Nr. 1302/10 Middelburg, 14 oktober 1997

Transcriptie

1 beleid PSD, in kader en financiering Commissie: Waterstaat en verkeer Commissie: Algemeen Bestuur Nr. PSD-494 Vergadering 12 december 1997 Agenda nr Gedeputeerde met de verdediging belast: J. Hennekeij Nr. 1302/10 Middelburg, 14 oktober 1997 Aan de Provinciale Staten van Zeeland Samenvatting Wij vragen u in te stemmen met het treffen van flankerende maatregelen in het kader van de afbouw van de Provinciale Stoombootdiensten in Zeeland (PSD). Het pakket bevat een viertal hoofdlijnen: een eigen invulling van de 36-urige werkweek, inkomensgaranties bij bevorderingen, verruiming studiefaciliteiten en voorbereiding van de arbeidsbemiddeling. Op grond van het sociaal statuut opheffing PSD zal ons college een nadere uitvoeringsregeling voor deze maatregelen vaststellen. Ter dekking van de kosten van bedoelde maatregelen, vragen wij u een voorziening te treffen vanuit de egalisatiereserve PSD, groot één miljoen gulden. 1. Inleiding Het sociaal statuut opheffing PSD is op 1 januari 1997 in werking getreden. Het beoogt de personele gevolgen van de opheffing zoveel mogelijk op te vangen en het bevat een aantal belangrijke waarborgen, zoals: aanspraak op wachtgeld dan wel uitkering; hoogte en duur van de aanspraken zijn voor werknemers gegarandeerd naar de situatie van de rechtspositieregelingen van 20 december 1991 (de datum van vaststelling van het sociaal statuut door provinciale staten), in bijzondere gevallenkan na de opheffing aanspraak worden gemaakt op een toelage tot het minimumloon of zijn nadere voorzieningen mogelijk als in de nieuwe werkkring de secundaire arbeidsvoorwaarden aanmerkelijk negatief uitvallen, gerichte herplaatsingsactiviteiten met behulp van de inmiddels ingestelde bemiddelingscommissie, een mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen tegen een besluit tot herplaatsing. Daarmee ligt het accent van het sociaal statuut vooral op het opvangen van de negatieve gevolgen voor de inkomenspositie en werkgelegenheidssituatie die ontstaan na opheffing.

2 - 2 - Echter, tot aan de opheffing (de eerstkomende vijf jaar of zoveel langer als nodig is) staat de PSD voor de taak de kwaliteit van dienstverlening, de veiligheid, de continuïteit van de exploitatie en bedrijfsvoering te waarborgen en wel op meerdere terreinen: technisch, nautisch, financieeleconomisch en op het gebied van de personeelszorg. Van een geleidelijke afbouw kan geen sprake zijn. Met andere woorden: ook nu al doen zich problemen voor, die rechtstreeks samenhangen met de einddatum van de PSD. Het pakket aan maatregelen dat in dat verband noodzakelijk is in de jaren tot aan de opheffing is samen te vatten met de term flankerend beleid. 2. Hoofdlijnen Ter begeleiding van de problematiek inzake de komende opheffing van de PSD hebben wij een stuurgroep "Personele gevolgen opheffing PSD" ingesteld. Deze stuurgroep, onder voorzitterschap van gedeputeerde Hennekeij, heeft inmiddels een aanvang met haar werkzaamheden gemaakt. Nadere voorstellen voor de vormgeving van het flankerend beleid en de financiering daarvan volgen hierna. Het pakket is mede gebaseerd op de uitkomsten van overleg in de Stuurgroep en voorts in de commissie voor Georganiseerd Overleg en de Ondernemingsraad PSD. In de komende jaren zal dit flankerend beleid naar verwachting nog verder gestalte moeten krijgen. Belangrijk uitgangspunt voor de mix aan maatregelen is dat zoveel mogelijk de combinatie is gezocht van persoonlijk belang voor de werknemers, het dienstbelang en een verantwoord werkgeversschap. Het pakket aan voorgestelde acties en maatregelen bevat een viertal hoofdlijnen: a. een "eigen" invulling van de 36-urige werkweek, b. inkomensgaranties bij bevorderingen, c. verruiming studiefaciliteiten, d. voorbereiding van de arbeidsbemiddeling. Uitgangspunt is dat de financiering van deze maatregelen in het kader van het flankerend beleid binnen de beschikbare middelen kan plaatsvinden. De "eigen' invulling van de arbeidsduurverkorting (ad. a) wordt geheel gefinancierd door een inmiddels door de minister gefiatteerde verhoging van de rijksbijdrage aan de PSD met één miljoen gulden. De dekking voor de maatregelen genoemd onder b, c en d kan worden gevonden door één miljoen gulden uit de egalisatiereserve-psd, daarvoor aan te merken.

3 - 3-3.a. Arbeidsduurverkorting Met ingang van 1 oktober 1997 is bij de sector provincies de arbeidstijd verkort van 38 naar 36 uur per week. Eerder hebben wij, gezien de afwijkende situatie bij de PSD en na overleg met betreffende werknemersvertegenwoordigingen, in principe besloten medewerkers van de PSD de gelegenheid te geven eventueel te kiezen voor behoud van de 38-urige werkweek. Zij die daarvoor kiezen, ontvangen daarvoor een financiële compensatie van 4,2 procent. Daaraan werd de voorwaarde verbonden, dat een dergelijke invulling voor de provincie budgettair neutraal dient te zijn. Argumenten voor deze "eigen" invulling van de arbeidsduurverkorting vormen de combinatie van het organisatiebelang, de achterliggende doelen van het sectorakkoord en de voorkeur van de betrokken medewerkers, namelijk: a. De PSD is een dienst in afbouw, met bijbehorende kenmerken van toenemend personeelsverloop als gevolg van het uitzicht op collectief ontslag. Het organisatiebelang vereist dat het verloop niet verder wordt versterkt door herbezetting met nieuwe medewerkers. b. Arbeidsduurverkorting is mede bedoeld voor het scheppen van nieuwe arbeidsplaatsen. De PSD-in-afbouw biedt het perspectief van arbeidsplaatsen die verdwijnen. c. Het merendeel van de PSD-medewerkers geeft de voorkeur aan behoud van de huidige werkroosters, die allen zijn gebaseerd op een 38-urige werkweek. Deze wijze van herbezetting betekent dat per medewerker twee uur per week meer wordt gewerkt dan volgens het sectorakkoord. De honorering daarvan geschiedt door het toekennen van een zogenaamde herbezettingstoelage. Deze bedraagt 4,2 procent van het basissalaris. 3.b. Uitsluiting senioren PSD van arbeidsduurverkorting Het sectorakkoord sluit de deelnemers aan de seniorenregeling (55-plussers) uit van de arbeidsduurverkorting. Deze groep neemt evenwel een cruciale positie in binnen de dienst. Zij vormt 15 procent van het totale personeelsbestand en zal in de periode tot opheffing in nog sterkere mate dan voorheen als mentor optreden voor jongere collega's. Gelet op deze (extra) belasting en de noodzakelijke solidariteit met de PSDmedewerkers, die wel kunnen deelnemen aan de ADV, is een financiële tegemoetkoming op zijn plaats. Wij stellen u, op grond van artikel 21 van het sociaal statuut

4 - 4 - opheffing PSD, voor in te stemmen met toekenning van een "behoudtoelage senioren PSD" met ingang van 1 oktober De toelage is eveneens 4,2 procent van de basissalarisregel, zoals die voor de individuele deelnemer is vastgesteld en wordt eveneens gefinancierd door de in paragraaf 2 bedoelde verhoging van de rijksbijdrage. Deze maatregel wordt nader vorm gegeven door een door ons college vast te stellen uitvoeringsregeling. Mocht op sectorniveau alsnog besloten worden senioren te laten deelnemen aan de (verdergaande) arbeidsduurverkorting, dan zullen wij deze flankerende maatregel (i.c. behoudtoelage senioren PSD) nader bezien. 4. Inkomensgaranties bij bevorderingen Vacatures voor middenkader-functies bij de PSD worden veelal ingevuld door middel van interne doorstroming van eigen personeel. Voor de betreffende medewerkers zijn dit bevorderingen. Echter niet iedere bevordering binnen de PSD gaat gepaard met een inkomensverbetering. Het basissalaris gaat weliswaar in alle gevallen omhoog, maar de toelagen voor onregelmatig werk in de naast hogere functie zijn in een aantal gevallen dermate veel lager dat per saldo een tijdelijke achteruitgang van het inkomen wordt gerealiseerd. Nu de PSD nog maar een beperkt aantal jaren te gaan heeft, ontbreken de mogelijkheden voor verdere doorgroei naar een werkelijke inkomensverbetering. Geschikte kandidaten voor een bevordering haken daardoor af, hetgeen niet in het belang is van de medewerker en evenmin in het belang is van de dienst. De voorgestelde inkomensgarantie houdt in dat interne kandidaten ingeval van een bevordering een brutoinkomensgarantie wordt geboden, gelijk aan het bruto-inkomen (is basissalarisregel plus toelagen) dat zou zijn verdiend in de oude functie. Zodra men in de nieuwe functie een inkomen verwerft, dat hoger is dan in de oude functie wordt uiteraard het meerdere uitbetaald. De kosten van een dergelijke maatregel worden, op grond van het te verwachten aantal in te vullen vacatures, geschat op circa f per jaar. Nadere voorstellen voor de financiële dekking van dit bedrag zijn beschreven in paragraaf Verruiming studiefaciliteiten In het sociaal statuut is overeengekomen dat de werkgever de nodige voorzieningen treft op grond waarvan de werknemers zoveel mogelijk worden geholpen een andere baan te vinden. Anderzijds is het uit het oogpunt van het dienstbelang noodzakelijk dat tot de laatste afvaart zoveel mogelijk

5 - 5 - posities bezet blijven door het zittende (en daartoe gekwalificeerde) personeel. Het aanmoedigen van vroegtijdig vertrek bij de PSD kan aldus leiden tot een versterking van de operationele problemen en bedreigt daarmee de continuïteit van de dienst. Niettemin achten wij het uit het oogpunt van verantwoord werkgeversschap noodzakelijk de studiefaciliteiten juist nu al in de periode tot opheffing te verruimen. De voorstellen hebben betrekking op studiefinanciering, studieverlof en studiekeuze-advies. a. Studiefinanciering. De kosten voor lesgelden en studiemateriaal worden voor 75 procent vergoed door de werkgever voor studies die, naar het advies van de bemiddelingscommissie, de kansen op de arbeidsmarkt vergroten. 100 procent wordt vergoed voor studies die naar het advies van de bemiddelingscommissie, noodzakelijk zijn voor de invulling van het werk na herplaatsing. (Taken en samenstelling van de bemiddelingscommissie worden nader omschreven in paragraaf 6; voorbereiding arbeidsbemiddeling.) b. Studieverlof. In verband met ploegendienst kon tot voor kort aan PSD-ers niet of nauwelijks studieverlof worden toegekend voor studies die niet direct in het belang waren van de PSD. Overleg tussen dienstleiding en ondernemingsraad heeft geresulteerd in het voorstel een maximum van 5 dagen buitengewoon verlof per jaar (ook op te nemen in halve dagen) toe te kennen, ingeval voor een studie eigen verlofdagen zouden moeten worden opgenomen. c. Ondersteuning ten behoeve van individueel studie- en beroepskeuzeadvies. Menige PSD-er beseft dat hij/zij na de opheffing zal zijn aangewezen op een geheel nieuw vakgebied. De periode tot opheffing biedt, onder andere via studie, mogelijkheden zich daarop voor te bereiden. Wij stellen ons voor PSD-ers ondersteuning te bieden bij de eventuele keuze van een nieuw vakgebied. Deze bestaat uit 50 procent medefinanciering van de kosten voor individueel studie- en/of beroepskeuzeadvies dat wordt gegeven door een daartoe te selecteren aanbieder. 6. Voorbereiding arbeidsbemiddeling De inmiddels conform artikel 9 van het sociaal statuut geinstalleerde bemiddelingscommissie richt zich met name op het her- en uitplaatsingsproces van de PSD-ers. Zij adviseert ons college met betrekking tot om-, her- en bijscholing, bemiddeling en herplaatsing van daarvoor in aanmerking komende individuele personeelsleden gericht op een passende en geschikte functie na de PSD. Wij hebben inmiddels drie

6 - 6 - commissieleden en twee plaatsvervangend leden benoemd. Lid namens de werkgever is de heer H. Thomaes; adjunct-directeur PSD (met als plaatsvervanger de heer D.F. Vos; directeur PSD). Lid namens de werknemers is de heer W. Dijkgraaf; voorzitter ondernemingsraad PSD (met als plaatsvervanger de heer J.G.W. van de Horst; secretaris ondernemingsraad PSD). Onafhankelijk voorzitter is de heer J.H.E. Witte; benoemd op voordracht van de andere leden. Voorstellen voor het toevoegen van zogenaamde leden-deskundigen aan de commissie worden afgewacht. Als voorbereiding op de daadwerkelijke arbeidsbemiddeling is inmiddels een eerste ronde (schriftelijk en mondeling) gemaakt waarin alle PSD-ers in de gelegenheid zijn gesteld hun wensen kenbaar te maken op het gebied van: belangstelling voor om-, her- en bijscholing, cursussen e.d., voorkeur voor het soort werk en de soort werkkring na opheffing van de PSD. Het doel van deze actie is enerzijds gericht op informatievoorziening en bewustwording bij de individuele medewerkers. Anderzijds vormen de uitkomsten de basis waarmee de bemiddelingscommissie op termijn het daadwerkelijke her- en uitplaatsingsproces vorm moet gaan geven. Uit de inventarisatie blijkt dat de drempel om te gaan studeren over het algemeen hoog is. Circa 40 medewerkers tonen gerichte belangstelling voor een studie of beperkte cursus. Te verwachten valt dat met de bovenbeschreven verruiming van de studiefaciliteiten en het naderen van de opheffing het aantal belangstellenden voor studie e.d. zal toenemen. De vraag naar de voorkeur voor een nieuwe werkkring na de PSD levert in grote lijnen een opmerkelijk eensgezind beeld op. Behoud van de ambtelijke status en voortzetting van het type werk geniet bij een groot aantal PSDers de voorkeur. Voor het varend personeel betekent dit nautisch of scheepstechnisch werk en voor de medewerkers van de waldienst veelal toezichthoudend en bedienend werk. Het zal duidelijk zijn dat dergelijk werk in onvoldoende mate beschikbaar zal zijn, hetgeen voor menig PSD-er de noodzaak tot heroriëntatie op de arbeids- en studiemarkt vergroot. 7. Afbakening werkingsgebied flankerend beleid De inhoud van het samenhangend pakket maatregelen, zoals hiervoor omschreven, houdt ook in dat (vooralsnog) een aantal zaken NIET tot het werkingsgebied van het flankerend beleid wordt gerekend. Het betreft

7 - 7 - aangelegenheden die niet rechtstreeks verband houden met de naderende opheffing, doch de normale bedrijfsvoering betreffen en waarop dan ook de reguliere (normale) rechtspositie van toepassing is. Voorbeelden zijn: bestaande regelingen voor het toekennen van toeslagen voor bezwarende werkomstandigheden, het bestaande beleid voor het toekennen van standplaatsen, het toekennen van vergoedingen voor woon-werkverkeer. De PSD conformeert zich uiteraard wel, als wordt besloten op deze terreinen "provinciebreed" (zoals vervat in onder andere het ambtenarenreglement Zeeland) veranderingen of verruimingen aan te brengen. 8. Financiën Uitgangspunt is dat de financiering van genoemde maatregelen in het kader van flankerend beleid binnen de beschikbare middelen kan plaatsvinden. De eerst genoemde maatregel (i.c. de "eigen' invulling van de arbeidsduurverkorting) wordt geheel gefinancierd door een inmiddels door de minister van verkeer en waterstaat gefiatteerde verhoging van de rijksbijdrage aan de PSD met één miljoen gulden per jaar. Voor 1997 bedraagt de verhoging rekening houdend met de ingangsdatum van de arbeidsduurverkorting van 1 oktober naar evenredigheid f ,--. De begroting 1997 zal dienovereenkomstig worden gewijzigd. In de begroting 1998 is voor dit doel een stelpost opgenomen van f 1 miljoen. Voor de financiering van de andere maatregelen (inkomensgaranties bij bevorderingen, verruiming studiefaciliteiten en voorbereiding arbeidsbemiddeling) stellen wij voor een voorziening flankerend beleid in te stellen van f 1 miljoen gulden ten laste van de egalisatiereserve. In de onderhandelingen met de rijksoverheid over de rijksbijdrage tot en met 2002 is de financiering van het flankerend beleid mede aan de orde geweest. Dit heeft geleid tot vertaling in financiële ruimte in de met het rijk overeengekomen financiële meerjarenraming. Het rijk heeft in de vorm van 1.~% van de personeelskosten geld beschikbaar gesteld voor om-, her- en bijscholing (f per jaar). Deze financiële ruimte was met ingang van de rijksbijdrage 1996 beschikbaar. Aangezien het vooraf niet goed aan te geven is welke bedragen voor welke

8 - 8 - maatregelen nodig zijn, is het om praktische redenen aan te bevelen voor dit doel een voorziening te vormen. Tevens wordt dan bereikt dat de bestemming van de middelen in overeenstemming is met het doel waarvoor zij beschikbaar zijn gesteld. Het hiervoor genoemde bedrag ad f per jaar (1996 tot en met 2002, d.w.z. in 7 jaar totaal f , prijspeil 1995) kan voor de orde van hoogte als leidraad dienen. Deze extra middelen zijn zichtbaar gemaakt in de rijksbijdrage en zijn in de exploitatiebegroting van de PSD opgenomen. In de vorm van het exploitatieresultaat worden deze middelen aan de egalisatiereserve toegevoegd. Daarom achten wij het op dit moment verantwoord om vanuit deze reserve een bedrag ad f 1 mln vrij te maken voor de financiering van het flankerend beleid. Afhankelijk van de te treffen maatregelen kunnen voorstellen tot het beschikken over deze voorziening worden gedaan. Op grond van de door uw staten vastgestelde "Spelregels beschikking over reserves en voorzieningen" valt deze voorziening onder categorie D, waarvoor geldt dat bij begrotingswijziging over de voorziening kan worden beschikt. 9. Overleg Met de commissie voor Georganiseerd overleg en de OR PSD is overleg gevoerd. Beide overlegorganen konden instemmen met de inhoud van dit voorstel. GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND, DRS. W.T. VAN GELDER, voorzitter MR. J.A. LANDER, griffier

9 - 9 - De Staten der provincie Zeeland; O n t w e r p - b e s 1 u i t gelezen het voorstel van Gedeputeerde 14 oktober 1997, nr 1302/10; Staten van gelet op de uitkomsten van het overleg in de Stuurgroep en voorts in de commissie voor Georganiseerd overleg en de Ondernemingsraad PSD; b e s l u i t e n: - in te stemmen met het treffen van flankerende maatregelen het kader van de afbouw van de Provinciale Stoombootdiensten in Zeeland; in - daartoe het college van Gedeputeerde Staten op te dragen, ter uitvoering van artikel 21 van het sociaal statuut opheffing PSD, een nadere uitvoeringsregeling flankerend beleid vast te stellen; - een voorziening te treffen vanuit de egalisatiereserve PSD, groot één miljoen gulden, ter dekking van de kosten van bedoelde maatregelen.