buurtprofiel Engelenburg

Transcriptie

1 buurtprofiel Engelenburg bevolking De buurt Engelenburg in Veenendaal-Zuid telt bewoners; dat is 6% van de Veenendaalse bevolking. 56% van de bewoners is vrouw, 44% is man. Ouderen zijn sterk oververtegenwoordigd in d ebuurt: 27% van de bewoners van Engelenburg is ouder dan 65 tegen 16% in Veenendaal als geheel. De leeftijdsgroep van jaar is ondervertegenwoordigd. Het aandeel niet-westerse allochtonen in Engelenburg is met meer dan een kwart veel hoger dan gemiddeld in Veenendaal; er wonen vooral veel bewoners van Marokkaanse, Turkse, Antilliaanse, Eritrese, Syrische en Somalische afkomst. Deze groepen hebben lagere inkomens en wonen vooral in de hoogbouw in Engelenburg-Noord; tussen de groepen bestaat weinig contact. Beheersing van de Nederlandse taal is bij veel bewoners slecht. In Engelenburg wonen huishoudens; er zijn veel meer alleenstaanden dan gemiddeld in Veenendaal; de huishoudensgrootte is met 2,0 ook kleiner. In Engelenburg staan woningen; 6% van het totaal aantal woningen in Veenendaal. Het aantal eengezinswoningen is met 19% aanzienlijk lager dan het Veenendaalse gemiddelde van 60%. De inkomens liggen veel lager dan gemiddeld: 60% van de huishoudens heeft een lager inkomen; 15% leeft onder het sociaal minimum.

2 De woningen in de buurt zijn relatief oud. In Engelenburg-Noord tegen de rand van het centrum staat veel hoogbouw uit de jaren zestig en zeventig. De waarde is met ( per m²) dan ook veel lager dan gemiddeld ( per m²) in Veenendaal. In Engelenburg wonen relatief veel bewoners die bijstand ontvangen: 18% van het totaal aantal bijstandsontvangers in Veenendaal. Omdat er veel ouderen wonen, zijn er ook relatief veel AOW-ontvangers. leefbaarheid De bewoners van Engelenburg geven hun buurt gemiddeld een 7,3 in het LEMON-onderzoek dat eind 2015 is uitgevoerd. Dat is ruim voldoende, maar significant lager dan het gemiddelde oordeel van Veenendalers over hun buurt (7,6). Buurtbewoners waarderen elkaar aanspreken op gedrag in de buurt het laagste, met een 4,9, maar deze score is in heel Veenendaal laag. Buurtbewoners hebben bovendien relatief veel overlast van activiteiten in Engelenburg. De leefbaarheidsscores in het LEMON-onderzoek in de buurt Engelenburg worden echter geflatteerd door de driedeling in de buurt; er zijn geen afzonderlijke scores beschikbaar voor Engelenburg-Noord, waar de leefbaarheidsproblemen zich concentreren. Dit effect wordt versterkt doordat buurten met lagere inkomens en veel allochtonen een lagere respons hebben. Score leefbaarheidsmonitor 2015 Engelenburg oordeel gemeente 7,8 oordeel buurt 7,3 kwaliteit eigen woning 7,6 kwaliteit flatgebouw 7,0 kwaliteit woningen 7,2 levensloopbestendigheid woning 7,3 woonomgeving 7,0 groenvoorziening 6,9 speelvoorzieningen 6,6 algemene voorzieningen 7,7 toegankelijkheid voorzieningen 7,8 sociale contacten 6,8 mogelijkheden participatie 6,4 betrokkenheid 6,4 omgang etnische groepen 6,3 aanspreken op gedrag 4,9 overlast personen 7,0 overlast activiteiten 7,1 vervuiling 6,6 criminaliteit 6,8 veiligheidsgevoel buurt 7,1 veiligheidsgevoel centrum 7,3 veiligheidsgevoel winkelen 7,3 veiligheidsgevoel uitgaan 6,8 ontwikkeling buurt 6,2

3 Het oordeel van bewoners van Engelenburg-Noord klinkt daardoor minder goed door in de antwoorden over de buurt als geheel. In de evaluatie van het JES-project kreeg Engelenburg-Noord van de bewoners het rapportcijfer 5,9. In 2010 was dat nog een 6,1. Het grootste probleem in de buurt is jongerenoverlast; de oorzaak daarvan is volgens de evaluatie van het JES-project in 2014 onbekend. Naast jongerenoverlast is het grootste veiligheidsprobleem in Veenendaal inbraken in auto s en woningen. Het aantal inbraken in Engelenburg is sterk gedaald. In postcodegebied 3901 waren het afgelopen jaar (juli 2015-augustus 2016) 37 inbraken (7,7 per bewoners): dat is 31% minder dan vorig jaar en 17% onder het gemiddelde in Veenendaal. Meldingspercentages zijn onbekend. voorzieningen Buurthuis Panorama In buurthuis Panorama aan De Tinneweide organiseert Veens activeiten voor de buurt; deze activiteiten zijn voornamelijk gericht op de bewoners van de hoogbouw en worden door vrijwilligers begeleid. Beter gesitueerde bewoners van de eengezinswoningen in de buurt komen hier niet; ouderen komen evenmin. In december 2015 werd het buurthuis op last van de gemeente gesloten vanwege ontoelaatbaar gedrag van een aantal jongeren in en rond het buurthuis. Het buurthuis is inmiddels heropend met een nieuw programma. Ouderen In zorgcentrum de Engelenburgh, eigendom van de Hervormde gemeente, biedt zorggroep Charim langdurige zorg aan mensen met een indicatie vanaf zzp 4 en herstelgerichte zorg in een revalidatiecentrum. Charim biedt identiteitsgebonden zorg met een religieus karakter: het zorgcentrum heeft een eigen predikant en organiseert kerkdiensten. In de Engelenburgh worden ook maatschappelijke activiteiten georganiseerd door WelzijnsPalet. De enige buurtvoorziening in het complex is het wijkrestaurant t Veenhuys.

4 D n Aok is een locatie voor zelfstandig wonen met zorg van Charim. Er zijn twee woongroepen waar in totaal achttien mensen (negen per groep) met dementie en een intensieve zorgvraag wonen. De twee groepen hebben ieder een eigen huiskamer waar de dagelijkse activiteiten plaatsvinden. Zorg en begeleiding wordt geleverd vanuit Charim-locatie De Meent in Spitsbergen en door Abrona. In Hollandia Staete wonen ongeveer honderd senioren zelfstandig in 82 appartementen uit Er is een steunpunt van QuaRijn, die alarmering en thuiszorg in het complex en de buurt biedt tot het niveau van het Volledig Pakket Thuis (VPT); via QuaRijn kunnen bewoners gebruik maken van een fysiotherapeut in of een andere behandelaar; woondiensten worden geleverd door Woonzorg Nederland; de bewoners organiseren zelf activiteiten in de gemeenschappelijke ruimte. In de Freule Lauta van Aysmaflat aan de Kerkewijk, in de volksmond de Freuleflat, verhuurt Patrimonium Woonservice 73 seniorenwoningen. Alle appartementen hebben personenalarmering; naast een complexbeheerder en een activiteitenruimte kunnen bewoners ook gebruik maken van de activiteiten, voorzeiningen en services die Charim vanuit de Engelenburgh biedt. In de Stichtse Poort verhuurt Patrimonium Woonservice 81 appartementen aan senioren; in het complex is een beheerder aanwezig; een betrokken bewonerscommissie organiseert daar veel activiteiten en voorlichting voor bewoners; de Hervormde gemeente organiseert in het complex ook Bijbelkringen. Patrimonium Woonservice verhuurt ook seniorenappartementen in de drie complexen Berberis, Robinia en Tamarinde aan de Boompjesgoed en de Palmen Grift. Senioren wonen hier zelfstandig; in de gemeenschappelijke ruimte in het complex Robinia organiseren de bewoners ook activiteiten. In de complexen is een wijkbeheerder en huisbewaarder aanwezig. Begeleid wonen In appartementencomplex Berberis aan de Palmen Grift biedt InteraktContour begeleid wonen aan mensen met hersenletsel, een lichamelijke beperking of chronische (spier)ziekte. Woonlocatie de Palmen Grift ligt op de begane grond en de eerste verdieping van het gebouw; de bewoners hebben een eigen appartement. Arbeidscentrum Aan de Duizend Roeden werkt Reinaerde met het Wijkleerbedrijf samen in een Arbeidscentrum voor mensen met een verstandelijke beperking of psychiatrische aandoening. Er zijn verschillende afdelingen: monteren, sorteren &mailings, dienstverlening, fietsenwerkplaats, houtwerkplaats, administratie en een IT- groep. Gezondheid Naast voorzieningen voor ouderen is in de buurt ook een tandartspraktijk te vinden. Aan de Kerkewijk is Dental Clinics Veenendaal de Vallei gevestigd. Naast algemene tandheelkunde biedt de praktijk mondhygiëne, een beugelbehandeling en kindertandheelkunde. Er werken tien tandartsen en een orthodontist in de praktijk. Kerken De Adventkerk van de Gereformeerde Gemeente aan de Vijftien morgen is een reformatorische kerk uit 1998 waar zondags ongeveer duizend kerkgangers uit de regio de diensten bijwonen. Dit geeft

5 regelmatig parkeerproblemen. De gereformeerde gemeente werkt met een aantal andere reformatorische kerken samen aan een nieuw reformatorisch zorgcentrum aan de Industrielaan. Aan de Vijftien morgen is ook de vrijzinnige geloofsgemeenschap Het Venster gevestigd. Naaast zondagse bijeenkomsten organiseert de gemeenschap door de week culturele en spirituele activiteiten die voor iedereen toegankelijk zijn, zoals verhalenworkshops, ontmoetingsochtenden en stiltevieringen. De Hervormde gemeente Veenendaal heeft de wijkkerk De Hoeksteen aan de Grote Pekken voor kerkdiensten in 2015 gesloten in verband met een teruglopend aantal kerkgangers; het gebouw blijft in eigendom van de Hervormde gemeente en wordt gebruikt voor bijeenkomsten in de wijk voor leden van de kerk, maar staat een groot deel van de tijd leeg. De gereformeerd-vrijgemaakte Poortkerk aan De Bongerd organiseert op zondagen diensten voor twee gemeenten van ongeveer vijfhonderd leden. De kerk participeert in het Diaconaal Platform en in HiP (hulp in praktijk) met vrijwilligers in heel Veenendaal; jaarlijks organiseert de kerk een darttoernooi. Eind 2016 zamelde de Poortkerk met de hervormde Sionskerk in Franse Gat geld en voedsel in voor de lokale Voedselbank. De christelijk gereformeerde Bethelkerk aan het Spanjaardsgoed heeft tweeduizend leden in twee wijken. De gemeenschap participeert in de diaconale activiteiten van de kerk op plaatselijk niveau via het diaconaal platform. In het eigen diaconaat richt de gemeenschap zich op eenzaamheid en hulp aan ouderen. Er zijn geen specifieke buurtgerichte activiteiten. Bij de Evangeliegemeente De Regenboog aan de Grote Pekken heeft de christelijke kinderopvangorganisatie Luna een vestiging; in het gebouw aan De Grote Pekken biedt Luna dagopvang, peuteropvang, naschoolse opvang en vakantie-opvang. De ROC Midden Nederland huurt de kerk voor participatieonderwijs. De gemeenschap heeft aangegeven meer te willen doen in de buurt. Onderwijs De hervormde Engelenburgschool aan de Fulkenweide is een school voor ongeveer honderd voornamelijk autochtoon Nederlandse leerlingen met een groepsgrootte van ongeveer 18 kinderen per lokaal. Bij de school is peuterspeelzaal Bumba gevestigd. De 'Brede school van stichting Welzijn organiseert activiteiten voor de ouders van de school en voor de kinderen. Aan de Bongerd is een van de twee locaties van de openbare Daltonschool Het Mozaiek van Wereldkidz gevestigd. Op De Bongerd zitten ongeveer honderd leerlingen, vaak met een migratieachtergrond, verdeeld over vier groepen. De Bongerd heeft geen eigen buitenschoolse opvang; kinderen gaan naar de locatie Petenbos; de school gaat wel voorschoolse opvang aanbieden. Op de Sterke Arm is een locatie van de protestantse Juliana van Stolbergschool gevestigd; hier krijgen krap honderd leerlingen onderwijs in drie combinatiegroepen. De school maakt gebruik van een leermethode met meervoudige intelligentie. Op de school worden geen buitenschoolse activiteiten en opvang aangeboden; er zijn ook weinig activiteiten in de buurt. ROC Midden Nederland biedt op de locatie van Evangeliegemeente De Regenboog participatieonderwijs aan voor mensen uit de buurt: basisopleidingen Nederlands, Nederlands als tweede taal en alfabetisering. Deelnemers worden via UWV en de gemeente doorverwezen; van de cursussen maken vooral buurtbewoners uit Engelenburg-Noord gebruik.

6 Sport Aan de Groene Velden aan de rand van Engelenburg zijn sportaccomodaties gevestigd voor twee voetbalverenigingen, een touwtrekvereniging, een korfbalvereniging, een tafeltennisvereniging en een hockeyvereniging; daarnaast is de surfvijver een gebied voor beweging en sport. De sportverenigingen trekken mensen uit heel Veenendaal en organiseren soms buurtactiviteiten. In de buurt zelf zijn ook een aantal sportfaciliteiten gevestigd; buurtcentrum Panorama West heeft een gymzaal; voor de jeugd zijn er voetbalveldjes in de wijk. Daarnaast is aan het Spanjaardsgoed een sportschool gevestigd die yoga, judo en fitness aanbiedt, zowel individueel als in groepslessen. De sportschool organiseert geen buurtgerichte activiteiten. Winkels In de buurt zijn vrijwel geen winkels en andere bedrijven gevestigd; de bewoners kunnen voor dagelijkse boodschappen terecht in het centrum. De bereikbaarheid van het centrum vanuit de seniorencomplexen in Engelenburg, waar bewoners steeds ouder worden en langer wonen, is niet optimaal; de looproute over de Grift en de Raadhuisstraat is niet overal even veilig en goed begaanbaar. Bedrijven Aan de rand van Engelenburg zijn aan de Kerkewijk veel kantoren gevestigd; een gewilde locatie voor dienstverlenende bedrijven op loopafstand van het station. De bedrijven zijn niet op de achterliggende wijk gericht, maar op de doorgaande weg naar het centrum. Er zijn geen specifieke buurtgerichte activiteiten vanuit de bedrijven bekend. interventies en initiatieven Achter de voordeur Het landelijke experiment van de Rijksoverheid Achter de Voordeur heeft medio 2015 de buurt Engelenburg Noord in kaart gebracht met huisbezoeken en signaleringen door maatschappelijke organisaties. De effecten van de methode in Engelenburg-Noord zijn onderzocht. Vooral kwetsbare huishoudens namen adviezen op het gebied van wonen en ondersteuning over. Voor multiprobleemgezinnen werkt de methode minder goed. De grootste problemen in de wijk Engelenburg-Noord zijn werkloosheid, overlast en veiligheid. Veel bewoners spreken geen of slecht Nederlands en hebben moeite hun problemen zelf op te lossen. Naar schatting woont in een op de vijf woningen in de buurt een multiprobleemhuishouden. Grote probleemgevallen zijn na afronding van Achter de voordeur overgedragen aan Veens; in de wijk is een wijkcoach van Veens actief. Bewonerscommissie De bewonerscommissie De Grote Pekken wil de woon- en leefomgeving aan De Grote Pekken in stand houden en verbeteren in overleg met Patrimonium woonstichting, de Huurdersvereniging Patrimonium Veenendaal, de gemeente en Veens. Vanuit de bewonerscommissie werken een buurtcoördinator en buurtpreventers aan veiligheid in de buurt. Jongeren

7 De wijkcoaches organiseren met vrijwilligers activiteiten voor jongeren in Engelenburg. Naast het doel om participatie en sociale contacten te stimuleren is het doel contacten op te bouwen met de jongeren, zodat signalen tijdig kunnen worden opgepakt. Indien nodig worden jongeren ook proactief opgezocht. Scoren in de wijk Woonstichting Patrimonium heeft in het JES-gebied Scoren in de Wijk opgestart: een project om de jeugd van 8 tot 12 jaar respect bijbrengen met een wekelijks voetbaluurtje, in combinatie met maatschappelijke activiteiten. Het project wordt getrokken door voetballer Wilco den Hartog en oudwethouder Jaap Pilon en wordt ondersteund door Sportservice Veenendaal, de gemeente Veenendaal, Veens en een aantal scholen. Buurtouders Er is in Engelenburg ook een buurtouderteam actief. Ze houden toezicht in de buurt en leveren ook een bijdrage aan het toezicht op jongeren tijdens Koningsdag en tijdens de Ramadan in de nachtelijke uren in Engelenburg en rondom de moskee. Het buurtouderteam heeft te kampen met onderbezetting en is weinig effectief bij het aanspreken van buurtbewoners. trends De belangrijkste trend voor Engelenburg zijn de groeiende tegenstellingen tussen van de gemengde bevolking en de drie delen van de wijk: Noord, Zuid en West. De bevolking veroudert en wordt kleurrijker. Er zijn in de buurt veel voorzieningen en organisaties actief; het zorggebruik is hoog en stijgt. Problemen liggen voornamelijk op het vlak van verschillen in cultuur en leefstijl en ervaren jongerenoverlast. De vijf belangrijkste trends volgens de bewoners: Onveiligheid bij buiten spelen van kinderen Geen aanbod van activiteiten voor jongeren (16+) Bewoners zien te weinig naar elkaar om Armoede, laag inkomen, veel lager opgeleiden en uitkeringen Veiligheid en veiligheidsgevoel in de buurt zijn laag buurtrapport sterk Groene buurt Vrijwilligers (niet veel, maar wel gemotiveerd en actief!) Mooie speelplekken (voetbalkooi); renovatie sporthal Afnemende criminaliteit (meer toezicht en bewaking) Activiteiten in de buurt (er wordt veel georganiseerd) Multicultureel: betrokkenheid en onderlinge hulp bij problemen en ziekte; kleurrijk, veel nationaliteiten en geloven, levendig zwak Jongeren nemen weinig deel aan activiteiten; hangen in de buurt Botsing tussen bevolkingsgroepen (cultuur) Verschillen in geloofsovertuiging (kerkelijkheid) tussen bewoners; activiteiten worden algemener Stille armoede onder ouderen Vervuiling: zwerfvuil in de buurt Gevoel van onveiligheid en angst voor sociale problemen

8 Buurtactiviteiten Panorama laagdrempeliger maken Andere, jongeren aansprekende activiteiten bieden Jongeren kunnen ouderen helpen (en omgekeerd!) Eén Engelenburg: onderlinge betrokkenheid vergroten, ook tussen de drie delen van de buurt Samenwerking tussen verschillende delen buurt bij bestrijding van overlast (bijvoorbeeld buurtpreventie) Omgangsvormen (gedragsregels) verbeteren sfeer Veel groen: spreiding hondenuitlaatplaatsen! kans Activiteiten trekken minder mensen: seniorencomplexen veranderen van samenstelling; vrijwilligers verliezen de moed Mensen uit andere delen van Engelenburg voelen zich minder bij Engelenburg-Noord betrokken; verwijdering tussen bevolkingsgroepen; gebrek aan contact Uitbreiding van de overlast van jongeren Weinig werk aan bewustwording overlastgevend gedrag; Inkomenspositie ouderen verslechtert Eenzijdige samenstelling bevolking (verandert niet) bedreiging groeimogelijkheden en verbeterpunten Hoe kunnen we buurtactiviteiten toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor jongeren door de actieve en gemotiveerde vrijwilligers te mobiliseren voor andere activiteiten? Hoe kunnen we buurtactiviteiten toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor jongeren door jongeren die in de buurt hangen naar behoeften te vragen en hen meer te betrekken bij de programmering? Hoe kunnen we buurtactiviteiten toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor jongeren door ouderen en jongeren met elkaar in contact te brengen en samen activiteiten te laten programmeren? Hoe kunnen we jongeren inzetten voor hulp aan ouderen door onderlinge hulp en betrokkenheid bij problemen en ziekte (burenhulp) te bevorderen, ook buiten de eigen kring? Hoe kunnen we jongeren inzetten voor hulp aan ouderen door ze te vragen te helpen bij opruimen van vuil en het onderhoud van groen en speelplekken in de buurt? Hoe kunnen we de onderlinge betrokkenheid tussen de delen van de buurt vergroten door ook buurtactiviteiten buiten de gebruikelijke locaties te organiseren? Hoe kunnen we de onderlinge betrokkenheid tussen de delen van de buurt vergroten door de activiteiten beter onder de aandacht te brengen? Hoe kunnen we de onderlinge betrokkenheid tussen de delen van de buurt vergroten door ouderen te helpen naar de activiteiten te komen? Hoe kunnen we beter samenwerken tussen de verschillende delen van de buurt bij het voorkomen van overlast door jongeren in te zetten bij melding van overlastsituaties? Hoe kunnen we beter samenwerken tussen de verschillende delen van de buurt bij het voorkomen van overlast door buurtactiviteiten te organiseren die gericht zijn op vermindering van overlast? Hoe kunnen we betere omgangsvormen en gedragsregels afspreken door bewustwording van overlastgevend gedrag? Hoe kunnen we betere omgangsvormen en gedragsregels afspreken door bewustwording vanuit verschillende culturen voor gezamenlijke normen en waarden? Hoe kunnen we het vele groen in de buurt beter onderhouden, bijvoorbeeld door spreiding van hondenuitlaatplekken? Hoe kunnen we de inkomenspositie van ouderen verbeteren, bijvoorbeeld door bijverdiensten voor ouderen mogelijk te maken? ambities Bewoners en maatschappelijke organisaties stelden als prioriteiten voor de buurt de volgende doelen:

9 1. Meer contact tussen ouderen en jongeren 2. Betere groenvoorziening (betere speelmogelijkheden voor kinderen) 3. Signalering inkomensproblemen van ouderen 4. Buurtpreventie van overlast door hangjongeren 5. Meer vrijwilligers werven voor inzet in de wijk