50 jaar Mercatus. 50 jaar volkshuisvesting in de Noordoostpolder. anno nu

Transcriptie

1 50 jaar Mercatus 50 jaar volkshuisvesting in de Noordoostpolder anno nu

2 Ring, Nagele Mercatus bestaat 50 jaar! Met dit jubileummagazine kijken we terug. Met onze dank voor de medewerking van: P. Aemiliusstraat, Ens Baan, Ens Lange Nering, Emmeloord - Dré de Bruijn - De heer en mevrouw Veldman - Mini en Jan van der Veen - Albert de Bruin - De heer en mevrouw Duyts - Ton Beurmanjer - De heer en mevrouw Orie - Angèl Gelauf - Jorien Henselman - Jan de Jong voor alle zwartwit foto s - en alle anderen die aan de totstandkoming van dit magazine hebben meegewerkt. Venelaan, Rutten Bronnen - Geschiedenisteksten samengesteld door Mercatus - Flevoland Erfgoed - Noordoostpolder.nl - Wikipedia (geschiedenis Noordoostpolder) - Galamalaan, Creil Graaf Florislaan, Creil Voorhuys theateringang School met de bijbel, Nagele Galamalaan, Creil Zuidakker, Bant

3 50 jaar Mercatus, dat is wel iets om bij stil te staan Het vijftigjarig jubileum van Mercatus, dat is wel iets om bij stil te staan! Maar niet te lang, want hoewel de terugblik op vijftig jaren een mooi beeld geeft van hoe we zijn gekomen tot waar we nu zijn, wandelen we de toekomst alweer tegemoet! Terwijl wij onze documentatie aan het verzamelen waren voor deze speciale jubileumuitgave werden we ons ervan bewust dat we hoe dan ook te kort doen aan alles wat is gebeurd sinds de start van Woningbouwvereniging Noordoostpolder, in De mensen die hier hebben gewerkt, de bestuurders, de samenwerkingspartners en bovenal de huurders: die maken het verhaal. We hebben slechts een kleine selectie gemaakt om een deel van dat verhaal te kunnen optekenen. De keuze daarvoor zal u niet verbazen: wij willen dit jubileum sober vieren, maar we kunnen het uiteraard niet ongemerkt aan ons voorbij laten gaan. Ondertussen kijken we vooruit. Samen met onze huurders gaan we in dialoog over de toekomst van de Noordoostpolder. Door participatietrajecten en door de wijkteams die we in dit jubileumjaar oprichten, kunnen huurders hun stem laten horen. Meedenken, meepraten en meedoen. Dat is onze kijk op de toekomst. Ton Beurmanjer 4 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 5

4 Een verhaal over volkshuisvesting in de Noordoostpolder kan haast niet anders beginnen dan met de tekst: Er was eens een zee. De eerste boerderijen en huizen werden in de eind jaren 40 van de negentiende eeuw hier op de pas drooggemalen polder gebouwd. Het is de voormalige Zuiderzee waar we op wonen. Een bijzondere historie. Er was een s een zee... Terug in de tijd 6 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 7

5 Ontstaan eerste Eerste Woningwet: woningbouw verenigingen. woningen bouwen voor het volk. Zuiderzeewet: besluit tot aanleg en inpoldering van de Zuiderzee / IJsselmeerpolders (het plan Lely ). De geschiedenis brengt ons onherroepelijk naar de arbeiders die de polder drooglegden, door keihard te werken. Het brengt ons naar de Tweede Wereldoorlog, naar de onderduikers die hier hun schuilplaats vonden. En het brengt ons naar de pioniers die hier in de jaren 50 een nieuw leven kwamen opbouwen en daarvoor een selectieprocedure moesten doorstaan die anno 2015 maar moeilijk te bevatten is. Het behoort allemaal tot de historie van onze polder. De polder waar sinds 1965 een woningcorporatie voorziet in de woningbehoefte van zo n huishoudens. In die tijd waren dat er overigens een stuk minder. Toen de woningcorporatie de domeinwoningen kreeg overgedragen, waren dat er zo n Er is veel veranderd door de jaren heen, niet alleen in de woningvoorraad, maar ook in de werkwijze van de corporatie. We kunnen lang niet alles vertellen, dan zouden we een boek moeten uitgeven. Dat doen we niet. Wel lichten we een paar punten uit die hoogstwaarschijnlijk tot de verbeelding spreken, of herinneringen oproepen. Historische weetjes, doorweven met verhalen van (oud)-bestuurders, aangevuld met anekdotes van huurders van toen en van nu. Omdat we kiezen voor een sobere jubileumuitgave, passend binnen de tijd waarin wij nu leven en ondernemen, leest u hier dus slechts klein deel van de herinneringen die we gezamenlijk hebben opgehaald. Maak kennis met de mensen die ons hebben meegenomen, terug in de tijd. Aan deze verhalenvertellers gericht: dank voor uw medewerking en dank voor uw mooie anekdotes! Het brengt de vijftig jaar waarin Mercatus bestaat tot leven en dat delen we graag met onze huurders, onze samenwerkingspartners en belanghebbenden. Tijdens en na de oorlog Op 9 september 1942 valt de polder droog. In 1943 zijn de eerste woningen in Emmeloord in aanbouw. Wijk 1 wordt ontworpen door de Directie Wieringermeer en krijgt de naam Onkruidbuurt. Vlakbij het toenmalige arbeiderskamp start de bouw van de woningblokken aan de Rietstraat, de Zeeasterstraat, de Zeebiesstraat en de Espelerlaan. Tijdens de oorlog is de Noordoostpolder een toevluchtsoord voor zo n onderduikers. Arbeiders worden vrijgesteld van Arbeitseinsatz. Doordat de polder zoveel onderduikers huist, ontstaat in die tijd de bijnaam: Nederlands onderduikersparadijs NOP. In 1944 worden zo n 1800 pioniers en onderduikers opgepakt en afgevoerd. De toenmalige landdrost Smeding heeft de helft van de onderduikers nog weer weten terug te halen, om de graanoogst nog te kunnen dorsen. Er zijn nog een paar wegen in de polder die herinneren aan deze tijd, zoals de Onderduikersweg in Creil en het Onderduikerspad in Espel. Boerderijen In die oorlogstijd wordt al een start gemaakt met de bouw van boerderijen. Dat zijn zogenoemde cultuurboerderijen die werden gebruikt om de polder in cultuur te brengen. De omstandigheden zijn belabberd. Nederland is door de Duitsers bezet en er is weinig materiaal, gereedschap en er zijn haast geen geschoolde arbeiders. Ook na de oorlog zijn stenen en metselaars schaars: er wordt daarom gebruik gemaakt van prefab betonelementen. Dat is nog altijd een in het oog springend kenmerk van de boerderijen in de polder. Na de oorlog (1947) start de uitgifte van grond. Nieuwe boeren worden streng geselecteerd. Ze komen voornamelijk uit Friesland, Noord-Holland en Zeeland. Delftse School Al tijdens de oorlog, om precies te zijn op 15 december 1943, krijgt de eerste bewoner aan de Rietstraat in Emmeloord de sleutel van zijn woning overhandigd. Het zijn sobere huizen in de Delftse Schoolstijl. Dat betekent: gebouwd met baksteen en hout en ze hebben een zadeldak dat met pannen is gedekt. Rietstraat nummer 2 is het oudste huis van Emmeloord. 8 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 9

6 Sluis Marknesse Sluis Marknesse Achter in de tuin staan grote eenruiters met daarin al het eerste groen dat naar boven komt. De serre die aan het huis grenst, is warm door de zon. Aan de voorzijde van de woning loopt de vaart, nu in de lente is het nog rustig, maar zomers is het een komen en gaan van plezierjachten en zeilbootjes. Dit uitzicht, daar hebben we die woning om gekozen! Bertus Veldman (1928) kijkt naar zijn vrouw. Toch Lenie? Mevrouw Veldman (1930) lacht. Ja, het is hier altijd wel gezellig! Dat het gezellig is bij de Veldmans, kunnen we niet ontkennen. Dat komt echter niet door de bootjes die zomers voor het huis langs varen, maar door het stel dat al vanaf 1986 in deze huurwoning aan de Hoge Sluiswal huist. Het was één van de eerste woningen die gebouwd werd in Marknesse. In die tijd kon je nog naar Kraggenburg kijken! Het enige wat er stond, waren vier huisjes van de brugwachter. Zie, daar bij de sluis! Mooiste dorp Als vertegenwoordiger van verzekeringen reed Bertus Veldman in de jaren 60 en 70 door de hele polder. Hij kende alle dorpen en vond Marknesse altijd één van de mooiste. In 1960 trokken ze naar de polder, mevrouw kwam oorspronkelijk uit Maarssen, meneer uit Harmelen, provincie Utrecht. In de woonkamer hangt nog een oude foto van de plek waar meneer opgroeide. Het mooie bruggetje, de oude boerderijen, niks meer van over. Ja, de tijd zorgt voor veranderingen. Individualistisch Niet de nieuwbouwwijk die aan de overkant van de vaart verrees, is wat mevrouw en meneer betreft de grootste verandering geweest in Marknesse. Nee, die zit hem in de omgang met elkaar. Mevrouw zegt: De mensen zijn nu veel meer op zichzelf. Stellen gaan niet meer samenwonen, ze leven apart. En als ze iets kopen, dan bestellen ze dat online, maar ze zijn niet thuis om het pakketje te ontvangen! Nee, alles valt een beetje uit elkaar, er is geen echte samenhang meer. Meneer memoreert: Vroeger hadden we hier nog bakker, een slager, een kruidenier! De slager en de bakker zijn er nog, de kruidenier bestaat niet meer! De buurtvereniging organiseert nog wel een keer per jaar een barbecue, maar de tijd dat 80% van de buurt op een feessie kwam om te ouwehoeren, die is wel voorbij. Geen wensen meer Onder geen beding gaat het echtpaar naar een bejaardenhuis. Meneer schenkt een kleine borrel in en lacht breeduit: Nee hoor! Wij wonen hier met 100% plezier! De traplift zorgt ervoor dat mevrouw veilig op de eerste verdieping komt, waar één van hun vier zonen een paar jaar terug nog een wc heeft ingebouwd in de doucheruimte. Het is net of je op een bootje zit, lacht mevrouw Veldman. Maar prima toch! We redden het zo nog altijd! Op de vraag welk groen plantje daar in dat bakje groeit dat in de serre staat, kijken ze beiden even verbaasd: Je weet toch wel hoe een bonenplant eruit ziet? U ziet: tijden veranderen, en deze mensen die hier als jongelingen in de polder kwamen, hebben het allemaal zien gebeuren. De heer en mevrouw Veldman, Marknesse Dat uitzicht hier, dat doet t m! 10 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 11

7 Crisisjaren Nederland: verhouding tussen inkomens en huur loopt scheef en er ontstaat leegstand. De betrokkenheid van de huurders neemt af. Start aanleg van de dijk tussen Lemmer en Urk (31,5 km). Volkshuisvesting Graaf Florislaan, Creil Een algemeen beeld over de sociale volkshuisvesting in Nederland begint in de tweede helft van de negentiende eeuw. Galamalaan, Creil Tijdens de industrialisatie ontstaat de trek naar grote steden. Mensen gaan daar in fabrieken werken. Arbeiders zijn in die tijd zeer afhankelijk van de huisbaas. Het motto? Niet werken betekent niet wonen! Maar door de toenemende welvaart ontstaat ook meer mondigheid. Er komen emancipatiebewegingen op allerlei terreinen van de samenleving. Zo ook op het gebied van volkshuisvesting. Keggehof, Espel 12 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 13

8 De dijk wordt aan de zuidkant van de De polder polder gesloten, nabij Schokkerhaven. Het droogmalen kan beginnen. valt droog. NOP is toevluchtsoord voor zo n onderduikers. In 1850 ontstaan de eerste woning bouwverenigingen. Die organisaties willen collectief Door de woningnood in heel Nederland ontstaat een ongelijke verhouding tussen Door deze activiteiten komen de huurders en de woningzoekenden meer bij de corporatie Ledenvergadering Flatgebouwen Lange Nering voor goede huisvesting zorgen. Belangrijk: huurder en verhuurder. Huurders mogen in beeld, maar door de afstand die geschapen zij stellen de belangen van leden/huurders blij zijn dat ze een woning hebben en is in de naoorlogse tijd is de oorspronkelijke centraal. Omdat het op die manier geregeld is, woningzoekenden mogen dankbaar zijn als betrokkenheid tussen beide partijen totaal ontstaat een sterke binding tussen het bestuur ze überhaupt hulp krijgen. Het oplossen van verdwenen. en de leden van de vereniging. de woningnood wordt vooral geregeld door gemeenten. Woningbouwvereniging Noordoostpolder De eerste Woningwet komt er in Deze De drie verenigingen die in 1965 worden wet maakt het mogelijk dat verenigingen De Domeinen samengevoegd tot Woningbouwvereniging goedkoop geld kunnen lenen als zij zich Halverwege de negentiende eeuw wordt Noordoostpolder hebben wel besturen ten doel stellen woningen te bouwen voor een deel van de huurwoningen in ons land (bevlogen vrijwilligers), maar ze hebben het volk. Dit is het begin van sociale beheerd door de Domeinen van de Staat der geen woningen in het bezit. De woningen zijn volkshuisvesting. De Woningwet maakt het Nederlanden. Een domein is een stuk land gebouwd in opdracht van de gemeente en de mogelijk om de volkshuisvesting met steun dat in handen was van de staat. De nieuwe Domeinen en worden ook door hen beheerd. van de overheid te organiseren. Met behulp inpolderingen (Wieringermeer en later ook: de van bevlogen vrijwilligers groeit het aantal Noordoostpolder) behoren in die tijd ook tot Omdat de overheid het niet ziet zitten dat er corporaties. De onderlinge betrokkenheid is de domeinen. Een afzonderlijke dienst van het problemen ontstaan bij de verdeling van het groot. Ministerie van Financiën, beter bekend als: de rijkswoningbezit over deze drie besturen, Directie der Domeinen, heeft daar woningen wordt in overleg besloten tot een fusie van Volkshuisvesting na de oorlog in het bezit. Ze worden verhuurd aan mensen de drie corporaties. De overheid dwingt de De situatie na de Tweede Wereldoorlog die zelf niet in staat zijn een woning te kopen, corporaties tot samenwerking, alvorens het wordt gekenmerkt door woningnood en hoge of bij een particulier te huren. De Directie der rijkswoningbezit over te dragen. huren. De overheid treft maatregelen voor Domeinen bezit aanvankelijk een deel van de huurbescherming, woonruimteverdeling en huurwoningen in de Noordoostpolder. huurverhogingen. De corporaties zijn sinds de crisis in de jaren 30 het initiatief en de binding Begin jaren 60 met de achterban kwijt en hebben op dat Het terrein van de volkshuisvesting wordt moment slechts nog de functie van beheerder. uitgebreid en corporaties houden zich bezig met renovatie, stadsvernieuwing en bijzondere activiteiten. Rietstraat, Emmeloord 14 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 15

9 De eerste woningen in Emmeloord 15 December krijgt de eerste zijn in aanbouw: de Rietstraat, de Zeeasterstraat, de Zeebiesstraat en de Espelerlaan. Dré de Bruijn (voorzitter van 1968 tot 1985): Toen we als nieuwe corporatie begonnen zaten we nog in de barakken. Dat waren houten kantoren. Het was allemaal vrijwilligerswerk wat we deden. Pas eind jaren 70 kwam er een bescheiden vacatieregeling. Moet je weten: ik had in die tijd honderd vergaderingen c.q. besprekingen per jaar! Hoe dan ook, toen de drie woningbouwverenigingen fuseerden, was een eis van de Rijksdienst dat we de woningen gezamenlijk en in goede overeenstemming zouden overnemen. Dat was ook om verzuiling tegen te gaan. (Verzuiling is een samenleving met aparte, nauwelijks samenwerkende groeperingen met elk een bepaalde ideologie, red.) Het ging om ruim 2200 woningen, meen ik. Die hadden trouwens een boel achterstallig onderhoud! Pas in 1978 werden de laatste domeinwoningen overgedragen. Ik bedacht laatst dat het juist die flats zijn, in Emmeloord, die nu worden gesloopt in het jubileumjaar. Ook frappant. Rond 1965 In Nederland laten jongeren, bewoners van oude stadswijken, buitenlandse werknemers, gehandicapten, bejaarden van zich horen in spontaan opgerichte groepen. Ze willen dat sociale woningbouw beter georganiseerd wordt. De overheid ziet zich genoodzaakt nieuwe wettelijke maatregelen aan te kondigen en de corporaties worden geconfronteerd met nieuwe richtlijnen voor de bedrijfsvoering. bewoner aan de Rietstraat de sleutel van de woning overhandigd. Het vraagt om een bestuurlijk goed doordachte vereniging, met een uitvoerend apparaat dat de opgedragen taken kan waarmaken. De betrokkenheid van de huurder moet optimaal mogelijk zijn. De woningbouwvereniging heeft alleen recht van bestaan als ze haar oorspronkelijke opzet weer weet op te pakken: Binnen de overheid gegeven richtlijnen, samen met haar leden, te komen tot een doelmatig en goed onderhouden woningbezit, waarin een ieder die daar recht op heeft, een onderkomen binnen de samenleving kan vinden. Dré de Bruijn over die periode: Toen ik in 68 door de toenmalige penningmeester gevraagd werd om voorzitter te worden, wist ik eigenlijk totaal niet wat het allemaal inhield. Maar, zei Hoekstra, het zou allemaal wel meevallen. Nou, ik herinner mij de ledenvergaderingen uit die tijd nog goed! Dat viel alles behalve mee! En de voorzitter kon namens de organisatie het woord voeren en werd natuurlijk ook om de oren geslagen met alle kritiek. De oud-voorzitter lacht er nu hartelijk om. Hoe fel het er ook aan toe ging, hij kijkt er nog altijd met een goed gevoel op terug. De bevlogenheid van de huurders was mooi! De ledenvergaderingen werden gehouden in Restaurant Het Voorhuys in Emmeloord. Nou, nou, nou, dat ging er dikwijls hard aan toe hoor! Over het onderhoud, de woningtoewijzing en de huur, noem maar op! In dat opzicht is er niks veranderd, die mening leeft nog steeds. En dat, terwijl de corporatie nog altijd geprezen wordt om de lage huren die ze hanteert. Poldernaam wordt Noordoostpolder. De Bruijn kan zich overigens ook herinneren dat de betrokkenheid van de huurders in het prille begin niet zo groot was, maar dat kwam vooral door de organisatie, weet hij. Je moet mensen wel een stem geven, je moet leden van een vereniging de kans geven om zich te kunnen uiten over de organisatie. De Bruijn voerde daarom het rayonstelsel in. De NOP-rayoncommissie. Elke commissie bestond uit zes leden, waarvan er altijd drie naar de ledenraad (en dus: de Algemene Ledenvergadering) toe gingen. Er waren bij elkaar zestien rayons. Elk dorp had een rayon en Emmeloord telde er zes. Daarmee zorgden we ervoor dat bij elkaar genomen dus al 96 personen alle organisatiestukken te lezen kregen. Nou, reken maar dat ze daarover iets te zeggen hadden tijdens de ledenvergadering! Deze organisatievorm was toen uniek in Nederland. Vele andere corporaties kwamen langs om te zien hoe democratisch het hier in de polder werd gedaan. Een paar vragen aan Dré de Bruijn: Wanneer was u betrokken bij Mercatus? Ik was voorzitter van het bestuur van de vereniging van 1968 tot Toen heette het nog Woningbouwvereniging Noordoostpolder. Tot 2001 ben ik nog voorzitter bij de raad van commissarissen geweest en nog altijd ben ik actief voor de corporatie. Nu als adviserend lid voor Stichting Huurdersbelang Mercatus. Wat is de meest opvallende verandering in uw tijd? De grootste verandering was dat we in die beginjaren de rayons hebben opgericht. Daarmee kregen huurders letterlijk een stem. We hadden in die tijd veel meer direct contact met onze huurders. In de jaren 80 is er nog een bestuurlijke verandering geweest. Heeft u nog een anekdote uit die tijd? Nou, mijn vrouw zeker wel! Die had nog wel eens woningzoekenden aan de deur. Die vroegen of ze alsjeblieft een woning konden krijgen. Dan deden ze hun hele verhaal en mijn vrouw had altijd zo met die mensen te doen. Als ik dan s avonds thuiskwam, zei ze: Ach Dré, kun je die mensen niet helpen? Ja, de woningnood was hoog in die tijd! Daarover hebben we genoeg telefoontjes gehad! Dré de Bruijn (geboren in 1934) is in 1968 als voorzitter actief voor de woningbouwvereniging, toen nog genaamd: Woningbouwvereniging Noordoostpolder. In 1965 wordt de vereniging opgericht. Het is een samenvoeging van de Algemene Woningbouwvereniging Noordoost polder, de Christelijke Woningbouwvereniging Noordoostelijke Polder en de Rooms-katholieke Woningbouwvereniging St. Michaël. Oud-voorzitter De Bruijn weet zich nog goed te herinneren dat de domeinwoningen werden overgedragen begin jaren 70. Dré de Bruijn 16 I 50 jaar Mercatus Joop van Dalen was de eerste directeur. Van 1965 tot 1985 heeft hij veel nieuwbouwprojecten gestart. Joop van Dalen is overleden in december jaar Mercatus I 17

10 Mem! De tsjettel piepet! Al vanaf 1966 wonen ze in de huurwoning aan Het Midden in Bant. Mini (1944) en Jan van der Veen (1935). Hun zoon André woont bij ze in het huisje dat opvalt door de kleurrijke bloemen die op de vensterbank en voor de woning staan. Toen we hier kwamen was alles rood, oranje en blauw geschilderd! Daar hebben we behoorlijk wat werk van gehad, vertelt mevrouw Van der Veen. Maar Jan was schilder, dus dat kwam goed. Als jonge jongen kwam Jan van der Veen al in de polder om woningen te schilderen. Vanuit Bantega stapte hij als veertienjarige op de fiets om de kale vlakte te trotseren met potten verf aan het stuur en achter aan de bagagedrager hingen haken waaraan hij nog meer materiaal kon bevestigen. Het pad van Lemmer naar Bant was toen nog van zand! Toen hij later, in het kader van de vooruitgang, een kar achter zijn fiets mocht spannen waarop hij de blikken stopverf vervoerde, stapte hij dikwijls van de fiets af. Hij sleepte drie blikken van vijftig kilo mee op zijn dunne bandjes door het zand. Ik vertrok om 07:00 uur en kwam om 10:00 uur aan met t zweet op de kop! Trouwen Jan liep op een goede dag een meisje uit Rutten tegen het lijf: Mini. Die was op haar tiende vanuit Rolde met haar ouders naar de polder gekomen. Een zegen voor haar, want ze was allergisch voor bos. Daar in Drenthe was ze zodoende altijd ziek geweest en deze polder met frisse wind en weidse vlakten deed haar zichtbaar goed. Ze zou er nooit meer weggaan, helemaal niet nadat ze verliefd werd op Jan de schilder! Ze trouwden en al vanaf 1966 wonen ze hier samen in Bant. Kolenkachel In die tijd had het huisje nog een kolenkachel! Daarna kwam er gas en uiteindelijk de centrale verwarming. Ze kijken uit op de parkeerplaats in het dorpscentrum nabij het stuk roest (het kunstwerk) dat aan de entree staat. Eertijds zag het er hier heel anders uit. Een grasperkje met de bomen. Maar, vertelt Mini, vroeger zag het hele dorp er sowieso anders uit. Er was nog een melkboer, een kruidenier, bakker, fietsenmaker, een smederij waar ze ook potten en pannen verkochten. Ze is even stil. Denkt na. En lacht dan: Ja! En een schilder hadden we natuurlijk! Ze knipoogt naar haar echtgenoot die vrolijk met de hand op tafel slaat. Ja! Dat was ik! Gezellige buurt In die tijd was het dorpsgevoel wel meer aanwezig. Was er iemand die hulp nodig had, dan stonden we voor mekaar klaar. Iedereen zegt elkaar nog altijd wel gedag, maar dat is t dan ook. Nu zijn er veel jongeren en veel Polen. Er is wel eens een opstootje. Waar de Poolse arbeiders nu het werk in de polder doen, waren dat vroeger de mensen die uit alle hoeken van het land werden gehaald. Groningen, Friesland, Drenthe. Die mensen waren ook niet altijd te verstaan, weet Mini zich te herinneren. Er was een meisje uit Friesland dat op een dag naar haar moeder riep: Mem! De tsjettel piepet! Nou, wat dat moest betekenen, ik had geen flauw idee. Maar Jan komt van oorsprong ook uit het Friese land en vult aan: Moeder, het water kookt! Tsjettel, is ketel! De zingende loodgieter Door de jaren heen is het dorp dus veranderd. Dat begon al toen het café t Haasje afbrandde, zo n 44 jaar geleden. Daar was t altijd druk en gezellig, vertelt Jan. Van de corporatie weten ze ook nog wel iemand te herinneren die het gezellig kon maken: Hans Baltus, beter bekend als de zingende loodgieter. Mini: Je kon altijd zó gezellig met die man praten! En had hij zijn werk gedaan, dan ging hij op de trap staan en zong uit volle borst een lied. Ja, dat waren nog eens tijden! 18 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 19

11 Er vindt een grote omslag plaats in de corporatiewereld. De bedrijfsvoering wordt zakelijker en de leden van de vereniging worden steeds meer gezien als klant. Dit leidt tot een andere verhouding tussen verhuurder, huurder/ lid van de vereniging. In deze jaren veranderen daarom ook veel woningcorporaties van rechtsvorm en worden een stichting. In de Noordoostpolder ligt dat anders. de jaren 20 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 21

12 Uitgifte van grond. Nieuwe De gemeente Noordoostpolder boeren komen voornamelijk uit Friesland, Noord-Holland en Zeeland. wordt de officiële naam van de in 1942 drooggevallen polder. Bouw eerste woningen in de Noordoostpolder. Deze woningen vallen onder de Domeinen. Rond 1980/1990 komt er in Nederland Nieuwe tijden In de tijd dat De Bruin bij de corporatie komt, langzaam een eind aan de nieuwbouw van Er is veel reuring, ook in de Noordoostpolder. heeft de vereniging woningen. Er werken huurwoningen. In tegenstelling tot de jaren Er vindt een bestuurlijke reorganisatie zo n vijftig mensen. De vuistregel is dat er één 60 is er begin jaren 80 veel leegstand in plaats. Waar de woningbouwvereniging personeelslid op honderd woningen moet zijn. de Noordoostpolder. In het jaarverslag van Noordoostpolder altijd was geroemd om De Bruin vertelt dat ze in die tijd heel veel 1985 staat: In het beheer en exploitatie van de woningen vergt de leegstandproblematiek haar democratische besluitvorming, zijn de ledenvergaderingen een klachtenuur zelf deden. Het mooie vond hij dan ook het persoonlijke contact dat je met de bewoners Kantoor, Nijverheidstraat 10, Emmeloord steeds meer aandacht. De toegenomen geworden. De tijd waarin andere besturen van had. leegstand betekent een druk op de financiële verenigingen in Nederland met karrenvrachten gezondheid van onze vereniging. (...) Vanuit naar de polder komen om te zien hoe deze Albert de Bruin (financieel directeur, van de opvatting iedere leegstaande woning woningbouwvereniging het met alle rayons 1987 tot 1995): Als we in die tijd iemand is er één te veel worden thans aktiviteiten regelt, is voorbij. De ledenvergaderingen in bijvoorbeeld hielpen aan een seniorenwoning, ondernomen voor een gunstige ontwikkeling. het Voorhuijs worden steeds luidruchtiger. dan had ik de volgende dag een bos bloemen De dakgoot lekt! Ik heb al zo vaak gebeld en op mijn bureau staan als dank. En dat terwijl Pleiten voor verzelfstandiging er komt niemand! Nee, het moet echt anders, de medewerkers het natuurlijk hadden In 1989 komt de staatssecretaris voor dat is wel duidelijk. geregeld! Maar in die tijd benaderden mensen Volkshuisvesting (Heerma) met een bestuurders. Soms om hun onvrede te uiten, nota Volkshuisvesting in de jaren 90 Cijfers controleren maar vaak ook uit dankbaarheid. waarin hij pleit voor verzelfstandiging van In dit tijdsbestek komt een nieuweling bij de woningbouwverenigingen, de bevordering van Woningbouwvereniging Noordoostpolder: Meneer de Bruin loopt naar een kastje in het eigen woningbezit en een verkleining van Albert de Bruin. Aanvankelijk wordt hem zijn woonruimte in Wichmond (Gelderland). de sociale woningsector. De staatssecretaris gevraagd de cijfers te controleren en een Hij pakt een klein stukje uitgeknipte krant. wil dat mensen gaan wonen in een woning die advies uit te brengen over de organisatie. Kijk!, zegt hij, Dit vond ik nog tussen mijn bij hun inkomen past. Uiteindelijk leidt die interim-klus tot een vaste papieren. Het is een knipsel uit de regionale betrekking. In die tijd is er veel onvrede onder krant van de Noordoostpolder. De tekst erop De term scheefwonen doet zijn intrede. Die huurders. Er zijn vaak onregelmatigheden laat zien hoe de stemming onder huurders uitdrukking wordt nog altijd gebruikt voor met aannemers en van klanttevredenheid is was in de jaren 80. Er was geen vertrouwen het feit dat mensen in een huis wonen dat absoluut geen sprake. in het bestuur en mensen vonden het maar in vergelijking tot hun inkomen te goedkoop raar dat er van buitenaf mensen werden is. Sociale huurwoningen zij nooit bedoeld aangetrokken om de organisatie weer op orde geweest voor mensen met een hoger te krijgen. Lees maar: Een woonboot dobbert inkomen. stuurloos rond, vandaag of morgen loopt hij aan de grond. Schoenerstaat, Emmeloord 22 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 23

13 Woningcorporaties groeien Ontstaan en zorgen ervoor dat ze goed en professioneel georganiseerd zijn. Woningbouwvereniging Noordoostpolder. De bedrijfsvoering wordt steeds zakelijker en het de corporatie ziet de leden van de vereniging steeds meer als klant. De reorganisatie in die tijd was nodig. Het heeft ertoe geleid dat woningbouwvereniging Noordoostpolder in de jaren daarna de zaken financieel altijd prima op orde had. De voorbeeldfunctie die de vereniging voorheen had in den lande, kon de organisatie tegen de jaren 90 weer waarmaken. Verzelfstandiging corporaties In 1994 wordt een groot deel van de woningcorporaties in Nederland zelfstandig. Dat betekent dat ze geen overheidssteun meer krijgen en dat corporaties zelf de broek moeten ophouden, met toezicht. De verandering leidt er mede toe dat er steeds minder sociale huurwoningen worden gebouwd, het levert op deze manier tekorten op, omdat de huren structureel laag moeten worden gehouden voor de doelgroep. Het vraagt dus om een andere kijk op de organisatie van de sociale volkshuisvesting. Veel corporaties veranderen in die periode van rechtspersoon: van vereniging naar stichting. Dat gebeurt bij woningbouwvereniging Noordoostpolder niet, de leden van de vereniging spreken zich daarover negatief uit. De inspraak die zij hebben, is ze veel waard. In de handen knijpen Staatssecretaris Heerma van Volkshuisvesting brengt een bezoek aan de Noordoostpolder. Meneer de Bruin kan het zich nog goed herinneren dat hij met Heerma door een wijk in Emmeloord liep. Wij lieten zien dat de woningen hoog nodig toe waren aan verbetering, waarop de staatssecretaris (Amsterdam gewend) verontwaardigd zei: Iemand uit de stad zou zes keer in zijn handen knijpen met zo n woning meneer! Een paar vragen aan Albert de Bruin: Wanneer werkte u voor Mercatus? In 1985 werd ik aangesteld als brandblusser en van 1987 tot 1995 was ik financieel directeur van de woningbouwvereniging. Twee jaar daarvoor was mij vanuit mijn functie als chef accountant bij de Nationale Woningraad, nu bekend als AEDES, gevraagd orde op zaken te stellen bij de woningbouwvereniging. Uiteindelijk heb ik er tien jaar gewerkt. Wat is de meest opvallende verandering in uw tijd? De verzelfstandiging van de corporatiewereld, in Dat zorgde voor een hele nieuwe kijk op sociale volkshuisvesting. Het was een behoorlijke uitdaging om dat zo te organiseren dat het rendabel was. Heeft u nog een anekdote uit die tijd? Op een goede dag klopte er een Moslima bij ons aan. Ze was zwanger en dreigde te worden vervolgd door haar broers en vader. Ze was uit huis gevlucht en MOEST aan een woning geholpen worden. Ze was iets van achttien jaar. Uiteindelijk werd de situatie aan mij voorgelegd. Het stond als een paal boven water dat we een oplossing moesten vinden Albert de Bruin en staatssecretaris Heerma voor die vrouw. Van urgentie, zoals we dat nu kennen, was toen nog geen sprake, dus hierbij moesten we even buiten de bestaande regelgeving werken. Gelukkig is het gelukt. Ze kon in een flat in Emmeloord terecht. 24I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 25

14 De heer en mevrouw Orie Liever een voetbal in m n tuin, dan... De deur zwaait open. Daar staat meneer Orie. Hij wijst naar de schrijfster en zegt: Jij mag erin! Met toegeknepen ogen kijkt hij vervolgens naar de fotograaf: Blijf jij maar buiten, ik heb maar drie kopjes klaargezet voor de koffie. Dan lacht hij en spreidt zijn armen: Kom erin jongens, kom erin! Zijn vrouw zal later zeggen: Dat soort grappen maakt ie nou altijd. De woning aan de Koggestraat in Emmeloord wordt al vanaf 1966 bewoond door dit echtpaar. En als muren konden praten, dan zouden ze ook veel gelachen hebben! In 1963 woonden ze nog aan de Karekietstraat, iets verderop. Mevrouw Orie (1938): Eerlijk gezegd was het jouw moeder Adrie, die zei: Ga maar eens bij de Koggestraat kijken, daar komt een woning vrij. Veel nettere buurt. Meneer Orie (1937) grinnikt zacht. Dat kon wel eens kloppen. Van mij had het niet gehoeven hoor, zegt mevrouw lachend, we woonden daar prima, met een douche, een bijkeuken en een tuin, wat wil je nog meer? Knikkeren en hoelahoepen Maar goed, ze verhuisden destijds en ze peinzen er niet over om hier weg te gaan. Ja, daar wil ik het nog wel eens met de corporatie over hebben, zegt meneer Orie, van mij mogen ze hierachter een stuk aanbouwen, zodat we hier nog lang, gelijkvloers, kunnen blijven wonen. Het geeft maar aan hoe dierbaar ze deze plek is. De wereld om hen heen is wel veranderd, maar in dit huis is het altijd gemoedelijk en gezellig. De drie jongens die hier opgegroeid zijn, hebben hier als kind altijd met plezier geleefd. Vroeger waren hier veel kinderen in de buurt. In die tijd deden ze nog andere spelletjes hè. Kinkkeren, elastieken, hoelahoepen, boompje tikken, verstoppertje spelen en voetballen. Er was altijd reuring in de straat! Nu meneer en mevrouw zelf geen jonge kinderen meer hebben, krijgen ze dat minder mee. Maar meneer zegt: Ik heb liever dat er een voetbal over de schutting heen geschopt wordt, dan een ouwe zemelaar naast me die last van z n voeten heeft! De jeugd houdt ons jong, zo is het toch? Hard fietsen Meneer komt van oorsprong uit Zwolle, mevrouw uit Haarlem. Hij werkte bij de post en in die tijd (jaren 60) was er in het westen een tekort aan personeel. Zodoende verhuisde hij en uiteindelijk kwam hij terecht in de polder. Dat was hard fietsen. Om 05:00 uur begon het werk, en, lacht meneer: Om half acht had je de kont al nat! Mevrouw: Je had in die tijd nog girokaarten, kindertoeslagformulieren, werkelijk alles ging met de post! Tot die tijd had mevrouw altijd op kantoor gewerkt, maar toen zij trouwden, was dat voorbij, dan moest je als vrouw thuis blijven. Andere tijden. Fjour karbonaat Vanuit het hele land waren in de jaren 50 mensen naar de polder gehaald. Limburgers, Friezen, Groningers en Drenten. Een onverstaanbaar mengelmoesje bij elkaar, welbeschouwd. Mevrouw: Hier achter was toen nog de slager, die was van oorsprong Fries. De Friese import kwam dus graag bij hem. Stond ik op een goede dag in de rij, hoor ik de vrouw voor mij zeggen: Ik wol graach fjour karbonaat! Fjour?, dacht ik? Zou ik dat nu ook moeten zeggen? Stond ik daar met mijn Haarlemse tongval, haha! De achterbuurvrouw kwam uit Drenthe. Die zei op een dag: Ria, als je het niet erg vindt, dan praat ik gewoon weer plat hoor, ik kan dit niet, algemeen beschaaf Nederlands spreken. Prima, had Ria gezegd, maar als we elkaar niet verstaan? Dan gebruiken we onze handen en voeten wel! Van de weeromstuit hoort mevrouw Orie haar buurvrouw tegen de dochter zeggen: Doe it locht s eehm út! (Doe het licht eens even uit!) Het zijn mooie herinneringen aan een tijd waarin de polder door alle culturen werd bewoond en waar iedereen gewoon gemoedelijk met elkaar omging. 26 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 27

15 Lemsterpoort, Rutten Lemsterpoort, Rutten Meneer kwam in 1953 in Rutten intern op een Nieuwe woning Ja, we hebben het hier altijd goed gehad. boerderij te werken, aan de Buitenweg. Bij die In 1986 zijn ze in de woning aan de Vroeger, toen alles hier nog huurwoning was, boerderij hoorden dienstwoningen, die waren Lemsterpoort komen te wonen. Een huur hadden we zelfs één grote gezamenlijke destijds van de Domeinen. De Domeinen woning van Mercatus. De jongste zoon tuin aan de straatkant, vertelt mevrouw hadden een stelregel: mensen die hier komen heeft hier ook nog heel even gewoond. De die met een blik van nostalgie even naar wonen, moeten samen 50 jaar oud zijn. Dat andere twee (nog een zoon en een dochter) het bloemenperk voor het raam wijst. De scheelde bij mevrouw en meneer een half waren toen al het huis uit. Het echtpaar had buurtvereniging, de Lemsterpoort, organiseert jaar. Toen de jonge Duijts in Velp terugkwam aangegeven graag aan deze weg te willen elk jaar een barbecue. Sinds de verkoop van bij zijn ouders, vroegen die bezorgd: Wat is wonen. Als je dan naar buiten kijkt, dan alle woningen is de samenhang iets minder er gebeurd? We hoorden dat je bij de politie gebeurt er nog eens wat. Achter de woning geworden, maar het contact is goed. moest komen voor verhoor! Een verhoor, dat ligt een rijk gevulde diepe tuin. In de kas was voor polderbegrippen de normaalste zaak staat de jonge bladspinazie al te groeien en Veranderingen van de wereld. De pioniers die in de polder de tomaatjes en paprika s die mevrouw heeft De grootste verandering is dat er meer Hier is het altijd levendig kwamen wonen, werden uitgebreid getest en bevraagd over hun stand en levenswijze. Meneer: Ja, er werd hier een hele nieuwe maatschappij opgebouwd. Dat moest zorgvuldig gebeuren! De eerste winter gezaaid, komen net boven. Mevrouw: Het is een rijkdom. We hopen wel dat we hier nog lang kunnen blijven, maar de tuin is wel groot om te onderhouden. Burenhulp Gelukkig zijn daar de buren. Want ook al is er vrachtverkeer voor de deur langsrijdt én dat de detailhandel is verdwenen. Vroeger hadden we hier een kruidenier, een bakker, een groenteman en een benzinepomp. Allemaal weg, memoreert meneer. En de handwerkwinkel is ook weg! Ja, we hebben nog rijdende winkel en een kapper. Twee zelfs! Het stel trouwde en woonde die eerste veel veranderd door de jaren heen (de twee Dat is het. Of ze ooit terug zouden willen naar Mercatus mag dan vijftig jaar jubileum vieren, de heer en mevrouw Duijts vieren dit jaar hun diamanten huwelijk. Zestig jaar geleden zeiden ze het jawoord tegen elkaar. Vanuit het zuidoosten kwamen ze naar de polder. Pioniers. Van de Veluwe naar de kale vlakte! We hebben het volgehouden, lacht meneer Duijts (1930). Voor mevrouw Duijts (1929) was het wel echt een cultuuromslag. Met name die eerste koude winter. Ze herinnert zich gezegd te hebben: Als het zo gaat, dan wil ik geloof ik wel weer terug naar Arnhem hoor! winter op een hoekwoning aan de Buitenweg, op het oosten. Kale vlakte. Geen bossen in de verte waarvan je wist dat er reeën in verborgen zaten, zoals op de Veluwe. Het was koud. IJzig koud. Mevrouw vertelt: De douche was uit voorzorg afgesloten, het vroor dat het kraakte. s Avonds zetten we een pan warm water boven aan de trap, maar daar lag de volgende ochtend een laagje ijs op! Niet gek misschien, dat mevrouw heimwee had naar huis. woningen aan weerskanten van mevrouw en meneer Duijts zijn koopwoningen geworden), de buren staan nog altijd voor ze klaar. Toen bleek dat achter in de tuin de tegels waren verzakt, riep de buurman: Wacht maar! Dat doe ik wel even voor u! Dat zijn dingen om dankbaar voor te zijn. En, dat zijn zware tegels, dus ik ben maar wat blij dat ze me dan even helpen! Zijn vrouw lacht. de Veluwe? Buiten hangen prachtig grote foto s van een ree en de heidevlakte, maar nee, ze zijn uiteindelijk gewend geraakt aan de polder. En deze huurwoning? Prachtig. Je belt als er iets is, en ze komen langs! 28 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 29

16 verleden heden toekomst We tekenen het jaar 1991 als huidig directeur Ton Beurmanjer zijn intrede doet bij de woningbouwvereniging. Destijds stapt hij binnen als hoofd verhuur- & bewonerszaken. Albert de Bruin, die in die tijd financieel directeur is, weet zich nog goed de eerste klus van Ton te herinneren. De Bruin: Er was een kakkerlakkenplaag in één van de flats in Emmeloord! Ton zijn eerste klus was die plaag bestrijden. De oud-bestuurder lacht hartelijk. Dat was nog wat, want ze zaten werkelijk overal, achter het behang en zelfs in de transistorradio van een huurder. Als je die schudde, dan hoorde je het rammelen. Als Ton met die herinnering geconfronteerd wordt, lacht hij als een boer met kiespijn, hij weet het nog als de dag van gisteren! Een vuurdoop dus, die hij heeft doorstaan. 30 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 31

17 Bestuurs Koningin Beatrix wisseling vereniging. viert in Emmeloord Koninginnedag. Voor het eerst verkoop woningen om te kunnen investeren in renovatie en nieuwbouw. Organisatieverandering onderhoud gepland staat, de huurder een brief De woningen in de polder zijn nu zo n veertig/ In 1995 wordt Ton algemeen directeur. De krijgt en dat van hem of haar verwacht wordt vijftig jaar oud en vragen om verbeteringen. eerste jaren is dat nog een gedeelde functie, dat die thuis is als de vaklieden langskomen. Er worden grote inspraakrondes gehouden samen met Albert Houwer staat hij aan Ondenkbaar anno In de jaren 90 zelf in de dorpen en in Emmeloord. Huurders (nu het roer. De jaren 90 brengen een grote iets veranderen aan de woning? Dat mag niet. klanten!, en dus: klantgericht benaderd) krijgen organisatieverandering. Waar voorheen de Sterker, in die tijd krijgen woningzoekenden veel keuzemogelijkheden. Mensen kunnen zelf leden (door middel van de Algemene een woning als ze aan de beurt zijn. Degene kiezen welke kleur gevel ze krijgen en hoe ze Ledenvergadering) best veel invloed hebben die het langst staat ingeschreven, krijgt gevels willen indelen. op het beleid en bovendien zeer betrokken een brief dat er een woning beschikbaar is. zijn bij de vereniging, verandert de visie op Mensen die misschien helemaal niet op een Ton Beurmanjer zegt bij nader inzien: dienstverlening in deze jaren. Klantgerichtheid nieuwe woning staan te wachten, krijgen toch Misschien zijn we toentertijd een beetje staat centraal. een woning aangeboden. Het is hoog tijd dat doorgeslagen in het onderhoud. In Emmeloord de dienstverlening verandert. is het nog te zien bij de Wadden, de Lauwers Ton Beurmanjer (sinds 1995 directeur): en de Wielingen, de woningen daar hebben Het is een heel ander tijdperk dan de Ton Beurmanjer: allemaal verschillende kleuren gevelindelingen. jaren waarin de woningbouwverenigingen werden opgezet. Die zijn ontstaan vanuit een emancipatiegedachte. Het waren vakbonden en kerken die zich sterk maakten voor het belang van de mensen die zelf niet in hun woningonderhoud konden voorzien. Zij voorzagen in een basisbehoefte, een dak boven je hoofd, waardoor mensen automatisch ook onafhankelijker werden. Alles werd van onderaf georganiseerd. Vanuit de Ik herinner me die jaren 90 nog goed. De pc had net zijn intrede gedaan, maar de automatisering bij bedrijven stond nog maar in de kinderschoenen, zo ook bij ons. We hadden hier wel computers, maar die konden alleen s ochtends aan. s Middags moesten ze uit zodat alle gegevens verwerkt konden worden. De brieven werden nog met de hand geschreven en uitgetypt door het secretariaat. Thuis had ik zo n grote PC staan, dus die nam Dat stamt dus uit die tijd! 1995: verkoop woningen Halverwege de jaren 90 stagneert het in de sociale huursector. Er is veel leegstand. Om dat op te lossen begint de woningbouwvereniging met het verkopen van woningen. Met de opbrengsten daarvan, kunnen de 50-jaar oude woningen, zonder huurverhoging, worden opgeknapt en nieuwe woningen Het is een heel ander tijdperk dan de jaren waarin de woningbouwverenigingen werden opgezet bevolking maakten mensen zich als vrijwilliger ik mee naar het werk, zodat ik zelf direct mijn worden gebouwd. De woningvoorraad wordt sterk voor de mensen die het minder hadden. stukken kon schrijven. daarmee aanzienlijk verjongd. Samen met het aflossen van leningen zorgt dit ervoor dat De professionaliseringsslag van de corporaties Renovaties jaren 90 de woningbouwvereniging financieel gezond zorgt ervoor dat verenigingsleden steeds meer De jaren 90 staan, naast de blijft en voor de toekomst goede, eigentijdse als klant worden benaderd. Tot halverwege professionalisering van de dienstverlening, woningen kan blijven aanbieden aan huurders. de jaren 90 is het nog zo dat wanneer er in het teken van grote renovatieprojecten. 32 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 33

18 Woningbouwvereniging Noordoostpolder naar: Mercatus. Mercatus staat voor marktplaats : open, transparant, toegankelijk, keuze vrijheid en betaalbaarheid. Naamswijziging: van Start participatie traject Ens, in dialoog met bewoners. Willem-Alexander en Máxima brengen tijdens hun kennismakingstour een bezoek aan Ens. Een jaar later opent Willem de koningsspelen in Ens Nieuwe werkwijze Mercatus: de wijkteams krijgen vorm. Straatspeeldag Leefbaarheid en bevoegdheden zijn nu grotendeels bij de Alle corporaties moeten een duit in de zak Ton Beurmanjer: De nieuwste ontwikkeling De organisatie investeert veel in raad van commissarissen en het bestuur doen om de slecht georganiseerde corporaties is dat we in de dorpen en in Emmeloord met leefbaarheidsprojecten. Het zijn jaren waarin neergelegd. te redden van faillissement. Het zorgt voor een wijkteams gaan werken. Hierdoor komen huurders aanspraak kunnen doen op de grote verandering in de corporatiewereld. Alle we weer dichter bij onze huurders te staan. corporatie om de saamhorigheid in buurten 2011 Intensivering samenwerking corporaties moeten de zeilen bijzetten, zo ook De samenwerking met onze bewoners is te verbeteren. De buurtbarbecue is nog De samenwerking met gemeente, Mercatus. Het pakt uiteindelijk goed uit, maar belangrijk. Werken vanuit de gedachte dat nooit zo populair geweest als in die tijd. zorg- en welzijnsinstellingen, politie en het vraagt om een nieuwe manier van denken mensen zelf de verantwoordelijkheid nemen Op plekken waar veel overlast is, lawaai belangenhouders wordt steeds belangrijker en organiseren. voor hun leefomgeving. Wij zijn daarin een en rumoer, waardoor huurwoningen ook in het werk van de corporatie. Samen werken partij die voorziet in een goed onderhouden slechter verhuurbaar raken, investeert de aan een goed leefbare Noordoostpolder, Terug naar bottom-up en betaalbare woning, waarbij we oog hebben woningbouwvereniging in een verbetering van waarbij Mercatus verantwoordelijk is voor Waar vijftig jaar geleden de sociale voor de wensen en behoeften die leven in de wijk. Medewerkers van de organisatie gaan aantrekkelijke en betaalbare woningen. volkshuisvesting geregeld werd vanuit de polder. Een polder die is opgebouwd langs bij de huurders om met ze in gesprek te Mercatus doet samen met de gemeente de bevolking zelf, is er anno 2015 een door harde werkers, pioniers en doeners. gaan en samen te werken aan een verbetering onderzoek naar de demografische goed geölied apparaat dat voorziet in de Dat is een stuk cultuurhistorie waar we trots van de situatie. ontwikkelingen in de polder, zodat de woningbehoefte van mensen die afhankelijk op mogen zijn en die nog steeds in ons 2001 Naamswijziging Mercatus corporatie kan blijven inspelen op de woonbehoefte. Waar trekken mensen weg? zijn van sociale woningbouw. Eén doel dat Mercatus altijd heeft gehad is het aanbieden doorwerkt! Bewonersbijeenkomst Ens Een jaar voor de naamswijziging is er Waar willen mensen naartoe? Aan welk van betaalbare woningen. De laatste jaren overleg tussen bestuur en directie om soort woningen is behoefte? Samen met de is het werken aan energiezuinige woningen van de vereniging een stichting te maken. gemeente worden prestatieafspraken gemaakt belangrijk geworden. Daarmee zorgt de Het idee daarachter is de corporatie waarin beide partijen hun verantwoordelijkheid corporatie, samen met andere partijen, voor slagvaardiger te maken, maar door de grote nemen voor de toekomstige ontwikkelingen. lagere woonlasten en voor een duurzame betrokkenheid vanuit een groep leden blijft toekomst waarin ook de kinderen van de de corporatie een vereniging. Wel komt er Corporaties in slecht daglicht huurders van nu in een aantrekkelijke en een naamswijziging en een verandering in Midden in de economische crisis (2012) gezonde omgeving kunnen blijven wonen en de statuten. Vanaf nu heet de organisatie komen de wanpraktijken van woningcorporatie leven. Het meest opvallende van die vijftig Mercatus, met een geprofessionaliseerd Vestia aan het licht. Het heeft grote gevolgen jaren is misschien wel dat Mercatus nu weer bestuur, een raad van commissarissen en voor alle corporaties in Nederland. Niet terug gaat naar hoe het in de beginjaren een algemene ledenvergadering. Mercatus is alleen omdat zij hebben getekend om elkaar was (en dat wordt op een moderne manier dus als rechtsvorm altijd nog een vereniging financieel op te vangen, maar ook doordat het georganiseerd): de stem van de bewoner is gebleven, maar de verantwoordelijkheden imago van de hele branche geraakt wordt door belangrijk! de wanorde van slechts een paar corporaties. Eerste paal Baan Ens 34 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 35

19 Angèl Gelauf Samen met de meiden naar een volksbuurtje De Volkerak ligt aan de rand van Emmeloord en sinds 2012 heeft het buurtje vijf nieuwe bewoonsters. Vijf? In één huurwoning? Ja, het zijn Angèl Gelauf (1967), haar dochter Denise en de drie Belgische herdershonden die zich maar wat graag bij het gesprek voegen. Terwijl Angèl vertelt over haar 19e verhuizing in 47 jaar, springt de oudste hond, Saphire, bij de fotograaf op schoot om mee te luisteren. Ja, dat zijn m n meiden! En vooral Saphire is een charmeur hoor! Angèl heeft een hondentrimsalon aan huis en vanuit de hele polder weten hondenliefhebbers haar te vinden. Een paar jaar geleden kwam ze op deze plek te wonen, nadat ze gescheiden was. Volks Angèl was een vrijstaande woning gewend, dus het was aanvankelijk wel even wennen om in een volksbuurtje terecht te komen. Van rust naar rumoer, zogezegd, want zodra s ochtends het leven begint, hoort ze buiten geroep en geluid. Maar ze zijn hier allemaal even vriendelijk en het is hier goed toeven hoor. Dat ze in een hoekwoning kwam, was voor haar het grote voordeel. Toch nog een beetje vrijstaand, lacht ze. Cadeautje De grootste verrassing was buurvrouw Janny die al gauw na de komst van de vijf meiden langskwam met de vraag of ze iets voor haar nieuwe buuf kon betekenen. Sinds die dag wipt ze dagelijks even aan voor een koppie thee, echt, Janny is een cadeautje! Renovatie De woningen zijn net onder handen genomen door Mercatus. Door alle aanpassingen zijn we van energielabel E naar A gegaan! Nou, dat zullen we wel merken in de portemonnee komende winter! Het was een behoorlijke klus, de woningen waren vijftig jaar oud en er moest aardig wat aan gebeuren. Alles was prima georganiseerd. Op de vraag wat de corporatie voor rol heeft als verhuurder, zegt Angèl: Ze zorgen voor een dak boven je hoofd en ze zijn er als t nodig is. Prima toch? Nu nog even dat buitenlampje weer aansluiten en we zijn voor de komende 27 jaar klaar, want nog een keer verhuizen? Daar ben ik zogezegd wel klaar mee! 36 I 50 jaar Mercatus 50 jaar Mercatus I 37

20 Jorien Henselman (1981) De oranje deur staat open voor de buren! Samen met haar vriend Wolter en hun twee dochters woont Jorien Henselmans (1981) aan de Schoolstraat in Luttelgeest. De kleine Sien (10 weken jong) ligt in de kinderwagen te slapen en Loes (bijna 2 jaar) haalt zorgvuldig een biscuitje uit de glazen pot om die aan te bieden. Sinds 2008 woont het jonge gezin aan de rand van het dorp. Het pad loopt hier Ons kent ons Jorien beaamt dat volmondig. Je loopt hier zo even bij elkaar naar binnen. Ons kent ons, dat is niet voor iedereen weggelegd, maar wij voelen ons er prettig bij. Jorien groeide op aan een buitenweg van het dorp en haar wens was om hier te blijven. Dat Wolter voor zijn werk elke dag op en neer rijdt naar Haarlem, zegt Jorien lacht en zegt: Mercatus had een vooruitziende blik wat dat betreft, maar was misschien wel ietwat overenthousiast geworden met dat oranje, want zelfs de kozijnen en het houtwerk aan de binnenzijde van de woning waren bij oplevering oranje geschilderd. Het eerste wat àlle bewoners hier dus hebben gedaan, is de binnenkant weer wit maken. Ton Beurmanjer: Waar ik trots op ben is dat we nog altijd betaalbare woningen hebben voor onze huurders en tegelijkertijd een financieel gezonde organisatie hebben. Daardoor hebben we de middelen om onze woningvoorraad te blijven revitaliseren. Ook ben ik trots op onze medewerkers, dat we de slagkracht hebben om telkens weer met de beweging en de veranderingen in de samenleving mee te gaan. Dat vraagt wat van ze. De samenwerking met partners is de laatste jaren alleen maar intensiever geworden. Samen zorgen we voor een mooie, leefbare Noordoostpolder. Daar werk ik graag aan mee. dood, er rijden achter onze woning geen auto s, misschien nog wel het meest: dit dorp is het behalve van de bewoners zelf en de rust is waard om weer naar terug te rijden en in rust en Saamhorigheid heerlijk! ruimte thuis te komen. Hoe het ook zij. Die oranje vlaggetjes zeggen wel iets over de saamhorigheid die in het Het sluit aan op wat er op de website van Oranje gekleurd dorp heerst, specifiek in dit wijkje. Als op een Luttelgeest staat: Kiezen voor rust en ruimte, De woningen in de Schoolstraat zijn in 2008 zaterdagmiddag de buurman zegt: Hé, we wakker worden met het geluid van vogels om gebouwd en ze ogen nog altijd ontzettend nieuw. gaan pannenkoeken eten!, dan is het de je heen, eten uit eigen moestuin, kinderen die de hele dag buiten op straat kunnen spelen en buren die vanzelfsprekend bijspringen als dat nodig is. Opvallend zijn de oranje deuren. Als er een groot voetbaltoernooi is, dan kleurt deze straat wel heel oranje ja! De driehoekige vlaggetjes worden voor de zekerheid vooraf door de buurtvereniging Zuiderburen bij alle mensen in de brievenbus gegooid! normaalste zaak van de wereld dat je wat beslag meeneemt naar de buren en samen met alle kinderen een hapje eet. Italiaanse taferelen op z n Hollands dus! Deze jubileumuitgave en de inhoud hiervan is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Toch is het niet uitgesloten dat bepaalde informatie verouderd, onvolledig of anderszins onjuist is. De teksten en de visuele inhoud van deze uitgave zijn bedoeld om de lezer te informeren. Aan de inhoud van de uitgave kunnen op geen enkele wijze rechten worden ontleend of aanspraken worden gemaak. Mercatus is niet aansprakelijk voor enige schade (van welke aard dan ook) die voortvloeit uit enig gebruik/consultatie van deze uitgave en/of uit de via deze uitgave verkregen informatie. Mercatus Nijverheidstraat 10, Emmeloord Telefoon (0527) , info@mercatus.nl Website: 38 I 50 jaar Mercatus