NIEUWSBRIEF Proeftuin Kleinschalige Voorziening Regio Nijmegen

Transcriptie

1 NIEUWSBRIEF Proeftuin Kleinschalige Voorziening Regio Nijmegen April 2017 editie 1 Met deze nieuwsbrief houdt de stuurgroep van de proeftuin Kleinschalige Voorziening (KV) regio Nijmegen u op de hoogte van de voortgang van de proeftuin. Deze nieuwsbrief wordt verspreid onder de verschillende belanghebbenden die betrokken zijn bij de proeftuin en/of deel uitmaken van het samenwerkingsverband. Waarom deze proeftuin? Naar aanleiding van de Verkenning Invulling Vrijheidsbeneming Justitiële Jeugd (VIV JJ) zijn in 2016 zes landelijke proeftuinen gestart om te verkennen wat er nodig is om jongeren op de juiste plek te krijgen, met meer oog voor maatwerk in de individuele zorgen beveiligingsbehoefte. De KV is een aparte woonvoorziening waarin meerdere jongeren kunnen verblijven met een PIJ-maatregel (in het kader van resocialisatie en/of reintegratie), met nacht-/kortdurende jeugddetentie en jongeren in preventieve hechtenis. Uitgangspunt van de KV is dat deze minder hoog beveiligd is dan een reguliere jeugdinrichting en dat er door een andere rolverdeling met ketenpartners meer op de jongere afgestemde zorg ( matched care ) mogelijk is. Er wordt hiervoor nauw samengewerkt met de jongere, diens ouders/verzorgers en ketenpartners. Gezamenlijk wordt getracht om onder andere zorg-, scholings- en werktrajecten van de geplaatste jongeren buiten de voorziening door te laten lopen of op te zetten. De proeftuin heeft een tijdelijk karakter en loopt tot juli Definitieve besluitvorming over een stelselwijziging naar aanleiding van VIV JJ volgt in 2018, na onder andere een grondige evaluatie door de Academische Werkplaats Risico Jeugd vanuit het ministerie van Veiligheid & Justitie. Zorg en beveiliging op maat voor jonge justitiabelen Op 15 november 2016 is de proeftuin Kleinschalige Voorziening (KV) in de regio Nijmegen van start gegaan. In de voorziening, die gelegen is op het terrein van Rijks Justitiële Jeugdinrichting (RJJI) De Hunnerberg, verblijven maximaal acht jongens tot 24 jaar tegelijkertijd. Het doel? Hen klaarstomen voor een succesvolle terugkeer in de maatschappij door het bieden van zorg en beveiliging op maat. Remco Vink, medewerker adviesteam van de Raad voor de Kinderbescherming (de Raad) en nauw betrokken bij de proeftuin KV regio Nijmegen, licht toe wat daarmee in de praktijk wordt bedoeld en hoe die woorden steeds verder vorm krijgen in de proeftuin. Het trajectberaad: samen werken aan een integraal plan Om de geplaatste jongeren zo goed mogelijk voor te bereiden op hun terugkeer in de samenleving en te voorkomen dat zij opnieuw terugvallen in criminaliteit wordt binnen acht dagen na binnenkomst in de KV een plan gemaakt. Dit plan wordt, onder verantwoordelijkheid en voorzitterschap van de Raad, opgesteld tijdens het trajectberaad met diverse partners. De jongere en zijn systeem staan centraal en ze worden dan ook heel direct betrokken bij het vormgeven, invullen en realiseren van dat integrale plan: het zogenaamde trajectplan zorg. De Raad heeft ten aanzien van de nazorg

2 van jongeren de formele taak om het trajectberaad voor te zitten. Vink: Het doel van zo n beraad is om voor alle jongeren die in een jeugdinrichting worden geplaatst passende nazorg te realiseren bij uitstroom. Binnen de KV heeft de Raad die rol van casusregisseur ook en begint de nazorg al eerder, namelijk bij de instroom in de KV. Om te komen tot een trajectplan zorg wordt er belangrijke informatie samengebracht uit bestaande documenten van verschillende instanties. Dat heeft als voordeel dat er zoveel mogelijk wordt aangesloten op bestaande werkprocessen en structuren, waardoor er minimale inbreuk hoeft te worden gedaan op de interne werkprocessen. Maar er is ook nog een ander voordeel van deze werkwijze. Vink: De kracht van dit plan zit verder in het feit dat het een integraal ketendocument is. We werken samen in één digitaal document, dat vervolgens in lijn met de privacywetgeving - in zijn geheel of gedeeltelijk deelbaar is. De kans op ruis en fouten wordt zo geminimaliseerd. We kijken samen naar hetzelfde en zijn hiermee bovendien transparant en navolgbaar. Het is dus duidelijk wie wat aanpakt en wat de voortgang is. Samenwerking Over de samenwerking met de ketenpartners is Vink positief. De betrokkenheid van de verschillende partners is groot. Je merkt dat we elkaar makkelijk kunnen vinden en snel op allerlei situaties kunnen reageren. Dat schept rust en vertrouwen onderling. Volgens Vink kan de proeftuin worden gezien als een netwerkorganisatie. De proeftuin laat zien hoe dit soort samenwerkingsverbanden ons in staat stellen antwoord te bieden op de meer complexe vraagstukken vanuit de politiek en samenleving en dus ook als het gaat om het belang van een jongere. Door de krachten te bundelen brengen we de specifieke kwaliteiten van onze organisaties samen en worden de competenties en kennis omgezet in gezamenlijke inzichten en oplossingen. Bovendien wordt het netwerk waartoe wij toegang hebben enorm vergroot. Dat is pure winst en hierin zie ik dan ook de toekomst. De rol van de gemeente We hebben de gemeente hard nodig voor kwalitatief goede zorg, laat Vink weten. Niet alleen heeft de gemeente informatie over de jongere uit de periode vóórdat hij in de KV terechtkwam, maar de gemeente kan tijdens het trajectberaad ook meedenken over de hulpverlening die ingezet kan en/of moet worden. De gemeente beschikt over de kennis van het actuele aanbod van voorzieningen op het gebied van zorg, dagbesteding, huisvesting en financiën. Dat maakt de gemeente naast haar bestuurlijke en financiële verantwoordelijkheid - een belangrijke partner als het gaat om de KV en nazorg in het algemeen. Voordelen van de proeftuin Vink: Wat ik mooi vind aan de proeftuin is dat de jongere en zijn situatie centraal staan. Geen uniforme werkwijze, maar maatwerk binnen een individueel traject. Onnodige detentieschade maakt plaats voor de mogelijkheid om wat goed gaat niet alleen te behouden maar ook te versterken, aan te vullen. We werken heel direct samen met jongere en zijn netwerk om wat we samen voor ogen hebben te realiseren. Naast het kunnen bieden van maatwerk aan de jongeren noemt Vink nog een ander voordeel van de proeftuin. Ik vind het goed dat er binnen deze proeftuin geen onderscheid wordt gemaakt in justitiële titel, zoals preventieve hechtenis, jeugddetentie of PIJ-maatregel (Plaatsing in een Jeugdinrichting). Als een specifieke jongere baat heeft bij deze vorm van maatwerk en afkan met een minder hoog beveiligingsniveau, dan is het een kandidaat voor plaatsing. Ook maken we, in lijn met het adolescentenstrafrecht (ASR), geen onderscheid tussen minder- en meerderjarigen. Dit is natuurlijk ook een vorm van de jongere centraal stellen. Lage instroom van preventief gehechten De instroom van preventief gehechte jongeren (zowel minder- als meerderjarigen) is nog niet erg hoog. Dat heeft een aantal oorzaken; op niet allemaal hebben we invloed, zegt Vink. De implementatie van zoiets als een proeftuin vraagt tijd en toewijding. Of we de tijd krijgen zullen we moeten afwachten, maar de toewijding is er vanuit de Raad zeker. De visie om, zoals in deze proeftuin, de jongere en zijn situatie centraal te stellen, past heel goed binnen onze organisatie. De proeftuin wordt dan ook gedragen binnen de Raad; de reacties zijn overwegend positief. Het werkproces is klaar en we weten hoe we de implementatie verder kunnen blijven ondersteunen.

3 Dennis (18): Ik heb vertrouwen in mijn toekomst Wie? Dennis* Leeftijd 18 jaar Zit in KV sinds januari 2017 Zat hiervoor in De Hunnerberg Titel Jeugddetentie** Het is uur. Hij doet zijn kamerdeur open en kijkt recht in de ogen van zijn mentor. Nou zeg! Wat is dit nou voor tijd om even te gaan slapen! Met zijn slippers aan strompelt hij de trap af. Sorry, zegt hij, terwijl hij zijn hand uitsteekt. Ik ben Dennis. Hij oogt als een doodnormale jongen. Niets mis mee, zou je op het eerste gezicht zeggen. We nemen plaats op een bankje in de tuin. De lentezon schijnt uitbundig over de afgesloten binnenplaats. Dennis, kun je iets vertellen over hoe een dag in de KV er voor jou uitziet? wordt hem gevraagd. Hij begint met dat zijn verhaal misschien niet een heel goed beeld geeft van hoe een dag van een doorsnee KVjongere eruitziet. Dat komt omdat school of werk vinden buiten de KV hem maar moeizaam af gaat. Dit in tegenstelling tot veel andere jongens, die inmiddels wel al werk of school buiten de voorziening hebben gevonden. Zo makkelijk is het niet, verzucht hij. Ik heb al enkele sollicitatiegesprekken en een kennismakingsgesprek op een school gehad. Ik heb zelfs al even gewerkt in een callcenter. Maar ja, dat liep allemaal op niets uit. Volgens hem komt dat doordat instanties hem tegenwerken en zijn omstandigheden ook niet ideaal zijn. Bij McDonald s werd het niet gewaardeerd dat ik in de KV verbleef. Stands opbouwen voor evenementen leek me ook wel wat, maar daarvoor moet je veel reizen en soms ook over de Duitse grens over. Dat is niet mogelijk als je in de KV verblijft. Ondanks dat hij op een school in s- Hertogenbosch een positief kennismakingsgesprek had gehad, kregen ze daar enige tijd later lucht van zijn strafblad. Dat kon hij vervolgens ook wel op zijn buik schrijven. Het kost me veel energie; steeds op zoek gaan naar werk, solliciteren en vervolgens worden afgewezen. Maar goed, via een Jobstap heb ik nu toch weer enig zicht op een baan. Ik hoop dat dat wat wordt. Begeleiding Dennis wordt in het solliciteren en zijn dagelijks handelen begeleid door zijn mentor, die hem helpt bij het stellen van doelen en meedenkt over zijn toekomst. Ik vind het voor de jongens prettig dat er hier altijd iemand voor hen is. Niet om hun handje vast te houden en hen te helpen om over te steken, maar wel om uit te leggen: als je oversteekt, kan er dit en dit gebeuren. Hebben jullie daar ook zicht op, jongens?, licht zijn mentor toe. Naast het zoeken van een baan of opleiding heeft Dennis dagelijks genoeg om handen. Dat is overigens niet zijn hele verblijf zo geweest, vindt hij zelf. Ik hoopte dat er een heel plan voor mij klaarstond toen ik hier binnenkwam, maar dat was helaas niet zo. Ik moest best lang wachten. Binnenkort start zijn taakstraf als schoonmaker in een sportschool. Daar is hij straks enkele Wist u dat er momenteel zeven jongeren in de KV verblijven? er veel belangstelling is voor de KV? we bezoek hebben gehad van hoofddirecteur DJI, de secretarisgeneraal, en de directeur-generaal van het Ministerie van Veiligheid & Justitie? we binnenkort de hoofdofficier Oost-Nederland mogen ontvangen?

4 weken zoet mee. Daarnaast heb ik sinds kort een vrijetijdsbesteding gevonden: ik ben begonnen met boksen. Dat bevalt me goed. Ook heeft hij elke vrijdag een meeting van NA-Anonieme Verslaafden, waar hij zelfstandig naartoe gaat om te werken aan zijn drugsverslaving. Iedere dinsdag volgt hij een verplichte therapie met zijn gedragswetenschapper. Verblijf Dennis vindt het fijn dat hij in de KV zijn kamersleutel, mobiele telefoon en laptop in eigen beheer heeft. Maar de KV heeft ook nadelen. Zo moet alles in overleg met de aanwezige leiding. Ik houd er niet van om steeds overal over te moeten praten. Ik ben geen klein kind. Een ander nadeel is dat hij niet heeft gekozen om samen te wonen met de jongens die ook in de KV verblijven. Sommige jongens zijn net varkens, zegt hij. Dat is echt één van de weinige dingen waarvan ik tegenwoordig nog agressief kan worden. Sommige jongens hierbinnen hebben gewoon geen respect voor anderen en het huis waarin ze wonen. Ze maken steeds alles vies en ruimen niets op. Ook al spreek ik hen daar wel op aan; het komt gewoon niet binnen. Ze hebben er schijt aan. Hij kan de andere jongens soms dus wel schieten, maar desondanks kijken ze toch bijna dagelijks gezamenlijk tv, hangen ze in de tuin of gamen ze samen. Over het algemeen hangt er in de KV een positieve sfeer. Die sfeer wordt versterkt door de enthousiaste medewerkers, die veel voldoening halen uit hun werk in de nieuwe, tijdelijke omgeving. De passie en het verlangen om te blijven werken met jongeren in de KV stralen er bij ieder van hen van af. Toekomst Over twee maanden mag Dennis de KV verlaten. Hij is bezig met een traject om dan begeleid te gaan wonen. Daar kijkt hij erg naar uit. Bij begeleid wonen hoef ik niet steeds meer alles te overleggen en kan ik gaan en staan waar ik wil. Niemand is dan meer de baas over mij. Op de vraag of hij vertrouwen heeft in zijn toekomst, antwoordt hij volmondig ja. Als ik niet meer gebonden ben aan de restricties van hier, zoals de verplichte behandeldagen en de beperkingen in reisafstand, en ik niet meer aan werkgevers hoef uit te leggen dat ik in de KV verblijf, dan heb ik vast zo een baan. Daar heb ik wel vertrouwen in. *Dennis is een gefingeerde naam. **In een volgende editie laten we een preventief gehechte jongere aan het woord. Ook de buurt is enthousiast! De buurtbewoners van de KV aan de Berg en Dalseweg en omliggende straten worden nauw betrokken bij de proeftuin. Zo werd er voor aanvang van de proeftuin in RJJI De Hunnerberg een informatieavond voor buurtbewoners georganiseerd. De avond werd bezocht door ruim dertig belangstellenden. Het concept van de proeftuin werd nader toegelicht en er was genoeg gelegenheid om vragen te stellen. Daarnaast kregen de buurtbewoners een rondleiding door de toen nog onbewoonde KV. De proeftuin werd zeer positief ontvangen door de buurt. Dat bleek wel toen een week later een overbuurvrouw aanbelde bij de voordeur van de KV en een zelfgebakken taart achterliet om de nieuwe overburen welkom te heten. Om de buurtbewoners te blijven betrekken bij de proeftuin wordt er eind mei een tweede informatiebijeenkomst georganiseerd.

5 Start kookproject Sinds maandag 13 maart zijn de jongeren in de KV gestart met een kookproject. Onder leiding van de dienstdoende pedagogisch medewerkers zijn de jongeren elke dag zelf verantwoordelijk voor het verzorgen van de avondmaaltijd: van inkoop en bereiding tot het nuttigen en afwassen ervan. Voorheen werd er dagelijks gekookt door de ingehuurde koks van RJJI De Hunnerberg, maar dat is sinds kort verleden tijd. Het doel van het kookproject is om de zelfredzaamheid van jongeren te vergroten. Dat kan op allerlei manieren: door jongeren zelf gezonde maaltijden te leren koken, maar bijvoorbeeld ook door hen te leren budgetteren en hen te leren elkaar aan te spreken op elkaars verantwoordelijkheden. De jongeren krijgen vijf euro per dag om te besteden aan een gezonde avondmaaltijd. Zij moeten hun boodschappen zelf doen in een lokale supermarkt en vervolgens zelf koken in de KV. Dit kan eventueel onder begeleiding. De keuken van de KV beschikt over alle benodigde faciliteiten: een oven, een magnetron, een kookplaat en pannen. Er zijn zelfs aparte pannen die we alleen gebruiken voor het bereiden van halalmaaltijden, zegt Ingrid de Kleijn, pedagogisch medewerker in de KV. Daarnaast is het voor jongeren mogelijk om hun ouders/verzorgers in overleg met de pedagogisch medewerkers en de andere bewoners uit te nodigen om mee te komen eten. Op die manier kunnen succeservaringen van de jongeren worden gedeeld. Dat kan hun zelfvertrouwen en relaties ten goede komen. Publiciteit In de laatste editie van DJIZien, het relatiemagazine voor ketenpartners van de Dienst Justitiële Inrichtingen, is een artikel verschenen over de proeftuin KV regio Nijmegen. Lees het artikel op de website: Colofon Deze externe uitgave is tot stand gekomen in samenwerking met Rijks Justitiële Jeugdinrichting De Hunnerberg, Raad voor de Kinderbescherming, 3RO, Jeugdbescherming Gelderland, Willem Schrikker Groep, Kristallis Scholengroep, Pluryn, NIFP en gemeente Nijmegen. Voor antwoord op inhoudelijke vragen of om u afmelden voor deze nieuwsbrief kunt u mailen naar KVNijmegen@dji.minjus.nl.