COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS - BESLUIT

Transcriptie

1 COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS - BESLUIT OPSCHRIFT Vergadering van 9 oktober 2012 nummer: 2012_BW_00289 Onderwerp Postion paper nieuwe gemeente ABR (Alphen aan den Rijn) rol in de regio - vormend Beknopte samenvatting De gemeente ABR (Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude) heeft een postion paper utigebracht. De titel geeft de ambitie en richting: "naar een groene Metropool". In de paper wordt uiteengezet hoe zij "een sterke gemeente in een sterke regio" wil worden/zijn. De nieuwe gemeente ABR maakt ook deel uit van o.a. van ons samenwerkingsorgaan Holland Rijnland. Wij starten binnenkort met een discussie over de postionering van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland (zie PHO Bestuur en Middelen d.d. 21 september 2012: is het ook voor ons van belang in ieder geval alvast kennis te nemen van de visie van de gemeente ABR (werknaam). Bevoegd: Marjan van Kampen HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS AANHEF Bijgevoegde bijlage(n): Postion Paper gemeente ABR (werknaam) inmiddels gemeente Alphen aan den Rijn. MOTIVERING Volgende feiten gaan aan de beslissing vooraf: De aanleiding is de bijgevoegde "postion paper, die op 26 september 2012 in de "Klankbordcommissie" (Commissie uit de drie gemeenteraden) met instemming is ontvangen. Het postion paper gaat nu door naar de drie gemeenteraden. Het is niet de bedoeling in de "postion paper" te lezen dat er gedacht wordt aan afscheid van Holland Rijnland. Dat wilden de commissieleden ook niet. Wel is gesteld dat het nodig is in deze tijd van veranderingen niet meer alleen naar de eigen regio te kijken maar ook coalities daar buiten te sluiten. Er wordt daarbij vooral gedoeld richting Gouda/ISMH/Groene Hart. Dit past in het huidige beeld: zo orienteert Leiden zich op metropool Rotterdam - Dan Haag en dat is vanuit Leiden gezien ook noodzakelijk. De Bollenstreekgemeenten zijn ook met een orientatie op de bestuurlijke toekomst bezig. De input is onder andere verkregen uit diverse rapporten (Berenschot en Blaauwberg). p 1 van 14

2 Sommige commissieleden van de ABR gemeenten vonden het "postion paper" een beetje wijdlopend. De leden vonden dat al het geschrijf over "metropool" nogal ver van het ABR-bed stond. De sociale agenda vond men wat onderbelicht. Burgemeester Eenhoorn heeft daarop geantwoord dat de positonering zich vooral richt op het verwerven van een positie ten op zichte van de grote subsidiestromen vanuit het Rijk die nu richting de metropolen gaan en niet naar het Groene Hart. Voor dat doel is het "postion paper" dan ook goed. Deze beslissing wordt genomen om volgende redenen: 1. De gemeente ABR maakt deel uit van de regio en is één van de deelnemende gemeenten van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland. Het is van belang hiervan kennis te nemen. Zo worden in het postion paper grote kansen toegeschreven aan de "groene"economie. Waterrecreatie wordt als een kans gezien, als er goed wordt samengewerkt met andere "watergemeenten" heeft het Hollandse plassengebied een potentie die lijkt op het Friese merengebied. Daar kan Teylingen de gemeente ABR "ontmoeten" om kansen te benutten. Beslist het volgende: BESLISSING punt 1: Kennis nemen van het "postion paper" van de nieuwe gemeente ABR (werknaam) waarin een aanzet is gegeven over de toekomstige rol van deze gemeente in de regio. BIJKOMENDE INFO BIJ HET BESLUIT Advies & Ondersteuning Bestuur, Planning & Control en Juridische Zaken Financile consequenties: Geen BIJLAGE DIE INTEGRAAL DEEL UITMAAKT VAN HET BESLUIT Postion Paper gemeente ABR (werknaam) inmiddels gemeente Alphen aan den Rijn. p 2 van 14

3 Position Papern ABR nav Radenconferentie11jun_2012versie 0 8 dd 10 sept 2012.pdf Bijeenkomst klankbordgroep Aanbieder Stuurgroep ABR Onderwerp Position paper gemeente ABR Versie 0.8/GJB/d.d. 10 september 2012 Naar een groene metropool 1. Inleiding De gemeente ABR heeft als doel om een sterke gemeente in een sterke regio te zijn. In het position paper is een eerste aanzet gegeven op welke wijze dit uitgewerkt kan worden. Binnen de gemeente ABR is in de eerste helft van 2012 in project- en stuurgroep en in gezamenlijke college- en gemeenteraden gesproken over de positionering van de nieuwe gemeente. Hier hebben twee vragen centraal gestaan: (1) wat is de eigen kracht van ABR en (2) met welke partijen kunnen we het beste samenwerken voor onze ambities. Op basis van deze besprekingen is het position paper aangepast. In de tweede helft van 2012 wordt met de regio gesproken over samenwerking met de nieuwe gemeente. In de regionale ontwikkelingen binnen Holland-Rijnland, Midden- Holland en het Groene Hart zal de lijn vanuit dit position paper worden ingebracht. De bespreking van de positionering zal uitlopen op een (bestuurlijke) conferentie over de positie van de nieuwe gemeente in de regio. 2. Vraagstelling Binnen de Randstad is (continu) sprake van discussies over bestuurlijke constructies. In deze werkelijkheid is positionering van de nieuwe gemeente belangrijk om niet te verzwakken in het positiespel. Eén van de opgaven van de nieuwe gemeente is om een sterke gemeente in een sterke regio te zijn. De gemeente ABR gaat er op af, en kiest zijn eigen positie in het bestuurlijke Randstadspel. Wij hebben een eigen positie ten opzichte van de grote steden, en kiezen vanuit deze positie voor samenwerking met de metropoolregio s. Hierbij wordt nauwe samenwerking gezocht bij de buurgemeenten Kaag en Braassem en Nieuwkoop waarmee al eerder werd samengewerkt in Rijnstreekverband maar ook met de Midden Holland gemeenten rondom Gouda. Vanuit deze samenwerking kan gewerkt worden aan een groene metropool. Om een sterke positie te kiezen is het belangrijk om goed voor ogen te houden wat de eigen sterkten zijn. Bovendien moet worden nagegaan welke samenwerkingsverbanden het beste passen bij de verschillende ambities. 3. De Randstad Met Londen en Parijs, zijn de Randstad, de Vlaamse Ruit en het Duitse Rijn/Ruhrgebied de belangrijkste stedelijke concentraties in Noordwest-Europa. De Randstad wordt binnen Europa als een kansrijke vitale (delta)metropool beschouwd (vitaliteit heeft ook met klimaat te maken; we weten dat met name deltasteden gevolgen hebben van klimaatverandering). Europa erkent de Randstad als een van de vitale peri-urban zones. Peri-urban zones werken op Europees niveau samen om de voordelen als gevolg van de ligging ten opzichte van de grote steden te maximaliseren. Tegelijkertijd zoeken ze de balans tussen stad en land en een duurzame inrichting en gebruik van het landschap. p 3 van 14 Pagina 1 van 6

4 Peri-urban areas constitute the interface between the 75% of EU citizens living in Europe s towns and cities, and the adjacent countryside, which is increasingly valued for its local produce and resources, its diverse landscapes, rich cultural heritage, and quality of life. Peri-urban areas are multifunctional and dynamic and are growth areas for EU prosperity, but the complexity of peri-urban development, combined with the pressures from nearby cities and urban areas, presents challenges of economic, environmental and social sustainability. Structuurvisie Randstad 2040 onderstreept wat Europa stelt: de Randstad heeft een enorme potentie om een aantrekkelijk internationaal metropolitaans gebied te zijn. Het combineert veel functies en toch wordt de menselijke maat gerespecteerd. Internationaal sterk aan de Randstad is de kwaliteit van de leefomgeving, de verknoping van functies op kleine schaal en het verstedelijkingspatroon met meerdere steden met groene tussenruimten. Om deze aantrekkelijke Randstad te blijven is het van belang te investeren in de onderlinge bereikbaarheid van de steden en de groenblauwe kwaliteit van de groene tussenruimte. Ook in de Territorial Review Randstad Holland van de OESO uit 2007 is de definitie heel compleet: De Randstad bestaat uit een groen centrum (het Groene Hart), omringd door een halve cirkel van stedelijke gebieden, waaronder de vier grootste Nederlandse steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) In tegenstelling tot het algemeen gehanteerde beeld van een stedenband wordt hier dus de nadruk gelegd op de combinatie van hart & rand. Het stedelijke systeem van de Randstad omvat meer dan de beide metropoolregio s en is voor het versterken van haar internationale concurrentiepositie dus ook aangewezen op het tussenliggende, kleinschaliger verstedelijkt gebied, waaronder het Groene Hart. Verderop in het stuk worden als zwaktepunten o.a. genoemd de te eenzijdige focus op de verschillende stedelijke regio s in de daily urban systems, de gebrekkige coherentie in het openbaar vervoersnetwerk en het onbenut laten van kansen in het Groene Hart op het gebied van huisvesting en recreatie. ABR maakt voortdurend de connectie met het landschap. ABR ligt in de luwte van de metropoolregio s, onderscheidt zich van deze grootstedelijke regio s en ontleent daar zijn kracht aan. Hier is de stedelijkheid niet tegenover het landschap geplaatst maar geïntegreerd. ABR bevat op het niveau van het groene hart een stad (Alphen a/d Rijn) die een regionale stedelijke functie vervult (onderwijs, werkgelegenheid, winkelen, cultuur) voor omringende kleinere kernen. De transitie tussen stad en land wordt ervaren in het gebied, maar ook in de overgang naar de metropoolregio s waardoor een unieke, eigen kwaliteit op leefbaarheid ontstaat. 4. De kracht van gemeente ABR In de strategische visie, de grondlegger van het herindelingsontwerp, zijn de verschillende ambities van de nieuwe gemeente geformuleerd. Deze ambities komen voort uit de eigen kracht van ABR die met name gelegen is in groen en ligging van de nieuwe gemeente. In het navolgende kader staan de ambities samengevat. p 4 van 14 Pagina 2 van 6

5 Vanuit deze ambities en basiskracht kan de gemeente ABR zich op de volgende punten onderscheiden. De gemeente ABR is een gemeente van stad en dorpen. De gemeente hoort bij de daily urban systems van zowel noord- als zuidvleugel. De nieuwe gemeente heeft een stedelijke kern met bijbehorende voorzieningen gecombineerd met de kracht van rust en ruimte. De intensieve stad geeft een hoog voorzieningenniveau op gebieden als cultuur en zorg. De vitale dorpen geven een rustige woonomgeving waar sterke gemeenschapszin zorgt voor een goede leefomgeving. Logistiek, economisch gezond en als bijzonder woonmilieu in de Randstad is de plek bijzonder aantrekkelijk. Belangrijk om deze positie te behouden is enerzijds goede infrastructuur (HOV en noord-zuid en oost/westverbindingen) en anderzijds concentratie van de verstedelijking in de centrumgemeente, Alphen aan den Rijn. In deze positie wordt de spanning van de ligging tussen metropolen ervaren. Een goede balans tussen wonen, werken en genieten kan zorgen voor een unieke positie binnen de Randstad. De gemeente ABR is economisch sterk. De logistieke sector, zakelijke dienstverlening en de greenport biedt veel werkgelegenheid voor een grotere regio. Voor al deze sectoren is een grote afzetmarkt dichtbij aanwezig. Bovendien heeft ABR grote kansen in de groene economie: o De sierteelt regio Boskoop biedt werkgelegenheid en productiewaarde. Door de greenportstatus heeft Boskoop aansluiting bij landelijk topeconomiebeleid, inclusief de topgebiedstatus in (investeringen vanuit) de rijksstructuurvisie infrastructuur en ruimte. Opgave is deze status te behouden en door herstructurering en investeringen in infrastructuur duurzaam te maken en verbindingen te zoeken met mainports en greenports. o Het landschap kan in de energie-, voedselvoorziening voor de Randstad een belangrijke rol spelen (biobased economy). Water is tekenend voor het landschap en zal op langere termijn grote opgaven met zich meebrengen (zoetwatervoorraad). o Het landschappelijke karakter in combinatie met de vele waterwegen, het veenweidegebied en de lage bevolkingsgraad in nabijheid van de grootste steden van de Randstad biedt goede mogelijkheden voor versterking van recreatie en toerisme, met het accent op langer verblijf. Met het Archeon, Avifauna, Bentwoud, Jeu de Boer en Zegerplas zijn er al grote publiekstrekkers aanwezig die aangevuld kunnen worden met andere activiteiten. Versterking kan door strategische samenwerkingsverbanden. Waterrecreatie is een kans, als er goed wordt samengewerkt met andere watergemeenten heeft het Hollandse plassengebied een potentie die lijkt op het Friese merengebied. o De Rijnzone met maakindustrie, logistiek en zakelijk dienstverlening biedt evenwicht op de arbeidsmarkt. Om deze zone te verduurzamen is een versterking van infrastructuur en goed onderwijs nodig. p 5 van 14 Pagina 3 van 6

6 Opdracht bij de uitwerking van economisch beleid is om te innoveren zodat de verschillende sectoren duurzaam in het milieu en landschap kunnen worden ingepast. Kansen hiervoor liggen er volop met de nabijheid van universiteiten. De gemeente ABR heeft alles in zich om divers Hollands wonen te bieden: van dorpse kernen tot centrum stedelijk milieu, van plattelandswonen tot nieuwbouwwijken. Het gebied biedt alle voorzieningen met het groene hart om de hoek. Dat alles in de nabijheid van 2 historische steden. Meer werkgelegenheid, studiefaciliteiten en uitgaansmogelijkheden (stedelijke recreatie) zijn binnen bereik in minder dan een uur reistijd. Deze kenmerken omschrijven de kracht van de ABR gemeente. Deze kracht buiten we uit. 5. Gedeelde ambities In de vorige paragraaf is beschreven dat de gemeente ABR een unieke ligging en een uniek profiel heeft. Het is een sterke gemeente midden in de Randstad. In deze paragraaf wordt een beschrijving gegeven van gedeelde belangen met andere gemeenten. Noord-zuidverbinding: topregio/metropoolregio Rotterdam/Den Haag & regio Schiphol De as tussen de haven van Rotterdam, de greenports Westland-Oostland-Boskoop- Aalsmeer en de mainport Schiphol verdient een goed ingepaste verbinding voor snel en betrouwbaar vrachtverkeer. Deze verbinding is niet goed. De urgentie van verbetering van de verbinding wordt gevoeld in (de greenports van) metropoolregio Rotterdam/ Den Haag waar grote behoefte is aan fresh corridor richting Schiphol. De noordzuidwaterverbinding met containerhub (OTA) is sterk maar gebruik van watercapaciteit heeft gevolgen voor capaciteit op de weg. Samenwerking met de metropoolregio Rotterdam/Den Haag op dit gebied is logisch gezien vanuit het greenport belang. Voor Alphen aan den Rijn is samenwerking met de metropoolregio Amsterdam (SMASH) en relatie met de Schipholregio economisch van groot belang. Alphen aan den Rijn zet daarom al geruime tijd in op verbetering van de verbinding (N207) richting Amsterdam. Openbaar vervoer: Gouda, Leiden, Schipholregio en Zuid-Holland Infrastructuur en openbaar vervoer in de regio moet goed zijn om woonwerk/studieverkeer te versnellen. N207 corridor, RijnGouwelijn, openbaar vervoer tussen Alphen aan den Rijn en Schiphol, verdubbeling spoor/frequentie Leiden-Alphen- Utrecht en streekbussen moeten op orde zijn om het woon-werkmilieu te versterken. Ontwikkeling van Bleizo versterkt de bereikbaarheid tussen ABR en de stedelijke regio s. Vooralsnog zijn de gemeenten Gouda en Leiden belangrijke partners voor openbaar vervoer in de gemeente ABR. Greenport: topregio/metropoolregio Rotterdam/Den Haag De boomsierteeltsector heeft het meeste met het Westland/Oostland. Zowel economisch als logistiek zijn goede verbindingen noodzakelijk. Binnen Greenport Holland is dit deels belegd, de regionale belangen komen hier minder aan de orde. Daarvoor is samenwerking met de greenport Westland/Oostland (in het kader van topregio/metropoolregio) de meest logische. Waarde van het landschap: Groene Hart/ steden/ Provincie Zuid-Holland Om het landschappelijke karakter als kracht te bewaren is het belangrijk dat de voorgestelde verbindingen ruimtelijk goed worden ingepast. De Provincie Zuid-Holland kan hiervoor de meeste waarborgen bieden. p 6 van 14 Pagina 4 van 6

7 Als onderdeel van het Groene Hart is het van belang met de Groene Hartgemeenten dit karaktervolle landschap te behouden maar behoud kan niet alleen inhouden niets doen. Om het landschap te behouden is het nodig om de kansen voor de toekomst te benutten. Kansen om de economische waarde te versterken liggen bij Alphen aan den Rijn en de omliggende steden. Wel wonen, niet volbouwen: Noordvleugel/Schipholregio De ABR gemeenten zijn succesvol in het inpassen van woongebieden in het landschap. Voorlopig lijkt de woningbehoefte in de regio zich te beperken tot de eigen woningbehoefte, vanuit de Schipholregio (SMASH) wordt gezocht naar toekomstige ontwikkellocaties ten zuiden van Amsterdam en ten noorden van Alphen aan den Rijn. Door binnenstedelijke verdichting kan de gemeente ABR hier een bijdrage aan leveren. Voorzieningenniveau: Alphen aan den Rijn en historische steden Voor stedelijke voorzieningen (o.a. universiteit, winkelen, cultuur en uitgaan) zijn de bewoners van Alphen aan den Rijn gericht op Alphen aan den Rijn en Leiden, en de grote steden in de Randstad. De inwoners van Boskoop zijn gericht op Alphen aan den Rijn en Gouda en in Rijnwoude afhankelijk van de kern ook op Zoetermeer. Samenwerking op stedelijk voorzieningenniveau is logisch tussen de steden Alphen aan den Rijn, Zoetermeer, Leiden en Gouda. Overige Naast de meest in het oog springende krachten en ambities van de gemeente ABR zijn er nog verschillende minder unieke ontwikkelingen gaande waarop allianties kunnen worden aangegaan. Op het gebied van decentralisaties, belastingen, veiligheidsregio s en uitvoeringsdiensten wordt per ontwikkeling gekeken naar de mogelijkheden. Hierbij wordt opgemerkt dat de huidige gemeente Alphen aan den Rijn voor de gemeenten Kaag en Braassem en Nieuwkoop een samenwerkingspartner is of zou kunnen zijn. 6. Samenwerking Door de respectievelijke discussies in Midden-Holland en Holland Rijnland is er de mogelijkheid om op de discussie over de toekomstige regionale samenwerking in te gaan. Vanuit Midden-Holland wordt duidelijk gekeken naar mogelijkheden voor samenwerking met de nieuwe gemeente aan de noordzijde. Ook binnen Holland Rijnland ligt de discussie open. Vanuit de provincie Zuid Holland wordt dit najaar onderzoek gedaan naar de bestuurlijke toekomst van het Groene Hart. In het geheel van de Randstaddiscussie is de regio gesitueerd tussen de metropoolregio s ten noorden en ten zuiden. Dit vraagt niet om afzondering maar om samenwerking. De volgende bestuurlijke scenario s zijn gericht op een samenwerking met een zelfbewuste houding van de gemeente ABR. Basiscoalitie: Groene Hart De gemeente ABR heeft grote gemeenschappelijke opgaven met de oostelijke delen van Holland-Rijnland ( vanouds Rijnstreek) en Midden Holland. Bestuurlijk is in de (nieuwe) politieorganisatie een gelijk samenwerkingsverband. Doelstellingen van de gemeenten zijn gericht op de suburbane positie, de groene economie en Hollands wonen. Het landschap vormt een eenheid waarin weide, veen, tuinbouw en water de verbindende elementen zijn tussen tientallen dorpskernen twee stedelijke kernen (Alphen aan den Rijn en Gouda) Gezamenlijke opgaven liggen in het behoud van de unieke landelijke positie tegen de urbane gebieden aan, versterking van infrastructuur (zoals N207- corridor), versterken van de groene economie zowel via tuinbouw als recreatie. Gezamenlijke opgaven kunnen gezamenlijk worden opgepakt. Niet alleen op strategisch maar ook op operationeel niveau kan samenwerken schaalvoordelen opleveren. De vorm p 7 van 14 Pagina 5 van 6

8 waarin een samenwerking wordt aangegaan is volgend op de inhoudelijke agenda die wordt samengesteld. Centrumgemeente Gemeente Alphen aan den Rijn fungeert op een aantal gebieden al een centrumfunctie in samenwerkingsverbanden. Bijvoorbeeld de uitvoering van de sociale dienst die door Alphen aan den Rijn wordt verzorgd en binnen samenwerking op het gebied van I&A. De functie als centrumgemeente kan naast uitvoerende zaken juist ook voor de gezamenlijke strategische opgaven extra kracht geven. Op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg liggen kansen om als centrumgemeente middelen te krijgen om een eigen beleid te voeren. Partnerschappen Met de beide metropoolregio s (bijvoorbeeld op het gebied van greenports, infra en kennis) kunnen partnerschappen worden opgezet. Een beperkte maar krachtige agenda waardoor verlengd lokaal bestuur in omvang beperkt blijft. Binnen Greenport Holland blijft de nieuwe gemeente actief om de greenport regio Boskoop te versterken. De gemeente blijft samenwerking binnen het gehele Groene Hart waarbij ook provincieoverschrijdend wordt samengewerkt (bijvoorbeeld Utrechtse Groene Hartgemeenten). p 8 van 14 Pagina 6 van 6

9 Goedgekeurd door het college van burgemeester en wethouders in vergadering van 9 oktober 2012 p 9 van 14