NEDERLANDSE SAMENVATTING
|
|
- Pieter van der Velde
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NEDERLANDSE SAMENVATTING
2 Acute systemische ontsteking bij gezonden en zieken Acute systemische ontsteking In dit proefschrift zijn een aantal systemische uitingen van acute ontsteking onderzocht. Deze kunnen grotendeels als generalisaties van de locale ontsteking worden beschouwd. Klassiek worden 5 kenmerken van de locale ontsteking beschreven, te weten calor, tumor, rubor, functio laesa en dolor. De systemische equivalenten van de eerste vier uitingen zijn respectievelijk koorts, oedeem, erytheem en orgaanfalen. Het begrip acute fase reactie wordt gebruikt om delen van deze gecoördineerde respons te beschrijven. Behalve koorts kenmerkt de acute fase reactie zich door verhoogde spiegels van een scala aan effector eiwitten, de zogenaamde acute fase eiwitten. Metingen van deze eiwitten, met als prototype het C-reactive protein (CRP), maken het mogelijk de omvang en duur van de acute fase reactie te kwantificeren. De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat cytokinen een centrale rol spelen bij de inductie van de acute fase reactie. Behalve sterk gestegen cytokine-spiegels en verhoogde spiegels van acute fase eiwitten bestaan er meer markers in het bloed die wijzen op de aanwezigheid van een systemische ontstekingsreactie. Voorbeelden hiervan zijn het leukocytengetal (aantal witte bloedcellen) en het trombocytengetal (aantal bloedplaatjes). Om een beter beeld te krijgen van de wijze waarop de diverse responsen met elkaar samenhangen, is het van belang de volgorde waarin de verschillende markers veranderen, te bepalen. Om deze volgorde zo duidelijk mogelijk waar te nemen is het zinvol ongevalspatiënten te onderzoeken. Bij deze patiënten, die tevoren in de regel gezond waren, is het moment waarop de ontstekingsprikkel ontstaat (het ongeval) duidelijk. Dit in tegenstelling bijvoorbeeld tot een chronisch zieke patiënt die geleidelijk aan een sepsis ontwikkelt. Het stereotiepe gedrag van de acute systemische ontsteking bij ongevalspatiënten, heeft als methodologisch voordeel dat bij relatief kleine patiëntengroepen reeds significante patronen zichtbaar worden. Het vetembolie syndroom De hoofdstukken 2 en 3 betreffen een bijzonder soort ontstekingsreactie, het vetemboliesyndroom (FES). FES ontstaat soms bij patiënten die één of meer lange pijpbeenderen hebben gebroken. Na een klachtenvrij interval ontwikkelt de patiënt oxygenatie-stoornissen, cerebrale stoornissen en petechiën. Van deze drie manifestaties is aangetoond dat zij door embolisatie van beenmergvet veroorzaakt worden. Aangezien bij de meeste patiënten met fracturen, circulerend beenmergvet kan worden aangetoond, is het onduidelijk welke factoren ervoor verantwoordelijk zijn dat slechts een minderheid van de patiënten FES ontwikkelt. In hoofdstuk 2 is gekeken naar de relatie tussen kenmerken van de fractuur en het optreden van FES. Tevens is gekeken naar de vroege verschijnselen van systemische ontsteking. Het bleek dat een gesloten, en niet direct geopereerde fractuur (de zogenaamde non-decompressie groep) geassocieerd was met verhoogde kans op FES. Ook bleken de patiënten met FES reeds vroeg (dag 0) koorts te krijgen, hetgeen suggereert dat systemische ontsteking een rol speelt bij de inductie van FES. Daar bekend is dat CRP vet kan agglutineren, is als mogelijke verklaring voorgesteld 130
3 Nederlandse samenvatting dat verhoogde CRP spiegels de agglutinatie en embolisatie van circulerend beenmergvet bevorderen. In hoofdstuk 3 is getoetst of patiënten die een FES hebben doorgemaakt een open foramen ovale hebben. De aanwezigheid van een open foramen ovale maakt een rechts-links shunt mogelijk zodat embolieën de grote circulatie kunnen bereiken zonder het longvaatbed te passeren. Voor cerebrale luchtembolieën en thrombo-embolieën is aangetoond dat een open foramen ovale het risico hierop inderdaad verhoogt. Bij onderzoek met transoesophageale echocardiografie bij patiënten die een FES hadden doorgemaakt, werden geen relevante shunts gevonden. Derhalve is het onwaarschijnlijk dat een open foramen ovale een belangrijke rol speelt bij FES. Blijkbaar zijn de vetbollen in staat zich te vervormen en zo de longcapillairen te passeren waarmee ze de grote circulatie te bereiken. Interleukine-6 en de acute fase reactie In hoofdstuk 4 en 5 zijn interleukine-6 (IL-6) spiegels, tezamen met een aantal markers van ontsteking, bij patiënten met brandwonden gemeten. IL-6 bleek gecorreleerd met CRP en vooral met koorts. Zoals schematisch op de omslag van dit proefschrift is weergegeven, werd een duidelijke volgorde van de responsen waargenomen: eerst IL-6, daarna koorts, CRP, α 1 -antitrypsine, trombocytengetal, IgM en IgG. De mogelijkheid dat IL-6 bij deze reacties een causale rol speelt, wordt besproken op basis van de destijds (±1988) bekende gegevens. Latere onderzoeken, zoals het toedienen van IL-6 aan mensen, hebben de veronderstelling bevestigd dat IL-6 al de bovengenoemde onderdelen van de acute fase reactie kan veroorzaken. Voor de volledigheid moet worden aangetekend dat ook cytokinen zoals tumor necrosis factor α (TNFα) en IL-1 eveneens een belangrijke rol spelen bij de inductie van de acute fase reactie. Procalcitonine De afgelopen vijf jaar staat het eiwit procalcitonine (PCT; 13kD) als nieuwe marker van ontsteking toenemend in de belangstelling. Verhoogde spiegels van PCT zijn volgens sommige auteurs met name geassocieerd met systemische ontsteking als gevolg van bacteriële infectie. Als dit inderdaad het geval is, zou dat van grote klinische betekenis kunnen zijn bij het differentiëren tussen bacteriële infectie en andere oorzaken van systemische ontsteking. Sommige auteurs hebben gesuggereerd dat PCT direct door endotoxine zou worden geïnduceerd en niet door de tussenkomst van cytokinen, zoals dat voor de acute fase eiwitten het geval is. In hoofdstuk 6 hebben wij getoetst of cytokinen in vitro en in vivo PCT kunnen induceren. In een humaan leverslice model kon met zowel TNFα als met IL-6 significante eiwitproductie van PCT worden geïnduceerd In twee groepen van patiënten met kanker die respectievelijk TNFα en IL-6 kregen toegediend, werd eveneens duidelijke PCT-productie gemeten. Bij de TNFα behandelde patiënten bleek tevens dat PCT na circa 8 uur half-maximale waarden bereikte, tegenover 20 uur bij CRP. Op basis van deze observaties is geconcludeerd dat endotoxine geen noodzakelijke 131
4 Acute systemische ontsteking bij gezonden en zieken factor is voor PCT-inductie. De aanzienlijk snellere stijging van PCT dan van CRP maakt PCT in ieder geval een aantrekkelijke marker bij patiënten bij wie tijdige informatie over de omvang van de systemische ontsteking gewenst is. In hoofdstuk 6 en ook in hoofdstuk 10 worden de eigenschappen van PCT vergeleken met die van cytokinen en acute fase eiwitten, in het licht van de onbekende functie van PCT. De titel van hoofdstuk 6 stelt dat PCT zich gedraagt als een snel acuut fase eiwit. Of het ook een acuut fase eiwit is, zal nog moeten blijken. Het tijdsverloop van het trombocytengetal De hoofdstukken 7, 8 en 9 onderzoeken de betekenis van het aantal trombocyten in patiënten met ernstige ontstekingsverschijnselen De begrippen stolling en ontsteking werden vroeger als min of meer aparte processen beschouwd. Maar het is gaandeweg duidelijk geworden dat het om twee sterk geïntegreerde systemen gaat. Situaties waaraan het stollingssysteem en het ontstekingssysteem het hoofd moeten bieden, dienen zich vaak op dezelfde plaats en tijd aan. De trombocyten blijken ook allerlei eigenschappen te hebben die de functie als stollingsdeeltje te boven gaan. Er zijn allerlei aanwijzingen (hoofdstuk 1, 7, 8, 9 en 10) dat de sequestratie van trombocyten de hoofdoorzaak is van dalingen in het trombocytengetal zoals die zowel bij traumapatiënten als bij intensive care (IC) patiënten wordt gezien. Hoewel met gevoelige methoden bij veel van deze patiënten de aanwezigheid van enige diffuse intravasale stolling (DIC) kan worden aangetoond, vindt belangrijke sequestratie van trombocyten in allerlei organen plaats, zonder dat er sprake is van duidelijke DIC. Het trombocytengetal is eenvoudig, betrouwbaar en goedkoop te bepalen. Terwijl veel onderzoek naar (kwalitatieve) eigenschappen van trombocyten verricht is, is het gedrag van het trombocytengetal relatief weinig bestudeerd. Afhankelijk van de ernst en van de fase waarin een systemische ontstekingsreactie zich bevindt, kan het trombocytengetal dalen of stijgen. De respons van het trombocytengetal na stomp trauma (hoofdstuk 2) of na brandwonden (hoofdstuk 5) is al langer bekend. Het trombocytengetal daalt de eerste twee dagen (primaire verandering), om daarna te stijgen (secundaire verandering), en bij die patiënten die verder een ongecompliceerd beloop hebben na ongeveer een week het beeld van trombocytose (> /l) te vertonen. Trombocytengetal - de primaire veranderingen Hoofdstuk 7 beschrijft verloop van het trombocytengetal gedurende de eerste 2 dagen bij patiënten die een matig ernstig ongeval hebben gehad waarbij zij de rug hebben gebroken. Het trombocytengetal daalt gedurende de eerste 48 uur relatief sneller dan het hemoglobine. Deze daling van het aantal trombocyten is groter dan uit het bloedverlies kan worden verklaard. Gezien de argumenten dat dalingen in het trombocytengetal met name het gevolg zijn sequestratie secundair aan systemische ontsteking, is in hoofdstuk 7 gekeken naar het effect van een dosis methylprednisolon van ± mg/24 uur (!), gestart binnen 4 uur na het ongeval, op het dalende trombocytengetal. Bij vergelijkbare groepen patiënten met wervel-trauma, was er geen verschil in daling van het trombocytengetal tussen de methylprednisolon-groep en de 132
5 Nederlandse samenvatting controlegroep. Dit betekent dat de processen (endotheel-activatie?) die verantwoordelijk zijn voor trauma-geïnduceerde trombocyten-sequestratie binnen 4 uur refractair zijn voor een van de meest potente ontstekingsremmende interventies die momenteel beschikbaar zijn. Trombocytengetal - de secundaire veranderingen De meeste patiënten (zowel traumapatiënten als IC-patiënten) vertonen eerst een daling van het trombocytengetal. Zoals reeds aangegeven, stijgt bij patiënten die een ongecompliceerd klinisch beloop hebben het trombocytengetal tot supranormale waarden na 1 week. Deze reactieve thrombocytose is onder andere het gevolg van verhoogde IL-6 spiegels, reden waarom rhil-6 vóór de ontdekking van het thrombopoietine getest is als thrombopoeiticum. Ondanks het feit dat de meeste patiënten op de IC verhoogde IL-6 spiegels hebben met een adequate aanmaak van trombocyten, stijgt hun trombocytengetal vaak nauwelijks. Bekend is dat geactiveerd endotheel, zoals dat aanwezig is bij een systemische ontstekingsreactie, trombocyten kan binden zonder dat er sprake is van DIC. Op basis van deze observaties werd de hypothese geformuleerd dat een afwezige secundaire stijging van het trombocyten bij ernstig zieke patiënten een uiting is van voortdurende sequestratie bij een persisterende systemische ontsteking. Daar er een bekende relatie van persisterende ontsteking met mortaliteit is, hebben wij het beloop van het trombocytengetal bij survivors en non-survivors vergeleken. In hoofdstuk 8 is naar de relatie gekeken bij patiënten opgenomen op de chirurgische IC. Voor iedere patiënt werd tussen IC-dag 2 en 10 met regressie-analyse de dagelijkse verandering in het trombocytengetal ( PC/ t) gekwantificeerd. Bij vergelijking van PC/ t met de gangbare APACHE-II score, toonde PC/ t een groter onderscheid tussen survivors en non-survivors. Bij de survivors bedroeg PC/ t /l/dag versus slechts /l/dag bij de non-survivors. Dit fenomeen was niet beperkt tot een bepaalde populatie IC-patiënten: in iedere subgroep vertoonden de survivors een hogere PC/ t. In de literatuur zijn er veel observaties beschreven over de associatie van het laagste trombocytengetal met mortaliteit, bij een diversiteit van ernstige acute aandoeningen zoals polytrauma, gebarsten aneurysma van de aorta, malaria, meningitis en septische shock. In hoofdstuk 9 is de waarde van de het trombocytengetal geverifieerd in een andere groep IC patiënten. Het betrof ruim 5000 IC-patiënten, zowel medisch als chirurgisch, die waren onderzocht in een Europese multicenter studie. Bij deze gevarieerde groep werd de relatie van primaire en secundaire veranderingen in het trombocytengetal met mortaliteit bestudeerd. Uit de dagelijkse metingen van het trombocytengetal werden voor iedere patiënt drie parameters berekend: PC/ t 0 2 de dagelijkse verandering in het trombocytengetal tussen IC-dag 0 en 2; PC 2 het trombocytengetal op dag 2 en PC/ t 2 10 de dagelijkse verandering van het trombocytengetal tussen dag 2 en 10. PC 2 was uitstekend gecorreleerd met het laagste waargenomen trombocytengetal, een maat die veel auteurs hebben gerelateerd met mortaliteit. Hoewel PC 2 enige associatie toonde met mortaliteit, vertoonde PC/ t 2 10 de sterkste associatie met mortaliteit. De relaties van PC 2 en 133
6 Acute systemische ontsteking bij gezonden en zieken PC/ t 2 10 met mortaliteit waren additief. De relatie van PC/ t 2 10 met mortaliteit werd ook bij de onderscheiden subgroepen van medische en chirurgische patiënten, evenals kinderen, waargenomen. Ten slotte In hoofdstuk 10 worden de resultaten van de oudere studies (hoofdstukken 2 t/m 5) aan de actuele literatuur gespiegeld. Met betrekking tot het vetemboliesyndroom moet worden vastgesteld dat er geen essentieel nieuwe gezichtspunten zijn ten opzichte van 10 jaar geleden. Een echt representatief diermodel ontbreekt nog steeds. De klinisch manifeste vorm van FES wordt nog slechts zelden gezien; de therapie is ondersteunend - niet causaal - met een redelijk goede prognose. De inmiddels gangbare vroege stabilisatie van fracturen heeft waarschijnlijk een bijdrage geleverd aan de verminderde incidentie van FES. Wat betreft de interleukines is er erg veel vooruitgang geboekt. De rol van IL-6, TNF-α en IL-1 bij de inductie van systemische ontsteking is uitgebreid in kaart gebracht. Helaas hebben interventiestudies gericht op het remmen van deze mediatoren nog geen succes opgeleverd. Naar de rol van PCT is vooral veel klinisch onderzoek in de vorm van spiegel-bepalingen bij allerlei patiëntengroepen verricht. Er moet nog veel fundamenteel PCT onderzoek verricht worden. PCT heeft zowel eigenschappen van een acuut fase eiwit als van een cytokine. De fysiologische functie van PCT is nog onduidelijk. Hoewel wij hebben aangetoond dat de lever aanzienlijke hoeveelheden PCT kan synthetiseren is de cellulaire bron nog een raadsel. De studies naar het trombocytengetal hebben aangetoond dat een simpele, goedkope parameter die op iedere IC dagelijks bepaald wordt, meer informatie in zich herbergt dan veelal is gedacht. De hypothese dat het beloop van het trombocytengetal een belangrijke indicator is van systemische endotheel-activatie kan in de komende jaren hopelijk getoetst worden. Het is interessant te zien wat de effecten van diverse interventies gericht op het raakvlak van stolling en ontsteking (e.g. antithrombine-iii, geactiveerd proteine C, P-selectine remmers) op het trombocytengetal zullen zijn. Hopelijk zullen zulke studies bijdragen aan een beter begrip van de processen die de outcome van ernstig zieke patiënten bepalen. 134
Chapter IX. Samenvatting
Chapter IX Samenvatting Chapter 9 Inleiding Multiple Organ Dysfunction Syndrome (MODS) is een ernstige complicatie bij zwaar gewonde patiënten. MODS gaat gepaard met een hoog sterftecijfer (40 tot 60 %)
Nadere informatienederlandse samenvatting
Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Hartfalen is een syndroom, waarbij de pompfunctie van het hart achteruitgaat en dat onder andere gepaard kan gaan met klachten van kortademigheid
Nadere informatieChapter 9 Samenvatting
Samenvatting Marcel D. Posthumus SAMENVATTING Reumatoïde artritis (RA) is een aandoening die voorkomt bij 0,5-1% van de bevolking en die gekenmerkt wordt door een chronische ontsteking van meerdere gewrichten
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21710 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Buurma, Aletta Title: On the pathology of preeclampsia : genetic variants, complement
Nadere informatieEen bloeding tussen de hersenvliezen (subarachnoïdale bloeding of SAB) is
Samenvatting 229 230 Samenvatting Een bloeding tussen de hersenvliezen (subarachnoïdale bloeding of SAB) is een vorm van beroerte die vaak op jonge leeftijd optreedt en meestal ernstige gevolgen heeft:
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting 188 Samenvatting Samenvatting voor niet-ingewijden Diabetes mellitus type 2 (DM2), oftewel ouderdomssuikerziekte is een steeds vaker voorkomende aandoening. Dit heeft onder andere te maken
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift getiteld Relatieve bijnierschorsinsufficiëntie in ernstig zieke patiënten De rol van de ACTH-test hebben wij het concept relatieve bijnierschorsinsufficiëntie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde
Nadere informatieSamenvat ting en Conclusies
Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Sinds enkele decennia is de acute zorg voor brandwondenpatiënten verbeterd, hetgeen heeft geresulteerd in een reductie van de mortaliteit na verbranding, met name van patiënten
Nadere informatieIn dit nummer: Jaarverslag 2006 Reglement Kwaliteitsvisitatie Pulmopen: Hoe gaan we door?
Officieel orgaan van de NVALT Jaargang 17, nummer 3, september 2007 In dit nummer: Jaarverslag 2006 Reglement Kwaliteitsvisitatie Pulmopen: Hoe gaan we door? 32 Health effects of quercetin: from mechanism
Nadere informatiehoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
In Nederland ontvangen jaarlijks vele mensen een bloedtransfusie. De rode bloedcellen (RBCs) worden toegediend om bloedarmoede, veroorzaakt door ernstig bloedverlies of een probleem in de bloedaanmaak,
Nadere informatieSnel handelen bij sepsis
Snel handelen bij sepsis Februari 2014 PRESENTATIE GEMAAKT DOOR ROB ZEEGERS Doel van deze presentatie Wat is SIRS? Wat is Sepsis? Inzicht diagnostisch onderzoek Waarom snel handelen? Waarom deze klinische
Nadere informatie212
212 Type 2 diabetes is een chronische aandoening, gekarakteriseerd door verhoogde glucosewaarden (hyperglycemie), die wereldwijd steeds vaker voorkomt (stijgende prevalentie) en geassocieerd is met vele
Nadere informatieNederlandse samenvatting en discussie
9. Nederlandse samenvatting en discussie Chapter 9 In dit proefschrift is het onderzoek beschreven naar de hartfunctie tijdens sepsis en de invloed van beademing op het hart als de werking van het hart
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Acute nierinsufficiëntie is een veelvoorkomend probleem op de intensive care (IC); het treedt op bij ongeveer driekwart van de patiënten. Er zijn veel verschillende oorzaken voor de acute nierinsufficiëntie
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,
Nadere informatieDe ziekte van Alzheimer. Diagnose
De ziekte van Alzheimer Bij dementie is er sprake van een globale achteruitgang van de cognitieve functies, zoals het geheugen of de taalfuncties. Deze achteruitgang leidt tot functionele beperkingen in
Nadere informatie2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease
Roken is verreweg de belangrijkste risicofactor. Andere risicofactoren zijn: beroepen of hobby s met regelmatige blootstelling aan kleine deeltjes (fijnstof ) en (zelden) een familiair voorkomend enzymtekort
Nadere informatieChapter 7. Algemene Discussie en Samenvatting
Algemene Discussie en Samenvatting 75 76 Algemene Discussie en Samenvatting Plaveiselcelcarcinoom van het oog bij runderen (BOSCC) en het vulva papilloma en carcinoma complex bij runderen (BVPCC) zijn
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Inleiding Reuma is een verzamelnaam voor een groot aantal ernstige aandoeningen van het bewegingsapparaat, waarbij gewrichtsklachten een belangrijke rol spelen. Reumatoïde artritis (RA) is een vorm van
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07
Nadere informatieFetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING
Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities in Early Childhood Health The Generation R Study Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Sociaal-economische gezondheidsverschillen vormen een groot maatschappelijk
Nadere informatieRisk factors for renal function abnormalities
Risk factors for renal function abnormalities Nederlandse samenvatting Dit proefschrift probeert mogelijke risicofactoren voor progressief nierfunctieverlies te identificeren in een niet-diabetische populatie.
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19074 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19074 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Suwannalai, Parawee Title: ACPA response in evolution of rheumatoid arthritis
Nadere informatieSamenvatting 149. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting 149 Samenvatting Constitutioneel eczeem is een chronische ontstekingsziekte van de huid gekenmerkt door rode, schilferende en bovenal jeukende huidafwijkingen. Onder de microscoop
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Analyse van chromosomale afwijkingen in gastrointestinale tumoren In het ontstaan van kanker spelen vele moleculaire processen een rol. Deze processen worden in gang gezet door
Nadere informatieChapter 7. Summary and General Discussion. Nederlandse Samenvatting
Chapter 7 Summary and General Discussion Nederlandse Samenvatting 132 Chapter 7 SAMENVATTING VERTRAGING EN DEPRESSIEVE SYMPTOMEN BIJ OUDERE MENSEN Bij veel diersoorten luidt vertraging het einde van het
Nadere informatieCHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting
CHAPTER XII Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift behelst een aantal klinische en translationele studies met betrekking tot de behandeling van het primair operabel mammacarcinoom. Zowel aspecten van
Nadere informatieChapter 8. Samenvatting en conclusie
Chapter 8 Samenvatting en conclusie 110 Doel van het promotieonderzoek was (1) evaluatie van het resultaat van vroege abciximab toediening vóór primaire percutane coronaire interventie (PPCI) in patiënten
Nadere informatiehoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp van dit proefschrift geïntroduceerd. De extrinsieke en intrinsieke bloedstolling en de verschillende functies van geactiveerd proteïne C (APC) en heparine worden beschreven.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24378 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melief, Sara Marie Title: Immunomodulatory properties of human multipotent stromal
Nadere informatieAmyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer
Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Introductie onderzoeksproject De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een neurologische aandoening en is de meest voorkomende vorm van dementie.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)
NEDERLANDE AMENVATTING (DUTCH UMMARY) 189 Nederlandse amenvatting (Dutch ummary) trekking van proefschrift Patiënten met een chronische gewrichtsontsteking, waaronder reumatoïde artritis (RA), de ziekte
Nadere informatieCHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING
CHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 10 156 Dit proefschrift bestaat uit een aantal studies waarin de veranderingen in het vermogen van plasma om de uitstroom (efflux) van cholesterol uit cellen
Nadere informatieChapter 3 Samenvatting
SAMENVATTING Dit proefschrift beschrijft verschillende aspecten met betrekking tot de outcome van polytrauma patiënten, aan de hand van traumapatiënten in Nederland, Duitsland en Australië. Kennis van
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Goeij, Moniek Cornelia Maria de Title: Disease progression in pre-dialysis patients:
Nadere informatieNederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN DE AFWEER TEGEN BACTERIELE ENDOTOXINE: DE ROL HIERIN VAN CD14, LBP EN BPI
NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN DE AFWEER TEGEN BACTERIELE ENDOTOXINE: DE ROL HIERIN VAN CD14, LBP EN BPI Infectie met ziekteverwekkende bacterien, of de verplaatsing van bacterign, zoals
Nadere informatieOnderzoek heeft aangetoond dat een hoge mate van herstelbehoefte een voorspellende factor is voor ziekteverzuim. Daarom is in de NL-SH ook de relatie
Samenvatting Gehoor en de relatie met psychosociale gezondheid, werkgerelateerde variabelen en zorggebruik. De Nationale Longitudinale Studie naar Horen Slechthorendheid is een veelvoorkomende chronische
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet
Nadere informatiedensity lipoproteïne (LDL cholesterol) lijkt een belangrijke rol te spelen in de initiatie van Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak van dialysepatiënten en dit beperkt hun levensverwachting sterk. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat milde tot matige nierschade
Nadere informatieAddendum. Nederlandse Samenvatting
Addendum A Nederlandse Samenvatting 164 Addendum Cardiovasculaire ziekten na hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap Hypertensieve aandoeningen zijn een veelvoorkomende complicatie tijdens de zwangerschap.
Nadere informatieChapter 7. Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 118 Lipopolysaccharide (LPS), ook wel endotoxine genaamd, is een antigeen die een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling en/of verergering van verschillende
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 137 138 Het ontrafelen van de klinische fenotypen van dementie op jonge leeftijd In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, komt dementie ook op jonge leeftijd voor. De diagnose
Nadere informatieAlgemene samenvatting
Algemene samenvatting 9 Chapter 9 172 Algemene samenvatting ALGEMENE SAMENVATTING Dit proefschrift beschrijft enige aspecten van heterogeniteit tussen osteoclasten die aanwezig zijn in verschillend gelokaliseerde
Nadere informatie161 Samenvatting L L sub01-bw-spaetgens - Processed on: Processed on:
Samenvatting 161 162 Samenvatting 163 Samenvatting Jicht is een gewrichtsontsteking, ook wel artritis genoemd, en is wereldwijd de meest voorkomende reumatische aandoening. Jicht komt vaker voor bij mannen
Nadere informatieSamenvatting. Reumatoïde artritis: biologicals en bot
* Samenvatting Reumatoïde artritis: biologicals en bot Samenvatting In deel I van dit proefschrift worden resultaten gepresenteerd van onderzoek naar gegeneraliseerd botverlies (osteoporose) in patiënten
Nadere informatieThe influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulent responses Stegenga, M.E.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulent responses Stegenga, M.E. Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting 178 Samenvatting Samenvatting Hoofdstuk 1. Ouder worden is geassocieerd met een toenemend verlies van spiermassa (sarcopenie) en spierkracht, hetgeen kan bijdragen aan lichamelijke achteruitgang
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 147 148 Maligne lymfomen zijn kwaadaardige woekeringen van verschillende typen witte bloedcellen. Deze aandoeningen ontstaan meestal in lymfklieren, maar in ongeveer 40% van de
Nadere informatierecidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst
Nederlandse samenvatting Patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) hebben last van recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst veroorzaken. Om deze angst
Nadere informatieDutch summary. Nederlandse samenvatting
Dutch summary Nederlandse samenvatting 127 Kinderen die te vroeg geboren worden, dat wil zeggen bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken, worden prematuren genoemd. Na de bevalling worden ernstig
Nadere informatieSamenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie
Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder
Nadere informatieJava Project on Periodontal Disease. Periodontal Condition in Relation to Vitamin C, Systemic Conditions and Tooth Loss Amaliya
Java Project on Periodontal Disease. Periodontal Condition in Relation to Vitamin C, Systemic Conditions and Tooth Loss Amaliya Samenvatting en conclusie In vele studies is een verband aangetoond tussen
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Al sinds mensenheugenis is het mensen opgevallen dat infectieziekten bij de ene persoon veel ernstiger verlopen dan bij de andere. Terwijl
Nadere informatieREADER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting
READER Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting ACHTERGRONDINFORMATIE: PATHOFYSIOLOGIE Pro- inflammatoire en anti-inflammatoire respons Sepsis is de systemische respons van de
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35283 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35283 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Charehbili, Ayoub Title: Optimising preoperative systemic therapy for breast cancer
Nadere informatieCitation for published version (APA): Wiewel, M. A. (2017). Host response and outcome of sepsis in the critically ill
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Host response and outcome of sepsis in the critically ill Wiewel, M.A. Link to publication Citation for published version (APA): Wiewel, M. A. (2017). Host response
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 101 Chapter 7 SAMENVATTING Maligne tumoren van de larynx en hypopharynx ( keelkanker ) zijn de zesde meest voorkomende type kankers van het hele lichaam, en de meest voorkomende
Nadere informatieSAMEN ME VAT A T T I T N I G
SAMENVATTING 186 Inleiding Het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS) is een hormonaal systeem dat in belangrijke mate betrokken is bij de regulatie van bloeddruk en nierfunctie. Het RAAS is een
Nadere informatieB-vitaminen ter preventie van fracturen en de vermindering van het fysiek functioneren
SAMENVATTING Samenvatting B-vitaminen ter preventie van fracturen en de vermindering van het fysiek functioneren Door de stijgende levensverwachting zal het aantal osteoporotische fracturen toenemen. Osteoporotische
Nadere informatieSepsis in the intensive care unit: epidemiology, outcome and host response van Vught, Lonneke
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Sepsis in the intensive care unit: epidemiology, outcome and host response van Vught, Lonneke Link to publication Citation for published version (APA): van Vught,
Nadere informatiehoofdstuk 1 Hoofdstuk 2
Samenvatting In dit proefschrift wordt het gebruik van de trombinegeneratie test beschreven voor het controleren van therapie met antistollingsmiddelen (anticoagulantia). De trombinegeneratie (TG) test
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in
Nadere informatieChapter 12. Samenvatting in het nederlands
Samenvatting in het nederlands INLEIDING EN ACHTERGROND PIJN Weinig belevingen zijn zo angstaanjagend voor een individu als pijn. Pijn heeft sterke psychologische en emotionele componenten, zoals ook wordt
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
19 Introductie glutamine De toegenomen wetenschappelijke belangstelling voor het aminozuur glutamine is mogelijk het gevolg van de ontwikkeling van complete parenterale voeding in de jaren 60 van de vorige
Nadere informatieDe ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende
Nederlandse samenvatting Ontsteking bij de ziekte van Alzheimer in vivo kwantificatie Achtergrond De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende vorm van dementie.
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting 169 170 Samenvatting Samenvatting Jicht is een reumatische ziekte die wordt veroorzaakt door het neerslaan van urinezuur (in de vorm van kleine naaldvormige kristallen) in en rond de gewrichten.
Nadere informatieSamenvatting voor niet ingewijden
Samenvatting Samenvatting voor niet ingewijden Diabetes mellitus, oftewel suikerziekte, is een van de meest voorkomende chronische ziekten. Wereldwijd hebben 346 miljoen mensen diabetes, en in Nederland
Nadere informatiete onderscheiden valt van FSHD (FSHD2). Omdat deze patiënten echter meer dan 10 D4Z4 repeats hebben kon eerder de diagnose van FSHD in een DNA test
SAMENVATTING Facioscapulohumerale spierdystrofie (FSHD) is een erfelijke spierziekte die wordt gekenmerkt door verzwakking van de aangezichtspieren (facio), de spieren rond de schouderbladen (scapulo)
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting 123 Samenvatting Samenvatting De term atopische dermatitis (AD) is voor de kat in 1982 geïntroduceerd door Reedy, die bij een groep katten met recidiverende jeuk en huidproblemen
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 146 Klinische en immunologische aspecten van pretransplantatie bloedtransfusies Inleiding Bloedtransfusies worden in de meeste gevallen gegeven aan patiënten die een tekort hebben
Nadere informatieSamenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.
1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nederlandse samenvatting Algemene inleiding Primair bot lymfoom is een zeldzame aandoening. Het is een extranodaal subtype van het grootcellig B non Hodgkin lymfoom, dat zich
Nadere informatieNederlandse samenvatting. (summary in Dutch)
(summary in Dutch) Type 2 diabetes is een chronische ziekte, waarvan het voorkomen wereldwijd fors toeneemt. De ziekte wordt gekarakteriseerd door chronisch verhoogde glucose spiegels, wat op den duur
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
9 Nederlandse Samenvatting F.S. de Man 1,2, N. Westerhof 1,2, A. Vonk-Noordegraaf 1 Departments of 1 Pulmonology and 2 Physiology, VU University Medical Center / Institute for Cardiovascular Research,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 14 Het doel van deze samenvatting is om de inhoud van dit proefschrift met als titel Determinanten van longpermeabiliteit tijdens sepsis en acute longbeschadiging weer
Nadere informatiePeriodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Periodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA) Versie 2016 1. WAT IS PFAPA 1.1 Wat is het? PFAPA staat voor Periodic Fever Adenitis Pharyngitis
Nadere informatieEndogenous and exogenous erythropoietin in left ventricular dysfunction Belonje, Anne Merel Sophieke
Endogenous and exogenous erythropoietin in left ventricular dysfunction Belonje, Anne Merel Sophieke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to
Nadere informatiehoofdstuk 2-4 hoofdstuk 2
Samenvatting Het doel van het onderzoek, zoals beschreven in dit proefschrift, is het identificeren van fysiologische parameters voor het meten van stress bij vleesvarkens. Stress, veroorzaakt door de
Nadere informatiePeriodieke Koorts met Afteuze Faryngitis en Adenitis (PFAPA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Periodieke Koorts met Afteuze Faryngitis en Adenitis (PFAPA) Versie 2016 1. WAT IS PFAPA 1.1 Wat is het? PFAPA staat voor Periodic Fever Adenitis Pharyngitis
Nadere informatieImmuunreactie tegen virussen
Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Het immuun systeem Het immuun systeem is erg complex en vele celtypes dragen bij aan de bescherming tegen virussen en bacteriën. Voor het begrip van dit proefschrift zijn vooral de T cellen van belang.
Nadere informatieSAMENVATTING EN CONCLUSIES CHAPTER
CHAPTER 10 De juiste diagnose, classificatie en behandeling van thoracolumbale wervelfracturen blijven een problematisch en controversieël onderwerp in traumatologie. Een kort historisch overzicht (Hoofdstuk
Nadere informatieSCHISTOSOMA JAPONICUM INFECTIE ONDER KINDEREN EN JONGVOLWASSENEN OP DE FILIPPIJNEN; STUDIES OVER MORBIDITEIT EN PATHOGENESE
Samenvatting Samenvatting 149 SCHISTOSOMA JAPONICUM INFECTIE ONDER KINDEREN EN JONGVOLWASSENEN OP DE FILIPPIJNEN; STUDIES OVER MORBIDITEIT EN PATHOGENESE Dit proefschrift bevat resultaten van een longitudinaal
Nadere informatieSamenvatting en conclusies
Samenvatting en conclusies 080237 Henneman boek.indb 171 03-11-2008 10:57:48 172 Samenvatting en conclusies In de algemene introductie van dit proefschrift worden de verschillende niet-invasieve technieken
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Penning, Maria Elisabeth (Marlies) Title: Issue Date: 2014-09-10 Pre-eclampsie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De rol van proteïne kinase A in de vorming van galkanaaltjes door levercellen Een mens is opgebouwd uit cellen. Iedere cel is omgeven door een membraan die de inhoud van de cel
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 8 Niertransplantatie is de optimale therapie voor patiënten met chronische nierinsufficiëntie. Niertransplantatie kan echter leiden tot zowel acute als chronische complicaties
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting: De microvasculaire endotheelcel in shock
Nederlandse samenvatting: De microvasculaire endotheelcel in shock Nederlandse samenvatting Op intensive care s worden patiënten behandeld die zonder inzet van intensieve zorg door verpleegkundigen en
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
Samenvatting 213 214 Samenvatting SAMENVATTING Cardiovasculaire ziekten vormen een belangrijk gezondheidsprobleem in onze maatschappij. In 2008 stierven wereldwijd ongeveer 17.3 miljoen personen aan cardiovasculaireziekten,zoalsmyocardinfarct,cerebrovasculaireaccidentenenplotse
Nadere informatiein de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).
Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:
Nadere informatiePlasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap
Samenvatting Plasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap Samenvatting Dit proefschrift beschrijft het effect van plasma volume expansie in de behandeling van ernstige
Nadere informatieSAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104
Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,
Nadere informatieSAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie
166 Samenvatting SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie Deel I Introductie In de introductie van dit proefschrift (Hoofdstuk
Nadere informatie