ADVIES STROOMLIJNEN RUIMTELIJKE PLANFIGUREN RIJKSWATERSTAAT

Transcriptie

1 ADVIES STROOMLIJNEN RUIMTELIJKE PLANFIGUREN RIJKSWATERSTAAT Onderzoek naar de mogelijkheden om de planfiguren voor droge infrastructuur binnen Rijkswaterstaat onderling beter af te stemmen en inhoud en werkwijze eenduidig te maken. september 2006

2 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A 2 Taken Landschapsplanning bv

3 opdrachtgever RWS Dienst Weg- en Waterbouwkunde project ADVIES STROOMLIJNEN RUIMTELIJKE PLANFIGUREN RIJKSWATERSTAAT nummer 1822-A datum september 2006 kantoor Roermond Kapellerlaan 179 Postbus AC Roermond Telefoon Fax trefwoorden infrastructuur, planfiguren, landschap kantoor Arnhem Sw. De Landasstraat DB Arnhem Telefoon Fax Taken Landschapsplanning bv september 2006 Niets uit dit rapport of bijbehorende tekeningen mag worden verveelvoudigd en of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder schriftelijke vermelding van opdrachtgever en Taken Landschapsplanning bv, noch mag het zonder bronvermelding worden gebruikt voor enig ander doel dan waarvoor het is vervaardigd.

4 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A 2 Taken Landschapsplanning bv

5 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1. Aanleiding 5 2. Aanpak 7 3. Huidige praktijk en uitgangspunten Planfiguren en onderzochte plannen Inhoud van de bestaande plannen op hoofdlijnen Uitgangspunten op basis van interviews en workshops Ordening van planfiguren Gewenste inhoud van planfiguren Advies 19 Blz. Bijlagen 1. Lijst van deelnemers aan de workshops Analyse van plannen Resultaten van inventarisatie van plannen Analyse per planfiguur Aandachtspunten en signalen uit interviews Gewenste inhoud en onderwerpen van planfiguren 39 Taken Landschapsplanning bv 3

6 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A 4 Taken Landschapsplanning bv

7 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren 1. Aanleiding Voor de landschappelijke inpassing en het beheer van de droge infrastructuur wordt door Rijkswaterstaat een aantal planfiguren gehanteerd. Het landschapsplan, het compensatieplan en het beheerplan groen zijn enkele van deze planfiguren. Voor een deel hebben deze plannen een wettelijke basis. Geconstateerd is, dat er binnen de huidige praktijk onvoldoende eenduidigheid bestaat over het doel, de inhoud en de onderlinge samenhang tussen de verschillende planfiguren. De regio s gaan verschillend om met de planfiguren en er zijn er afwijkingen als het gaat om zowel aanleg als beheer en onderhoud. Dit heeft geleid tot vervaging van wat de plannen precies beogen, wie verantwoordelijk is voor het opstellen ervan en wie ze moet vaststellen. Het gevolg is, dat er geen duidelijke sturing plaats kan vinden op de inhoud en op de procesmatige route. Deze situatie vraagt om een verbeteringsslag. Het is immers van het grootste belang dat er binnen geheel Rijkswaterstaat een uniforme werkwijze wordt gehanteerd. Een goede onderlinge afstemming van de planfiguren, eenduidigheid over inhoud van de planfiguren, het gebruik van hetzelfde begrippenkader en helderheid over het besluitvormingstraject is een belangrijke basis voor de kwaliteit van de plannen en daarmee voor de kwaliteit van de fysieke infrastructuur. Dienst Weg- en Waterbouwkunde heeft Bureau Taken opdracht verleend een en ander te onderzoeken en een advies uit te brengen. Taken Landschapsplanning bv 5

8 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A 6 Taken Landschapsplanning bv

9 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren 2. Aanpak Het onderzoek bestaat uit een inventarisatie en analyse van de huidige praktijk en van de in de organisatie van Rijkswaterstaat levende wensen en suggesties voor verbetering. Het onderzoek is uitgevoerd in vier stappen: 1. analyse van relevante rapporten (desk study); 2. interviewen van professionals in planfiguren; 3. kennis delen door middel van een workshop; 4. ontwikkelen van ideeën (workshop). foto s. Analyse van het planproces in een workshop Taken Landschapsplanning bv 7

10 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A Als eerste (stap 1) is een aantal bestaande plannen systematisch doorgenomen aan de hand van een vooraf opgestelde checklist. Deze analyse van de plannen is vervolgens gebruikt voor het opstellen van een vragenlijst, die als basis diende voor de interviews. De interviews (stap 2) zijn gehouden met opstellers van plannen binnen Rijkswaterstaat en enkele externe adviseurs. De resultaten van de interviews zijn gebruikt voor een analyse van inhoud en proces van de planfiguren. Vervolgens zijn twee workshops voorbereid en uitgevoerd met als doel het delen van kennis (stap 3) en het ontwikkelen van ideeën (stap 4) met eventuele herziening van de reeks planfiguren. Er is een werkconferentie gehouden voor medewerkers van Rijkswaterstaat uit Noord-Nederland en een met medewerkers uit Zuid- Nederland. s Ochtends zijn ervaringen met de huidige planfiguren en hun onderlinge samenhang uitgewisseld en is gesproken over onduidelijkheden en problemen (stap 3). De middag is gebruikt voor het genereren van ideeën en het formuleren van bouwstenen voor een verbeterde c.q. nieuwe reeks samenhangende planfiguren (stap 4). Daarbij is gebruik gemaakt van een speciaal voor deze workshops ontwikkeld kaartspel. De resultaten van de vier stappen zijn samengebracht en uitgewerkt tot dit advies. 8 Taken Landschapsplanning bv

11 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren 3. Huidige praktijk en uitgangspunten 3.1. Planfiguren en onderzochte plannen Dertien plannen zijn beoordeeld aan de hand van een checklist (bijlage 2). Tabel 1 geeft een overzicht van de betrokken categorieën van planfiguren en de geraadpleegde plannen. De plannen hebben betrekking op: - aanleg en inrichting of op beheer en onderhoud; - visie, plan of uitvoering (prestatiebestek); - intern gebruik (groenbeheerplan) of extern gebruik (routeontwerp, visie groenbeheer) of beide (landschapsplan). tabel 1. Overzicht van bestudeerde plannen en planfiguren Planfiguur of planondersteunend instrument Routeontwerp Landschapsvisie en landschapsschetsen Landschapsplan Landschapsplan Compensatie-ontwerp Landschaps- en compensatieplan Inrichtingsplan Beheervisie groenvoorzieningen Visie groenbeheer Beheerplan groenvoorzieningen Groenbeheerplan droog Prestatiebestek Bestudeerde plan A12 e.o.; A27 A16/13 Terbregseplein-Kleinpolderplein (RWS-ZH) A12 met hoofdnota en deelnota; incl. ontwerpvisie (RWS-UT) A67 (RWS-N-Br) A2 rondweg s-hertogenbosch (RWS-N-B) N33 (RWS-NN) Randweg Eindhoven (RWS-N-B) Dienstkring Zeeuws-Vlaanderen Dienstkring Alkmaar A58 (RWS-N-B) Utrecht (RWS-UT) Dienstkring Apeldoorn Taken Landschapsplanning bv 9

12 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A 3.2. Inhoud van de bestaande plannen op hoofdlijnen De plannen laten zich lastig vergelijken door verschil in aanpak, in uitwerking, in regio (een ander landschap, een ander beleid op de lagere niveaus) en de specifieke eigenheden van een bepaalde planfiguur. Meestal wordt in het plan zelf niet duidelijk gemaakt hoe het plan bedoeld is, hoe het moet worden gebruikt en welke status het plan heeft. De bureaustudie heeft vooral geleid tot informatie over de inhoud van de plannen en weinig over de procesgang. Uit de analyse van de plannen (bijlagen 2 t/m 4) blijkt, dat de vraagstelling bepalend is voor de reikwijdte van de plannen. Het abstractieniveau van de vraag kan hoog zijn (welke samenhang wordt beoogd langs en om de weg) tot zeer concreet (waar moet wat worden beheerd). De meeste planfiguren richten zich op het beantwoorden van een of enkele van de in tabel 2 opgesomde vraagstellingen. tabel 2. Aan de basis van de planfiguren ligt een vraagstelling Vraagstelling Resultaat Planfiguren Routeontwerp Landschapsschets landschapsplan Inrichtings -en beplantingsplan groenbeheervisie (groen)beheerplan prestatiebestek Welke samenhang langs en om de weg? Welke landschapsontwikkeling? (beschouwing alternatieven) Welk(e) landschapsbeeld(en)? Welke ecologische voorzieningen? Waar moet wat worden aangelegd? Waar moet wat worden beheerd? Gebiedszonering, ontwerpprincipes, richtbeelden Gebiedszonering, schets, principedoorsnede Samenhang, bouwsteen, ontwerpprincipe Ecologische voorziening, natuurdoeltype Inrichtingsbouwsteen, groenelement, faunavoorziening Bermtype, doeltype, eindbeeld, beheertype, faunavoorziening Hoe moet worden beheerd? Beheertype x x x x x x x x x x x x x 10 Taken Landschapsplanning bv

13 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren Dit komt terug in de wijze waarop de plannen worden uitgedrukt naar het resultaat dat dient te worden bereikt (bijvoorbeeld streefbeeld, doeltypen, ontwerp). De planfiguren op een hoger abstractieniveau worden uitgedrukt in termen als zonering, principes, richtbeelden. Deze plannen zijn richtinggevend. Vaak wordt gewerkt met het begrip bouwstenen. De concrete planfiguren op een lager abstractieniveau zijn ondubbelzinnig. Een systeem van beheertypen geeft duidelijk richting aan het te voeren beheer. Er lijkt een zekere overlap te zijn tussen routeontwerp en landschapsplan. In beide planfiguren komen de gewenste samenhang en landschapsbeelden aan de orde. Een verschil is dat het routeontwerp nadrukkelijk ook aandacht schenkt aan aspecten van de vormgeving c.q. de architectuur en de kunstwerken van de weg. Een grote overlap is aanwezig in groenbeheervisie en (groen)beheerplan. In het beheerplan worden alle uit te voeren beheersacties benoemd, geraamd en gepland. Het is daarmee primair een intern document voor Rijkswaterstaat. In de praktijk leeft de behoefte om opdrachtnemers voor het uit te voeren beheer een uittreksel van de gewenste vorm en kwaliteit van de beheerelementen te geven Dit document wordt dan als groenbeheervisie opgesteld ten behoeve van extern gebruik Uitgangspunten op basis van interviews en workshops De bureaustudie is gebruikt om een vragenlijst op te stellen voor de interviews. Gesprekken zijn gevoerd met Peter Jan Keizer (DWW), David van Zelm van Eldik (Steunpunt Routeontwerp), Paul van Lier (RWS Noord-Brabant), Jan de Wit (Royal Haskoning), Ad Blaak (RWS IJsselmeergebied), en Jan Brouwer (Rijksadviseur Infrastructuur). De namen van de deelnemers aan de workshops zijn opgenomen in bijlage 1. De tijdens de interviews gesignaleerde aandachtspunten zijn samengevat in bijlage 5. Deze aandachtspunten zijn vervolgens voorgelegd aan de deelnemers van de workshops. Zij en de geïnterviewden toonden een grote betrokkenheid in het streven naar kwaliteit van de wegomgeving. Evenzo als het gaat om de zorg voor natuur, groen en landschap tot en met beheer en uitvoering. Regelmatig genoemde termen in de gesprekken waren: behoefte aan erkenning van de zachte waarden, noodzaak van samenwerken, wens voor duidelijkheid in het stroomlijnen van plannen, behoud van gekwalificeerde medewerkers gezien het risico van kennisverlies bij reorganisatie en last but not least de zorg dat het buiten goed komt. Verschillen in aanpak en uitwerking van plannen tussen regio s zijn soms onvermijdelijk. Groningen is anders dan Maastricht, merkte een van de geïnterviewden op en plannen maken is mensenwerk.. Een overzichtelijke en eenduidige reeks planfiguren met borging en duidelijke overdrachtsmomenten kan helpen om de kwaliteit in plannen en uitvoering Taken Landschapsplanning bv 11

14 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A van het groen in stand te houden. In de gesprekken en in de workshops is de voorkeur geuit voor: - uitgaan van en vereenvoudigen van reeds bestaande en ontwikkelde planfiguren; - rekening houden met aanwezige wettelijke kaders zoals de tracéwet, waardoor bepaalde planfiguren zoals landschapsplan verplichtend zijn; - duidelijkheid en eenduidigheid in de interne vaststellingsprocedure van planfiguren; - heldere en eenduidige definitie van de inhoud van de planfiguren; - integratie van aspecten (landschap, ecologie, cultuurhistorie, ontsnippering, milieu) op alle niveaus van planvorming; - gebruik van planfiguren zoals routeontwerp, landschapsvisie en landschapsplan voor communicatie en afstemming met derden; - aandacht voor kwaliteitsborging. Deze wensen zijn op te vatten als uitgangspunten voor de herordening van de huidige planfiguren. 12 Taken Landschapsplanning bv

15 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren 4. Ordening van planfiguren In de workshops zijn, met behulp van het planfigurenspel (zie hoofdstuk 5) nieuwe reeksen van planfiguren ontwikkeld, door zowel deelnemers individueel als gezamenlijk. In de meeste gevallen werden de volgende planfiguren gebruikt: - routeontwerp of de aanduidingen routeontwerp/visie, verkenning, wegbeeld; - visie, landschapsvisie, landschapsschets of de aanduiding routeontwerp/landschapsplan; - plan, landschapsplan of de aanduiding ontwerp, integraal; - inrichtingsplan, inrichting, aanleg eventueel met beheervisie; - beheerplan, beheer (+ onderhoud); - bestek, uitvoering. In de meeste ordeningen werd gebruik gemaakt van een reeks van 3 of 4 planfiguren. Frequent voorkomende reeksen, ontwikkeld tijdens de workshops, zijn: - routeontwerp/verkenning - visie/landschapsvisie/-schets - inrichtingsplan en/of beheerplan; - routeontwerp/verkenning - landschapsplan/ontwerp - inrichtingsplan beheerplan; - visie/landschapsvisie/-schets - landschapsplan/ontwerp - beheerplan /uitvoering; - visie/landschapsvisie/-schets - inrichtingsplan beheerplan. De eerste reeks hierboven was tevens het gezamenlijk ontwikkelde resultaat van de eerste workshop; de tweede reeks het gezamenlijk resultaat van de tweede workshop. Zoals gezegd, waren de twee andere benoemde reeksen, net als de eerste en tweede, meerdere malen door deelnemers in de individuele sessie samengesteld. Taken Landschapsplanning bv 13

16 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A foto s. Resultaten van het planfigurenspel 14 Taken Landschapsplanning bv

17 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren In de verdeling van de planfiguren is een aantal ordeningsprincipes aan te geven. Er zullen altijd stappen nodig zijn om te komen van wens-idee-visie naar plan en vervolgens naar uitwerking van inrichting of beheer. De planfiguren gaan van grof (hoofdlijnen) naar fijn (maatregelen); van abstract (waarom? welk?) naar concreet (wat? waar? hoe?). Van belang is verder dat aanleg van nieuwe wegen een andere reeks planfiguren geeft dan werkzaamheden aan bestaande wegen (beheer en onderhoud). Rekening houdend met bestaande wettelijke verankering is een aantal planfiguren in ieder geval nodig om afhankelijk van inhoud, niveau en schaal uitwerking te geven aan landschap, natuur en vormgeving van de rijksweg. Daarbij wordt er van uitgegaan dat het ontsnipperingsplan deel uitmaakt van het landschapsplan en beplantingsplan en beheervisie onderdeel zijn van het inrichtingsplan. De visie op de interactie tussen weg en omgeving (landschap, natuur, ruimtelijke kwaliteit) dient vooral te worden ontwikkeld op een hoger schaalniveau. Met name voor een weg die meerdere provincies passeert, is een planfiguur zoals het routeontwerp een geschikte vorm om de visie neer te leggen. De vertaling van de principes van het routeontwerp en de landschappelijke en ecologische inpassing kan voor de bestaande wegen plaats hebben in een plan met het accent op inrichting. De derde planfiguur nodig voor een bestaande weg is het beheerplan waarin de doeltypen of beheertypen op kaart zijn uitgewerkt en waarin de planning van de beheermaatregelen is opgenomen. De reeks planfiguren bij aanleg van wegen dient anders te verlopen. De tracéwet speelt hierbij een belangrijke rol. Bovendien vindt wegenaanleg tegenwoordig plaats in relatief kleine trajecten. Bij de beschouwing van alternatieven vindt visievorming plaats en wordt een landschapsschets uitgewerkt. Met het (Ontwerp)Tracébesluit kan een landschapsplan worden uitgewerkt, zoals bedoeld in de tracéwet. Detaillering naar inrichting is laatste de te maken stap. Taken Landschapsplanning bv 15

18 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A 16 Taken Landschapsplanning bv

19 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren 5. Gewenste inhoud van planfiguren In de workshops is gebruik gemaakt van een speciaal voor de gelegenheid ontwikkeld kaartspel dat behulpzaam kan zijn bij het opstellen van reeksen planfiguren en waarbij het mogelijk is om de inhoud van planfiguren afzonderlijk samen te stellen en de onderlinge samenhang te beschouwen. De resultaten van de individueel opgestelde planfiguren en reeksen zijn geanalyseerd en in bijlage 6 opgenomen. Het routeontwerp dient bij voorkeur aandacht te schenken aan aspecten als bundeling, verkavelingspatroon, wegbeeld, architectuur, archeologie, bebouwd gebied, lengteprofiel, cultuurhistorie, nationale landschappen, landschapstype, EHS, landelijk gebied, aardkunde, milieu en landschap op een schaal van 1: tot De benoemde onderwerpen zijn in lijn met de doelen van het routeontwerp: - het creëren van samenhang en continuïteit van de architectuur en vormgeving van de weg; - het behouden of versterken van identiteit en afwisseling van landschappen in de omgeving van de weg; - effectieve samenwerking van Ministerie van V &W en andere partijen op het vlak van wegontwerp en gebiedsontwikkeling in de omgeving van de weg. Als het gaat om een visie of landschapsvisie dan komen bovengenoemde bouwstenen in aanmerking, maar zeker ook: landschapseenheid, ecologie, oriëntatie, knooppunt, landschapsarchitectuur en dwarsprofiel (schaal 1: tot ). De twee eerstgenoemde doelen, hiervoor genoemd bij het routeontwerp, zijn ook van toepassing bij de uitwerking van een visie voor één of meerdere tracés van een aan te leggen weg. Er dienen uitspraken op hoofdlijnen te worden gemaakt over de vormgeving. Vandaar dat er een zekere overlap is. Het schaalniveau is echter lager en bovendien moet het globale ruimtebeslag voor landschappelijke en ecologische inpassing worden bepaald. Dat betekent dat de andere benoemde termen als landschapseenheid tot en met dwarsprofiel nadrukkelijker in beeld komen om een indruk te krijgen van de inpassing van het tracé in het landschap. Het plan of landschapsplan dient in te spelen op onderwerpen als landschap, natuurgebieden, ecologische verbindingen, ontsnippering, faunavoorzieningen, cultuurhistorische en archeologische elementen en geluidwerende voorzieningen, op een schaal van 1: tot Het doel van een landschapsplan, dat wordt opgesteld in het kader van de Tracéwet, is het vastleggen van het ruimtebeslag voor planologische inpassing en formulering van inhoudelijke richtlijnen voor inrichting en Taken Landschapsplanning bv 17

20 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A beheer. Om principeoplossingen voor landschappelijke inpassing te kunnen ontwikkelen, is inzicht in de eerder genoemde onderwerpen noodzakelijk. In de interviews en workshops is meermaals gewezen op een brede insteek. Rekening moet worden gehouden met alle ruimtelijke aspecten, nog afgezien van de wettelijke kaders en Europese afspraken en richtlijnen. Het inrichtingsplan zou uitwerking moeten geven aan aansluitingen, waterpartijen, beplantingselementen, wegmeubilair, kunstwerken, bebording, transferia, recreatievoorzieningen, bermbeheer, vegetaties en faunavoorzieningen. Het doel van het inrichtingsplan is inrichtingsvoorstellen uitwerken tot op een detailniveau dat nodig is voor het opstellen van bestekken. Ecologische voorzieningen en beheer, landschapselementen en architectuur worden dan vormgegeven. Het beheerplan behandelt doel- of beheertypen, beheer waaronder bermbeheer en waterbeheer, onderhoud en monitoring. Ook het beheer van de beplanting zou met dat van de bermen en watergangen kunnen worden beschreven in een beheerplan. De wijze van onderhoud is bepalend voor het eindresultaat in het veld en vraagt daarom bijzondere aandacht in een eigen planfiguur. 18 Taken Landschapsplanning bv

21 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren 6. Advies De analyse van de plannen en uitkomsten van de interviews en workshops laten zien dat drie planfiguren voldoende zijn om visie, inrichting en beheer van een wegvak uit te werken voor landschap, natuur, cultuurhistorie en vormgeving. Aan elk van deze planfiguren is een duidelijke doelstelling en specifieke inhoudsopgave te geven. Hiermee is de weg open naar een voor de gehele organisatie eenduidige aanpak. Wel dient een belangrijk onderscheid te worden gemaakt voor wegen in aanleg versus onderhoud en beheer van bestaande wegen. Het gebruik van de reeks planfiguren: routeontwerp, inrichtingsplan en beheerplan is vooral zinnig voor bestaande wegen. De reeks planfiguren: landschapsschets, landschapsplan en inrichtingsplan is van belang bij de aanleg van trajecten. Een punt van aandacht daarbij is dat het opstellen van een landschapsschets en landschapsplan bij aanleg geëist wordt op grond van het (Ontwerp)-Tracébesluit. Rekening houdend met het wettelijk kader ziet het wenskader voor de reeks planfiguren er als volgt uit. (zie tabel 3). Inhoud Bij bestaande wegen (beheer & onderhoud) is het van belang om landschap, ecologie en cultuurhistorie, maar ook architectuur en ruimtelijke ordening mee te nemen in samenspraak met andere actoren. Het routeontwerp is hiervoor een geschikte planfiguur. Het is aan te bevelen voor het gehele rijkswegennet routeontwerpen op te stellen. Het opstellen van landschapsplannen kan dan vanwege de inhoudelijke overlap achterwege blijven. Een inrichtingsplan is nodig om uitwerking te geven aan inrichting van wegmeubilair en andere voorzieningen uit het routeontwerp. Dit is in principe een intern plan van Rijkswaterstaat. Afstemming met derden heeft immers al plaatsgevonden. De derde planfiguur bij bestaande wegen is het beheerplan. Ook dit kan als een intern plan van Rijkswaterstaat worden beschouwd. Taken Landschapsplanning bv 19

22 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A tabel 3. Overzicht van de gewenste reeks planfiguren voor bestaande wegen en aan te leggen wegtrajecten Planfiguur Inhoud op hoofdlijnen Routeontwerp lagenbenadering beleid visie wegbeeld gebiedszonering samenhang Schaal 1 : : Verantwoordelijke voor uitvoeren en vast te stellen van de planfiguur Beheer en Aanleg onderhoud (planstudie) Opstellen minimaal elke 10 jaar. Vaststelling door DT-RWS Landschapsschets Visie principes en uitgangspunten oriëntatie zoekruimte 1 : : Vaststelling met trajectnota/mer (Min V&W) Landschapsplan landschappelijke inpassing faunavoorzieningen compensatie 1 : : Vaststelling met Tracébesluit/MER (Min V&W) Inrichtingsplan maatregelen maatvoering plan voor beplanting visie voor beheer 1: : Opstellen minimaal elke 10 jaar. Vaststelling door HID Vaststelling door HID Beheerplan doel-/beheertypen beheerswijze planning monitoring 1: : Opstellen minimaal elke 5 jaar. Vaststelling door districtshoofd 20 Taken Landschapsplanning bv

23 september 2006 rws dienst weg- en waterbouwkunde 1822-A advies ruimtelijke planfiguren Voor een nieuw wegtraject (aanleg) wordt in aansluiting op de Tracéwetprocedure vastgehouden aan de trits landschapsschets, landschapsplan en inrichtingsplan. De aanbevelingen voor de inhoud en de projectbehandeling rond deze planfiguren zijn reeds opgenomen in de leidraad en checklist landschappelijke inpassing hoofdwegen (Brinkhuijsen et al., 1997). Het plan voor compensatie en voor faunavoorzieningen kan worden geïntegreerd met het op te stellen landschapsplan. Indien het aan te leggen traject onderdeel is van een wegtraject waarvoor reeds een routeontwerp beschikbaar is, dan dient dit routeontwerp als basis voor de totstandkoming van de landschapsschets en het landschapsplan te worden genomen. Het inrichtingsplan voor de aan te leggen weg dient ook een visie en aanbevelingen voor het beheer van de landschapselementen en ecologische voorzieningen te bevatten. Ook het plan voor beplanting dient onderdeel te zijn van het inrichtingsplan. Het gebruik van leidraden en richtlijnen voor natuur, landschap en cultuurhistorie met heldere definities en eenduidig taalgebruik blijft hard nodig om te zorgen dat in de gehele organisatie uniformiteit blijft bestaan over doel, inhoud, werkwijze en inrichting en beheer. Een update van de bestaande leidraden is noodzakelijk, onder meer om specifieke aandacht te geven aan veranderde inzichten en recente ontwikkelingen zoals het omgaan met cultuurhistorisch erfgoed. Proces Uitgangspunt is dat er voor alle rijkswegen een routeontwerp wordt opgesteld. In die situaties waarvoor (nog) geen routeontwerp is vastgesteld is het zinvol een landschapsplan-plus op te stellen waarin extra aandacht is voor het hogere, bovenregionale schaalniveau (tot schaal 1: ) zodat samenhangen en zoneringen die op dat niveau van belang zijn voldoende aandacht krijgen. Dit kan zowel bij bestaande wegen als bij nieuwe wegen het geval zijn. Taken Landschapsplanning bv 21

24 rws dienst weg- en waterbouwkunde september 2006 advies ruimtelijke planfiguren 1822-A tabel 4. Opstellen van een landschapsplan-plus indien er (nog) geen routeontwerp is Beheer & Onderhoud Aanleg Als er geen RO is RO Als er geen RO is LS LP + LP LP + IP IP BP De genoemde planfiguren worden door een of meerdere regionale diensten opgesteld in opdracht van de initiatiefnemer c.q. degene die de planfiguur uiteindelijk vaststelt. Het routeontwerp overschrijdt de regiogrenzen van Rijkswaterstaat. Het directieteam van Rijkswaterstaat dient daarom deze planfiguur vast te stellen. Inrichtingsplan en beheerplan kunnen gezamenlijk door regio s of door elke regio afzonderlijk worden uitgewerkt. Voor het inrichtingsplan is een vaststelling door HID het meest geëigend. Voor het beheerplan is vaststelling door het districtshoofd gewenst. De trajectnota/mer en het Tracébesluit worden na een wettelijke inspraakprocedure door de minister vastgesteld die daarmee tegelijkertijd ook respectievelijk de landschapschets en het landschapsplan vaststelt. In de procedure bij aanleg van wegen verandert er dus in principe niets aan de reeks planfiguren. Met deze reeks planfiguren ontstaat een eenduidig en uniform hanteerbeer kader. 22 Taken Landschapsplanning bv