Partnerverklaring; Rabobank stuurt hypotheekgevers voor advies naar notaris en fiscalist

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Partnerverklaring; Rabobank stuurt hypotheekgevers voor advies naar notaris en fiscalist"

Transcriptie

1 Partnerverklaring; Rabobank stuurt hypotheekgevers voor advies naar notaris en fiscalist MR. CEES B. BAARD 1 Naar aanleiding van de uitspraak van de Rechtbank Arnhem 2 heeft de Rabobank bekend gemaakt dat cliënten die een hypotheek willen afsluiten over de te verpanden levensverzekering extern advies moeten inwinnen. Zij heeft haar eigen adviseurs verboden te adviseren over het antwoord op de vraag of de verpande levensverzekering al dan niet kan worden vergezeld van de zogenoemde partnerverklaring. 3 Andere banken zullen deze handelwijze waarschijnlijk overnemen of hebben dat reeds gedaan. Reden voor dit besluit is dat de rechtbank de bank heeft veroordeeld de schade, die een cliënt had geleden tengevolge van een verkeerd uitgepakt advies over de partnerverklaring, te vergoeden Meeverbonden levensverzekering Het komt regelmatig voor dat in het kader van een hypotheekverstrekking een levensverzekering wordt afgesloten, die tot extra zekerheid dient voor de geldgever. In de regel zal die geldgever het recht willen hebben zichzelf als begunstigde aan te wijzen als de polis tot uitkering komt (verpanding van de polis). Deze verpanding is veelal standaard in de hypotheekakte opgenomen, omdat de geldgever er zeker van wil zijn dat de uitkering te zijner tijd voor de aflossing van de hypothecaire geldlening zal worden gebruikt, bijvoorbeeld in het geval van overlijden van de verzekerde. In deze situatie wordt de uitkering door de verzekeraar uitbetaald aan de geldgever, die het ontvangen bedrag in mindering brengt op de hypotheekschuld. In het algemeen beschouwt men de verpanding als nadelig, omdat door het wegvallen van de hypotheekschuld de nalatenschap van de eerststervende in omvang toeneemt. Niet alleen de langstlevende, maar ook de kinderen profiteren daarvan. Zij verkrijgen een hoger erfdeel (en legitieme portie). Vooral onder het erfrecht zoals dat gold vóór 1 januari 2003 kon dat problemen veroorzaken toen de kinderen de mogelijkheid hadden hun erfdeel op te eisen. De verzorgingsgedachte (de langstlevende moet in het pand kunnen blijven wonen) kwam daardoor in het gedrang. Na de invoering van het nieuwe erfrecht speelt de verzorgingsgedachte een minder grote rol, omdat de langstlevende krachtens erfrecht alle goederen van de nalatenschap verkrijgt en de kinderen slechts een vordering op de langstlevende ter grootte van hun erfdeel. Die vordering is pas opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende. De fiscale aspecten zijn echter des te relevanter. Vanuit de verzorgingsgedachte is in de praktijk de partnerverklaring ontstaan. De opzet is als volgt: de geldgever verklaart ermee in te stemmen dat bij het overlijden van de verzekerde de partner de eerste begunstigde kan zijn/blijven. Dit echter onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat deze de geldgever vóór het overlijden van de verzekerde heeft gemachtigd de overlijdensuitkering te gebruiken ter aflossing van de hypothecaire geldlening. Gevolg is dat de uitkering geheel toekomt aan de begunstigde van de polis (de partner), zij het dat het bedrag van de uitkering op grond van de afgegeven volmacht uiteindelijk toch wordt benut ter aflossing van de schuld (zie voor een uitwerking het hierna opgenomen voorbeeld). Uit de uitspraak van de Rechtbank Arnhem en de geschetste handelwijze van de (Rabo)banken blijkt dat veel bankadviseurs niet goed weten in welke situatie een dergelijke partnerverklaring zin heeft en welke gevolgen deze heeft voor de omvang van de nalatenschap van de overleden verzekerde. Het antwoord op de vraag in welke situatie een partnerverklaring zin heeft, hangt in de praktijk af van veel factoren. Het huwelijksgoederen- of partnerschapsregime is daarbij wellicht de belangrijkste factor. Maar ook de omvang van het vermogen en het aantal verkrijgers blijkt van groot belang. Parallel aan de keuze wel of geen partnerverklaring loopt de vraag hoe een polis moet worden afgesloten, Vanuit de verzorgingsgedachte is in de praktijk de partnerverklaring ontstaan 1 Directeur van Estate Planning Expert BV te Oosterbeek. 2 Rechtbank Arnhem 24 november 2004, nr /HA ZA Ook wel weduweverklaring genoemd. 4 Over deze uitspraak is in diverse bladen aandacht besteed. Ik verwijs met name naar Kalkman en Zijdenbos, Partnerverklaring en zorgplicht, JBN september 2005, nr. 45 en Bende, Tekenen of niet tekenen...?, JBN november 2006, nr

2 bezien vanuit de problematiek van art. 13 Succ.w. Ik ga daar praktisch mee om, omdat ik aanneem dat deze problematiek genoegzaam bekend is. Dat wil dus zeggen dat ik er bij een gemeenschap van goederen vanuit zal gaan dat de polis niet kruislings is gesloten 5 en bij huwelijkse voorwaarden of een samenlevingsovereenkomst juist wel. 2. Gemeenschap van goederen Indien een echtpaar in gemeenschap van goederen is gehuwd zijn de verzekeringnemer en de verzekerde op de polis in het algemeen dezelfde persoon; voor uitkeringen ten gevolge van het overlijden van de verzekerde is meestal de partner eerste begunstigde. Als echter in de hypotheekakte is bepaald dat een pandrecht ten behoeve van de geldgever wordt gevestigd en die geldgever de verpanding en begunstigingswijziging op de polis heeft laten aantekenen, is de geldgever eerste begunstigde. De verzekeraar betaalt de uitkering in geval van overlijden aan de geldgever die de uitkering vervolgens zal aanwenden ter aflossing van de schuld. Deze handelwijze heeft tot gevolg dat de nalatenschap groter wordt, omdat de hypothecaire schuld (gedeeltelijk) wegvalt. Voorbeeld 1 M en V zijn in gemeenschap van goederen gehuwd en hebben twee kinderen. Het gemeenschappelijk vermogen bestaat uit een eigen woning ad , 4 bezwaard met een hypothecaire schuld ad M heeft op zijn leven een overlijdensrisicoverzekering afgesloten ad , waarvan de rechten zijn verpand aan de geldgever. M overlijdt. Betaalde premies Er is geen testament; de wettelijke verdeling is dus van toepassing. V en de kinderen hebben zodanige renteafspraken gemaakt dat V niet wordt belast voor een fictief vruchtgebruik. De kinderen zijn ouder dan 22 jaar. Uitwerking civiel De huwelijksgoederengemeenschap bedraagt in deze situatie en M s nalatenschap V s aandeel in het totaal bedraagt ( krachtens huwelijksvermogensrecht en 1/3 van = krachtens erfrecht). Ieder kind verkrijgt een vordering met een waarde van Zou er vóór het overlijden van M door V een partnerverklaring zijn ondertekend, dan heeft de geldgever de begunstigingswijziging niet laten aantekenen op de polis en is V eerste begunstigde. Zij ontvangt de uitkering dan krachtens een eigen recht. De te verdelen huwelijksgoederengemeenschap bedraagt nu en M s nalatenschap V ontvangt nu in totaal ( krachtens huwelijksvermogensrecht, uit de polis en krachtens erfrecht). De kinderen verkrijgen ieder een vordering met een waarde van De nalatenschap van de eerststervende wordt groter als de geldgever eerste begunstigde is 5 Dit heeft immers geen zin, omdat in die situatie volgens heersende leer niet kan worden ontkomen aan de heffing ingevolge art. 13 Succ.w.

3 Uitwerking fiscaal Omdat de premies voor de levensverzekering gemeenschapsschulden zijn wordt de uitkering bij V op grond van art. 13 Succ.w. als een fictieve verkrijging krachtens erfrecht met successierecht getroffen. In de situatie zonder partnerverklaring wordt de uitkering gebruikt voor de aflossing van de schuld. Volgens een tweetal arresten van de Hoge Raad 6 wordt successierecht in zo n geval geheven bij de gerechtigden in de ontbonden huwelijksgemeenschap in de mate waarin zij baat hebben gehad met het wegvallen van de schuld. In het voorbeeld is de nalatenschap in de situatie zonder partnerverklaring (de helft van de uitkering c.q. schuld) hoger dan in de situatie met partnerverklaring, hetgeen heeft geresulteerd in hogere (niet-fictieve) verkrijgingen van ( / =) per erfgenaam. De andere helft van de uitkering c.q. schuld is nu op grond van art. 13 Succ.w. bij V belast. Op grond van art. 23 lid 1 Succ.w. kan hierop de helft van de betaalde premies in mindering worden gebracht. 8 In de situatie met partnerverklaring zal bij V de gehele uitkering minus de helft van de betaalde premies worden belast op grond van art. 13 Succ.w. Resumerend Zonder partnerverklaring: Verkrijging V: Verkrijging kind 1: Verkrijging kind 2: Totaal: Met partnerverklaring: Verkrijging V: Verkrijging kind 1: Verkrijging kind 2: Totaal: De langstlevende is in de casus geen successierecht verschuldigd. De kinderen betalen tezamen: zonder partnerverklaring en met partnerverklaring De successierechten moeten door de langstlevende worden voorgeschoten. 11 Omdat in beide situaties de verkrijging van de langstlevende onder de voor haar van toepassing zijnde vrijstelling blijft, is de conclusie gerechtvaardigd dat in een dergelijke situatie een partnerverklaring altijd leidt tot de laagste successierechten bij het eerste overlijden. Dat kan anders zijn als de verkrijging van de langstlevende de vrijstelling overschrijdt. Alsdan kan in de ene situatie een verpanding zonder partnerverklaring gunstiger zijn dan met partnerverklaring, maar in een andere situatie kan dat ook andersom het geval zijn. Zodra V s vrijstelling wordt overschreden, is het een kwestie van het vullen van de schijven. Deze berekening moet worden gemaakt vóórdat de beslissing omtrent het al dan niet tekenen van de partnerverklaring wordt genomen op basis van de dan bekende gegevens. Het moment waarop het overschrijden van de vrijstelling wordt bereikt, is afhankelijk van de omvang van de nalatenschap, de hoogte van de verkrijging door de langstlevende, de omvang van de verzekeringsuitkering, het aantal verkrijgers en de omvang van het door de langstlevende verkregen nabestaandenpensioen (imputatie). Van geval tot geval moet dan berekend worden welke situatie bij het eerste overlijden voordeliger is. In de praktijk een lastige berekening omdat op het moment van de te nemen beslissing veel van de hiervoor genoemde gegevens nog niet bekend zijn. Voorbeeld 2 Stel dat de waarde van het huis in het hiervoor opgenomen voorbeeld geen bedraagt, maar en dat de hypothecaire geldlening en de verzekeringsuitkering ieder bedragen. Aan premie is nu betaald De berekening is dan als volgt. Zonder partnerverklaring: Verkrijging V: Verkrijging kind 1: Verkrijging kind 2: Totaal: Met partnerverklaring: Verkrijging V: Verkrijging kind 1: Verkrijging kind 2: Totaal: Aan successierecht is door de langstlevende en de kinderen zonder partnerverklaring verschuldigd en met partnerverklaring: Met partnerverklaring is dan onvoordeliger. Als er een partnerverklaring is, wordt bij de langstlevende de gehele uitkering minus de helft van de betaalde premies belast op grond van art. 13 Succ.w. 6 HR 21 februari 1973 (BNB 1973/87) en HR 28 januari 1976 (BNB 1976/75). 7 3 x ( / ) = Er valt overigens wel iets voor te zeggen dat in casu over de helft van de uitkering de helft van de helft (dus éénvierde) van de betaalde premies in mindering mag worden gebracht /- ½ x /- ½ x Art. 4:7 BW /- ½ x /- ½ x

4 Daarnaast is het zo, dat ook de situatie bij het overlijden van de langstlevende in de vergelijking zou moeten worden betrokken. Zonder partnerverklaring wordt in mijn voorbeelden de overbedelingsschuld aan de kinderen immers opgerent over resp en met partnerverklaring over resp Omdat in de praktijk in het algemeen successieminimalisatie bij het eerste overlijden wordt nagestreefd, heb ik dit niet verder uitgewerkt. Daarnaast speelt de hoogte van de overeengekomen rente een belangrijke rol. Als de overbedelingsrente anders dan in mijn voorbeeld lager is dan (omgerekend) 6% samengesteld, zal het bij V in aanmerking te nemen fictief vruchtgebruik er toe leiden dat de vrijstelling van de langstlevende beter wordt benut. Als in voorbeeld 2 de overeengekomen overbedelingsrente geen 6% samengesteld, maar 6% enkelvoudig zou zijn geweest, bedragen de verschuldigde successierechten resp en Het nadeel van de partnerverklaring wordt daardoor nog groter. 3. Huwelijkse voorwaarden Bij een echtpaar dat buiten gemeenschap van goederen is gehuwd ziet men veelal de situatie dat de ene echtgenoot zelfstandig een verzekering sluit op het leven van zijn partner en die verzekering uit eigen vermogen in stand houdt. Voorbeeld 3 M en V zijn gehuwd onder huwelijkse voorwaarden inhoudende koude uitsluiting en hebben twee kinderen. Het vermogen bestaat uit een eigen woning ad , bezwaard met een hypothecaire schuld ad Zowel de eigen woning als de schuld staan op beider naam (ieder de helft). M overlijdt. Er is door V een overlijdensrisicoverzekering afgesloten op het leven van M ad waarvan de rechten zijn verpand aan de geldgever. Betaalde premies Er is geen testament; de wettelijke verdeling is dus van toepassing. V en de kinderen hebben zodanige renteafspraken gemaakt met als gevolg dat V geen fictief vruchtgebruik verkrijgt. De kinderen zijn ouder dan 22 jaar. Als er geen partnerverklaring is ondertekend, zal de 6 geldgever als begunstigde de uitkering ontvangen en hiermee de gehele schuld aflossen. Voor het deel dat met de uitkering uit V s polis M s schuld wordt afgelost, subrogeert V in de rechten van de geldgever. M s nalatenschap bedraagt dan ook geen , maar , bestaande uit de halve woning en een schuld aan V ad Als er wel een partnerverklaring is ondertekend, is V begunstigde. Zij ontvangt de uitkering krachtens eigen recht. Ook hier bedraagt M s nalatenschap , bestaande uit de halve woning en een schuld aan de geldgever ad In beide gevallen (verpanding met of zonder partnerverklaring) is op grond van art. 13 Succ.w. geen successierecht verschuldigd, omdat er niets aan het vermogen van de erflater is onttrokken. De conclusie is hier dat het bij huwelijkse voorwaarden en een juist geredigeerde polis er niet toe doet of er een partnerverklaring is. 4. Samenlevingscontracten In beginsel geldt voor samenwonenden hetzelfde als hiervoor is opgemerkt bij gehuwden die buiten gemeenschap van goederen zijn gehuwd. Partners die samenwonen en gezamenlijk een eigen woning kopen, besluiten gelukkig vaak om in het samenlevingscontract of in de transportakte waarbij de woning aan hen wordt geleverd, te regelen wat er met de gezamenlijke woning moet gebeuren als één van beiden overlijdt. Veelal wordt een zogenoemd verblijvingsbeding met betrekking tot de gemeenschappelijke goederen aangegaan. In een dergelijk beding verklaren de samenwonende partners dat bij overlijden de gemeenschappelijke goederen om niet verblijven aan de langstlevende. Meestal wordt bepaald dat de langstlevende verplicht is ook de gemeenschappelijke schulden voor zijn rekening te nemen. Er van uitgaande dat een dergelijk verblijvingsbeding bij M en V als een kansovereenkomst 14 kan worden aangemerkt, werkt deze variant als volgt: Voorbeeld 4 M en V wonen samen en hebben twee kinderen. In een samenlevingsovereenkomst hebben zij een verblijvingsbeding opgenomen met betrekking tot de gemeenschappelijke woning onder de verplichting voor de langstlevende de op de woning rustende schuld over te nemen. Het gemeenschappelijk vermogen bestaat uit een eigen woning ad , bezwaard een hypothecaire schuld ad Voor samenwoners geldt in beginsel hetzelfde als voor echtgenoten die buiten gemeenschap van goederen zijn gehuwd 14 HR 1 oktober 1993, NJ 1994/257 (Pellicaan-Van der Vlies) en HR 7 februari 1997, NJ 1997/595.

5 Zowel de eigen woning als de schuld staan op beider naam (ieder de helft). V en M hebben een overlijdensrisicoverzekering afgesloten op hun beider leven ad , welke tot uitkering komt zodra één van hen overlijdt en waarvan de rechten zijn verpand aan de geldgever. Betaalde premies M overlijdt. Er is geen testament. De kinderen zijn ouder dan 22 jaar. Op grond van het verblijvingsbeding verkrijgt V het recht op levering van M s aandeel in de woning en is V verplicht de schuld als eigen schuld te voldoen. M s nalatenschap bedraagt dan nihil. Als er geen partnerverklaring is ondertekend, zal de geldgever als begunstigde de uitkering ontvangen en hiermee de gehele schuld aflossen. Met de uitkering uit V s polis wordt haar eigen schuld afgelost, omdat door de werking van het verblijvingsbeding de oorspronkelijk gezamenlijke schuld nu voor 100% een schuld van V geworden is. Als er wel een partnerverklaring is ondertekend, is V begunstigde. Zij ontvangt de uitkering krachtens eigen recht en lost ook hiermee haar eigen schuld af. Ook hier bedraagt M s nalatenschap nihil. Omdat er niets aan het vermogen van M (erflater) is onttrokken, is de uitkering niet belast op grond van art. 13, slot Succ.w. In bovenstaand voorbeeld werd V bevoordeeld door de werking van het verblijvingsbeding met Deze bevoordeling vloeit niet voort uit het erfrecht, maar uit de samenlevingsovereenkomst die zij met M heeft gesloten. De vraag is of deze verrijking op de één of andere manier met successierecht is belast. Dit blijkt volgens art. 11 lid 1 en lid 5 Succ.w. het geval te zijn, indien: 1. M en V worden aangemerkt als partners in de zin van art. 24 lid 2 letter a Succ.w. Dat is het geval indien zij op het moment van M s overlijden een gemeenschappelijke huishouding hebben gevoerd en een notariële samenlevingsovereenkomst hebben gesloten waarin een wederzijdse zorgplicht is opgenomen. Voorts moeten zij vanaf het sluiten van die overeenkomst gedurende minimaal een aaneengesloten periode van zes maanden op het zelfde adres in de basisadministratie persoonsgegevens staan ingeschreven. De periode van zes maanden kan niet eerder ingaan dan nadat de jongste de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. Bovendien moeten zij in de vijf jaren voorafgaande aan de verkrijging voor het IBpartnerschap hebben gekozen, althans indien die keuze mogelijk was M. en V worden aangemerkt als partners in de zin van art. 24 lid 2 letter b Succ.w. Dat is het geval indien zij op het moment van M s overlijden gedurende een aaneengesloten periode van vijf jaren een gemeenschappelijke huishouding voerden. De periode van vijf jaar kan niet eerder ingaan dan nadat de jongste de leeftijd van 22 jaar heeft bereikt. 16 Kunnen M en V niet worden aangemerkt als partners zoals hiervoor aangegeven dan is de verrijking van V door de werking van het verblijvingsbeding niet aan de heffing van successierecht onderworpen. 5. Valt er nog iets te adviseren na het moment van overlijden? Zodra het overlijden een feit is, wordt de schuld afgelost. Dat is zowel bij een verpanding zonder als bij een verpanding met partnerverklaring een feit. Voor de nabestaanden is daarmee elke vorm van renteaftrek in box 1 over het afgeloste bedrag niet langer mogelijk. De vraag die opkomt, is of het mogelijk is dat er ná het overlijden nog iets aan die situatie kan worden veranderd. Rechtbank Arnhem beantwoordt deze vraag ontkennend. Ik citeer: Naar het oordeel van de rechtbank is met het overlijden van (de erflater) de mogelijkheid om de (gevolgen van de) weduweverklaring te herroepen dan wel anderszins ongedaan te maken komen te vervallen. Ik zou deze stelling enigszins willen nuanceren in de situatie dat er een partnerverklaring is. 17 Als er geen partnerverklaring is, is er na het overlijden geen mogelijkheid tot aanpassing meer. De polis bestaat immers niet meer. Door het overlijden is de uitkering opeisbaar en omdat de geldgever zich als eerste begunstigde op de polis heeft laten aanwijzen, is de aflossing van de schuld naar mijn mening een feit. Als er wel een partnerverklaring is, ontstaat er in theorie een moment, waarop de derdebegunstigde in overleg kan treden met de geldgever (en de verzekeraar). Door het overlijden is de uitkering weliswaar opeisbaar, maar de geldgever heeft zichzelf nu niet als eerste begunstigde op de polis laten aanwijzen. Dat Als er geen partnerverklaring is, is er na het overlijden geen mogelijkheid tot aanpassing meer 15 Bloedverwanten in de rechte lijn kunnen niet als partner in de zin van art. 24 lid 2 letter a Succ.w. worden aangemerkt. 16 Bloedverwanten in de rechte lijn kunnen wel als partner in de zin van art. 24 lid 2 letter b Succ. w. worden aangemerkt. Het nog gehuwd zijn met een ander is sinds 1 januari 1995 geen beletsel meer om als partner te worden aangemerkt. 17 In dezelfde zin Kalkman en Zijdenbos, t.a.p. blz. 9. 7

6 is de oorspronkelijke begunstigde, tevens degene die de partnerverklaring heeft getekend. Zonder uitdrukkelijke aanvaarding van de derdebegunstigde wordt er niets uitgekeerd. Zelfs bij een reeds eerder aanvaarde begunstiging kan de derdebegunstigde afstand doen van zijn vorderingsrecht op grond van art. 6:160 BW. Intrekking van de machtiging biedt dan vanzelfsprekend geen soelaas, omdat de geldgever dan weer eerste begunstigde is en aflossing van de schuld een feit zal zijn. In overleg zal moeten worden besloten dat de verpanding zelf komt te vervallen. De geldgever zal de schuld moeten willen continueren aan de erfgenamen van de overledene. Ik denk dat een dergelijk scenario juridisch mogelijk is. In de praktijk komt het er echter vrijwel nooit van terecht. Zoiets zal in het dossier moeten vastliggen. De geldgever c.q. de verzekeraar zal op basis van een aantekening in het dossier het initiatief moeten nemen, voordat de schuld daadwerkelijk wordt afgelost. Maar ook als dit praktisch haalbaar is, blijft het de vraag of de desbetreffende, door de erfgenamen gecontinueerde schuld voor hen ook fiscaal als een eigenwoningschuld kan worden gekwalificeerd. De oorspronkelijke schuldverhouding is immers niet meer dezelfde. De schuldenaar is iemand anders. Is dat bezwaarlijk? Ik denk het niet. Als een verpanding in de oorspronkelijke casus in het geheel niet aan de orde zou zijn geweest, vererft de schuld ook naar de erfgenamen. Fiscaal is dat geen enkel probleem; de rente blijft aftrekbaar in box 1. Ik denk niet dat nadere afspraken tussen de geldgever en verzekeraar enerzijds en de begunstigde van de uitkering en de erfgenamen anderzijds de lening een andere fiscale kwalificatie geven. Als uit het overleg tussen geldgever en erfgenamen resulteert dat de lening in stand blijft, resteert de vraag of art. 30 Succ.w. van toepassing is. Kalkman en Zijdenbos beantwoorden deze vraag ontkennend, tenzij uit de formulering van de partnerverklaring blijkt dat zonder voorbehoud aan de verzekeraar opdracht is gegeven om na overlijden van de verzekerde de aan de langstlevende echtgenoot toekomende uitkering voor aflossing aan te wenden. 6. Conclusie Het ondertekenen van een partnerverklaring is, als een successieminimalisatie bij het eerste overlijden wordt gewenst, altijd zinvol als de partners zijn gehuwd in gemeenschap van goederen en de verkrijging van de langstlevende onder de van toepassing zijnde vrijstelling blijft. Zodra de vrijstelling wordt overschreden, dient te allen tijde een berekening te worden gemaakt of een partnerverklaring tot een voordeel leidt. Als de partners zijn gehuwd onder huwelijkse voorwaarden en de polis voldoet aan de eisen ter vermijding van de toepassing van art. 13 Succ.w. maakt het voor de heffing van successierecht bij het eerste overlijden geen verschil of een partnerverklaring aanwezig is of niet. Anders dan Rechtbank Arnhem ben ik van mening dat, bij de aanwezigheid van een partnerverklaring, aflossing van de lening na het overlijden van de verzekerde niet definitief vast hoeft te staan. De formulering van de verklaring is daarbij bepalend. Zonder uitdrukkelijke aanvaarding van de derdebegunstigde wordt er niets uitgekeerd 8

Hypotheek en levensverzekering

Hypotheek en levensverzekering Hypotheek en levensverzekering Wanneer u voor de financiering van een huis een hypothecaire lening afsluit, verlangt de financier vaak dat tevens een levensverzekering op uw leven wordt afgesloten. Als

Nadere informatie

HYPOTHEEK, LEVENSVERZEKERING EN PARTNERVERKLARING HYPOTHEEK EN LEVENSVERZEKERING

HYPOTHEEK, LEVENSVERZEKERING EN PARTNERVERKLARING HYPOTHEEK EN LEVENSVERZEKERING HYPOTHEEK, LEVENSVERZEKERING EN PARTNERVERKLARING HYPOTHEEK EN LEVENSVERZEKERING Wanneer u voor de financiering van een huis een hypothecaire lening afsluit, verlangt uw financier vaak dat tevens een levensverzekering

Nadere informatie

Levensverzekering, premiesplitsing. Jasper Commandeur Fiscalist bij Reaal

Levensverzekering, premiesplitsing. Jasper Commandeur Fiscalist bij Reaal Levensverzekering, premiesplitsing en erfbelasting Jasper Commandeur Fiscalist bij Reaal 1 Met een overlijdensrisicoverzekering kun je met de verzekeraar afspreken dat iemand na een overlijden een eenmalig

Nadere informatie

INFOSHEET SAMENWONERS, HYPOTHEEK, OVERLIJDENSRISICO-/LEVENSVERZEKERING EN PARTNERVERKLARING

INFOSHEET SAMENWONERS, HYPOTHEEK, OVERLIJDENSRISICO-/LEVENSVERZEKERING EN PARTNERVERKLARING een onderdeel van Damsté advocaten- notarissen Postbus 126 7500 AC ENSCHEDE Hengelosestraat 571 053 484 00 00 www.123notaris.com INFOSHEET SAMENWONERS, HYPOTHEEK, OVERLIJDENSRISICO-/LEVENSVERZEKERING EN

Nadere informatie

VOORBEELD. Voorbeeld: Als de nalatenschap 100 bedraagt en er naast de langstlevende partner drie kinderen zijn, erft

VOORBEELD. Voorbeeld: Als de nalatenschap 100 bedraagt en er naast de langstlevende partner drie kinderen zijn, erft Geachte heer Test, U hebt aangegeven momenteel geen testament te hebben. Het antwoord op de vraag of u wel een testament nodig hebt, is van veel factoren afhankelijk. Een belangrijke factor is de hoogte

Nadere informatie

Hypotheel^ levensverzekering is' en partnerverk laring. de NOTARIS en de

Hypotheel^ levensverzekering is' en partnerverk laring. de NOTARIS en de de NOTARIS en de Hypotheel^ levensverzekering is' en partnerverk laring Hypotheek en levensverzekering Partnerverklaring Fiscale gevolgen Heffing van successierecht Vraag het de notaris Inhoud Hypotheek

Nadere informatie

Begunstigde en nalatenschap

Begunstigde en nalatenschap Begunstigde en nalatenschap Begunstigde en nalatenschap Veel huishoudens hebben een levensverzekering of een overlijdensrisico verzekering afgesloten, om de overblijvende partner financieel goed achter

Nadere informatie

Variant 1 t/m 3: Wettelijke verdeling gelijke erfdelen

Variant 1 t/m 3: Wettelijke verdeling gelijke erfdelen Geachte heer X, U hebt aangegeven momenteel geen testament te hebben. Het antwoord op de vraag of u wel een testament nodig hebt, is van veel factoren afhankelijk. Een belangrijke factor is de hoogte van

Nadere informatie

Hypotheg. levensverzekerin en partnerverklaring. de NOTARIS en de

Hypotheg. levensverzekerin en partnerverklaring. de NOTARIS en de de NOTARIS en de Hypotheg levensverzekerin en partnerverklaring Hypotheek en levensverzekering Partnerverklaring Fiscale gevolgen Heffing van successierecht Vraag het de notaris r Hypotheek en levensverzekering

Nadere informatie

VERERVING VAN AANDELEN IN EEN B.V. MET BELEGGINGSVERMOGEN

VERERVING VAN AANDELEN IN EEN B.V. MET BELEGGINGSVERMOGEN VERERVING VAN AANDELEN IN EEN B.V. MET BELEGGINGSVERMOGEN Vanaf 2010 kan overlijden met vererving van aandelen in een eigen B.V. met beleggingsvermogen (waaronder verhuurd onroerend goed) tot een onverwachte

Nadere informatie

De verzekeringnemers met een levensverzekering krijgen voor die datum nog één keer de mogelijkheid om van de verzekering een KEW te maken.

De verzekeringnemers met een levensverzekering krijgen voor die datum nog één keer de mogelijkheid om van de verzekering een KEW te maken. De weduwe- of partnerclausule nader belicht Kan omzetting van een verpande levensverzekering zonder meer plaats vinden? op 1 april 2013 vervalt de mogelijkheid om van bestaande levensverzekeringen een

Nadere informatie

INFOKAART TESTAMENTEN Versie november 2010

INFOKAART TESTAMENTEN Versie november 2010 INFOKAART TESTAMENTEN Versie november 2010 Informatie over langstlevende testamenten en het " tweetrapstestament " Hieronder heb ik enige voorbeelden en uitwerkingen van diverse testamentvormen weergegeven,

Nadere informatie

ECLI:NL:RBMID:2008:BI0224

ECLI:NL:RBMID:2008:BI0224 ECLI:NL:RBMID:2008:BI0224 Instantie Rechtbank Middelburg Datum uitspraak 08-12-2008 Datum publicatie 08-04-2009 Zaaknummer 174900/08-3019 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Civiel recht

Nadere informatie

Wettelijke verdeling, ouderlijke boedelverdeling en rente(afspraken)

Wettelijke verdeling, ouderlijke boedelverdeling en rente(afspraken) Mr. Caroline J.M. Martens 1 Wettelijke verdeling, ouderlijke boedelverdeling en rente(afspraken) De verkrijging krachtens de renteafspraak is een verkrijging op grond van een fictiebepaling In deze bijdrage

Nadere informatie

Geachte heer Testman,

Geachte heer Testman, Geachte heer Testman, In het voor u liggende overzicht treft u berekeningen aan van de meest voorkomende testamentvormen, waarbij uitgangspunt is dat de langstlevende partner over het gehele vermogen kan

Nadere informatie

TOELICHTING OP JE SAMENLEVINGSOVEREENKOMST EN TESTAMENTEN

TOELICHTING OP JE SAMENLEVINGSOVEREENKOMST EN TESTAMENTEN TOELICHTING OP JE SAMENLEVINGSOVEREENKOMST EN TESTAMENTEN Samenlevingsovereenkomst: Gemeenschappelijke huishouding In de overeenkomst staat vermeld dat je de kosten van de gemeenschappelijke huishouding

Nadere informatie

Alumni-Mfp. Actualiteiten estate planning. Theo Hoogwout woensdag 12 februari 2014

Alumni-Mfp. Actualiteiten estate planning. Theo Hoogwout woensdag 12 februari 2014 Alumni-Mfp Actualiteiten estate planning Theo Hoogwout woensdag 12 februari 2014 1 Programma Fiscaal partnerschap Huwelijks vermogensrecht Erven & AWBZ Erven of schenken woning & WOZ Schenken Uniform partnerbegrip

Nadere informatie

De heer P. Groothuizen. Datum: 02 januari 2015 Samengesteld door: Anneke Janssen

De heer P. Groothuizen. Datum: 02 januari 2015 Samengesteld door: Anneke Janssen De heer P. Groothuizen Datum: 02 januari 2015 Samengesteld door: Anneke Janssen Geachte heer P. Groothuizen, U hebt aangegeven momenteel geen testament te hebben. Het antwoord op de vraag of u wel een

Nadere informatie

THEORIE-EXAMEN FFP ONDERDEEL: MINICASES

THEORIE-EXAMEN FFP ONDERDEEL: MINICASES THEORIE-EXAMEN FFP ONDERDEEL: MINICASES Minicase Ada en Bert Ada (61 jaar) en Bert (48 jaar) zijn in 2018 gehuwd op huwelijkse voorwaarden (zie bijlage 1). Voor Bert was dit de eerste keer dat hij in het

Nadere informatie

Handreiking ODV-aanspraken en overlijden (versie 4 april 2018) Inleiding

Handreiking ODV-aanspraken en overlijden (versie 4 april 2018) Inleiding Handreiking ODV-aanspraken en overlijden (versie 4 april 2018) Inleiding Op 1 april 2017 zijn de maatregelen van de Wet uitfasering pensioen in eigen beheer en overige fiscale pensioenmaatregelen in werking

Nadere informatie

Handreiking ODV-aanspraken en overlijden (versie 13 oktober 2017)

Handreiking ODV-aanspraken en overlijden (versie 13 oktober 2017) Handreiking ODV-aanspraken en overlijden (versie 13 oktober 2017) Inleiding Op 1 april 2017 zijn de maatregelen van de Wet uitfasering pensioen in eigen beheer en overige fiscale pensioenmaatregelen in

Nadere informatie

Administratiekantoor H.C. Snoei, gevestigd te [plaats], hierna te noemen Aangeslotene.

Administratiekantoor H.C. Snoei, gevestigd te [plaats], hierna te noemen Aangeslotene. Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2014-330 d.d. 17 september 2014 (mr. C.E. du Perron, voorzitter, drs. L.B. Lauwaars en mr. B.F. Keulen, leden en mr. I.M.L. Venker, secretaris)

Nadere informatie

Huwelijksvermogensrecht en verzekeringen, moet je ze gescheiden zien?

Huwelijksvermogensrecht en verzekeringen, moet je ze gescheiden zien? Huwelijksvermogensrecht en verzekeringen, moet je ze gescheiden zien? 18 november 2014 Huwelijksvermogensrecht en verzekeringen, moet je ze "gescheiden" zien? 1 Wijziging van de titels 6, 7 en 8 van Boek

Nadere informatie

Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal

Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal Erfrecht Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal Erfrecht Algemeen Wettelijke verdeling Legitieme portie Samenwoners 2-Trapsmaking Zuivere aanvaarding, beneficiaire aanvaarding,

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Het huwelijksvermogensrecht

Hoofdstuk 1 - Het huwelijksvermogensrecht Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 - Het huwelijksvermogensrecht Wat is het belang van het huwelijksvermogensrecht?... 5 Gemeenschap van goederen... 5 Verdeling... 5 Wat behoort tot het gemeen schappelijk vermogen?...

Nadere informatie

Q & A BLG Bankspaarhypotheek

Q & A BLG Bankspaarhypotheek Q & A BLG Bankspaarhypotheek Wat zijn de fiscale eisen voor het verkrijgen van de vrijstelling in box 1? Om voor de vrijstellingen in aanmerking te komen, moet onder andere worden voldaan aan de volgende

Nadere informatie

AdviesbureauJournaal SPECIAL

AdviesbureauJournaal SPECIAL AdviesbureauJournaal SPECIAL ASR Adviesbureau Fiscale en Juridische Zaken januari 2010 Schenk- en erfbelasting Wetsvoorstel schenk- en erfbelasting 2010 is wet Op 3 november 2009 is het wetsvoorstel schenk-

Nadere informatie

Ondergetekende: 1. de heer/mevr... (naam)... (beroep) geboren... 2. de heer/mevr... (naam)... (beroep) geboren... hierna te noemen 'partijen'

Ondergetekende: 1. de heer/mevr... (naam)... (beroep) geboren... 2. de heer/mevr... (naam)... (beroep) geboren... hierna te noemen 'partijen' Voorbeeld samenlevingscontract met verblijvingsbeding Dit samenlevingscontract is slechts een voorbeeld. U mag de inhoud van de overeenkomst natuurlijk inrichten zoals u wilt. Let op: als er sprake is

Nadere informatie

Als u premies betaalt voor kapitaalverzekeringen

Als u premies betaalt voor kapitaalverzekeringen 2005 Als u premies betaalt voor kapitaalverzekeringen Als u een kapitaalverzekering heeft, bijvoorbeeld bij uw spaar-, leven- of beleggingshypotheek, kan dit gevolgen hebben voor uw belasting. Of en hoeveel

Nadere informatie

Belastingadviesbureau Groenemans WELKOM. Henk Groenemans CB RB Msc. Register Belastingadviseur

Belastingadviesbureau Groenemans WELKOM. Henk Groenemans CB RB Msc. Register Belastingadviseur Belastingadviesbureau Groenemans WELKOM Henk Groenemans CB RB Msc. Register Belastingadviseur Koren 16 a 0492-841336 5731 LC Mierlo u 06-24243155 Nederland fiscad@onsmail.nl Vliegert Mierlo, 15 november

Nadere informatie

Als u premies betaalt voor kapitaalverzekeringen

Als u premies betaalt voor kapitaalverzekeringen 2004 Als u premies betaalt voor kapitaalverzekeringen Als u een kapitaalverzekering heeft, bijvoorbeeld bij uw spaar-, leven- of beleggingshypotheek, kan dit gevolgen hebben voor uw belasting. Of en hoeveel

Nadere informatie

Begunstigde en nalatenschap

Begunstigde en nalatenschap Begunstigde en nalatenschap Begunstigde en nalatenschap Veel huishoudens hebben een levensverzekering of een overlijdensrisico verzekering afgesloten, om de overblijvende partner financieel goed achter

Nadere informatie

Rouwenhorst & Rouwenhorst Notarissen te Delden

Rouwenhorst & Rouwenhorst Notarissen te Delden Rouwenhorst & Rouwenhorst Notarissen te Delden Mr G.F. Rouwenhorst & Mr G.W Rouwenhorst Erfrecht & Schenk en Erfbelasting Wlz, Wmo, AWBZ (WLZ) & Levenstestament Rouwenhorst & Rouwenhorst Netwerk Notarissen

Nadere informatie

EPN COEP 2016 Relatievermogensrecht, erfrecht en insolventie MET ANTWOORDEN

EPN COEP 2016 Relatievermogensrecht, erfrecht en insolventie MET ANTWOORDEN EPN COEP 2016 Relatievermogensrecht, erfrecht en insolventie MET ANTWOORDEN Prof.mr. J.W.A. (Jan) Biemans, Universiteit Utrecht Op verzoek van het bestuur van de EPN wordt tijdens de COEP in het bijzonder

Nadere informatie

Vereniging voor Estate Planners in het Notariaat, ALV Amersfoort, 8 september Insolventie, verhaal en familievermogen

Vereniging voor Estate Planners in het Notariaat, ALV Amersfoort, 8 september Insolventie, verhaal en familievermogen Vereniging voor Estate Planners in het Notariaat, ALV Amersfoort, 8 september 2016 Insolventie, verhaal en familievermogen Prof.mr. Jan Biemans Hoogleraar Burgerlijk recht, i.h.b. Goederenrecht en Notarieel

Nadere informatie

Estate planning. Inventarisatie van civiel- en fiscaalrechtelijke gevolgen bij overgang van vermogen. Hulpmiddel Schijf van vijf. Géén schenkbelasting

Estate planning. Inventarisatie van civiel- en fiscaalrechtelijke gevolgen bij overgang van vermogen. Hulpmiddel Schijf van vijf. Géén schenkbelasting Estate planning Stichting RB studiekring Utrecht, 11 november 2014 Mr. C.G.C. Engelbertink, Van Ewijk Estate Planning te Bussum Definitie van estate planning Inventarisatie van civiel- en fiscaalrechtelijke

Nadere informatie

Opleiding: Estate Planning Specialist

Opleiding: Estate Planning Specialist Opleiding: Estate Planning Specialist Onderdeel: Handelingen met (lopende) polissen van levensverzekeringen Docent: Gertjan Portman Dag 5: 3 maart 2015 Onderwerpen: Levensverzekeringen algemeen fiscaal

Nadere informatie

Vijf jaar Wet IB 2001; Kapitaalverzekeringen. Herman M. Kappelle. 1. Wat wilde de wetgever bereiken?

Vijf jaar Wet IB 2001; Kapitaalverzekeringen. Herman M. Kappelle. 1. Wat wilde de wetgever bereiken? Vijf jaar Wet IB 2001; Kapitaalverzekeringen Herman M. Kappelle 1. Wat wilde de wetgever bereiken? Terzake van de wijzigingen van het fiscale regime van de kapitaalverzekeringen in de Wet IB 2001, had

Nadere informatie

Voorbeelden Schenkbelasting Voorbeeld 1

Voorbeelden Schenkbelasting Voorbeeld 1 Onderstaande voorbeelden zijn afkomstig uit de Artikelsgewijze toelichting bij het wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen 2018 De volledige tekst kunt u vinden via onderstaande link https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2017/09/19/overige-fiscale-maatregelen-

Nadere informatie

Enkele belangrijke Wijzigingen in de Successiewet per 1 januari 2010

Enkele belangrijke Wijzigingen in de Successiewet per 1 januari 2010 Enkele belangrijke Wijzigingen in de Successiewet per 1 januari 2010 Op 1 januari 2010 is de Successiewet 1956 gewijzigd. Er is veel gewijzigd. Hieronder zijn enkele wijzigingen vermeld welke ook voor

Nadere informatie

SAMENLEVINGSOVEREENKOMST

SAMENLEVINGSOVEREENKOMST SAMENLEVINGSOVEREENKOMST @. De comparanten geven te kennen en stellen bij deze vast: Keuze: - zij wonen sinds datum samen en voeren sindsdien een gemeenschappelijke huishouding; OF - zij wonen sinds vandaag

Nadere informatie

Estate Planning. Leo Brunt FFP

Estate Planning. Leo Brunt FFP Estate Planning Leo Brunt FFP 1.900.000.000 Miljoenen Nota 150.000 Door welke bril bekijk je het? Juridisch Fiscaal En wanneer bekijk je het? Tijdens het leven Inventarisatie is noodzakelijk Juridisch

Nadere informatie

Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal

Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal Het Erfrecht Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal Algemeen Zuivere aanvaarding, beneficiaire aanvaarding, verwerping Wettelijke verdeling Legitieme portie Samenwoners 2-Trapsmaking

Nadere informatie

OUDERS EN KINDEREN: HET ERFRECHT

OUDERS EN KINDEREN: HET ERFRECHT OUDERS EN KINDEREN: HET ERFRECHT Sinds 1 januari 2003 is de wetgeving met betrekking tot het erfrecht gewijzigd. Het grootste deel van de wijzigingen in het erfrecht heeft betrekking op gehuwden (of geregistreerde

Nadere informatie

Begunstigde en nalatenschap

Begunstigde en nalatenschap Begunstigde en nalatenschap Begunstigde en nalatenschap Veel huishoudens hebben een levensverzekering of een overlijdensrisico verzekering afgesloten, om de overblijvende partner financieel goed achter

Nadere informatie

HUWELIJK EN GEREGISTREERD PARTNERSCHAP

HUWELIJK EN GEREGISTREERD PARTNERSCHAP HUWELIJK EN GEREGISTREERD PARTNERSCHAP Gevolgen huwelijk en geregistreerd partnerschap Sinds 1 april 2001 is het huwelijk een samenlevingsverband van een man en een vrouw, twee mannen of twee vrouwen.

Nadere informatie

Levensverzekering De wilsrechten van de verzekeringnemer

Levensverzekering De wilsrechten van de verzekeringnemer Levensverzekering De wilsrechten van de verzekeringnemer Jaap Rijkels Senior Legal Counsel Nationale-Nederlanden Levensverzekering Maatschappij 7 februari 2014 2 Wilsrechten Aan de verzekeringnemer om

Nadere informatie

Over A-A-B en AB-AB-C -verzekeringen: het nieuwe huwelijksvermogensrecht en successierecht, elk zijn eigen logica?

Over A-A-B en AB-AB-C -verzekeringen: het nieuwe huwelijksvermogensrecht en successierecht, elk zijn eigen logica? Over A-A-B en AB-AB-C -verzekeringen: het nieuwe huwelijksvermogensrecht en successierecht, elk zijn eigen logica? Het nieuwe huwelijksvermogensrecht is op 1 september 2018 in werking getreden. Een van

Nadere informatie

Een eigen. huis. www.lindenotarissen.nl

Een eigen. huis. www.lindenotarissen.nl Een eigen huis www.lindenotarissen.nl Inhoudsopgave Een eigen huis 3 Woonhuis, de akte van levering 4 De Hypotheek 5 Samenlevingscontract 7 Testament 8 Een eigen huis U leest dit boekje waarschijnlijk

Nadere informatie

2. Geef aan wat de voor- en nadelen zijn van een verplicht wederkerig finaal verrekenbeding ten opzichte van een wettelijke gemeenschap.

2. Geef aan wat de voor- en nadelen zijn van een verplicht wederkerig finaal verrekenbeding ten opzichte van een wettelijke gemeenschap. EPN-EXAMEN EXAMEN 17 JUNI 2011 (OCHTENDGEDEELTE) I ONDERDEEL HUWELIJKSVERMOGENSRECHT 1. Geef aan welke vier varianten er bestaan op het geboed van finale verrekenbedingen en beschrijf de gevolgen voor

Nadere informatie

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. D.G. Rosenquist, secretaris)

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. D.G. Rosenquist, secretaris) Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2018-073 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. D.G. Rosenquist, secretaris) Klacht ontvangen op : 2 april 2017 Ingediend door : Consument

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Rabobank Flevoland 16 december. Successiewet 2010. I.s.m. notariskantoor van Der Weele

Informatiebijeenkomst Rabobank Flevoland 16 december. Successiewet 2010. I.s.m. notariskantoor van Der Weele Informatiebijeenkomst Rabobank Flevoland 16 december Successiewet 2010 I.s.m. notariskantoor van Der Weele 0611083 1 mr. Jeroen van der Weele - Notaris 16 december 2009 Successiewet per 1 januari 2010

Nadere informatie

Wat nu met de (gewijzigde) erfbelasting?

Wat nu met de (gewijzigde) erfbelasting? Men sprak dan van drempelvrijstellingen. Zo kwam de vrijstelling van kinderen onder de oude wet helemaal te vervallen als er per kind meer werd verkregen dan 27.309,-. Het totaal verkregen bedrag werd

Nadere informatie

Presentatie ZijActief

Presentatie ZijActief Presentatie ZijActief Op: 18 januari 2012 Door: mr A.J.W. (Arjan) Kuiper, notaris te Montfoort Even voorstellen? Mr A.J.W. (Arjan) Kuiper, notaris Opvolger van notaris mr H.J.Th.G. Tomlow Even voorstellen?

Nadere informatie

Drs. M.C.B. Bril,[1] mr. T. Denekamp[2] en mw. mr. R.J. Hayhoe[3]

Drs. M.C.B. Bril,[1] mr. T. Denekamp[2] en mw. mr. R.J. Hayhoe[3] Kwartaalbericht Estate Planning Banksparen: inkomstenbelasting, erfbelasting en erfrecht Auteur: Drs. M.C.B. Bril,[1] mr. T. Denekamp[2] en mw. mr. R.J. Hayhoe[3] Deel 1: de spaarrekening eigen woning

Nadere informatie

Gegevens. 2. Verzekering. Polisnummer. Reden overdracht Datum overdracht. 3. Nieuwe deelnemer

Gegevens. 2. Verzekering. Polisnummer. Reden overdracht Datum overdracht. 3. Nieuwe deelnemer formulier overdracht verzekering Polisnummer Datum ontvangst Wanneer gebruikt u dit formulier? U heeft een levensverzekering bij de Onderlinge s-gravenhage en bent deelnemer. Met dit formulier informeert

Nadere informatie

HUWELIJKSE VOORWAARDEN EN PARTNERSCHAPSVOORWAARDEN SAMENLEVINGSVORMEN

HUWELIJKSE VOORWAARDEN EN PARTNERSCHAPSVOORWAARDEN SAMENLEVINGSVORMEN HUWELIJKSE VOORWAARDEN EN PARTNERSCHAPSVOORWAARDEN SAMENLEVINGSVORMEN Sinds 1 april 2001 is het huwelijk een samenlevingsverband van twee personen van gelijk of verschillend geslacht. De vermogensrechtelijke

Nadere informatie

OPA/OMA-CLAUSULE BESPARING ERFBELASTING DOOR IK-OPA/OMA. (vanaf 2010) opa/oma-testament

OPA/OMA-CLAUSULE BESPARING ERFBELASTING DOOR IK-OPA/OMA. (vanaf 2010) opa/oma-testament BESPARING ERFBELASTING DOOR IK-OPA/OMA OPA/OMA-CLAUSULE (vanaf 2010) In navolgende is een toelichting van ik-opa/oma-testamenten opgenomen, hetgeen met name relevant is voor mensen met kleinkinderen en

Nadere informatie

De tweetrapsmaking in het nieuws!

De tweetrapsmaking in het nieuws! notaris mr. W.J. Boelens Oude Delft 62 2611 CD Delft Postbus 2882 2601 CW Delft tel. 015-213 70 50 fax 015-213 70 55 notaris@boelens.net www.boelens.net De tweetrapsmaking in het nieuws! Extra nieuwsbrief

Nadere informatie

Bijlage. ING Overlijdensrisicoverzekering

Bijlage. ING Overlijdensrisicoverzekering Bijlage ING Overlijdensrisicoverzekering Waarom deze informatie? Een financieel product zoals een levensverzekering vinden veel mensen ingewikkeld. Daarom is het goed om te weten wat een dergelijk product

Nadere informatie

HET SAMENLEVINGSCONTRACT EN DE TESTAMENTEN DAARBIJ (UITGAVE 2012) HET SAMENLEVINGSCONTRACT. Partnerpensioen

HET SAMENLEVINGSCONTRACT EN DE TESTAMENTEN DAARBIJ (UITGAVE 2012) HET SAMENLEVINGSCONTRACT. Partnerpensioen HET SAMENLEVINGSCONTRACT EN DE TESTAMENTEN DAARBIJ (UITGAVE 2012) Tegenwoordig wonen veel mensen ongehuwd samen, maar vergeleken met het huwelijk is voor mensen die ongehuwd (gaan) samenwonen weinig bij

Nadere informatie

Het verzamelbesluit inkomstenbelasting en aanmerkelijk belang: een samenvoeging van oude besluiten of toch wat nieuws onder de zon?

Het verzamelbesluit inkomstenbelasting en aanmerkelijk belang: een samenvoeging van oude besluiten of toch wat nieuws onder de zon? Het verzamelbesluit inkomstenbelasting en aanmerkelijk belang: een samenvoeging van oude besluiten of toch wat nieuws onder de zon? MR. MARGRIET G. EERENSTEIN 1 De minister van Financiën heeft op 23 november

Nadere informatie

NIEUWSFLASH SUCCESSIERECHTEN OP AFKOOPWAARDE LEVENSVERZEKERINGEN

NIEUWSFLASH SUCCESSIERECHTEN OP AFKOOPWAARDE LEVENSVERZEKERINGEN NIEUWSFLASH SUCCESSIERECHTEN OP AFKOOPWAARDE LEVENSVERZEKERINGEN Dit nieuwsbericht is enkel voor informatie doeleinden bestemd. Ondanks het feit dat aan dit nieuwsbericht de gebruikelijke zorg is besteed,

Nadere informatie

De overdracht van de ouderlijke woning aan de kinderen onder voorbehoud van een vruchtgebruik (deel 2)

De overdracht van de ouderlijke woning aan de kinderen onder voorbehoud van een vruchtgebruik (deel 2) Mr. Wim J.J.G. Speetjens 1 De overdracht van de ouderlijke woning aan de kinderen onder voorbehoud van een vruchtgebruik (deel 2) Eindigt het vruchtgebruik door opzegging door de vruchtgebruiker, dan fingeert

Nadere informatie

Informatieve avond. Erfbelasting, testamenten en schenken. Missie. Opbouwen Instandhouden Overdragen. van vermogen

Informatieve avond. Erfbelasting, testamenten en schenken. Missie. Opbouwen Instandhouden Overdragen. van vermogen Informatieve avond Erfbelasting, testamenten en schenken Missie Opbouwen Instandhouden Overdragen van vermogen 1 Overdragen vermogen Onderdeel van financiele planning Huwelijksvermogensrecht Ondernemersrecht

Nadere informatie

Samenvatting. 1. Procesverloop

Samenvatting. 1. Procesverloop Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2017-200 (mr. P.A. Offers, voorzitter, mr. A.M.T Wigger en mr. dr. S.O.H. Bakkerus en mr. M.J. Vlasveld, secretaris) Klacht ontvangen op : 1

Nadere informatie

De Commissie stelt vast dat partijen haar advies als bindend zullen aanvaarden.

De Commissie stelt vast dat partijen haar advies als bindend zullen aanvaarden. Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2018-082 (mr. R.J. Verschoof, voorzitter, mr. B.F. Keulen en drs. W. Dullemond, leden en mr. R.A.F. Coenraad, secretaris) Klacht ontvangen op

Nadere informatie

1 Inleiding De Tweede Kamer is op 3 november 2009 akkoord gegaan met het wijzigen van de Successiewet.

1 Inleiding De Tweede Kamer is op 3 november 2009 akkoord gegaan met het wijzigen van de Successiewet. Memorandum nieuwe schenk- en erfbelasting / aanpassing Successiewet 1 Inleiding De Tweede Kamer is op 3 november 2009 akkoord gegaan met het wijzigen van de Successiewet. Als de Eerste Kamer in december

Nadere informatie

EPN-EXAMEN 17 JUNI 2011 (OCHTENDGEDEELTE)

EPN-EXAMEN 17 JUNI 2011 (OCHTENDGEDEELTE) EPN-EXAMEN 17 JUNI 2011 (OCHTENDGEDEELTE) I ONDERDEEL HUWELIJKSVERMOGENSRECHT Pieter (65) en Margot (63) zijn reeds vele jaren gehuwd. Zij hebben samen drie kinderen, Albert, Bernard en Carla.De echtgenoten

Nadere informatie

TWEETRAP EN/OF AFVULLEGAAT Versie april 2011

TWEETRAP EN/OF AFVULLEGAAT Versie april 2011 TWEETRAP EN/OF AFVULLEGAAT Versie april 2011 Informatie over langstlevende testamenten en het " tweetrapstestament " In aanvulling op de "Infokaart Testamenten" van notariskantoor Montfoort wordt in dit

Nadere informatie

Financiële Planning. Nabestaandenpensioen in de SPMS regeling Erfrecht Successiewet, schenk- en erfbelasting Eigen bijdrage AWBZ

Financiële Planning. Nabestaandenpensioen in de SPMS regeling Erfrecht Successiewet, schenk- en erfbelasting Eigen bijdrage AWBZ Financiële Planning Nabestaandenpensioen in de SPMS regeling Erfrecht Successiewet, schenk- en erfbelasting Eigen bijdrage AWBZ Alisen Düzgün, financieel planner bestuursbureau SPMS advies@spms.nl 030-6937680

Nadere informatie

2014 -- Successiewet -- Deel 2

2014 -- Successiewet -- Deel 2 Successiewet les 2 programma Successierecht Wetsficties Bedrijfsopvolgingsfaciliteit Aangifte 1 Wetsficties 1 van 11 Schuldigerkenning niet-registergoederen art. 8-1 SW Om het ontgaan van successierecht

Nadere informatie

Voorwoord bij de tweeëntwintigste druk / 13

Voorwoord bij de tweeëntwintigste druk / 13 Voorwoord bij de tweeëntwintigste druk / 13 Lijst van gebruikte afkortingen / 15 1 1.1 1.2 1.3 1.4 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3 Inleiding / 17 Korte historische schets / 17 Rechtsgronden / 20 Civielrechtelijke

Nadere informatie

hoofdstuk 13 Bijlagen

hoofdstuk 13 Bijlagen hoofdstuk 13 261 Bijlage 1: Voorbeeld van een samenlevingscontract Onderstaand wordt een blanco voorbeeld van een samenlevingscontract weergegeven. Merk hierbij op dat het enkel gaat om een voorbeeld.

Nadere informatie

SAMENLEVINGSOVEREENKOMST

SAMENLEVINGSOVEREENKOMST 1 SAMENLEVINGSOVEREENKOMST @. De comparanten geven te kennen en stellen bij deze vast: Keuze: - zij wonen sinds @datum@ samen en voeren sindsdien een gemeenschappelijke huishouding; OF - zij wonen sinds

Nadere informatie

Delta Lloyd Levensverzekering N.V., gevestigd te Amsterdam, hierna te noemen Aangeslotene.

Delta Lloyd Levensverzekering N.V., gevestigd te Amsterdam, hierna te noemen Aangeslotene. Niet-bindende Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2014-408 d.d. 12 november 2014 (mr. A.W.H. Vink, voorzitter en mr. I.M.L. Venker, secretaris) Samenvatting Lijfrenteverzekering.

Nadere informatie

Algemene informatie voor nabestaanden

Algemene informatie voor nabestaanden Algemene informatie voor nabestaanden Als er iemand overlijdt, komt er veel op de nabestaanden af. Ook met de bank waarvan de overledene klant was moet er het nodige geregeld worden. In dit document hebben

Nadere informatie

Adres: Postcode/woonplaats: Geboortedatum: - - (dd mm jjjj) Burgerservicenummer: Telefoonnummer: Mobiel telefoonnummer: adres:

Adres: Postcode/woonplaats: Geboortedatum: - - (dd mm jjjj) Burgerservicenummer: Telefoonnummer: Mobiel telefoonnummer:  adres: Gegevens van de contactpersoon Postcode/woonplaats: Geboortedatum: - - (dd mm jjjj) Burgerservicenummer: Telefoonnummer: Mobiel telefoonnummer: E-mailadres: De relatie tot de persoon die is overleden:

Nadere informatie

ESTATE PLANNING. I. Schenking

ESTATE PLANNING. I. Schenking ESTATE PLANNING Estate planning, ofwel nalatenschapsplanning, wordt wel omschreven als een geheel van maatregelen om te bereiken dat het vermogen op zo goed mogelijke wijze overgaat op de erfgenamen. Vaak

Nadere informatie

Naar aanleiding van uw brief van 8 februari 2012 heb ik de eer het volgende op te merken.

Naar aanleiding van uw brief van 8 februari 2012 heb ik de eer het volgende op te merken. I f^l öobuicq3~o\ Den Haag, 2 O MRT 2012 Kenmerk: DGB 2012-753 TL Motivering van liet beroepsciirir: in cassatie (rolnummer 12/00641) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-gravenhage van 21 december

Nadere informatie

Wettelijk erfrecht Duitsland

Wettelijk erfrecht Duitsland De positie van de langstlevende echtgenoten in het Duitse, Franse, Luxemburgse, Belgische en Nederlandse erfrecht Dr. Rembert Süβ Deutsches Notarinstitut Wettelijk erfrecht Duitsland Beperkte vooruitneming

Nadere informatie

TESTAMENTEN 9 J U L I

TESTAMENTEN 9 J U L I TESTAMENTEN 9 J U L I 2 0 1 9 EVEN VOORSTELLEN Hofsteenge Wesseling Netwerk Notarissen Hengelosestraat 42 7514 AH Enschede T 053 431 4977 F 053 431 0299 E info@henw.nl Daniëlle Oosten, toegevoegd notaris

Nadere informatie

Vormen van levensverzekering. Een overzicht

Vormen van levensverzekering. Een overzicht Vormen van levensverzekering Een overzicht 1 In deze special worden diverse aspecten van verzekeringen besproken. In dit artikel geven we een algemeen overzicht van verzekeringsvormen uit heden en verleden.

Nadere informatie

TESTAMENT HERROEPING ERFGENAMEN WETTELIJKE VERDELING OPVULLEGAAT

TESTAMENT HERROEPING ERFGENAMEN WETTELIJKE VERDELING OPVULLEGAAT 1 TESTAMENT De verschenen persoon verklaart: 1. HERROEPING Ik herroep alle uiterste wilsbeschikkingen vóór heden door mij gemaakt. 2. ERFGENAMEN Ik wijk niet af van de wettelijke erfopvolging of van de

Nadere informatie

TESTAMENT HERROEPING ONGEHUWD OVERLIJDEN mijn Partner

TESTAMENT HERROEPING ONGEHUWD OVERLIJDEN mijn Partner 1 TESTAMENT @ De verschenen persoon verklaart: 1. HERROEPING Ik herroep alle uiterste wilsbeschikkingen vóór heden door mij gemaakt. 2. ONGEHUWD OVERLIJDEN Voor het geval ik ten tijde van mijn overlijden

Nadere informatie

Vredes- en humanitaire operaties 2019

Vredes- en humanitaire operaties 2019 Vredes- en en humanitaire operaties 2019 humanitaire operaties 2019 Vertrouwelijk 1 Alleen voor intern gebruik Overeenkomst vredes- en humanitaire operaties De ondergetekenden: a. De Staat der Nederlanden,

Nadere informatie

Estate planning Fiscaal voordelig vermogen nalaten

Estate planning Fiscaal voordelig vermogen nalaten Estate planning Fiscaal voordelig vermogen nalaten U betaalt pas als het bedrag van de erfenis of schenking hoger is dan de vrijstelling Estate planning Fiscaal voordelig vermogen nalaten U denkt er misschien

Nadere informatie

Voorwaarden Verzekering bij leven met restitutie

Voorwaarden Verzekering bij leven met restitutie Voorwaarden Verzekering bij leven met restitutie Deze voorwaarden zijn op 21 januari 2013 gedeponeerd bij de griffie van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam. Overzicht Is de verzekerde in leven op

Nadere informatie

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening, nr (A.M.T. Wigger, voorzitter en mr. Z. Bonoo, secretaris)

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening, nr (A.M.T. Wigger, voorzitter en mr. Z. Bonoo, secretaris) Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening, nr. 2017-536 (A.M.T. Wigger, voorzitter en mr. Z. Bonoo, secretaris) Klacht ontvangen op : 10 februari 2017 Ingediend door : Consument Tegen :

Nadere informatie

Vormen van levensverzekering

Vormen van levensverzekering Vormen van levensverzekering In deze special worden diverse aspecten van verzekeringen besproken. In dit artikel geven we een algemeen overzicht van verzekeringsvormen uit heden en verleden. Levensverzekeringen

Nadere informatie

Levensverzekering en erfrecht

Levensverzekering en erfrecht Mr. Wim J.J.G. Speetjens 1 Levensverzekering en erfrecht De praktijk kent vele vormen van levensverzekering 1 Docent privaatrecht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. 2 De wet van 22 december 2005,

Nadere informatie

Samenwonen, en dan...

Samenwonen, en dan... Samenwonen, en dan... Holtman Notarissen Utrecht, Koningslaan 62 tel (030) 215 05 15 info@holtmannotarissen.nl www.holtmannotarissen.nl Wat is... Een samenlevingscontract is een schriftelijke overeenkomst

Nadere informatie

VERGELIJKING HUWELIJK WETTELIJK SAMENWONEN FEITELIJK SAMEWONEN

VERGELIJKING HUWELIJK WETTELIJK SAMENWONEN FEITELIJK SAMEWONEN VERGELIJKING HUWELIJK WETTELIJK SAMENWONEN FEITELIJK SAMEWONEN HUWELIJK WETTELIJK SAMENWONEN FEITELIJK SAMENWONEN = verbintenis tussen 2 ongehuwde personen van verschillend of hetzelfde geslacht die een

Nadere informatie

DE EIGEN WONING IN DE NOTARIËLE PRAKTIJK STEFAN VRANCKEN WWW.TEAMNOTARISSEN.NL

DE EIGEN WONING IN DE NOTARIËLE PRAKTIJK STEFAN VRANCKEN WWW.TEAMNOTARISSEN.NL DE EIGEN WONING IN DE NOTARIËLE PRAKTIJK STEFAN VRANCKEN WWW.TEAMNOTARISSEN.NL EVEN VOORSTELLEN Stefan Vrancken Kandidaat-notaris en partner bij Team Notarissen Middelgroot kantoor: circa 20 medewerkers

Nadere informatie

Artikelen 81 en 82. Ongewijzigd. Artikel 83

Artikelen 81 en 82. Ongewijzigd. Artikel 83 Doorlopende tekst van de gewijzigde artikelen van de titels 1.6, 1.7 en 1.8 BW (nieuw), alsmede van artikel V (overgangsbepaling), zoals deze luidt volgens Kamerstukken I 2008/09, 28 867, A (gewijzigd

Nadere informatie

Alles rondom pensioen. Gertjan Portman Senior financieel planner

Alles rondom pensioen. Gertjan Portman Senior financieel planner Alles rondom pensioen Gertjan Portman Senior financieel planner Wat ga ik behandelen Alles wat rond uw pensionering actueel wordt maar geen pensioen is (Ik heb echter maar een half uurtje) Wat doe ik,

Nadere informatie

Wezep / Oldebroek Erfrecht, eigen baas met testament

Wezep / Oldebroek Erfrecht, eigen baas met testament Wezep / Oldebroek Erfrecht, eigen baas met testament Notariaat Kremer Wezep, Stationsweg 87a, tel (038) 376 00 80 Oldebroek, Beeklaan 10, (0525) 63 13 35 Wet of testament De meeste zekerheid over verdeling

Nadere informatie

Erfrecht. Mr. Caroline de Maat Fikkers notarissen BAS Bergen op Zoom 27 januari 2015

Erfrecht. Mr. Caroline de Maat Fikkers notarissen BAS Bergen op Zoom 27 januari 2015 Erfrecht Mr. Caroline de Maat Fikkers notarissen BAS Bergen op Zoom 27 januari 2015 Fikkers notarissen Lange Parkstraat 1 Bergen op Zoom Tel. 0164 242 650 c.de.maat@fikkersnotarissen.nl Erfrecht Bij versterf

Nadere informatie

Op het downloaden en gebruik van dit model zijn onze Algemene Voorwaarden van toepassing.

Op het downloaden en gebruik van dit model zijn onze Algemene Voorwaarden van toepassing. HUWELIJKSVOORWAARDEN023FAMWEBVERSIE Model: akte van huwelijkse voorwaarden voor huwelijk Dit model gaat uit van: - het huwelijk wordt gesloten tussen een man en een vrouw; - zowel bij einde van het huwelijk

Nadere informatie

Onder voorwaarden getrouwd of geregistreerd

Onder voorwaarden getrouwd of geregistreerd Onder voorwaarden getrouwd of geregistreerd Van Kaam Notarissen Someren, Witvrouwenbergweg 8a, tel. (0493) 49 43 52 Wat is... Wie gaat trouwen of een geregistreerd partnerschap wil aangaan en de verdeling

Nadere informatie