pensioenfonds: Zwaar weer voor pensioenfondsen Herstel beleggingen teniet gedaan, maar Metro pensioenen niet gekort In 2011 werd het pensioenbewustzijn van de Nederlandse bevolking enorm vergroot. Hier was helaas wel slecht nieuws voor nodig. De kolommen van de kranten en de actualiteitenrubrieken op televisie werden regelmatig gevuld met malaiseberichten over pensioen. De ellende begon natuurlijk met de financiële crisis in 2008, waarvan de pensioenwereld in 2009 juist van hersteld leek te zijn. Leek inderdaad, want het zware weer kwam dubbel zo hard terug. Een belangrijke negatieve ontwikkeling was de dalende rente, vooral vanaf augustus. Al snel bereikte de rente een (bijna historisch) dieptepunt. En dat was slecht nieuws voor pensioenfondsen. Die varen namelijk wel bij een hoge rentestand. In dat geval mogen zij hun verplichtingen lager inschatten. Bij een dalende rente gaan de verplichtingen juist omhoog, met als gevolg een dalende dekkingsgraad. Daar kwam nog eens bij dat de aandelenbeurzen niet goed presteerden. Het aanvankelijk herstel werd in de loop van het jaar teniet gedaan. Hierdoor eindigden veel pensioenfondsen 2011 met een dekkingsgraad die behoorlijk lager was dan aan het begin van het jaar. Metro Pensioenfonds sloot het jaar af met een lage dekkingsgraad maar nog net boven de 100%. Metro Pensioenen niet gekort Voor meer dan honderd pensioenfondsen was de financiële situatie in 2011 op een gegeven moment zo nijpend dat zij een korting op de (opgebouwde) pensioenen moesten aankondigen. Het eventuele korten op de pensioenen als laatste redmiddel in tijden van crisis was natuurlijk wel bekend. Maar niemand had serieus rekening gehouden met de mogelijkheid dit ooit mee te maken. En nu gebeurde dat alsnog. Ondanks de aanhoudende crisis en de lage rente heeft Metro Pensioenfonds nog geen aanvullende maatregelen hoeven nemen. De pensioenen bij Metro Pensioenfonds hoefden niet te worden gekort, maar ze worden ook niet verhoogd. 1

2 Pensioenen Metro niet verhoogd (geen toeslag) Metro Pensioenfonds heeft per 1 januari 2012 de pensioenen niet verhoogd. Dat geldt voor zowel de opgebouwde pensioenen van medewerkers en oud-medewerkers, als voor de al ingegane pensioenen van gepensioneerden. Voor een volledige toeslagverlening moest onze dekkingsgraad in 2011 minimaal 115% zijn. De dekkingsgraad kwam op 31 december 2011 net boven de 100% uit: ruimschoots te laag dus om toeslag te mogen geven. Pensioenfonds is in onderdekking Metro Pensioenfonds Dekkingsgraad 101,1% Per 31 december 2011 voldoet Metro Pensioenfonds niet meer aan de wettelijke norm voor het minimaal vereiste eigen vermogen en is er sprake van onderdekking. Op die datum was de dekkingsgraad 101,1%. De onderdekking bedraagt ruim 9,7 miljoen. Het reservetekort bedraagt bijna 42 miljoen. De vereiste dekkingsgraad die volgens de regels van De Nederlandsche Bank is vastgesteld, is voor Metro Pensioenfonds 115,1%. De dekkingsgraad is gelijk aan de waarde van het vermogen gedeeld door de waarde van de pensioenverplichtingen. Door de daling van de marktrente namen de pensioenverplichtingen fors toe. Dit werd slechts ten dele gecompenseerd door een toename van het vermogen. Hierdoor verslechterde de dekkingsgraad. Metro Pensioenfonds heeft de ambitie om de pensioenen elk jaar te verhogen, maar doet dat alleen onder bepaalde voorwaarden. Allereerst moet de financiële positie van het pensioenfonds dat toelaten. Als dat zo is, bepaalt het bestuur van Metro Pensioenfonds uiteindelijk of er toeslag wordt gegeven, en zo ja met welk percentage. Het verkrijgen van toeslag is dus altijd voorwaardelijk en nooit een vanzelfsprekendheid. Ontwikkeling dekkingsgraad sinds ,1% 109,4% 108,2% 96,4% 136,7% Als de pensioenen wel kunnen worden verhoogd, dan gebeurt dat zoveel mogelijk in lijn met de loonen prijsinflatie. Voor de verhoging van opgebouwde pensioenen van medewerkers kijken we dan naar de loonstijging in de CAO voor de Groothandel in Levensmiddelen (die was 1,5% in mei 2011). Voor toeslag van de ingegane pensioenen van gepensioneerden en de pensioenen van oud-medewerkers kijken we naar de afgeleide consumentenprijsindex (CPI) voor alle huishoudens (2,33 % in 2011). Dekkingsgraad: wat is dat? De dekkingsgraad geeft de verhouding aan tussen het vermogen van een pensioenfonds en de pensioenen die een pensioenfonds nu en in de toekomst moet uitbetalen. Aan dekkingsgraad is dus af te lezen of een pensioenfonds nog aan zijn (toekomstige) verplichtingen kan voldoen. Als de dekkingsgraad bijvoorbeeld 118% is, dan staat tegenover elke 100 die een pensioenfonds moet uitbetalen aan gepensioneerden, 118 aan vermogen. Bij een dekkingsgraad van 100%, is er dus precies voldoende vermogen om aan de verplichtingen te voldoen. Echter, bij een dekkingsgraad van 105% of lager spreekt De Nederlandsche Bank van onderdekking. Een pensioenfonds moet dan een kortetermijnherstelplan bij DNB indienen en aangeven hoe ze weer boven die 105% uit denken te komen. 2

3 Herstelplan Uw pensioenfonds belegt met beleid Omdat de dekkingsgraad van Metro Pensioenfonds te laag was, hebben wij in 2008 een kortetermijnherstelplan moeten indienen bij De Nederlandsche Bank. Met dit herstelplan - dat loopt tot 31 december moet het pensioenfonds uit de situatie van onderdekking komen. Een pensioenfonds heeft de plicht om nu en in de toekomst pensioenen uit te keren. Daartoe bouwt een pensioenfonds vermogen op met de premies die werkgevers en deelnemers maandelijks aan het pensioenfonds betalen. Dat pensioenvermogen wordt echter in de loop van de jaren minder waard doordat prijzen van producten en diensten in het dagelijks leven stijgen (inflatie). Het pensioenfonds moet dus zorgen dat de pensioenen op de lange termijn in lijn met de inflatie meegroeien. Daarom belegt het pensioenfonds het vermogen. Zou het pensioenfonds dit niet doen, dan zouden de pensioenen onbetaalbaar worden. De Nederlandsche Bank beoordeelt elk jaar of het herstel van de vermogenspositie volgens verwachting verloopt. Als dat niet het geval is, wordt nagegaan of het herstelplan nog wel voldoet, of dat extra maatregelen nodig zijn. De extra maatregelen kunnen bestaan uit extra (eenmalige) premiebetaling door de werkgever of deelnemers en korten van pensioenen. Hoe verloopt het herstelplan? Nadat de dekkingsgraad vanaf 31 december 2010 drie kwartalen boven het minimum vereiste niveau bleef, daalde deze in het derde kwartaal van 2011 hier weer onder. Het herstel blijkt niet robuust genoeg te zijn geweest, waardoor het oorspronkelijke kortetermijnherstelplan weer van kracht werd. Vanaf augustus daalde de marktrente zodanig, dat gevreesd werd dat de pensioenen gekort zouden moeten worden. Hoewel Metro Pensioenfonds in onderdekking verkeert en achterloopt op het herstelplan, wordt er wel voldoende herstelkracht verwacht uit premie en overrendement om tijdig te herstellen. Extra maatregelen zijn daardoor op dit moment niet nodig. Beleggen brengt risico s met zich mee. Daarom belegt het pensioenfonds met beleid. Het pensioenfonds probeert met het beleggingsbeleid een zo hoog mogelijk rendement te halen tegen een zo laag mogelijk risico. Dit wordt bereikt door onder meer spreiding van het vermogen over verschillende beleggingscategorieën, zorgvuldige beheersing van de risico s, nadruk leggen op behoud van vermogen en stabiele groei boven kortetermijnwinsten, en afdekken van risicoposities met behulp van afgeleide beleggingsinstrumenten. Door de beleggingen te spreiden, beperkt het pensioenfonds het beleggingsrisico. Het pensioenfonds belegt het vermogen voor 55% in vastrentende waarden, 35% in aandelen en 10% in onroerend goed. Vastrentende waarden De vastrentende waardenportefeuille van Metro Pensioenfonds bestaat grotendeels uit fondsbeleggingen in een staatsobligatiefonds en een swapfonds bij Vanguard. De looptijd van de staatsobligaties is meer lees verder op de volgende pagina 3

4 vervolg Uw pensioenfonds belegt met beleid dan 20 jaar. De looptijd van de swaps ligt tussen de 30 en 40 jaar. Met de beleggingen probeert het pensioenfonds een opbrengst te halen die zo dicht mogelijk bij de benchmark ligt. Met de verschillende looptijden van de beleggingen wordt de duur van de verplichtingen zoveel mogelijk benaderd. Hiermee wordt het renterisico voor een groot deel afgedekt. Het renterisico is het risico dat door rentedaling de dekkingsgraad naar beneden gaat. Dit komt doordat de bezittingen minder hard toenemen dan de voorziening pensioenverplichtingen (VPV). Door met verschillende op de verplichtingen afgestemde looptijden te beleggen wordt het verschil kleiner. Het beleid is om 70% van het renterisico af te dekken. Hierdoor heeft het pensioenfonds minder last van rentedaling; daarentegen profiteert het ook minder van rentestijging. Het resultaat is een stabielere dekkingsgraad. Aandelen Beleggen in aandelen brengt schommelingen in waarden met zich mee. Als de beleggingen tegenvallen is dat snel voelbaar in de dekkingsgraad. Dat hebben veel pensioenfondsen de laatste jaren ondervonden. De aandelenbelegging van Metro Pensioenfonds bestaan uit participaties in één aandelenfonds: het Fidelity Select Global Equity Fund. De beleggingen worden wereldwijd gespreid over ontwikkelde markten. Door middel van licht actief beheer gebaseerd op fundamentele analyse en een gestructureerde portefeuilleconstructie proberen we de benchmark (MSCI World) te verslaan. Vastgoed De vastgoedbeleggingen bestaan uit niet-beursgenoteerd Nederlands vastgoed en worden beheerd door Altera Vastgoed. De portefeuille is belegd in kantoren, woningen, winkels en bedrijfsruimten. De doelstelling is in alle beschikbare sectoren voor 25% te beleggen. Beleggingsresultaat In het derde kwartaal van 2011 is de marktrente hard gedaald. Hierdoor zijn de vastrentende waarden in waarde gestegen. Dit verklaart het hoge rendement op de vastrentende-waardenportefeuille. De aandelen hebben het daarentegen slecht gedaan, net als het onroerend goed. Over de totale portefeuille bedraagt het rendement 6,1% in Echter, als gevolg van de rentedaling is de marktwaarde van de voorziening pensioenverplichtingen beduidend sterker toegenomen. In de tabel staan de behaalde rendementen voor de verschillende beleggingscategorieën. Rendementen 2011 Categorie Realisatie Benchmark Aandelen 5,1% 3,3% Vastrentende waarden 14,9% 15,7% Onroerend Goed 1,8% 4,0% Gehele portefeuille 6,1% 7,1% Wat is een benchmark? Een veelgehoord beleggingsbegrip is benchmark. Wat is dat en wat bedoelen we als we zeggen we proberen de benchmark te verslaan? Een benchmark is een objectieve maatstaf waarmee we onze beleggingsprestaties beoordelen. Zo kunnen we onze beleggingsprestaties vergelijken met een voorbeeld uit de markt. De benchmark voor onze aandelenbeleggingen is bijvoorbeeld MSCI World. Als we deze benchmark proberen te verslaan bedoelen we dat we beter willen presteren dan de MSCI World index. De underperformance van de vastrentende waarden komt vooral door de losse niet-liquide creditbeleggingen die nog in portefeuille zijn. De waarden hiervan zijn nauwelijks rentegevoelig, en ze zijn niet opgenomen in de benchmark. Voor aandelen en onroerend goed heeft het pensioenfonds beduidend onder de benchmark gescoord. 4

5 Ontvangen premies: Hoeveel geld ontving het pensioenfonds in 2011? Volgens de Pensioenwet moet de premie die een pensioenfonds ontvangt ten minste gelijk zijn aan de kostendekkende premie. Dat was in 2011 bij Metro Pensioenfonds het geval: het totale bedrag aan premies dat het pensioenfonds ontving was en de kostendekkende premie bedroeg Het meerdere wordt gebruikt voor herstel van de vermogenspositie. Belangrijke cijfers en aantallen 2011 Cijfers Vermogen Pensioenverplichtingen Ontvangen premies Beleggingsopbrengsten Uitgekeerde pensioenen bedragen x Aantallen Deelnemers (medewerkers) Gepensioneerde deelnemers Gewezen deelnemers ( slapers ) Totaal Communicatie UPO In 2011 heeft Metro Pensioenfonds aan de actieve en de gewezen deelnemers het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) gestuurd. Het UPO geeft u meer inzicht in uw opgebouwde pensioen. Sinds 2011 kunt u op bekijken hoeveel pensioen u in totaal hebt opgebouwd bij uw werkgever(s). Ook vindt u hier informatie over het AOW-pensioen van de overheid, en het nabestaandenpensioen. Deze website is een initiatief van de Sociale Verzekeringsbank en alle pensioenuitvoerders in Nederland. Inloggen doet u met uw DigiD. Metro pensioenwebsite en -planner Medewerkers kunnen met de pensioenplanner op ook een proefberekening maken van hun pensioen. Elke deelnemer heeft hiervoor een unieke login ontvangen. Op de website van Metro Pensioenfonds vindt u verder alle informatie over de pensioenregeling bij Metro. Toezichthouder De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op de informatieverstrekking van financiële instellingen. In 2011 hield de AFM een onderzoek onder pensioenfondsen over communicatie. Metro Pensioenfonds haalde hierin een score van 88%: precies het gemiddelde van alle pensioenfondsen. De AFM heeft nog enkele verbeterpunten geconstateerd over de informatieverstrekking aan onze deelnemers. DNB, de toezichthouder van het pensioenfonds, heeft de fondsdocumenten in 2011 getoetst aan wet- en regelgeving. Dit heeft geleid tot beperkte aanpassingen van statuten, pensioenreglementen en actuariële en bedrijfstechnische nota. 5

6 Deskundigheid pensioenfondsbestuur Vooruitblik op 2012 Het bestuur van Metro Pensioenfonds bewaakt de deskundigheid van zijn leden door hen minimaal eenmaal per drie jaar te evalueren. Het bestuur heeft in 2011 twee dagen training gevolgd, samen met het verantwoordingsorgaan en de audit-commissie. Behandelde onderwerpen waren onder meer bestuursmodellen, wet- en regelgeving, financieel technische en actuariële aspecten en administratieve en organisatorische aspecten. Ook heeft het pensioenfonds een extern deskundige in het bestuur benoemd, wat de deskundigheid van het bestuur ten goede komt. Meer lezen? Dit verkorte jaarverslag bevat een samenvatting van de hoofdpunten uit het jaarverslag. De volledige tekst van het jaarverslag 2011 kunt u downloaden van de website van het pensioenfonds: Ingangsdatum AOW wijzigt Op 1 april 2012 is de ingangsdatum van de AOW gewijzigd. Iedereen die voor die datum 65 jaar wordt, ontvangt AOW vanaf de eerste van de maand waarin de 65-ste verjaardag valt. Voor degenen die na 1 april 65 jaar wordt gaat de AOW pas op de verjaardag in. Deelnemers die al voor hun 65ste met pensioen zijn gegaan, zullen daardoor maximaal een maand een lager inkomen hebben omdat het tijdelijk ouderdomspensioen op de eerste van de maand stopt. Als de deelnemer dan bijvoorbeeld op de 24ste van de maand jarig is, kan deze regeling dus ongunstig uitpakken. Voor medewerkers die niet vervroegd met pensioen gaan bestaat de mogelijkheid om tot de dag van de 65ste-verjaardag door te werken. Crisisplan Nieuwe regelgeving verplicht pensioenfondsen om uiterlijk 1 mei 2012 een financieel crisisplan te hebben vastgesteld. In het plan is vastgelegd hoe het bestuur denkt te gaan handelen als het pensioenfonds niet tijdig kan herstellen uit een situatie van dekkingstekort. Het bestuur van Metro Pensioenfonds heeft dit crisisplan inmiddels vastgesteld. Inzicht in kosten De Autoriteit Financiële Markten (AFM) verwacht van pensioenfondsen dat zij deelnemers meer inzicht gaan geven in de uitvoeringskosten die het fonds maakt. Ook Metro Pensioenfonds wil graag open zijn over de kosten en deelnemers hierover informeren. De werkgever brengt geen kosten in rekening bij het pensioenfonds. De kosten van administratie, advies, controle en vermogensbeheer staan vermeld in het (volledige) jaarverslag in de staat van baten en lasten. In de toelichting erop worden deze uitgesplitst. Aangezien het beschikbaar krijgen van de benodigde gegevens behoorlijke inspanningen vraagt, is het nog niet mogelijk om niet-zichtbare vermogensbeheerkosten, die rechtstreeks ten laste van het beleggingsrendement worden gebracht, en transactiekosten inzichtelijk te maken. Metro Pensioenfonds zal in gesprek gaan met de vermogensbeheerders om ook deze kosten inzichtelijk te maken. 6