Surveillance van zeldzame aandoeningen bij kinderen in België

Transcriptie

1 T. Lernout Surveillance van zeldzame aandoeningen bij kinderen in België. Jaarverslag Afdeling Epidemiologie, Maart 2005; Brussel (België) Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, IPH/EPI REPORTS N Depot number : D/2005/2505/10 Surveillance van zeldzame aandoeningen bij kinderen in België Jaarverslag 2004 Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Afdeling Epidemiologie 14, Juliette Wytsmanstraat 1050 Brussel België Tel Fax tinne.lernout@iph.fgov.be IPH/ EPIREPORTS, Nr

2 2

3 Inhoud 1. INLEIDING 5 2. METHODE 2.1. Aandoeningen onder surveillance Werking 6 3. RESULTATEN 3.1. Deelname AFP surveillance Mazelen, bof en rubella surveillance Aantal gevallen Geografische spreiding Bevestiging door het laboratorium Epidemiologische gegevens DISCUSSIE 4.1. Deelname Acute slappe verlamming Mazelen, bof en rubella BESLUIT REFERENTIES BIJLAGEN 1. Mogelijke oorzaken van AFP Meldingsformulier 23 3

4 4

5 1. Inleiding Surveillance bestaat uit een registratie van aandoeningen waarbij op een continue en systematische manier epidemiologische gegevens worden verzameld en geanalyseerd. Het is één van de belangrijkste peilers van een programma voor eliminatie of eradicatie van een aandoening. Het doel van de surveillance is meervoudig: epidemiologische gegevens verzamelen, gegevens verzamelen over de bron van infectie bij een nieuw geval en de vooruitgang opvolgen van de eliminatie of eradicatie. In het kader van de eradicatie van poliomyelitis in de Europese regio van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO) in juni 2002 en de eliminatie van mazelen tegen het jaar 2010 werd er besloten in België een surveillance systeem van enkele zeldzame aandoeningen bij kinderen op te zetten (Pedisurv). Het systeem werd gelanceerd in oktober 2002 in samenwerking met alle kinderartsen in België en de huisartsen van het Brusselse Gewest. 2. Methode 2.1. Aandoeningen onder surveillance De vier aandoeningen onder surveillance in België in 2004 waren AFP (Acute Flaccid Paralysis), mazelen, bof en rubella. Acute slappe verlamming Het aantal gevallen wereldwijd van paralytische verlamming door poliomyelitis neemt sinds 2004 opnieuw toe en import van een poliovirus in België blijft mogelijk. Het is dan ook nodig om eventuele importgevallen snel op te sporen, via de surveillance van AFP. Surveillance van AFP bestaat uit de registratie van alle gevallen van acute slappe verlamming bij kinderen onder de 15 jaar. AFP kan door verschillende aandoeningen veroorzaakt worden (Bijlage 1). Meestal gaat het om gevallen van het Syndroom van Guillain-Barré. Indien de surveillance jaarlijks het verwachte aantal gevallen van AFP bij kinderen in België identificeert, wil dat zeggen dat het systeem voldoende efficiënt is om eventuele gevallen van polio te herkennen. De signalering van AFP is een aanvulling op de verplichte aangifte van poliomyelitis. Casus definitie (1): Acuut klinisch beeld van focale slapheid of verlamming met verminderde tonus zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak (zoals een trauma), bij kinderen onder de 15 jaar. Mazelen, bof en rubella De WGO streeft ernaar om mazelen te elimineren in de Europese regio tegen het jaar 2010 en verwacht dan ook dat alle landen beschikken over een notificatiesysteem van mazelengevallen. Behalve aangifte van gevallen in scholen aan de gezondheidsinspecteurs van de verschillende Gemeenschappen, is mazelen in België nog steeds geen verplicht aan te geven aandoening. Incidentiecijfers van bof en rubella zijn evenmin beschikbaar. Vermits beide aandoeningen samen met mazelen voorkomen 5

6 worden door het MBR vaccin, houdt de surveillance een evaluatie in van het MBR vaccinatiebeleid in België. Casus definities (2): Mazelen: klinisch beeld van een gegeneraliseerde uitslag (> 3 dagen) en een temperatuur van > 38.0 C en één of meer van de volgende symptomen : hoesten, coryza, Koplik vlekjes, conjunctivitis. Bof: klinisch beeld van een acute, pijnlijke, self-limiting zwelling van de oorspeekselklier of een andere speekselklier, één- of tweezijdig, duur > 2 dagen, zonder andere aanwijsbare oorzaak. Rubella: klinisch beeld van acute huiduitslag (gegeneraliseerd, maculeus en papuleus), artralgie/artritis, lymfadenopathie of conjunctivitis Werking De surveillance richt zich tot alle kinderartsen in België en de huisartsen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Meldingen kunnen gebeuren via brief of via internet. Artsen worden verzocht elke maand deel te nemen, ook indien zij géén geval te melden hebben (zero-reporting), zodat men zeker weet dat artsen niet vergeten om gevallen te melden. Maandelijks stuurt het W.I.V. een meldingsformulier op naar deelnemende artsen (Bijlage 2). Diegenen die verzocht hebben om te melden via internet ontvangen maandelijks een met een link naar de website van Pedisurv en een persoonlijk paswoord. Indien een arts één van de betrokken aandoeningen meldt, wordt er een vragenlijst opgestuurd voor het bekomen van meer gegevens die van belang zijn voor de epidemiologische follow-up. Meldingen van gevallen van mazelen, bof en rubella aan de gezondheidsinspecteurs van de Gemeenschappen worden ook opgenomen in de databank van het WIV. Ook meldingen van bevestigde gevallen van mazelen, bof en rubella door een peilnetwerk van laboratoria (WIV) worden geregistreerd in de databank (3). Gegevens zoals geboortedatum, geslacht en postcode laten toe dubbele meldingen te identificeren. Om de gevoeligheid van de AFP surveillance te verhogen werden kinderneurologen in 2004 in de surveillance betrokken. Meewerkende kinderneurologen worden verzocht om gevallen van AFP zo snel mogelijk telefonisch of electronisch te melden. Zij ontvangen om de twee maanden een herinnering via . Gegevens over AFP worden wekelijks doorgegeven aan de WGO (4). Gegevens over mazelen worden maandelijks overgemaakt aan de WGO (4) en aan het Europees surveillance netwerk Euvac.Net (European Surveillance Community Network for Vaccine Preventable Diseases) (5). Gegevens van mazelen, bof en rubella worden gebruikt voor het jaarverslag aan de WGO en Unicef (Vaccine Preventable Diseases: Joint Reporting Form). 6

7 3. Resultaten 3.1. Deelname De lijst van huisartsen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd in 2003 geactualiseerd door de vzw Question Santé en in 2004 werd dezelfde lijst gebruikt. In totaal werden er 980 huisartsen geregistreerd in Brussel. Van het aantal klinisch actieve kinderartsen heeft men nog steeds geen betrouwbare lijst. De deelname van kinderartsen aan de surveillance wordt waarschijnlijk onderschat. Via de LOK-groepen zal men voor 2005 proberen betere gegevens te bekomen. Tabel 1 : Deelname van artsen per specialiteit in België, Deelname Geen deelname Geen informatie Totaal Kinderartsen 497 (38,2%) 153 (11,8%) 650 (50%) 1300 Huisartsen 405 (41,3%) 285 (29,1%) 290 (29,6%) 980 Totaal 902 (39,6%) 438 (19,2%) 940 (41,2%) 2280 Van de helft van de kinderartsen en één derde van de huisartsen heeft men, niettegenstaande herhaaldelijks schrijven, geen antwoord gekregen op de vraag of zij al dan niet mee willen werken aan de surveillance. De deelname van de artsen (huisartsen en kinderartsen) aan de surveillance verminderde progressief in de maanden maart en april (Figuur 1), om opnieuw toe te nemen na het versturen van het eerste jaarverslag in april De lagere participatie in juli kan waarschijnlijk toegeschreven worden aan de zomervakantie. Over het algemeen bleef de deelname relatief stabiel. Figuur 1: Aantal deelnemende artsen aan de surveillance per maand en per meldingsmethode in 2004, België Aantal artsen Via Internet Per brief Maand 7

8 Gemiddeld hebben 544 artsen per maand deelgenomen, wat betekent dat niet alle 902 artsen die bereid zijn mee te willen werken dat ook elke maand doen. Dit wordt ook weergegeven in Figuur 2. Figuur 2 : Percentage van deelnemende artsen aan de surveillance in functie van het aantal maanden deelname in 2004, België. Aantal maanden deelname Via internet Per brief % Het aantal maanden deelname per arts varieerde van 0 tot 12 maanden. In vergelijking met 2003 hebben meewerkende artsen het voorbije jaar regelmatiger deelgenomen: 40,4% nam minstens 10 maanden deel, in vergelijking met 23,4% in Slechts 15 % van de artsen heeft 12 maanden meegewerkt. Artsen die deelnemen via maandelijks toegezonden formulier werken regelmatiger mee dan diegenen die melden via internet. Meer dan de helft van hen (52,7%) deed een melding voor minstens 10 maanden. Bij artsen die deelnemen via internet werkte slechts 28,1% minstens 10 maal mee en bijna de helft deed geen enkele melding. Voor 18% van deze laatste groep is het opgegeven adres fout, en werd er niet gereageerd op ons schrijven om een correct adres door te geven. Er is geen significant verschil in de deelname door kinderartsen en huisartsen, respectievelijk 37,9 % en 42,9% werkte minimaal 10 maanden mee aan de surveillance. 3.2 AFP surveillance In 2004 werden 10 gevallen van acute slappe verlamming bij kinderen gemeld. Twee gevallen van facialis parese door Borreliose werden niet weerhouden. In 2005 werden 3 bijkomende gevallen voor het jaar 2004 gemeld, maar opvragen van verdere epidemiologische gegevens was moeilijk. Deze gevallen werden niet gemeld aan de WGO. Voor al deze gevallen was de diagnose het Syndroom van Guillain-Barré. De leeftijd varieerde van 1 tot 12 jaar. Twee gevallen werden gemeld door kinderneurologen en 8 gevallen door algemene kinderartsen. Eén geval werd door drie verschillende artsen gemeld. De melding van gevallen verliep progressief beter over verloop van het jaar (Figuur 3). 8

9 Figuur 3 : Aantal gemelde gevallen van AFP per maand in België, Aantal gevallen Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Maand Gevallen zijn gelijkmatig verspreid over het land (Figuur 4) Figuur 4 : Geografische spreiding van gemelde gevallen van AFP in België, Voor alle gevallen van AFP wordt aanbevolen om 2 stoelgangstalen te onderzoeken voor enterovirussen, afgenomen met minstens 24 uur interval, binnen de eerste 14 dagen na aanvang van de paralysie. Dit gebeurde slechts voor 1 geval, één staal werd onderzocht voor 2 andere gevallen. Er werden geen poliovirussen of enterovirussen geïsoleerd Mazelen, bof en rubella (MBR) surveillance Aantal gevallen In totaal werden door de verschillende informatiebronnen (Pedisurv, de gezondheidsinspecteurs van de Gemeenschappen en de laboratoria) 65 gevallen van 9

10 mazelen, 64 gevallen van bof en 41 gevallen van rubella gemeld. Vier gevallen van mazelen werden door twee verschillende bronnen gemeld. De investigatie van een cluster van mazelen heeft geleid tot de identificatie van 3 bijkomende gevallen. Voor 5 klinische gevallen van mazelen, 8 gevallen van bof en 3 gevallen van rubella was de aangevraagde serologie negatief voor IgM specifieke antistoffen. Twee van de vijf gevallen van mazelen werden vervolgens via een andere methode laboratorisch bevestigd (PCR of stijging van de IgG titer). Volgens WGO richtlijnen worden IgM negatieve gevallen niet weerhouden als mogelijke gevallen, ook al beantwoorden ze aan de klinische gevalsdefinitie. Voor de verdere bespreking van de resultaten werd er geen rekening gehouden met deze gevallen (Tabel 2). Tabel 2 : Aantal weerhouden gevallen van AFP, mazelen (dubbelmeldingen), bof en rubella per meldingsbron, 2004, België. Aandoening Surveillance systeem Investigatie Gemeenschappen Peilnetwerk laboratoria Totaal Mazelen (3) 8 (1) 61 Bof Rubella Totaal (3) 11 (1) 155 Het totale aantal meldingen van gevallen per maand varieerde van 4 tot 41 met een gemiddelde van 13 meldingen per maand. Dit is vergelijkbaar met het jaar Het aantal gemelde gevallen per maand en per aandoening wordt weergegeven in de Figuren 5, 6 en 7. In 2003 en in 2004 werd er een cluster van gevallen van mazelen in de lente gerapporteerd. Van oktober tot november 2003 was er een cluster van gevallen van bof in een school in Brussel, wat niet werd geobserveerd in Verder verlopen de curven gelijkaardig. Figuur 5 : Aantal gemelde gevallen van mazelen per maand in 2003 en in 2004, België Aantal gevallen Jaar 2003 Jaar Maand 10

11 Figuur 6 : Aantal gemelde gevallen van bof per maand in 2003 en in 2004, België. Aantal gevallen Maand Jaar 2003 Jaar 2004 Figuur 7 : Aantal gemelde gevallen van rubella per maand in 2003 en in 2004, België. 12 Aantal gevallen Jaar 2003 Jaar Maand Respectievelijk 59,6%, 26,8% en 14,8% van de gevallen van mazelen, bof en rubella werden door huisartsen gemeld. In Brussel werden er globaal meer gevallen gemeld door kinderartsen (0.26 meldingen per deelnemende arts) dan door huisartsen (0.11 meldingen per deelnemende arts). Per aandoening was het verschil echter enkel significant voor bof Geografische spreiding Het hoogste aantal kinderartsen vindt men in afnemende volgorde in Brussel, Vlaams- Brabant, Antwerpen, Luik en Oost-Vlaanderen. De provincies Luxemburg, Namen en Limburg tellen het laagste aantal kinderartsen. De spreiding van de gemelde gevallen van mazelen, bof en rubella over het land wordt weergegeven door de Figuren 8, 9 en 10. Behalve de cluster van gevallen in Brussel zijn de gevallen van mazelen verspreid over bijna heel het land. Zoals in 2003 werden gevallen van bof en rubella vooral gemeld in het centrum van het land, wat verklaard kan worden door het hogere aantal kinderartsen in deze provincies. 11

12 Figuur 8 : Lokalisatie per provincie van gemelde gevallen van mazelen in België en in Brussel, Figuur 9 : Lokalisatie per provincie van gemelde gevallen van bof in België en in Brussel, Figuur 10 : Lokalisatie per provincie van gemelde gevallen van rubella in België en in Brussel,

13 3.3.3.Bevestiging door het laboratorium In totaal werden 29,7% van de vermoedelijke gevallen van mazelen (n=64), 23,4% van gevallen van bof (n=64) en 7,3% van gevallen van rubella (n=41) laboratorisch bevestigd. Voor mazelen en bof is dit bijna een verdubbeling van het aantal bevestigde gevallen in vergelijking met het jaar 2003, voor rubella bleef het aantal gelijk. Figuur 11 : Laboratorisch onderzoek van vermoedelijke gevallen van mazelen, bof en rubella, 2004, België. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mazelen Bof Rubella Geen labo aangevraagd IgM negatief IgM positief Gevallen waarvoor men niet weet of een laboratorisch onderzoek al dan niet werd aangevraagd, worden niet weergegeven in figuur Epidemiologische gegevens Volledige epidemiologische gegevens via de ingevulde vragenlijsten werden bekomen voor 83,3%, 83,9% en 85,2 % van de gemelde gevallen van respectievelijk mazelen, bof en rubella via het surveillance netwerk Pedisurv en voor 74,3% en 60,5% van alle gekende gevallen van mazelen en rubella. Dit is vergelijkbaar met de respons rate in De bespreking van epidemiologische gegevens gebeurde uitgaande van alle gekende gevallen, ongeacht de meldingsbron. Analyse van de gegevens per geslacht leverde geen essentiële informatie op en wordt hier verder niet besproken. De nationaliteit van de gevallen is niet gekend. Leeftijd De leeftijd is gekend voor alle gemelde gevallen, behalve voor 1 geval van mazelen en 2 gevallen van bof. 13

14 Figuur 12 : Percentage van de gevallen van mazelen, bof en rubella per leeftijdsgroep in 2004, België % Mazelen Bof Rubella 5 0 < 1 j 1-4 j 5-9 j j j >19 j Niettegenstaande het feit dat de surveillance enkel in Brussel ook de populatie ouder dan 15 jaar betreft merkt men een verschuiving op van de leeftijd van de gevallen van mazelen naar de oudere leeftijdsgroepen. Dit wordt slechts gedeeltelijk verklaard door de melding van de cluster van gevallen van mazelen in Brussel. Die gevallen waren 2 tot 31 jaar, 78,6% was 12 tot 18 jaar oud. De meeste gevallen van bof en rubella werden gemeld voor de leeftijdscategorie van 1 tot 4 jaar. Voor rubella is de helft van deze kinderen 1 jaar en hebben dus meer kans om (nog) niet gevaccineerd te zijn. Er werden geen gevallen van congenitale rubella gemeld. Vaccinatiestatus Figuur 13 : Vaccinatiestatus van de gemelde gevallen van mazelen, bof en rubella in 2004, België. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mazelen Bof Rubella Ongekend Niet gevaccineerd Gevaccineerd 14

15 Informatie over de vaccinatiestatus werd nagevraagd door de meldende arts. Een vaccinatiekaart was echter niet altijd beschikbaar. Zoals in 2003 is de meerderheid (85,2%) van de gevallen van bof in 2004 met gekende vaccinatiestatus gevaccineerd. Voor mazelen zijn 23,8% van de gevallen met gekende vaccinatiestatus gevaccineerd, en voor rubella 31,6%. Verwikkelingen Van de gevallen waarvoor de informatie beschikbaar was kwamen er verwikkelingen voor bij 5 gevallen van mazelen (10,9%), 2 gevallen van bof (4,3%) en 2 gevallen van rubella (8,3%). Voor bof en rubella waren dit infecties van de bovenste luchtwegen. Voor mazelen ging het driemaal om luchtweginfecties (BLW en/of OLW) en éénmaal om een panuveitis (AMPPE). Een jonge vrouw van 23 jaar overleed (waarschijnlijk) ten gevolge van een meningo-encefalitis. Verder werd er ook één geval van SSPE (Subacute Sclerosing Panencephalitis) gemeld bij een meisje van 6 jaar dat mazelen had doorgemaakt in Import uit het buitenland Voor mazelen werd er voor 2 gevallen een link gelegd met een verblijf in het buitenland (Engeland en Marokko), en voor bof en rubella telkens voor 1 geval (respectievelijk de Filippijnen en Kenia). 4. Discussie 4.1. Deelname Niettegenstaande het aantal deelnemende artsen per maand in 2004 globaal niet veranderde in vergelijking met 2003, neemt de meerderheid van de artsen regelmatiger mee. Deelname via maandelijks toegezonden formulier verloopt beter dan via Internet. Via een meer uitgebreide website zal men proberen om de deelname via Internet te verbeteren. Het feit dat 1 geval van AFP en een aantal gevallen van mazelen door twee verschillende informatiebronnen gemeld werden toont aan dat de melding van gevallen beter verloopt. Om een correcter beeld te krijgen van de participatiegraad is het noodzakelijk om de lijst van kinderartsen te actualiseren en meer gegevens te hebben over de groep artsen die nooit gereageerd hebben op de uitnodiging om mee te werken. De stabiliteit in het aantal deelnemende artsen per maand laat toe om vergelijkingen te maken tussen de jaren 2003 en Acute slappe verlamming Surveillance van AFP moet volgens de WGO aan strikte criteria voldoen. De twee belangrijkste indicatoren voor de evaluatie van AFP surveillance zijn de sensitiviteit van het systeem en adequate virologische diagnostiek. De sensitiviteit wordt weergegeven door de non-polio AFP-rate die het aantal gevallen weergeeft van AFP veroorzaakt door een andere aandoening dan polio, per kinderen jonger dan 15 jaar (6). In niet-endemische landen wordt een non- 15

16 polio AFP rate van minimaal 1 per kinderen jonger dan 15 jaar verwacht, wat in België neerkomt op ongeveer 18 gevallen per jaar. Met een melding van 10 gevallen van AFP in 2004, heeft de surveillance 55,5% van de verwachte gevallen geïdentificeerd. Dit is een opmerkelijke vooruitgang vergeleken met vorig jaar, waar slechts 1 geval (6%) van AFP gemeld werd, maar nog steeds onvoldoende om een eventueel importgeval van AFP dat wel veroorzaakt wordt door een poliovirus te detecteren. Adequate virologische diagnostiek gebeurde slechts voor 1 gemeld geval in Blijvende stimulatie van de artsen is nodig om de surveillance van AFP in België verder te verbeteren, via het zenden van regelmatige herinneringen en het verder verspreiden van het nut van de surveillance Mazelen, bof en rubella Oorspronkelijk werd verwacht dat de Brusselse populatie meer naar huisartsen zou gaan dan naar kinderartsen, maar dit blijkt niet zo te zijn. Deelnemende kinderartsen in het Brusselse Gewest hebben relatief meer gevallen gemeld dan de huisartsen. België bevindt zich slechts in eerste stadium van eliminatie van mazelen. In dit stadium is het nog niet noodzakelijk om alle individuele gevallen van mazelen te detecteren, maar wel epidemieën. Het feit dat de surveillance zowel in 2003 als in 2004 kleinere clusters van gevallen heeft gedetecteerd pleit ervoor dat grotere uitbraken ook geïdentificeerd zouden worden. Vermits men slechts over gegevens van 2 jaar beschikt, werd er nog geen schatting gedaan van het gemiddeld aantal verwachte gevallen per aandoeningen, per maand, op basis van gemiddelde meldingen in 2003 en Een aantal klinisch verdachte gevallen van mazelen, bof en rubella hadden een negatief laboratorium resultaat, en werden volgens WGO richtlijnen niet weerhouden als vermoedelijk geval. Vooral indien de bloedafname gebeurde binnen de eerste dagen na aanvang van de symptomen kan het gaan om een vals negatief bloedresultaat. In het kader van de eliminatie van mazelen is het aangewezen om voor de gevallen met een negatief IgM resultaat op bloed afgenomen binnen de eerste vier dagen na het verschijnen van de rash, een tweede bloedafname te doen voor het opsporen van een stijging van de IgG titer, of het bloedstaal op te sturen naar het Nationaal Laboratorium voor Mazelen en Rubella van het WIV, voor confirmatie via PCR. Zoals verwacht bij verspreid gebruik van een vaccin verhoogt de gemiddelde leeftijd van de gevallen. Vooral voor mazelen merkt men een verschuiving op van de leeftijd van de gevallen naar oudere leeftijdsgroepen. Indien alle huisartsen in België aan de surveillance zouden meewerken zou dit waarschijnlijk nog meer naar voor komen. Opvallend is het hoge aantal gevaccineerde gevallen van bof. Klinische studies rapporteren een efficaciteit van het bof vaccin van 75% tot 95% (7). Hoe hoger de vaccinatiegraad in een bevolking, hoe meer gevallen bij gevaccineerde kinderen men verwacht. Hoewel men weet dat het bof element van het MBR vaccin een lagere immuunrespons genereert, is het verschil tussen het aantal gevaccineerde gevallen van bof en die van mazelen en rubella toch erg groot. Het gaat hier echter wel voornamelijk om klinisch gediagnosticeerde gevallen, en foute diagnoses zijn mogelijk. Alhoewel mazelen dikwijls als een goedaardige aandoening wordt aanzien kwamen complicaties voor in 10% van de gevallen, met één sterfgeval. Er werd besloten om de surveillance van rubella via het huidig systeem niet meer verder te zetten. De diagnose van de gemelde gevallen was voornamelijk klinisch en 16

17 dus onvoldoende betrouwbaar. Ook verlopen veel gevallen van rubella subklinisch of atypisch. De gegevens die bekomen worden via de surveillance zijn dus van onvoldoende kwaliteit om het verder zetten van deze surveillance te verantwoorden. Er zal gezocht worden naar een alternatieve wijze waarop relevante gegevens over het belang van rubella in België verzameld kunnen worden. Zolang mazelen en bof geen verplicht te melden aandoeningen zijn is de surveillance door de kinderartsen en de huisartsen van Brussel, aangevuld met meldingen door schoolartsen en laboratoria, de enige bron van informatie over het aantal gevallen en epidemiologische informatie zoals de vaccinatiestatus en leeftijdsgroepen. 5. Besluit De resultaten na 2 jaar surveillance zijn positief. Meewerkende artsen nemen regelmatiger mee aan de surveillance, en via het verspreiden van informatie zal men trachten om de deelname verder te verhogen. De surveillance van AFP is sterk verbeterd, maar verdere inspanningen zijn nodig om te voldoen aan de kwaliteitscriteria van een efficiënte en gevoelige surveillance. Vooral de virologische diagnostiek moet verbeterd worden. Niettegenstaande het feit dat de surveillance niet exhaustief is voldoet het systeem voor mazelen en bof toch aan een aantal doelstellingen van surveillance, zoals de detectie van clusters van gevallen, het verzamelen van informatie over de leeftijdsgroepen en de vaccinatiestatus van gevallen en het opvolgen van trends. Surveillance via verschillende systemen laat toe om aanvullende gegevens te verzamelen. 17

18 18

19 6. Referenties 1. Canadian Paediatric Surveillance Program. Surveillance studies in 1999, Acute Flaccid Paralysis. 2. Commissie van de Europese Gemeenschappen. Beschikking van de Europese Commissie van 19/03/2002 tot vaststelling van gevalsdefinities voor het melden van overdraagbare ziekten aan het communautaire netwerk krachtens Beschikking nr. 2119/98/EG van het Europees Parlement en de Raad. 3. Ducoffre G. Surveillance van Infectieuze Aandoeningen door een Netwerk van Laboratoria voor Microbiologie Epidemiologische trends IPH/ Epi Reports N World Health Organization. Field guide for supplementary activities aimed at achieving polio eradication. WHO Geneva, Department of Vaccines and Biologicals Revision. 7. CDC. Efficacy of Mumps Vaccine Ohio. MMWR Weekly;August 05, 1983 / 32(30);391-2,

20 20

21 7. Bijlagen Bijlage 1: Mogelijke oorzaken van acute slappe verlamming (AFP) Bron: World Health Organization. Acute Onset Flaccid Paralysis. WHO/MNH/EPI/ Acute anterior poliomyelitis Veroorzaakt door een poliovirus Veroorzaakt door een ander neurotroop virus (coxsachie virus, echovirus ) 2. Acute meylopathie Idiopatische acute transverse meylopathie Paraspinaal abces, tumor of hematoom 3. Perifere neuropathie Syndroom van Guillain-Barré Acute demyeliniserende neuropathie Acute axonale neuropathie Post-rabies vaccin Neuropathie door infectieziekten (difterie, Lyme borreliose ) of intoxicaties met zware metalen of toxines 4. Systeemziekten Acute intermittente porphyrie 5. Stoornis van de neuromusculaire transmissie Myasthenia gravis Botulisme 6. Spieraandoeningen Idiopathische inflammatoire myopathie (polymyositis) Trichinosis Hypokaliemische en hyperkaliemische paralyse 21

22 22

23 Bijlage 2: Meldingsformulier Afdeling Epidemiologie Contactpersoon : Tinne Lernout Tel : 02/ tinne.lernout@iph.fgov.be Surveillance van zeldzame aandoeningen bij kinderen Meldingsformulier Maand : April 2004 Geen Meldingen : Stempel : Nummer Aandoening Geboortedatum Initialen 1 Acute slappe verlamming Mazelen Bof Rubella Dit formulier A.U.B. binnen de week na ontvangst terugsturen per post : Tinne Lernout WIV Afd Epidemiologie J. Wytsmanstraat Brussel per fax : 02/