Handboek Cataract 2017/02/01. Versie 1.1

Transcriptie

1 Handboek Cataract 2017/02/01 Versie 1.1 Versie beheer Datum Naam Versie Aanpassing DP 1.1 Wijziging naam handboek van Handboek Catquest naar Handboek Cataract, precisering Rasch-score in berekening benchmark resultaten, aanscherping indicatoren, consistentie codeboeken (algemeen en Catquest) 1

2 Handboek Cataract Door de patiënt gerapporteerde uitkomsten van de behandeling van cataract wordt uitgevraagd door middel van de Catquest. Dit Handboek Cataract betreft een voorlopige standaard die Zorgladder aanhoudt, totdat experts uit het veld hierover hun definitieve oordeel hebben uitgesproken. Introductie van de vragenlijst De Catquest-9SF is de verkorte versie van de Catquest vragenlijst en bestaat uit 7 visual disability items, aangevuld met twee globale assessment items. Deze vragenlijst brengt beperkingen van het zien in kaart, zoals de patiënt dat zelf ervaart. Door een meting voor en na een staaroperatie wordt een verandering hierin zichtbaar, waardoor de Catquest-9SF inzicht geeft in de mate waarin de kwaliteit van het zien verandert door een cataractoperatie. De Catquest-9SF is geschikt voor gebruik als Patient Reported Outcome Measure (PROM). Volgens Lundström et al (2009) is de Catquest-9SF een valid short-form visual disability instrument that is ideal for the measurement of PRO s of cataract surgery. Als voordelen noemen zij dat het disability meet, interval-schaal scoort, een hoge precisie heeft, kort is en respons last minimaliseert, sensitief is voor veranderingen na de ingreep, hoge effect size heeft, evenals een good targeting. Aandoeningen De Catquest-9SF wordt gebruikt voor de volgende aandoeningen: - Cataract Uitvraagfrequentie Uit de literatuur blijkt geen vastgelegde uitvraagfrequentie van de Catquest-9SF. Door Lundström, et al. (2011) is de vragenlijst voorafgaand en 3 maanden na de operatie afgenomen, maar deze studie had een ander doel dan benchmarking (namelijk het optimaliseren van de Catquest vragenlijst voor PRO gebruik). Voorts hebben Helbostad, et al. (2013) veranderingen in vision, visual disability and health after cataract surgery in kaart gebracht. Zij hebben een afname-interval in acht genomen van voorafgaand aan de operatie, 6 weken nadien en 12 maanden nadien. Uit hun onderzoek blijkt de relevantie voor de afname van de vragenlijst op 12 maanden en een motivatie dat afname 6 weken na de operatie te vroeg is om echt iets over ervaren functional disability te kunnen zeggen. Een termijn van 12 maanden achten zij lang genoeg voor valide resultaten. De tijdspanne tussen 3 maanden en 12 maanden na de ingreep is erg lang. Het risico bestaat dat patiënten betrokkenheid bij de aandoening en de ingreep verliezen. Daarnaast komen patiënten vaak op controle tussen de 3 en 6 weken na de ingreep. Patiënten komen vaak na Op grond van Lundström, et al. (2011) kan een afname 3 maanden na de operatie, op basis van Lundström, Roos, Jensen, & Fregell (1997) 6 maanden nadien en op basis van Helbostad, et al. (2013) 12 maanden nadien worden onderbouwd. Daarom hanteert Zorgladder een afnamefrequentie van: - Baseline: Voorafgaand aan de ingreep (T0) - Nametingen: 3 (T1), 6 (T2) en 12 (T3) maanden na de ingreep. Deze afnamefrequentie wordt nog voorgelegd aan experts uit het veld. 2

3 Berekening benchmark resultaten De Catquest-9SF bestaat uit 9 vragen die ieder vijf antwoordcategorieën hebben. Iedere antwoordcategorie krijgt een vastgestelde score (zie codeboek). Op deze manier ontstaan rank levels die in tabel 1 zijn weergegeven. Tabel 1 Rank levels Catquest-9SF Ranking Lowest ( 9) Highest ( 36) Highest activity/ lowest disability Lowest activity/ highest disability X X De berekening van de benchmark resultaten wordt door Lundström, et al. (2011) en Helbostad, et al. (2013) gedaan via Rasch analyse. Daartoe gebruiken we de formule van Visser et al. (2016): Rasch score= 1 + Waarbij p = (summaryscore-8)/28 1/56 in case all items are valid. In de oorspronkelijke versie van de Catquest Lundström, Roos, Jensen, & Fregell (1997) werden de scores van alle vragen opgeteld en het resultaat hiervan in de voor- en nameting van elkaar afgetrokken. Dit principe wordt uiteindelijk ook bij de Rasch analyse gehanteerd om de ervaren kwaliteit van zorg vast te stellen. Immers, om de impact van de behandeling te bepalen hebben Lundström, et al. (2011) de Rasch-scores van de voormeting en van de nameting van elkaar afgetrokken. Daarbij geldt dat hoe lager de score op de Catquest-9SF, hoe lager de afwijking van het oog en hoe actiever de patiënt kan zijn in zijn dagelijks leven. Een hoge score betekent dus dat de patiënt meer afwijking van het oog ervaart en dus minder actief kan zijn. Zorgladder is momenteel met experts uit het veld in gesprek om de berekening van de benchmark resultaten nader vorm te geven. Indicatoren Een indicator is een aanwijzing (indicatie) voor eventuele verschillen in kwaliteit van zorg. De resultaten van PROMs kunnen worden omgerekend naar een uitkomstindicator. Bij de Catquest zijn verschillende opties mogelijk (opsomming is niet uitputtend en wordt voorgelegd aan de experts): - Mate van visual disability als gevolg van staar gemeten voorafgaand aan de behandeling (T0) en op vastgestelde momenten na de behandeling (T1, T2 en evt. T3), uitgedrukt in Rasch-scores en gecorrigeerd voor case-mix. - Verandering in de mate van visual disability als gevolg van staar op verschillende meetmomenten, namelijk tussen Catquest-9SF T0 en Catquest-9SF T1 respectievelijk T2 en T3, uitgedrukt in Rasch-scores en gecorrigeerd voor case-mix. 3

4 - De mate waarin het verschil tussen voor- en nameting in de door de patiënt ervaren visual disability uitgedrukt in Rasch-scores een klinisch relevant verschil van 2.27 laat zien. Bij de analyses kan worden gekeken in hoeverre de genoemde verschillen het gevolg zijn van bijvoorbeeld de gehanteerde behandelmethode. Te verzamelen aanvullende data Voor case mixing en verdere analyse van de kwaliteit van zorg dienen naast de Catquest-9SF data nog gegevens te worden. Deze lijst is momenteel nog niet definitief, maar de te verzamelen aanvullende data betreft vooralsnog: - Leeftijd - Lengte - Gewicht - Geslacht - Comorbiditeit o Diabetes o Hypertensie o Cardiale aandoening - Binoculaire visus met maximale correctie voor de ingreep - Binoculaire visus met maximale correctie na de ingreep - Unilaterale of bilaterale ingreep - Type ingreep: o Phacoemulsificatie o Laser-assisted cataract surgery o Extracapsulaire lens extractie - Type IOL: o Monofocaal o Multifocaal o Torisch - Behandelaar(s), incl. functie De data onder de laatste vier opsommingstekens moet nu ook al worden vastgelegd in het NOG-register. Zorgladder streeft er naar om hierbij een combinatie te leggen, zodat deze data maar één keer hoeft te worden verzameld. Versie van de vragenlijst Zorgladder maakt gebruik van de volgende versie van de Catquest-9SF: - Voormeting: Catquest-9SF 2011 Nederlandse versie - Vragenlijst 1 - Nametingen: Catquest-9SF 2011 Nederlandse versie - Vragenlijst 2 Voor het gebruik van de Nederlandse versie van de Catquest-9SF in het kader Zorgladder is toestemming verkregen van het Rotterdams Oogheelkundig Instituut. Codeboek Dit codeboek bevat de labels en de codes van de algemene vragenlijst ten behoeve van case-mixing (dit is een voorlopige versie, waarmee de pilot van Zorgladder start) en de Catquest-9SF (voormeting en nametingen). Daarnaast dient in dit stadium van de pilot ook de behandelaar te worden geëxporteerd naar Zorgladder. 4

5 Algemene vragenlijst tbv case mixing Dit is een pre-operatieve vragenlijst, die in feite vooraf aan de vragen uit de PROM. Als deze gegevens al op andere wijze verzameld worden en deze gegevens kunnen van daaruit worden meegestuurd naar Zorgladder, dan hoeven die vragen niet apart te worden uitgevraagd. Deze vragenlijst is tijdelijk, totdat experts een definitieve lijst met case mix en klinische data hebben vastgesteld. Patiëntgegevens: 1. Geboortedatum Label: ACM_vraag_1 dd-mm-jjj 2. Geslacht Label: ACM_vraag_2 Man Label: 1 Vrouw Label: 2 Onbekend Label: 3 3. Lengte (in centimeters) Label: ACM_vraag_3 Cijfer zonder decimaal - maximum Gewicht (in kg) Label: ACM_vraag_4 cijfer met 1 decimaal - maximum 250,0 5. Rookt u? Label: ACM_vraag_5 6. Heeft u suikerziekte? Label: ACM_vraag_6 7. Heeft u een nierziekte? Label: ACM_vraag_7 8. Heeft u hartproblemen? Label: ACM_vraag_8 9. Heeft u verhoogde bloeddruk? Label: ACM_vraag_9 5

6 Catquest-SF9» Vragenlijst 1, vóór de operatie 1. Vindt u dat uw huidige gezichtsvermogen op een of andere manier moeilijkheden veroorzaakt in uw dagelijks leven? Label: Catquest-9SF_vraag_1 Ja, zeer grote moeilijkheden - Label: 4 Ja, grote moeilijkheden - Label: 3 Ja, enige moeilijkheden - Label: 2 Nee, geen moeilijkheden - Label: 1 2. Bent u tevreden of ontevreden over uw huidige gezichtsvermogen? Zeer ontevreden - Label: 4 Tamelijk ontevreden - Label: 3 Tamelijk tevreden - Label: 2 Zeer tevreden - Label: 1 3. Hebt u moeite met de volgende activiteiten als gevolg van uw gezichtsvermogen? Zo ja, in welke mate? Zet in elke rij slechts één vinkje in het hokje dat volgens u het beste past bij uw situatie. 3.1 Krantenteksten lezen 9SF_vraag_ Gezichten herkennen van mensen die u ontmoet 9SF_vraag_ De prijzen van producten zien tijdens het winkelen 9SF_vraag_ Zien waar u loopt op ongelijke ondergrond, bijvoorbeeld op straatkeien Label: Catquest quest-9sf_vraag_3 9SF_vraag_3-4 6

7 3.5 Zien om te kunnen handwerken of houtbewerking etc. 9SF_vraag_ Ondertitels op TV lezen 9SF_vraag_ Zien om te kunnen deelnemen aan een activiteit / hobby waar u zich voor interesseert 9SF_vraag_3-7 Catquest-SF9» Vragenlijst 2, ná de operatie 4.0 Aantal aan staar geopereerde ogen Label: Catquest-9SF_vraag_4 Één - Label: 1 Beide - Label: 2 1. Vindt u dat uw huidige gezichtsvermogen op een of andere manier moeilijkheden veroorzaakt in uw dagelijks leven? Label: Catquest-9SF_vraag_1 Ja, zeer grote moeilijkheden - Label: 4 Ja, grote moeilijkheden - Label: 3 Ja, enige moeilijkheden - Label: 2 Nee, geen moeilijkheden - Label: 1 2. Bent u tevreden of ontevreden over uw huidige gezichtsvermogen? Zeer ontevreden - Label: 4 Tamelijk ontevreden - Label: 3 Tamelijk tevreden - Label: 2 Zeer tevreden - Label: 1 3. Hebt u moeite met de volgende activiteiten als gevolg van uw gezichtsvermogen? Zo ja, in welke mate? Zet in elke rij slechts één vinkje in het hokje dat volgens u het beste past bij uw situatie. 7

8 3.1 Krantenteksten lezen 9SF_vraag_ Gezichten herkennen van mensen die u ontmoet 9SF_vraag_ De prijzen van producten zien tijdens het winkelen 9SF_vraag_ Zien waar u loopt op ongelijke ondergrond, bijvoorbeeld op straatkeien 9SF_vraag_ Zien om te kunnen handwerken of houtbewerking etc. Label: Catquest-9SF_vraag_ 9SF_vraag_ Ondertitels op TV lezen 9SF_vraag_ Zien om te kunnen deelnemen aan een activiteit / hobby waar u zich voor interesseert 9SF_vraag_3-7 8

9 Relevante literatuur 1. Visser MS, Dieleman M, Klijn S, Timman R, Lundström M, Busschbach JJV, et al. Validation, test-retest reliability and norm scores for the Dutch Catquest-9SF. Acta Ophthalmologica Oct 24. Epub ahead of publication 2. Mollazadegan K, Lundström M. A study of the correlation between patient-reported outcomes and clinical outcomes after cataract surgery in ophthalmic clinics. Acta Ophthalmologica May;93(3): Helbostad JL, Oedegaard M, Lamb SE, Delbaere K, Lord SR, Sletvold O. Change in vision, visual disability, and health after cataract surgery. Optom Vis Sci Apr;90(4): Lundström M, Behndig A, Kugelberg M, Montan P, Stenevi U, Pesudovs K. The outcome of cataract surgery measured with the Catquest 9SF. Acta Ophthalmologica. Blackwell Publishing Ltd; 2011 Dec 1;89(8): Lundström M, Pesudovs K. Catquest-9SF patient outcomes questionnaire: nine-item short-form Rasch-scaled revision of the Catquest questionnaire. Journal of Cataract & Refractive Surgery Mar;35(3): Lundström M, Roos P, Jensen S, Fregell G. Catquest questionnaire for use in cataract surgery care: Description, validity, and reliability. Journal of Cataract & Refractive Surgery. Elsevier; 1997 Oct 1;23(8):