Notitie dierenwelzijn. Gemeente Zeist

Transcriptie

1 Notitie dierenwelzijn Gemeente Zeist

2 Inhoudsopgave Bijlagen 1. Inleiding a. Aanleiding b. Doel c. Leeswijzer 2. Wet- en regelgeving a. Gezondheids- en welzijnswet voor dieren b. Flora- en faunawet c. Wet op de Dierproeven d. Natuurbeschermingswet 1998 e. Algemene plaatselijke verordening Zeist Gezelschapsdieren a. Hondenbeleid b. Hobbydieren c. Zwerfdieren d. Kinderboerderij e. Hertenkamp en maneschapen 4. Gebruik van dieren voor vermaak a. De onmogelijkheid van het stellen van regels aan dierenwelzijn bij evenementen b. Evenementen met dieren in Zeist 5. Dieren in Nood a. Vervoer van zieke en gewonde dieren b. Zorg voor zieke en gewonde dieren c. Dieren en rampen 6. Wilde dieren a. Overstekende dieren b. Ecologisch bermbeleid c. Plaagdieren 7. Financiën 8. Verbeterpunten verzameld a. Gezelschapsdieren b. Gebruik van dieren voor vermaak c. Dieren in nood 2

3 1. Inleiding a. Aanleiding Dierenwelzijn is in de afgelopen jaren steeds meer in de belangstelling komen te staan. De Partij voor de Dieren heeft een plek in de Tweede Kamer verworven, er is diverse wet- en regelgeving vastgesteld ter bescherming van de dieren en in de loop van dit jaar zullen speciale animal cops aan de slag gaan ter invulling van nieuw kabinetsbeleid. Dierenwelzijn is echter niet alleen een zaak van de landelijke overheid. Ook gemeenten hebben de mogelijkheid en deels de plicht om op lokaal niveau bepaalde zaken ten aanzien van dierenwelzijn te regelen. In de gemeente Zeist is tot op heden geen dierenwelzijnsbeleid vastgesteld. Al enkele jaren bestaat de wens om dit wel te doen. Enerzijds bestuurlijk om aan te geven hoe de gemeente Zeist ten aanzien van dit onderwerp staat. Wat hebben we geregeld? Welke opgaven liggen er? En binnen welke kaders geven we dit beleid vorm? Anderzijds vanuit externe partijen, die behoefte hebben aan duidelijkheid over de rol en de verantwoordelijkheden die de gemeente voor zichzelf ziet met betrekking tot dit onderwerp. In deze notitie wordt aan die wens tegemoet gekomen en wordt inzichtelijk gemaakt hoe de dingen nu geregeld zijn en welke verbeterpunten bestaan om het dierenwelzijn in Zeist (nog) beter te borgen. Om een goed beeld te krijgen van de zaken die spelen aangaande dierenwelzijn in de gemeente, is met diverse partijen gesproken tijdens de totstandkoming van deze notitie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Stichting Dierenambulance Utrecht, Stichting Dierentehuis Zeist en omgeving en de plaatselijke afdeling van de Dierenbescherming. De inbreng van deze partijen is heel waardevol geweest bij het opstellen van deze notitie. Een overzicht van alle partijen en personen die hun medewerking hebben verleend, is te vinden in de eerste bijlage. b. Doel Het doel van deze notitie is drieledig: * Inzichtelijk maken wat er geregeld is met betrekking tot dierenwelzijn in Zeist; * Een aantal voorstellen doen om dierenwelzijn in onze gemeente (nog) beter te borgen; * Duidelijkheid scheppen over de rol en verantwoordelijkheden die de gemeente voor zichzelf ziet ten aanzien van dierenwelzijn. c. Leeswijzer Deze notitie start met een beknopt overzicht van wet- en regelgeving die met dierenwelzijn te maken heeft, het juridisch kader. Vervolgens komt in hoofdstuk 3 aan bod wat er met betrekking tot gezelschapsdieren geregeld is in Zeist. In hoofdstuk 4 wordt stilgestaan bij het gebruik van dieren voor vermaak en hoe de gemeente dit kan reguleren. Aandacht voor dieren in nood, is er in hoofdstuk 5. Hoofdstuk 6 gaat vervolgens in op zaken die voor wilde dieren geregeld zijn. In hoofdstuk 7 wordt een financieel overzicht geboden en tot slot worden in hoofdstuk 8 nog eens de verbeterpunten op een rij gezet. 3

4 2. Wet- en regelgeving In dit hoofdstuk wordt allereerst een (beknopt) overzicht gegeven van relevante wet- en regelgeving betreffende dierenwelzijn. Kennis van deze wet- en regelgeving is van belang om te bepalen wat de rol van de gemeente met betrekking tot dierenwelzijn mag/kan zijn. a. Gezondheids- en welzijnswet voor dieren De Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (GWWD) werd in 1992 aangenomen. Deze wet beschermt de gezondheid en het welzijn van dieren die gehouden worden (gezelschapsdieren, hobbydieren en productiedieren). De GWWD is een kaderwet, dat wil zeggen dat de wet een raamwerk vormt dat nader ingevuld wordt middels Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB) of ministeriele regelingen. De GWWD geeft algemene regels die voor alle dieren gelden, onder meer dat het verboden is om: een dier onnodig pijn of letsel te veroorzaken, of zijn gezondheid of welzijn aan te tasten; een dier verzorging te onthouden; ingrepen te plegen bij dieren (tenzij anders in de wet staat); dieren als prijs, beloning of gift uit te reiken. Daarnaast worden er specifieke regels gesteld ten aanzien van bijvoorbeeld de huisvesting van dieren, het slachten van dieren en het vervoeren van dieren. De GWWD draagt enkele taken specifiek op aan de gemeente (de burgemeester). Dit betreft taken in het kader van de preventie en bestrijding van besmettelijke dierziekten en maatregelen bij agressieve dieren. In december 2009 heeft de Tweede Kamer het nieuwe wetsvoorstel Wet Dieren aangenomen. Met deze wet wordt bestaande wetgeving gebundeld, vereenvoudigd, vernieuwd en verbeterd. Op onderdelen wordt de GWWD aangepast. De Eerste Kamer heeft de wet in juli van dit jaar aangenomen. Verwachting is dat de Wet Dieren per 1 januari 2013 in werking zal treden. b. Flora- en faunawet De flora- en faunawet trad in 2002 in werking. Deze wet beschermt in het wild voorkomende dier- en plantensoorten. Uitgangspunt is (zoals de wet dat omschrijft) een gunstige staat van instandhouding van plant- en diersoorten. Voor een flink aantal soorten is verstoring verboden. De flora- en faunawet is net als de GWWD een kaderwet. Zaken die onder meer via deze wet geregeld worden zijn jacht, beheer, schadebestrijding, handel in dieren en planten en het bezit van bedreigde dieren en planten. Aan de wet zijn lijsten verbonden van bedreigde soorten: de Rode Lijstsoorten. Deze zijn zeldzaam. In het tweede artikel van deze wet is de zorgplicht opgenomen die een ieder heeft voor in het wild levende dieren en planten. Deze zorgplicht is relevant voor de gemeente wanneer zij bijvoorbeeld gewonde wilde dieren op haar grondgebied aantreft of 4

5 wanneer zij (beschermde) wilde dieren wil bestrijden omdat zij overlast veroorzaken. Handelen van de gemeente dient binnen de regels zoals gesteld in de flora- en faunawet te gebeuren. Bij initiatieven, die gevolgen zouden kunnen hebben voor in het wild levende planten en dieren, dient door de initiatiefnemer een onderzoek te worden gedaan om na te gaan of die gevolgen ook daadwerkelijk optreden en in welke vorm. Wanneer dit zo is, dient bij het Ministerie van EL&I ontheffing te worden aangevraagd. Het nemen van compenserende maatregelen wordt in die gevallen meestal als verplichting gekoppeld aan de ontheffing. c. Wet op de dierproeven De Wet op de dierproeven (WOD) regelt dat dierproeven in principe verboden zijn, tenzij de uitvoerder hiervoor een vergunning heeft gekregen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In de WOD en in het Dierproevenbesluiten (Db) staat precies omschreven voor welke doelen dierproeven mogen worden uitgevoerd en aan welke voorwaarden moet worden voldaan. d. Natuurbeschermingswet 1998 In 2005 is de gewijzigde Natuurbeschermingswet 1998 in werking getreden. Deze wet regelt de bescherming van gebieden die als beschermd natuurgebied zijn aangewezen. Het gaat om 3 soorten gebieden: beschermde natuurmonumenten, gebieden die de minister aanwijst en Natura 2000 gebieden. In de beschermde gebieden geldt een vergunningsplicht voor het ontplooien van activiteiten. Deze worden alleen toegestaan indien ze het natuurgebied geen schade berokkenen. De bescherming van de natuurgebieden zorgt tevens voor bescherming van de leefomgeving van de dieren die er voorkomen. De natuur wordt tevens beschermd door de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De EHS is een samenhangend netwerk van belangrijke natuurgebieden in Nederland. Nieuwe functies in deze gebieden zijn alleen toegestaan als ze niet schadelijk zijn voor de natuur. De provincie Utrecht is toetsend orgaan op dit punt. Het grondgebied van de gemeente Zeist is voor een deel beschermde natuur. Delen van het grondgebied behoren namelijk tot de EHS. Er zijn plannen om het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug uit te breiden. Uitbreiding van het Nationaal Park heeft niet tot gevolg dat de natuur extra beschermd wordt. Zeist kent geen Natura 2000 gebieden. e. Algemene plaatselijke verordening Zeist 2011 In de Algemene plaatselijke verordening (APV) van Zeist zijn enkele bepalingen opgenomen die betrekking hebben op dieren. Deze bepalingen regelen het volgende: De verplichting om honden aan te lijnen op de weg binnen de bebouwde kom Een verbod op het toelaten van honden op een kinderspeelplaats, zandbak of speelweide Regels ten aanzien van verontreiniging door honden Regels ten aanzien van gevaarlijke honden Het houden van hinderlijke of schadelijke dieren Voorkomen dat vee los op de weg loopt Regels ten aanzien van het houden van bijen 5

6 3. Gezelschapsdieren Onder gezelschapsdieren wordt in deze notitie verstaan: dieren die uit liefhebberij in of bij huis gehouden worden. Het betreft huisdieren, zoals katten, honden en konijnen, maar ook hobbymatig gehouden dieren, zoals schapen, geiten en paarden. In dit hoofdstuk wordt allereerst het beleid behandeld dat de gemeente Zeist voert ten aanzien van honden. Vervolgens komen respectievelijk het beleid ten aanzien van hobbydieren, zwerfdieren en dieren in kinderboerderijen aan bod. a. Hondenbeleid In de gemeente Zeist worden ruim 3700 honden gehouden als huisdier. Hondenbezitters zijn hierbij aan bepaalde regels gebonden, welke zijn vastgelegd in de hondenbeleidsfolder van de gemeente. Deze regels dienen zowel de inwoners van Zeist (voorkomen van overlast) als het welzijn van de honden (aanbod speciale uitlaatplekken). Iedere hondeneigenaar ontvangt de folder als hij de eerste keer hondenbelasting betaalt. De folder is ook via de gemeentewebsite te raadplegen. De belangrijkste zaken die zijn geregeld: In heel de gemeente dienen honden in het openbaar aangelijnd te zijn, met uitzondering van speciaal aangewezen losloopgebieden. Honden zijn niet welkom op kinderspeelplaatsen. De eigenaar of houder van de hond is verantwoordelijk voor het opruimen van diens uitwerpselen. De gemeente verstrekt hiertoe speciale zakjes, verkrijgbaar bij de publieksbalie. Een aantal gebieden in de gemeente zijn speciaal aangewezen als losloopgebied, eveneens zijn er gebieden als hondenuitlaatstrook aangewezen. Per wijk zijn kaartjes gemaakt waarop deze gebieden worden aangegeven, deze worden met de folder verstrekt. Iedere hondenbezitter betaalt hondenbelasting. De opbrengsten van de hondenbelasting komen terecht in de algemene middelen van de gemeente Zeist en worden onder meer aangewend om de voorzieningen voor honden te bekostigen. De opbrengsten bedroegen over de afgelopen 3 jaar gemiddeld Deze regels zijn gebaseerd op de Algemene Plaatselijke Verordening van Zeist, artikelen 2:57, 2:58, 2:59 APV Verbeterpunt * De communicatie over ons hondenbeleid wordt actief opgepakt. Het hondenbeleid wordt op een aansprekende manier onder de aandacht van alle hondenbezitters gebracht. De informatie op de gemeentewebsite over hondenbeleid wordt op een beter vindbare plek gezet. * Binnen de organisatie wordt belegd wie verantwoordelijk is voor het up to date houden van de hondenbeleidsfolder. b. Hobbydieren Onder meer schapen, geiten en paarden worden vaak als hobbydier gehouden. Dat wil zeggen dat mensen ze zonder commercieel oogmerk in een beperkt aantal houden. 6

7 Deze dieren worden meestal gehouden op gronden die de bestemming agrarisch gebied hebben, zonder bouwblok. De dieren hebben echter een plek nodig waar ze kunnen schuilen tegen regen en kou (een schuilstal), dit bevordert hun welzijn. De gemeente bepaalt of en onder welke voorwaarden ze de bouw van schuilstallen toestaat. De gemeente Zeist heeft geen beleidsregels vastgesteld specifiek gericht op het beoordelen van een aanvraag tot het bouwen van een schuilstal. Een aanvraag hiertoe wordt volgens de normale procedure behandeld. Het is bij team vergunningen niet bekend dat de eigenaren van hobbydieren hierdoor gehinderd worden in het bieden van bescherming aan hun dieren. Verbeterpunt * De gemeente biedt op de gemeentewebsite informatie aan over het diervriendelijk houden van (hobby)dieren en verwijst door naar andere, deskundige organisaties op dit gebied. * De gemeente stelt diervriendelijke beleidsregels vast ten aanzien van het verlenen van vergunningen voor schuilstallen voor hobbydieren, zodat eenduidige richtlijnen gehanteerd kunnen worden. c. Zwerfdieren Helaas komt het voor dat dieren weglopen of aan hun lot worden overgelaten, dieren gaan dan zwerven. Wanneer een dier gevonden wordt, waarvan redelijkerwijs kan worden vermoed dat hij een eigenaar heeft (gehad), dan valt het dier onder verantwoordelijkheid van de burgemeester, zoals vastgelegd in boek 5, art. 8 lid 3 van het Burgerlijk Wetboek. De burgemeester (lees de gemeente) is verplicht om het gevonden dier minimaal twee weken te bewaren en te verzorgen. In de tussentijd kan de eigenaar van het dier zich melden. De gemeente Zeist laat deze taak voor wat betreft honden en katten uitvoeren door dierentehuis Zeist en omgeving. Het dierentehuis verzorgt de opvang van honden en katten gedurende twee weken en ontvangt hiervoor een vergoeding van per jaar. Bij dit bedrag zijn ook instandhoudingskosten inbegrepen. De kosten voor opvang en verzorging bestaan uit kosten voor huisvesting, voer, kattengrit, onderzoek dierenarts, ontwormen, ontvlooien, ontmijten etc. In de praktijk worden dieren vaak (veel) langer dan twee weken opgevangen, tot ze weer geplaatst worden. Het dierentehuis draagt de kosten hiervoor zelf, maar zou graag een tegemoetkoming in de kosten hiervoor van de gemeente ontvangen. Per jaar worden gemiddeld zo n 9 honden en 100 katten uit Zeist opgevangen. In 2010 betrof het 11 honden en 106 katten Voor de honden die in het dierentehuis worden opgevangen hoeft geen hondenbelasting betaald te worden. Het dierentehuis Zeist e.o. wordt erkend door de Dierenbescherming. Dat wil zeggen dat ze voldoet aan de wettelijk gestelde eisen en daarnaast aan aanvullende (welzijns)eisen die de Dierenbescherming stelt. Regelmatig wordt gecontroleerd of het dierentehuis nog steeds aan de normen voldoet. De opvang van andere dieren dan honden en katten gebeurt door diverse partijen. Hierover heeft de gemeente geen afspraken gemaakt, terwijl ze wel verantwoordelijk is 7

8 voor die zwerfdieren waarvan vermoed wordt dat ze een eigenaar hebben (gehad). Denk bijvoorbeeld aan konijnen, parkieten, cavia s en vee. Deze dieren worden nu opgevangen door vrijwilligers van de Dierenbescherming Zeist en omstreken. In 2010 werden 34 dieren uit Zeist opgevangen. De gemeente heeft geen afspraken met de Dierenbescherming gemaakt over vergoeding voor dit werk. Dit zou wel moeten gebeuren aangezien de opvang van zwerfdieren gedurende minimaal 2 weken een wettelijke gemeentelijke taak is. Op de gemeentelijke website wordt beschreven wat eigenaren van huisdieren kunnen doen wanneer zij hun huisdier kwijt zijn. Dezelfde informatie wordt verstrekt in de gemeentegids. Verbeterpunt * De gemeente onderzoekt de wenselijkheid/mogelijkheid om in plaats van 2 weken, 3 weken de kosten voor de opvang van zwerfhonden en katten te vergoeden, voor die dieren die langer dan 2 weken in het dierentehuis verblijven. * De gemeente maakt afspraken met de Dierenbescherming Zeist en omstreken over het verstrekken van een vergoeding voor de opvang van zwerfdieren waarvan vermoed wordt dat ze een eigenaar hebben (gehad), anders dan honden en katten, gedurende twee weken. d. Kinderboerderij De Zeister kinderboerderij De Brink vervult een belangrijke educatieve en maatschappelijke functie voor de ongeveer bezoekers die ze jaarlijks ontvangt. Op de website wordt de doelstelling als volgt omschreven: De Brink heeft als doel om het publiek - en met name de jeugd van 4 tot 15 jaar - op een plezierige wijze in contact te brengen met het boeren- en buitenleven. Kinderen kunnen hier leren omgaan met dieren, waarbij het uitgangspunt is dat zij leren op een respectvolle manier om te gaan met alles wat leeft. Dit wordt gerealiseerd door het geven van voorlichting, educatie en informatie. Ook worden er lessen gegeven aan scholen en kunnen kinderen meewerken op de boerderij. Daarnaast is gebleken dat de kinderboerderij een belangrijke functie heeft als ontmoetingsplaats voor de bevolking van Zeist. Jong en oud ontmoeten elkaar in wat wordt genoemd "de achtertuin van Zeist". Een tweede doelstelling van de kinderboerderij is om een bijdrage te leveren aan het behoud van zeldzame Nederlandse huisdierrassen. Daarnaast heeft de kinderboerderij een belangrijke maatschappelijke functie. Niet alleen als ontmoetingsplaats, maar ook als plek om stage te lopen. In 2010 bood de kinderboerderij plek aan in totaal 46 stagiaires. De kinderboerderij biedt ook een stukje dagbesteding voor een tiental cliënten van Reinaerde. Kinderboerderij de Brink heeft, als één van de eerste kinderboerderijen in Nederland, in 2006 het certificaat erkende kinderboerderij gehaald. Dit geeft aan dat zij voldoet aan wettelijke eisen op het gebied van arbeidsomstandigheden, hygiëne en dierenwelzijn. Daarnaast heeft de kinderboerderij het keurmerk zoönose -verantwoord bedrijf gehaald. 8

9 Dat wil zeggen dat de kinderboerderij voldoet aan de eisen die gesteld worden om te voorkomen dat ziekten van dier op mens kunnen overgaan. De gemeente subsidieert de kinderboerderij met een jaarlijkse bijdrage van ongeveer , daarvan vloeit terug in de vorm van huur voor het gebouw. Het grootste deel van de lasten van de kinderboerderij wordt gevormd door personeelskosten. Voor de ontvangen subsidie wordt ieder jaar verantwoording afgelegd, daarnaast is middels een uitvoeringsovereenkomst afgesproken dat de kinderboerderij zich inspant/ blijft inspannen om te voldoen aan de wet- en regelgeving die voor haar geldt. e. Hertenkamp en maneschapen In de gemeente Zeist worden op een aantal plaatsen dieren gehouden, waarvoor de gemeente zorgt. Het gaat om de herten in het hertenkamp aan de Woudenbergseweg, de maneschapen aan de Jagersingel en diverse eenden en ganzen op landgoed Hoog Beek en Royen. Voor de zorg voor deze dieren is een medewerker dierverzorging in dienst, ondergebracht bij de afdeling Vastgoed - Begraafplaats. Deze medewerker zorgt ervoor dat de dieren gevoerd worden en schakelt, indien medische zorg nodig is, een dierenarts in. Bij het hertenkamp en de maneschapen zijn tevens borden geplaatst met daarop een telefoonnummer voor calamiteiten. Op die manier weet het publiek wat te doen wanneer er iets met de dieren aan de hand is. 9

10 4. Gebruik van dieren voor vermaak Dieren kunnen op allerlei wijze voor vermaak gebruikt worden. Denk hierbij aan het gebruik van dieren in circusvoorstellingen, bij winkelopeningen of in een levende kerststal. Vanuit de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (GWWD) worden beperkingen gesteld aan het gebruik van dieren tijdens evenementen en wedstrijden. Zo mag aan dieren geen onnodig letsel worden toegebracht en mogen dieren niet als prijs worden uitgereikt. De GWWD laat echter wel ruimte om evenementen met dieren te organiseren. In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van Zeist is vastgelegd dat een evenement alleen mag worden georganiseerd, indien de burgemeester hiertoe een vergunning heeft verleend, tenzij het een klein evenement betreft. Voor (grotere) evenementen met dieren dient de gemeente dus een vergunning te verlenen. Artikel 2:25 in de APV luidt als volgt: 1. Het is verboden zonder vergunning van de burgemeester een evenement te organiseren. 2. Geen vergunning is vereist voor een klein evenement, indien: a. het aantal aanwezigen niet meer bedraagt dan 100 personen; b. het evenement tussen 9.30 en uur plaats vindt; c. geen muziek ten gehore wordt gebracht voor uur of na uur; d. het evenement niet plaatsvindt op de rijbaan, (brom)fietspad of parkeerplaats of anderszins een belemmering vormt voor het verkeer en de hulpdiensten; e. slechts kleine objecten worden geplaatst met een oppervlakte van minder dan 10 m2 per object; f. er een organisator is; g. de organisator binnen 15 werkdagen voorafgaand aan het evenement daarvan melding heeft gedaan aan de burgemeester; h. er geen sprake is van een wegafzetting. 3. De burgemeester kan binnen 10 dagen na ontvangst van de melding besluiten het organiseren van een evenement als bedoeld in het tweede lid te verbieden, indien daardoor de openbare orde, de openbare veiligheid, de volksgezondheid of het milieu in gevaar komt. 4. Het verbod van het eerste lid geldt niet voor een wedstrijd op of aan de weg, voor zover in het geregelde onderwerp wordt voorzien door artikel 10 juncto 148, van de Wegenverkeerswet a. De onmogelijkheid van het stellen van regels aan dierenwelzijn bij evenementen Over de vraag of de gemeente regulerend op mag treden ten aanzien van dierenwelzijn bij evenementen is in de afgelopen jaren veel discussie gevoerd. Twistpunt was of het juridisch wel of niet toegestaan is om als gemeente aanvullende regels te stellen met betrekking tot dierenwelzijn. Dit onderwerp is immers al landelijk geregeld via de GWWD. Diverse gemeenten hebben geprobeerd om het gebruik van dieren bij evenementen te limiteren dan wel tegen te gaan door de toetsingsgrond dierenwelzijn op te nemen in het artikel over evenementen in hun Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Zij meenden hiertoe bevoegd te zijn, omdat de regering nog geen gebruik had gemaakt van de mogelijkheid om nadere regels te stellen ten aanzien van het tonen van dieren voor recreatieve, sportieve of opvoedkundige doeleinden, vastgelegd in art. 65 GWWD. De lagere regelgeving van de gemeenten (APV) zou dan ook niet in strijd zijn met de hogere regelgeving (GWWD) was hun redenering. De uitspraak van de rechtbank in Groningen uit 2008 in de zaak gemeente Winschoten Circus Herman Renz, maakt echter duidelijk dat deze redenering niet opgaat. De 10

11 rechtbank stelt dat de GWWD het dierenwelzijn volledig regelt en dat in een APV geen extra regels mogen worden opgenomen over dierenwelzijn. De juistheid van deze uitspraak is in 2009 bevestigd in hoger beroep door de Raad van State. 1 Deze jurisprudentie laat de gemeente Zeist dan ook geen ruimte om zelf regels te stellen ten aanzien van dierenwelzijn bij evenementen. b. Evenementen met dieren in Zeist Momenteel worden jaarlijks enkele evenementen met dieren georganiseerd in de gemeente Zeist. Overigens wordt hiernaar bij de vergunningverlening niet expliciet gevraagd. Het is afhankelijk van de informatie die in de aanvraag verstrekt wordt, of de gemeente op de hoogte is van het gebruik van dieren. Tot de grotere evenementen met dieren behoren de circussen die meestal tweemaal per jaar enkele dagen in onze gemeente verblijven. Op het moment dat dieren tijdens een evenement dusdanig slecht behandeld worden, dat er sprake is van mishandeling, kan de politie ingrijpen. In dat geval is er sprake van strijdig handelen met art. 36 GWWD (strafbaarstelling dierenmishandeling), waaraan sancties verbonden zijn. Verbeterpunt * Indien positief besloten wordt op het verlenen van een vergunning voor een evenement met dieren, wordt in de beschikking gewezen op het belang dat de gemeente hecht aan een goede en respectvolle omgang met dieren

12 5. Dieren in nood Dieren zijn vaak afhankelijk van mensen wanneer zij in nood komen. Bijvoorbeeld wanneer een dier aangereden is, of wanneer zich een grote brand voordoet waarbij niet alleen mensen, maar ook dieren gevaar lopen. In dit hoofdstuk wordt beschreven wat er voor dieren in nood in de gemeente Zeist geregeld is. a. Vervoer van zieke en gewonde dieren De gemeente Zeist heeft in 1997 een overeenkomst gesloten met Stichting Dierenambulance Utrecht voor het vervoer van zieke, gewonde en dode dieren. Hiertoe is besloten omdat deze taak voortvloeit uit de wettelijke taak om voor zwerfdieren te zorgen en de algemene zorgplicht voor in het wild levende dieren. De belangrijkste taken van de dierenambulance zijn: Het vervoer van zwerfhonden en katten Het vervoer van zieke, gewonde en dode watervogels Het vervoer van valwild (wilde herten, reeën en zwijnen) Het vervoer van kleinvee (op verzoek gemeente) Het vervoer van gewonde en gevonden roofdieren Het uitvoeren van vangacties van (ver)wilderde katten De Stichting Dierenambulance Utrecht ontvangt voor deze werkzaamheden een jaarlijkse vergoeding van ongeveer , afhankelijk van het aantal vervoerde dieren. In 2010 werden er in totaal 293 dieren vervoerd. De gemeente verleent aan de dierenambulance een aantal ontheffingen, zodat alle plekken in de gemeente goed bereikbaar zijn. De dierenambulance onderhoudt goede contacten met het dierentehuis Zeist en omgeving en met de afdeling van de Dierenbescherming in Zeist. Indien er signalen zijn dat er op grotere schaal een probleemsituatie bestaat, dan wordt dit aan de gemeente doorgegeven. Een voorbeeld van zo n signaal was de verslechtering van het onderhoud aan bepaalde watergangen enkele jaren geleden, waardoor zieke watervogels moeilijk bereikt konden worden. Indien de dierenambulance dode dieren aantreft, worden deze naar het kadaverdepot aan de Jagersingel gebracht. Verbeterpunt * De overeenkomst met Stichting Dierenambulance Utrecht wordt geactualiseerd, aangezien de huidige versie uit 1997 stamt en verouderd is. b. De zorg voor zieke en gewonde inheemse dieren Zeer regelmatig worden er zieke of gewonde inheemse dieren aangetroffen, bijvoorbeeld egels of stadsvogels. Wanneer burgers een dergelijk dier vinden schakelen zij vaak de dierenambulance of Dierenbescherming in. Deze partijen zetten zich in om de dieren te vervoeren, te verzorgen en zo nodig op te vangen. Op basis van art. 36 van de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren is een ieder ook verplicht om 12

13 hulpbehoevende dieren de benodigde zorg te bieden. Daarnaast geldt een algemene zorgplicht voor dieren vanuit art. 2 van de Flora- en Faunawet. De vraag is echter wie de kosten moet dragen voor vervoer en verzorging van zieke of gewonde inheemse dieren. Op dit moment zijn dat de dierenambulance en de Dierenbescherming en eventuele andere partijen, als Stichting Vogelopvang Utrecht en de Egelbescherming (opvang) in Naarden, zelf. Als gemeente kan je overwegen om een bijdrage te leveren aan deze kosten, vanuit de algemene zorgplicht die voor inheemse dieren bestaat. Op dit moment hebben we daar als gemeente geen standpunt over ingenomen. Verbeterpunt * De gemeente gaat een standpunt bepalen over het (mee)betalen aan de kosten voor vervoer, verzorging en opvang van zieke of gewonde inheemse dieren die op gemeentelijk grondgebied zijn aangetroffen. c. Dieren en rampen Iedere gemeente is verplicht om een rampenplan op te stellen. Dit plan bevat een inventarisatie van de risico s die binnen de gemeente redelijkerwijs voor kunnen komen. Daarnaast moet iedere gemeente een rampenbeheersingsplan opstellen, waarin wordt vastgelegd welke maatregelen worden genomen indien zich een ramp voordoet en wat de inzet van politie, brandweer en ambulancedienst daarbij is. De gemeente Zeist heeft de opvang en verzorging van mensen en dieren in geval van een ramp geregeld. In draaiboek 19, opvang en verzorging, deel 4 wordt beschreven op welke organisaties in Zeist en omgeving een beroep kan worden gedaan in het geval er dieren moeten worden opgevangen. Huisdieren worden gescheiden van hun baasjes opgevangen. Alvorens zij naar een ander opvangadres worden gebracht, worden zij geregistreerd. 13

14 6. Wilde dieren Op het grondgebied van de gemeente Zeist leven verschillende diersoorten. Ten aanzien van deze dieren kan de gemeente beschermend optreden, maar soms is het nodig om overlast tegen te gaan en om die reden dieren te bestrijden. In dit hoofdstuk worden een aantal issues met betrekking tot in het wild levende dieren in Zeist uitgewerkt. a. Overstekende dieren Dieren kunnen hinder ondervinden van wegen en het verkeer. Voor een deel wordt hier binnen onze gemeente al rekening mee gehouden. Zo zijn er in de afgelopen jaren diverse ecoducten aangelegd op grondgebied van Zeist, vaak binnen het kader van bredere programma s zoals Hart van de Heuvelrug. Deze ecoducten zorgen ervoor dat natuurgebieden met elkaar verbonden worden, waardoor het leefgebied van dieren als dassen, vossen en reeën aaneengesloten blijft. Op bepaalde plekken in Zeist komen amfibieën (padden, kikkers en salamanders) in gevaar, wanneer zij de weg oversteken tijdens de trek. Verschillende vrijwilligers van Natuurlijk Zeist West en de IVN paddenwerkgroep zetten zich ieder jaar in om deze beestjes veilig de weg over te helpen. De gemeente bekijkt bij de aanleg of aanpassing van de infrastructuur per project of er aanleiding bestaat om voorzieningen voor (bepaalde) dieren te treffen. Dit is niet altijd eenvoudig omdat verschillende diersoorten, om verschillende soorten oplossingen vragen, waarmee uiteenlopende budgetten zijn gemoeid. De Werkgroep Faunapassages (een samenwerkingsverband van diverse Zeister natuur- en milieuorganisaties) draagt voor dit soort projecten vaak veel informatie en ideeën aan. Per project wordt besloten of specifieke maatregelen voor dieren wenselijk en haalbaar zijn. Recent is bijvoorbeeld besloten om bij de aanleg van fietsstroken langs de Breullaan rekening te houden met de paddentrek. Binnen de gemeente is een budget van beschikbaar ten behoeve van ecologische verbindingen, naast eventuele projectbudgetten. b. Ecologisch bermbeleid De bermen in Zeist worden één a twee keer per seizoen gemaaid, afhankelijk van hoe hard het gras/ het groen groeit. Bij het onderhoud van een aantal bermen wordt ecologisch beheer toegepast. Dit wil zeggen dat rekening wordt gehouden met zaadvorming van de bloemen en planten. Het gras kan op deze bermen zeer hoog groeien. Alleen als het voor de verkeersveiligheid nodig is, worden delen van deze stroken wel gemaaid, zodat er voldoende zicht is. Door ecologisch beheer van de bermen kunnen allerlei planten en diersoorten in stand blijven. Zo groeit in Zeist bijvoorbeeld de wespenorchis, een wilde plant uit de orchideeënfamilie. Maaisel wordt bij deze stroken niet direct na het maaien opgeruimd, maar blijft ongeveer een week liggen. Bij het drogen van het maaisel komen bloemen- en plantenzaden vrij, die op de grond vallen en kunnen gaan kiemen. Door een dergelijk bermbeleid te voeren blijft niet alleen een diversiteit aan bijzondere planten en kruiden in stand, maar wordt ook het gebied beschermd waarin en waarlangs dieren (zoals insecten, amfibieën, knaagdieren en vogels) voedsel, broedgelegenheid, beschutting en/of een veilige passage kunnen vinden. 14

15 c. Plaagdieren De aanwezigheid van diverse diersoorten in de woonomgeving wordt actief bestreden indien zij schade toebrengen. Het gaat dan om muizen en ratten, insecten als wespen en kakkerlakken, maar ook om kleine zoogdieren als steenmarters en konijnen. Wanneer inwoners van Zeist hinder ondervinden door de aanwezigheid van dit soort dieren, dan kunnen zij het Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN) inschakelen. De RMN bestrijdt de plaagdieren tegen een vast tarief, de bestrijding van muizen en ratten is gratis. Bij de bestrijding van zojuist genoemde plaagdieren wordt niet direct rekening gehouden met dierenwelzijn. Er wordt, afhankelijk van de situatie, gekozen voor de meest efficiënte manier om de overlast te stoppen. Naast bestrijding, is een belangrijk onderdeel van het werk van de RMN preventie. Wanneer zij bij mensen op bezoek gaan om overlast van plaagdieren tegen te gaan, wordt ook altijd gekeken naar de oorzaak van het probleem en wat bewoners kunnen doen om te voorkomen dat het probleem in de toekomst opnieuw zal ontstaan. Bij deze aanpak zijn mens en dier gebaat. 15

16 7. Financiën In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de middelen die momenteel worden besteed aan de in eerdere hoofdstukken beschreven taken en activiteiten. Taken en activiteiten Programma Begroot (2010) Daadwerkelijk (2010) Hondenbelasting 16. Algemene middelen Hondenbeleid 3. Fysieke leefomgeving Vergoeding dierentehuis 1. Openbare orde en veiligheid Subsidie kinderboerderij 8. Sport en recreatie Dierverzorging 3. Fysieke leefomgeving Vergoeding dierenambulance 1. Openbare orde en veiligheid Ecologische verbindingen 3. Fysieke leefomgeving Bestrijding plaagdieren 11. Milieu In deze notitie worden een aantal voorstellen gedaan om ons beleid ten aanzien van dierenwelzijn te verbeteren. Deze voorstellen zullen in een later stadium worden uitgewerkt en ter besluitvorming aan college en raad worden voorgelegd. Voor zover deze voorstellen financiële consequenties hebben, zullen deze dus ook pas later in beeld worden gebracht en zal per voorstel besloten moeten worden of realisatie wenselijk en haalbaar is. 16

17 H. 8 Verbeterpunten verzameld In dit laatste hoofdstuk worden alle voorgestelde verbeterpunten nog eens genoemd. Per verbeterpunt wordt beschreven hoe hieraan invulling kan worden gegeven. Een aantal verbeterpunten kunnen op korte termijn worden uitgevoerd, andere verbeterpunten worden nader uitgewerkt en zullen ter besluitvorming worden voorgelegd. Door met deze verbeterpunten actief aan de slag te gaan, geven we een nadere invulling aan en scheppen we duidelijkheid over ons dierenwelzijnsbeleid. Het doel waarmee deze notitie begon. a. Gezelschapsdieren * De communicatie over ons hondenbeleid wordt actief opgepakt. Het hondenbeleid wordt op een aansprekende manier onder de aandacht van alle hondenbezitters gebracht. De informatie op de gemeentewebsite over hondenbeleid wordt op een beter vindbare plek gezet. Wie Team Beheer en Openbare Ruimte & afdeling Communicatie Hoe Verbeterpunt spreekt voor zich Wanneer 1 e helft 2012 * Binnen de organisatie wordt belegd wie verantwoordelijk is voor het up to date houden van de hondenbeleidsfolder. Wie Team Beheer en Openbare Ruimte Hoe Verbeterpunt spreekt voor zich Wanneer 1 e helft 2012 * De gemeente biedt op de gemeentewebsite informatie aan over het diervriendelijk houden van (hobby)dieren en verwijst door naar andere, deskundige organisaties op dit gebied. Wie Team Maatschappelijke Zaken Hoe Een informatieve tekst wordt opgesteld (in overleg met relevante partijen) en op de website geplaatst. Wanneer 1 e helft 2012 * De gemeente stelt diervriendelijke beleidsregels vast ten aanzien van het verlenen van vergunningen voor schuilstallen voor hobbydieren Wie Team Maatschappelijke Zaken en team Vergunningen Hoe Een voorstel beleidsregels ten aanzien van schuilstallen wordt voorbereid en ter vaststelling aan het college aangeboden. Wanneer 1 e helft 2012 * De gemeente onderzoekt de wenselijkheid/mogelijkheid om in plaats van 2 weken, 3 weken de kosten voor de opvang van zwerfhonden en katten te vergoeden, voor die dieren die langer dan 2 weken in het dierentehuis verblijven. 17

18 Wie Team Maatschappelijke Zaken Hoe Een college- en raadsvoorstel worden ontwikkelt, waarin de problematiek en mogelijke oplossingen worden uitgewerkt. Wanneer 2012 * De gemeente maakt afspraken met de Dierenbescherming Zeist en omstreken over het verstrekken van een vergoeding voor de opvang van zwerfdieren waarvan vermoed wordt dat ze een eigenaar hebben (gehad), anders dan honden en katten, gedurende twee weken. Wie Team Maatschappelijke Zaken Hoe Een college- en raadsvoorstel worden ontwikkelt, waarin de problematiek en mogelijke oplossingen worden uitgewerkt. Wanneer 2012 b. Gebruik van dieren voor vermaak * Indien positief besloten wordt op het verlenen van een vergunning voor een evenement met dieren, wordt in de beschikking gewezen op het belang dat de gemeente hecht aan een goede en respectvolle omgang met dieren. Wie Team Vergunningen Hoe Aanpassing brief vergunningverlening Wanneer 1 e helft 2012 c. Dieren in Nood * De overeenkomst met Stichting Dierenambulance Utrecht wordt geactualiseerd, aangezien de huidige versie uit 1997 stamt en verouderd is. Wie Team Maatschappelijke Zaken Hoe Actualiseren overeenkomst en opnieuw bekrachtigen Wanneer 2012 * De gemeente gaat een standpunt bepalen over het (mee)betalen aan de kosten voor vervoer, verzorging en opvang van zieke of gewonde inheemse dieren die op gemeentelijk grondgebied zijn aangetroffen. Wie Team Maatschappelijke Zaken Hoe Een college- en raadsvoorstel worden ontwikkelt, waarin de problematiek en mogelijke oplossingen worden uitgewerkt. Wanneer

19 Bijlagen I Gesprekspartners Aan deze notitie hebben de volgende personen hun medewerking verleend. Binnen de gemeente Zeist: Albert van der Laan, Algemene Begraafplaats (dierverzorging) Christine de Bruijn, Team Wijkzaken en bedrijfsvoering (rampenplan) Herman van Ballegooijen, Team Financieel Beheer & Belastingen (hondenbelasting) Inge Broekstra, Strategie en Beleid (natuurbescherming, overstekende dieren) Martin Sluijs, Team Juridische Zaken (dieren en vermaak) Randolf van Son & Carla Baars, Team Vergunningen (schuilstallen / dieren en vermaak) Renate Siekman, Team Beheer Openbare Ruimte (hondenbeleid) Buiten de gemeente Zeist: Dierenbescherming Zeist e.o., mevrouw Perfors en de heer Bos Dierentehuis Zeist en omgeving, de heer Vos en mevrouw Van der Vorm Dierenambulance Utrecht, mevrouw Van der Meer & de heer Van der Meer Kinderboerderij de Brink, mevrouw Driesen Reinigingsbedrijf Midden Nederland, de heer Van Vliet 19

20 II Bronvermelding Documenten Aanbevelingen gemeentelijke dierenwelzijnsbeleid, Dierenbescherming Nederland, 2008 Activiteiten- en jaarverslag 2010, Stichting Kinderboerderij de Brink, 2011 Algemene Plaatselijke Verordening gemeente Zeist, 2011 Websites Website gemeente Zeist Website Rijksoverheid Gezondheids- en welzijnswet voor dieren Website VNG veelgestelde vragen over dieren Website Raad van State - uitspraken oeken_veld=herman%20renz&verdict_id=hoyckknfany%3d Illustratie voorpagina Foto s eend en vlinders, Microsoft Office Mediagalerie Foto s paaltje, maneschapen en herten, door Judith van Leeuwen 20