Derk Stobbelaar, Martijn van der Heide & John Janssen. 12 februari 2013

Transcriptie

1 tappen in het maken van een LOP Derk Stobbelaar, Martijn van der Heide & John Janssen 12 februari 2013

2 Studiehandleiding Visievorming / kader voor ruimtelijke ingrepen Bestaande kwaliteiten Burgers betrekken Draagvlak Integraal /verbindt bestaande en nieuwe plannen Geld genereren

3 Regelingstekst LOP 2010 Doel Het landschapsbeleid van de rijksoverheid is vastgesteld in de Agenda Landschap. Landschapsontwikkelingsplannen zijn een belangrijk instrument om dit beleid ook op het gemeentelijk niveau door te laten werken. Dit gebeurt volgens de drie sporen die de leidraad vormen van de Agenda Landschap: 1. Zorgvuldig omgaan met de ruimte; het gaat hier om het maken van duurzame en integrale keuzes in relatie tot het landschap, zoveel mogelijk aan het begin van ruimtelijke processen, en het stellen van grenzen, bijvoorbeeld door een goede inpassing in ruimtelijke planning (bestemmingsplan en structuurvisies). 2. Het wordt mooier als u meedoet. De gemeente is een belangrijke speler op het lokale niveau maar heeft tegelijkertijd een gezamenlijke taak met boeren, burgers en buitenlui als beheerders van het landschap. Landschapsontwikkelingsplannen dienen dan ook samen met deze groepen te worden opgesteld en uitgevoerd. 3. Duurzame financiering voor landschap; Een landschapsontwikkelingsplan is niet alleen een mooie visie op het landschap, ook de bereidheid om substantieel te investeren in de uitvoering is hier onderdeel van. Investeren gebeurt bovendien niet alleen met euro s maar ook met het opzetten van samenwerkingsverbanden, het vergroten van de betrokkenheid van boeren. Burgers en buitenlui of bijvoorbeeld het aanstellen van een landschapscoördinator voor de uitvoering van het plan.

4 Regelingstekst LOP 2010 Doel Het landschapsbeleid van de rijksoverheid is vastgesteld in de Agenda Landschap. Landschapsontwikkelingsplannen zijn een belangrijk instrument om dit beleid ook op het gemeentelijk niveau door te laten werken. Dit gebeurt volgens de drie sporen die de leidraad vormen van de Agenda Landschap: 1. Zorgvuldig omgaan met de ruimte; het gaat hier om het maken van duurzame en integrale keuzes in relatie tot het landschap, zoveel mogelijk aan het begin van ruimtelijke processen, en het stellen van grenzen, bijvoorbeeld door een goede inpassing in ruimtelijke planning (bestemmingsplan en structuurvisies). 2. Het wordt mooier als u meedoet. De gemeente is een belangrijke speler op het lokale niveau maar heeft tegelijkertijd een gezamenlijke taak met boeren, burgers en buitenlui als beheerders van het landschap. Landschapsontwikkelingsplannen dienen dan ook samen met deze groepen te worden opgesteld en uitgevoerd. 3. Duurzame financiering voor landschap; Een landschapsontwikkelingsplan is niet alleen een mooie visie op het landschap, ook de bereidheid om substantieel te investeren in de uitvoering is hier onderdeel van. Investeren gebeurt bovendien niet alleen met euro s maar ook met het opzetten van samenwerkingsverbanden, het vergroten van de betrokkenheid van boeren. Burgers en buitenlui of bijvoorbeeld het aanstellen van een landschapscoördinator voor de uitvoering van het plan.

5 Opbouw middag College: methode (1 uur) Zelfwerkzaamheid (2 uur) Terugkoppeling per groep (1 uur) Te behandelen stappen Onderzoek ontwerpcriteria ontwerpen evaluatie

6 Het onderzoeks-ontwerpmodel 4 Evaluatiefase (= onderzoek) Opdrachtgever Doel: Advies Extern doel Intern doel Deelvraag 1 Huidige kwaliteiten (ecologie, organisatie, netwerk) Deelvraag 2 Randvoorwaarden (Beleid) Deelvraag 3 Gewenste kwaliteiten (mensenwensen) Deelvraag 4 Leren van elders Methode 1: Inventarisaties Methode 2: Literatuur en interviews Methode 3: Interviews en enquêtes Ontwerpcriteria Ontwerpvisie Scenario s Terugontwerpen Interactief ontwerpen 1 integraal plan 1 Onderzoeksfase 2 Visiefase 3 Ontwerpfase

7 Beschrijvend onderzoek

8 Beoordelend onderzoek Landschapskwaliteit door leesbaarheid

9 Parameters op veldniveau landgebruik Gewas type Micro relief soorten Kleur van het veld Stijlkenmerken gebouwen

10 Norm / meetstok

11 Landschapskwaliteit van biologische en gangbare landbouwbedrijven Bron: Hendriks & Stobbelaar (2003)

12 Aandachtspunten Logisch verband tussen aanleiding vraag methode resultaten conclusies Juiste onderzoeksvraag: wat, wanneer, waardoor (hoe)

13 Ontwerpcriteria (Van den Berg)

14 Literatuurstudie Tuinen en andere groene ruimten vormen een onmisbaar element in een healing environment. Redenen: 1. Groen voor een rustgevend uitzicht. 2. Bezoek aan tuin maakt het mogelijk natuur met alle zintuigen te ervaren, hetgeen het rustgevend effect versterkt. 3. De tuin versterkt ook gezonde activiteiten zoals lichaamsbeweging en sociale contacten (Groenewegen e.a., 2006) Ontwerpcriteria (selectie) 1. Richt grotere openbare ruimten indien mogelijk groen in 2. Maak alle groene gebruiksruimten toegankelijk 3. Verbeter bereikbaarheid parken en plantsoenen in de buurt door groene corridors 4. Zorg voor goede bewegwijzering naar de groene ruimten 5. Kies voor duidelijk herkenbare contrasterende inrichting 6. Oriënteer de open kant zoveel mogelijk op het zuiden 7. Vraag potentiele gebruikersgroepen naar hun activiteiten

15 Ontwerpcriteria (Coeterier) 1. Eenheid 2. Gebruik 3. bodemgesteldheid / waterhuishouding, 4. natuurlijkheid, 5. ruimtelijkheid, 6. ontwikkeling in de tijd 7. zintuigelijke indrukken en 8. beheer.

16 Aandachtspunten Relatie onderzoek en ontwerpcriteria Behoud het goede, verbeter het slechte

17 Ontwerpfase

18 Ontwerpen, wat is dat? Toekomst (onbekend) Verleden (bekend) Heden (creatief moment) Keuzes voor een nieuwe werkelijkheid. Waar wil je heen? Wat vindt je (niet) belangrijk?

19 Groeven en graven Nieuw leven voor voormalige zandgroeven in Zuid-Limburg Derk Jan Stobbelaar & Hugo Hoofwijk 16 september 2009

20 Foto met hek Aanleiding

21 (*)

22 Actorenanalyse

23 Maatschappelijke behoeften Natuur Recreatie Geologie(*) en landschap Cultuurhistorie Economie Sociale, beleidsmatige en wettelijke inpassing

24 (potentiële) waarden groevengebied Natuur Lokaal: Specifieke groeve-natuur (soorten) en processen (Verborgen Valleien) Regionaal: Aansluiting op EHS en POG. Regionaal: Waterinzijging, natte natuur (Bink et al., 2008) Geologie / landschap Lokaal: steile wanden, besloten wereld, zichtbare en leesbare ondergrond (Van Gestel e.a.) Regionaal: bijdrage aan landschappelijke kwaliteiten plateau: openheid, ver kunnen kijken. Cultuurhistorie Regionaal: Groeven zijn onderdeel van Limburgs cultureel erfgoed en identiteit. Recreatie Lokaal: behoefte van mensen uit Schinnen en Spaubeek om een ommetje te maken. Regionaal: hoge bewoningsdruk, behoefte aan nieuwe recreatieterreinen zoals De Graven. Landelijk: groevengebied onderdeel van Pieterpad. Economie Lokaal: rendement voor de ontgronders en eigenaren. Regionaal: Nieuwe economische dragers.

25

26

27 Aandachtspunten Ontwerp is breed, kan ook visie, aanbevelingen of schets zijn. Ontwerp moet stoelen op ontwerpcriteria / streefbeeld.

28 Evaluatie

29 Aandachtspunten evaluatie waarom heb je voor deze maatregelen gekozen? Wat denk je ermee te bereiken Terug naar je ontwerpcriteria / streefbeeld! Reflecteer op het geheel, niet alleen op de disciplines.

30 Opdracht Maak een Mini Geïntegreerd Landschapsplan op basis van de vraagstelling van jouw gemeente. Doorloop de getoonde stappen (onderzoek, criteria/visie, ontwerp, evaluatie) Geef extra aandacht aan de verbanden tussen de stappen Gebruik alle informatie die je nu kunt vinden

31 Opbouw middag College: methode Zelfwerkzaamheid (2 uur): computerzalen, samenhang! Terugkoppeling per groep (1 uur): tips geven

32 Het onderzoeks-ontwerpmodel 4 Evaluatiefase (= onderzoek) Opdrachtgever Doel: Advies Extern doel Intern doel Deelvraag 1 Huidige kwaliteiten (ecologie, (triplex) organisatie, netwerk) Deelvraag 2 Randvoorwaarden (Beleid) Deelvraag 3 Gewenste kwaliteiten (mensenwensen) Deelvraag 4 Leren van elders Methode 1: Inventarisaties Methode 2: Literatuur en interviews Methode 3: Interviews en enquêtes Ontwerpcriteria Ontwerpvisie Scenario s Terugontwerpen Interactief ontwerpen 1 integraal plan 1 Onderzoeksfase 2 Visiefase 3 Ontwerpfase