Landschap. Waar interessante domeinen te koop worden gesteld, dienen zich nog interessantere opportuniteiten

Transcriptie

1 J A N U A R I Kempens Landschap Nieuwsbrief van vzw Kempens Landschap 22 Waar interessante domeinen te koop worden gesteld, dienen zich nog interessantere opportuniteiten aan, vooral wanneer iedereen over de herbestemming mee mag denken. >Pagina 6 Met de opwaardering van het pittoreske dorpje Gestel wordt de idylle van weleer in ere hersteld. > Pagina 3 Dienst in de kijker - een kijkje achter de schermen van vzw Kempens Landschap > Pagina 4 1 G e g a r a n d e e r d K e m p e n s L a n d s c h a p > > >

2 Gestel (gemeente Berlaar) Gegarandeerd Kempens Landschap Dit zijn de eigendommen van de vzw Kempens Herstel van de idylle Al in de vijftiende eeuw zette Gestel zich op de kaart In dit dossier zien wij alvast enkele opportuniteiten met enkele hoeven langs een rechthoekig kerkplein. waar de komende jaren, in nauwe samenwerking met Het landschap rond het gehucht werd gedomineerd de gemeente Berlaar, aan gewerkt kan worden. door de vallei van de meanderende Nete. In een latere Zo zal er een integraal herwaarderingsplan voor Gestel fase werd die vallei ontgonnen als landbouwgrond voor worden opgemaakt, waarmee het beschermde dorpsgezicht in de verdere toekomst behouden kan blijven. de kasteeldomeinen en hoeven in de nabije omgeving. Net als het landschap, zijn ook deze gebouwen door de De schandpaal zal gerestaureerd worden, net als het jaren heen opvallend goed bewaard gebleven. Al sinds kerkhof. Hiervoor zal financiële steun aangevraagd 1992 is het schilderachtige centrum van Gestel, ooit het worden bij de Vlaamse overheid en bij de provincie kleinste dorpje in de provincie Antwerpen, geklasseerd Antwerpen. Bovendien zal getracht worden om de als dorpsgezicht. Ook buiten het centrum liggen overi dorpskern van het gehucht te versterken met Europese Landschap, aangekocht in het belang van het behoud van ons erfgoed, aangekocht voor u en de generaties na ons. Er is beslist een interessant domein bij u in de buurt te vinden. Ga er eens kijken! Ludo Helsen Inga Verhaert Vzw Kempens Landschap werd opgericht in november 1997 op initiatief van het provinciebestuur Antwerpen en een veertigtal Kempense gemeentebesturen, mede in uitvoering van een beleidslijn in het provinciaal bestuursakkoord. Vzw Kempens Landschap is actief in een 50-tal gemeenten in de provincie Antwerpen. Als organisatie kan ze voor Vlaanderen uniek en exemplarisch genoemd worden. Het is immers geen natuur- of monumentenvereniging, maar een landschapsvereniging. Vzw Kempens Landschap stelt bij al haar domeinen een multidisciplinaire aanpak voorop. Het landschap heeft immers niet alleen een natuur 1. De Poppelaer/Noenheuvel - Brecht 2. Geel-Bel - Geel-Bel 3. De Caters - Schilde 4. Wortel-kolonie - Hoogstraten 5. Heidehuizen - Mol 6. Buitengoor-Meergoren/Berkebossen - Mol 7. Kempische Heuvelrug - Herentals 8. Zwartgoorheide - Vosselaar 9. De Most - Balen 10. Volmolen/Volbergbossen - Mol 11. De Keiheuvel - Balen 12. De Hellekens - Herentals 13. Amocobos - Geel 14. Kalvarieberg - Geel 15. Rijbergerdijk/Gompel - Mol 16. Pelerheide/De Diepte - Beerse 17. Pelgrimshof - Heist-op-den-Berg 18. Ter Speelbergen Putte 19. Blauwbossen - Hoogstraten 20. Rooise Loop - Oud-Turnhout 21. Blommerschot - Zandhoven 22. Helschot - Laakdal 23. Achterbos - Mol 24. Koude Beek - Borsbeek 25. Roosendael - Sint-Katelijne-Waver 26. De Merode - Westerlo, Herselt, Laakdal 27. Scherpenbergmolen - Malle 28. De Welvaert - Zoersel 29. FRAC - Turnhout 30. Molen In Stormen Sterk - Lille 31. Den Ellenboog/Goriënberg - Retie 32. Laakvallei - Beerse 33. De Schrieken - Ravels 34. Speel- en vredesbos - Boechout 35. Zr. Franciscanessen - Wuustwezel 36. Fort van Duffel - Duffel 37. Nete-vallei Heist o/d Berg 38. Bouwelse Heide - Grobbendonk gens nog verschillende beschermde monumenten. Om Gestel terug op te waarderen, heeft de gemeente Berlaar (waaronder Gestel valt), onlangs een beroep gedaan op vzw Kempens Landschap. Wij zetten onze expertise immers ook geregeld in ten behoeve van domeinen die we slechts gedeeltelijk of zelfs niet in eigendom hebben. steun. Tot slot, maar niet minder belangrijk, zal ook gewerkt worden aan de toeristische ontsluiting van het gebied. Een fiets- en/of wandelpad behoort in dat kader tot de opties. Dan kan iedereen binnenkort gemakkelijker komen genieten van de rust, natuur en cultuur in dit pittoreske stukje Kempen. functie, we wonen, werken en ontspannen er ook. Dat alles vraagt een geïntegreerd beheer en juist daarin maakt het Kempens Landschap zich sterk. Wilt u meer informatie over onze domeinen? Ga dan naar Momenteel heeft vzw Kempens Landschap en klik op het domein van uw keuze. 705 ha in eigendom. 2 3

3 Annemie Nagels Vijf jaar werkt Annemie inmiddels voor vzw Kempens Landschap. Geen wonder dat haar takenpakket doorheen de jaren dus sterk evolueerde. In het begin was ze een beetje manusje-van-alles. Met de komst van nieuwe collega s kon ze zich echt gaan concentreren op haar kerntaken: de verwerving, het beheer, de opwaardering en de ontsluiting van de domeinen. Wat haar daarin zo aanspreekt, is dat ze nooit tussen erfgoed en landschap hoefde kiezen. Die twee thema s liggen haar immers even na aan het hart. Leen Cannaerts Naar haar studie Archeologie en Monumenten en Landschappen werkt Leen sinds juni vorig jaar als project-coördinator voor Merksplas-Kolonie. Ze volgt er de restauratie en herbestemming op van de kapel en de grote boerderij. Ook werkt ze aan de landschapsbeleving door het uitstippelen van o.a. het wandelnetwerk. Naast de zorg voor een toeristische opwaardering van Merksplas-Kolonie, volgt ze mee projecten op in Wortel-Kolonie. De appreciatie die ze daarin krijgt van betrokken partijen en locale bewoners zijn voor haar een enorme stimulans. Dienst in de kijker Vzw Kempens Landschap, meer dan een toevallige verzameling individuen Het werk is een stukje van onze persoonlijkheid geworden. Of is het andersom? Karolien Horckmans Landschap is een passie. Wij komen op de allermooiste plekjes in de provincie Antwerpen. Voordat ze bij vzw Kempens Landschap kwam, deed Het begon in november 1997 als een uit bezorgdheid voor het landschap ingegeven initiatief van Jos Geuens en Ludo Helsen, de latere co-voorzitters van de vzw. Met de jaren is vzw Kempens Landschap uit gaan groeien tot een serieuze organisatie. Intussen werken er zes personen, stuk voor stuk geëngageerd, binnen een hecht team. Wie zijn de mensen achter onze landschapsvereniging en waar staan zij voor? Philippe De Backer Van bij de echte start is Philippe het dagelijks gezicht van vzw Kempens Landschap. Het begon allemaal met het eerste dossier van de vzw, dat rond de beide Kolonies. Door stelselmatig netwerken op te bouwen, groeide hij in de materie en maakte door de jaren heen een ware evolutie mee. Met de focus van de vereniging veranderden ook de werkzaamheden; van louter aankopen tot het beheren, inrichten en openstellen van de domeinen en, Landschap is een passie. niet te vergeten, het inzetten van expertise daar waar verwerving niet of niet direct aan de orde is. Na vijf jaar kwam de broodnodige assistentie, om blijvend een antwoord te kunnen bieden aan de vraag om projecten en de opvolging daarvan. Karolien wetenschappelijk onderzoek aan de afdeling Geologie van de universiteit van Leuven. Sinds april 2008 zorgt ze voor de opvolging van projecten. Dat behelst onder andere het bestuderen van nieuwe aankopen, het zoeken naar partners, aanvragen van vergunningen en begeleiden van studies tot inrichting, beheer en openstelling van de domeinen. In de job kan ze haar gedrevenheid kwijt. Dat ze haar familie en vrienden kan vertellen en tonen waar ze dagelijks mee bezig is, vindt ze belangrijk. Sofie Rousseau In haar functie als financieel-administratief medewerkster verzorgt Sofie sinds twee jaar het financieel beheer, de personeelsadministratie, het beheer van de agenda, de organisatie van plechtigheden en evenementen en zo verder. Het is dan ook de afwisseling binnen haar pakket die haar zo boeit. Hetzelfde geldt het werken in een hecht team met, zoals ze het zelf formuleert, een hoge dosis passie. De historische abdijsite Roosendael is haar favoriete dossier. Hier komen immers de vele facetten van het werk samen in de herbestemming die het domein uiteindelijk gekregen heeft. Tine Van den Broeck Altijd al wilde Tine werken aan de maatschappij en de omgeving waarin we leven. Ze studeerde af als bio-ingenieur Bos- en Natuurbeheer en is sinds juni vorig jaar- polyvalent projectmedewerkster bij vzw Kempens Landschap. In die functie werkt ze mee aan de verschillende projecten en dossiers, vanaf hun ontstaan tot de realisatie en verdere opvolging. Dat betekent: rond de tafel zitten met de betrokken actoren en zoeken naar de optimale inrichting, bestemming of herbestemming van de domeinen. Daarnaast houdt ze zich bezig met het vergroten van draagvlak voor de activiteiten van de vereniging aan de hand van verschillende communicatiekanalen en evenementen. We hebben gemerkt dat enthousiasme enorm aanstekelijk werkt. Noot: de mensen achter vzw Kempens Landschap kwamen eerder uitgebreid aan het woord in Proviant, het personeelsblad van provincie Antwerpen. 4 5

4 COLUMN Samen werken aan de herbestemming van Kempens erfgoed Mee werken aan duurzaam behoud? Denk mee over een geschikte herbestemming! Cool 2011 Partners gezocht Molendomein Beddermolen Het molendomein van de Beddermolen in Tongerlo dateert Een heet radiobericht op een koude decemberochtend: 2010 hoort wereldwijd bij een van de drie warmste jaren sinds het begin van de metingen in Mijn handen warmend aan een mok dampende thee, zap ik gedachteloos naar een Opwaardering van het totale landschap met al wat daarop staat, leeft, groeit en bloeit, is een belangrijke opdracht voor vzw Kempens Landschap. Omwille van een duurzaam uit Het is een goed bewaard gebleven en zeldzaam geworden archetype van een Kempens molenerf, met karakteristieke ligging aan de rand van het dorp. Het domein en de omgeving zijn sinds ca onveranderd melodietje dat de slaap uit mijn kop kan verdrijven. Mijn blik glijdt uit het raam. Ik ben in Ter Speelbergen in Putte. Waar drie maanden geleden een maïsdoolhof lag, doemt nu een braakliggend veld op. behoud van waardevol erfgoed, is het zaak om daarvoor een geschikte herbestemming te vinden. Daarom gaan we graag in zee met mensen, partners met even innovatieve als duurzame ideeën. Vooral in de hierna volgende dossiers zijn alle initiatieven welkom! gebleven, waardoor vandaag de dag alles zich nog in zijn oorspronkelijke omgeving bevindt. Het molenhuis met aansluitende stalling, de schuur en het bakhuis zijn, samen met de blikvanger van het domein, de Beddermolen, dan ook echte pareltjes van Kempens erfgoed. Al in 1960 werd het molenhuis beschermd als monument. Het molendomein (zo n 4 ha) is gelegen in het landbouwgebied Modder, plassen en kale takken tegen de winterse hemel. Met weemoed schuiven mijn gedachten naar de maïsnocturne aan het eind van afgelopen zomer. Honderden lichtjes dwaalden tussen de groene stengels van het doolhof by night, op zoek naar de uitgang. De lichtjes zijn verdwenen, iedereen raakte weer veilig thuis. Het doolhof bleef aardedonker achter. ten oosten van de dorpskom van Tongerlo en beschermd Alsof de nocturne de overgang naar de donkere wintermaan- als landschap. De bestemming volgens het gewestplan is den inluidde. parkgebied. Interessante bijkomstigheid: het molendomein ligt langs het fietsknooppuntennetwerk, waardoor het op Ik trek mijn waterdichte laarzen aan en wandel naar het de nodige belangstelling mag rekenen. Pelgrimshof. De regen valt bij bakken uit de hemel. In het aangrenzende bosje liet Kempens Landschap streekeigen soorten Wie biedt? als es, winterlinde en meidoorn aanplanten. Het radiobericht over de klimaatverandering blijft door mijn hoofd spoken. Wat De gebouwen op de hierboven genoemde domeinen betekent een stijging van 3 graden Celsius voor een boswei- hebben alle drie een grote historische en landschappelijke land in Heist-op-den-Berg, voor de Blauwbossen in Minder- waarde. Even uniek is de ligging van de domeinen zelf. hout, voor de Volbergbossen in Mol? Pssst, klinkt het plots En alle drie de domeinen staan inmiddels te koop. Het zal achter me. Een boskabouter springt van tussen een hazelaar. geen verwondering wekken dat vzw Kempens Landschap Grote Kranckhoeve Voormalige pastorij Het Hof en de betrokken gemeentebesturen en partners, grote interesse hebben in de verwerving ervan. Het zijn immers Het worden hete zomers, fluistert hij alsof hij mijn gedachten heeft geraden, met hevige korte stortbuien. De winters De Grote Kranckhoeve ligt op de hoek van de Krank Het Hof in de gemeente Vosselaar is een prachtig opportuniteiten bij uitstek om deze schitterende stukjes zullen zwoel zijn, maar helse regens en stormen zullen het hoevelei en de Mechelbaan in Peulis (Putte). Uit his wit landhuis. Volgens de ingemetselde steen dateert erfgoed een gemeenschapsfunctie te geven en zo opnieuw bos geselen. In het groeiseizoen krijgen we last van droogte- torische oude geschriften blijkt dat de Kranckhoeve het uit Het vormde destijds de pastorij van de open te stellen voor u en toekomstige generaties. Daarom stress. En buiten het groeiseizoen krijgen we dan weer te veel al bestond in de dertiende eeuw. Deze was toen dubbelparochie Beerse-Vosselaar. In 1776 scheid willen we iedereen vragen om met ideeën te komen voor water. Als om dat te illustreren, schudt hij dikke regendrup- in het bezit van het Krankenhuis van de Mechelse den deze twee parochies van elkaar. Daarna bleef herbestemming, of dit nu het gehele domein betreft of een pels uit zijn baard en puntmuts. De stoere beuk zal zich niet begijnen. In 1714 (het jaartal staat in de achtergevel) Het Hof een lange tijd de pastorij van de Onze-Lieve- bepaald gedeelte daarvan. De voorwaarden staan beschre meer in zijn nopjes voelen boven de lijn Samber-Maas. Bosbe- werd het gebouw in steen opgetrokken. Sinds 1982 Vrouwparochie van Vosselaar. Het domein rondom ven in de informatiedossiers die bij vzw Kempens Land heerders weten ervan hoor. Ze doen wat ze kunnen. is de hoeve beschermd als monument vanwege zijn het landhuis beslaat een 27 ha. Ongeveer de helft schap kunnen worden opgevraagd. historische waarde als gaaf en gedateerd voorbeeld deel daarvan maakt deel uit van een waardevol En wat betekent dat voor boskabouters? Kunnen zij overle- van plattelandsarchitectuur uit de achttiende eeuw. boscomplex en ca. 5 ha is beschermd. De overige ven?, wil ik vragen. Maar als ik me omdraai, is hij verdwenen. De hoeve, met bijhorende 59a 74ca grond, is gelegen temidden van de open natuur en landbouwvelden. Het omliggende landschap is geklasseerd als dorpsgezicht. Vanaf 1997 staat de hoeve leeg. gronden zijn open terreinen, die deels voor landbouw gebruikt worden. In 2004 keurde de Vlaamse overheid een GRUP goed, waardoor het domein sindsdien binnen het stadsbos van Turnhout ligt. In 1852 werd het domein openbaar verkocht. Sindsdien is het in private handen. Ondanks het feit dat het in 2001 werd beschermd als monument, verkeert het momenteel in een vrij slechte staat.?ideeën gevraagd Hebt u een innovatief idee om (één van) de bijzondere gebouwen op deze domeinen opnieuw een gemeenschapsfunctie te geven? Aarzel dan niet en vraag het betreffende informatiedossier op bij vzw Kempens Landschap. Daarin staan tevens alle voorwaarden beschreven waaraan ideeën zouden moeten voldoen. De prijs? De realisatie van de beste suggesties. Die van u? Zijn stille, wijze woorden doen me zweten in mijn regenjekker. Klimaatopwarming is geen sprookje. Geen toverfee zal het kwik doen dalen. Kempens Landschap gaat samen met zijn partners voor een duurzame toekomst. Het beheer van bossen en landschap staat voor grote uitdagingen. Met een warm hart wensen wij u van harte een koeler Sow Hat 6 7

5 Voelt u zich verantwoordelijk voor een natuurlijke leefomgeving? Particulieren, organisaties en bedrijven die de werking van onze vereniging willen ondersteunen, kunnen terecht op: Legaat / duolegaat Voor meer informatie over oplossingen voor de successierechtelijke consequenties van erfrechtelijke kwesties, contacteer Philippe De Backer. Fiscaal aftrekbare bijdragen Fiscaal aftrekbare bijdragen kunnen worden overgemaakt op rekening nummer t.n.v. vzw Kempens Landschap. Voor giften vanaf 30,- per kalenderjaar ontvangt u een fiscaal attest. Een gift is onvoorwaardelijk en mag onder geen beding aan een tegenprestatie gekoppeld worden. OOK ALS JE ER NIET MEER BENT, KAN JE VOOR KEMPENS LANDSCHAP NOG MEER BETEKENEN DAN JE DENKT. Neem een goed doel op in je testament en vergroot de erfenis van wie je dierbaar is. info@testament.be Deze bedrijven en organisaties ondersteunen onze activiteiten: Studiecentrum voor Kernernergie - Mol Vito - Mol Sibelco/NZM nv - Dessel BP Chembel - Geel NV Luyckx - Brecht IVEKA - Turnhout Belgoprocess - Dessel KPMG Fiduciaire - Brussel Nike - Laakdal Vanhout nv - Geel Pidpa - Antwerpen Erfgoed & Visie - Oostmalle Greenroad NV Fotografie James van Leuven / Kempens Landschap vzw Verantwoordelijke uitgever vzw Kempens Landschap Peredreef Beerzel-Putte tel: 015 / fax: 015 / Abonnementen België/buitenland 7,- per jaar. Jaarabonnementen gaan automatisch in na ontvangst van uw overschrijving op rek.nr t.n.v. vzw Kempens Landschap te Putte. U ontvangt dan drie nummers. 8