MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING

Transcriptie

1 VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: advies Task Force Onderwijs Vlaamse Rand 1. Algemeen Het regeerakkoord van de Vlaamse Regering stelt: We versterken het aanbod om de taalachterstand van anderstalige kinderen en hun ouders in de scholen in de Rand weg te werken. In de beleidsnota Onderwijs werd de oprichting van een task force onderwijs aangekondigd, waar expertise met betrekking tot taalbeleid zou worden samengebracht. Bedoeling was om een synthese te maken van alle beschikbare studiemateriaal en om voorstellen uit te werken om positieve methodieken ruimere toepassing te geven in de scholen. De task force vroeg om de opdracht te verruimen, en om ook advies te kunnen uitbrengen over schoolinfrastructuur en over welzijn in onderwijs. Op dat verzoek is ingegaan. Het advies werd in juni 2016 gefinaliseerd en werd op 15 juli 2016 als mededeling MED.0314/1BIS op de Vlaamse regering gebracht. Het is positief dat een brede groep aan belanghebbenden een gezamenlijk advies heeft uitgebracht om te komen tot een versterking van het onderwijs in de Vlaamse Rand. De interactieve methodiek en de ondersteuning vanuit de administratie met gegevens en toelichting bij het beleidskader bracht de task force tot nieuwe inzichten en voorstellen tot actie. De task force is er bovendien in geslaagd om een consensus te bereiken, ook over onderwerpen waarbij de belangen binnen de task force uiteenlopen. Dit beleidsadvies op regionaal niveau vormt dan ook een waardevolle aanvulling op de beleidsinformatie die op Vlaams niveau en op lokaal niveau wordt ingewonnen. Deze mededeling bevat elementen van antwoord op het advies. 2. Uitdagingen voor de Vlaamse Rand Doorheen het advies wordt gerefereerd aan het feit dat men in de Vlaamse Rand geconfronteerd wordt met uitdagingen die samenhangen met het toenemende stedelijk karakter van vooral het noorden van de Vlaamse Rand. De task force vraagt in dit kader dan ook om een aantal maatregelen die nu voorzien zijn in de centrumsteden of in Brussel-Hoofdstad toe te passen in de Vlaamse Rand. In de laatste septemberverklaring van de Vlaamse Regering werd aangekondigd dat er facultatieve subsidies voor een totaalbedrag van drie miljoen euro komen voor een aantal gemeenten zodat Pagina 1 van 5

2 deze een substantiële ondersteuning kunnen bieden aan deze verstedelijkte kernen die geconfronteerd worden met grootstedelijke problematieken van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De extra ondersteuning dient deze steden en gemeenten bijkomende financiële ruimte te geven om op lokaal niveau te komen tot structurele bestuurlijke antwoorden op deze uitdagingen. De vraag naar een bovenlokale coördinatie om de capaciteitsproblemen in het secundair onderwijs aan te pakken, past in het kader van de strategische doelen die de Vlaamse Regering in de conceptnota masterplan scholenbouw heeft uitgezet. In dit masterplan staat dat structureel overleg tussen schoolbesturen, scholengemeenschappen en lokale besturen wordt aangemoedigd bij de planning van de bouw van nieuwe schoolinfrastructuur. Op die manier kan het scholenbouwbeleid beter worden ingepast in het beleid op het vlak van ruimtelijke ordening. In het secundair onderwijs gebeurt die planmatige aanpak inderdaad best op bovenlokaal niveau. Voor het basisonderwijs gebeurt deze afstemming vooral op gemeentelijk niveau en zijn de gemeentebesturen het best geplaatst om een coördinerende rol op te nemen. Het opnemen van een coördinerende rol door de gemeenten bij het tegengaan radicalisering onder jongeren, past eveneens in de beleidsvisie van de Vlaamse overheid. De conceptnota ter preventie van radicalisering die de Vlaamse Regering in 2015 goedkeurde, stelt dat de lokale besturen de eerste partners zijn in de preventie van radicalisering. Op grond daarvan stelt de conceptnota dat zij als eerste dienen in te staan voor de afstemming tussen de relevante lokale partners. De scholen en de centra voor leerlingenbegeleiding behoren tot die relevante lokale partners. De Vlaamse Regering neemt akte van de aanbeveling van de task force waarbij ze aan de gemeenten een regierol toekennen in de lokale samenwerking tussen Onderwijs en Welzijn. De Vlaamse Regering bevestigt deze regierol. 3. Investeren in onderwijs in de Vlaamse Rand De task force wijst verschillende keren op de nood aan voldoende investeringen in het onderwijs in de Vlaamse Rand. De Vlaamse Regering speelt in op deze vraag door bijkomende middelen te investeren in capaciteit, en dit voor de volgende 3 jaar. In de periode ontvangen de gemeenten uit de Vlaamse Rand samen 11,2 miljoen euro van de 150 miljoen euro aan capaciteitsmiddelen. Deze middelen worden als volgt verdeeld: - Sint-Pieters-Leeuw: 3,2 miljoen euro; - Grimbergen: 3,2 miljoen euro; - Meise: 1,8 miljoen euro; - Halle: 1 miljoen euro; - Wemmel: 1 miljoen euro; - Machelen: 1 miljoen euro. Het is voor het eerst dat er met een meerjarenplanning ( ) wordt gewerkt bij de verdeling van de capaciteitsmiddelen. De vastlegging van de middelen voor een periode van 3 jaar laat de betrokken gemeenten en schoolbesturen toe de besteding van deze middelen planmatig en in overleg te realiseren. De Vlaamse Regering monitort de uitvoeringsgraad van de aanwending van de in het verleden toegekende capaciteitsmiddelen en daarmee de uitvoering van de goedgekeurde capaciteitsprojecten. Aan de hand van deze permanente monitoring wil de Vlaamse Regering maximaal garanderen dat de voorziene capaciteitsuitbreiding binnen de vooropgestelde timing Pagina 2 van 5

3 gerealiseerd kan worden. De Vlaamse Regering zal bekijken hoe de capaciteitsmiddelen die niet tijdig aangewend worden, geheroriënteerd kunnen worden binnen scholenbouw. De toekenning van 30 miljoen euro capaciteitsmiddelen voor de Nederlandstalige basisscholen gelegen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor diezelfde periode ( ) helpt om de capaciteitsdruk op het basisonderwijs in de Vlaamse Rand te verlichten. Een nieuwe afname van de capaciteitsmonitor in 2018 moet toelaten om ook in de verdere toekomst door nauwkeurige feiten en prognoses onderbouwde beslissingen te nemen. In deze afname wordt ook het secundair onderwijs meegenomen. Indien de verwachte capaciteitsdruk in het onderwijs in de Vlaamse Rand zich doorzet, zal de regio uit de resultaten komen als één van de prioritaire capaciteitsgebieden. De vraag om de SES-kenmerken te laten meetellen bij de berekening van de omkadering in het secundair onderwijs kan aan bod komen bij de beleidsdiscussie van over nieuw financieringssysteem voor het gemoderniseerd secundair onderwijs. In het kader van de uitvoering van de conceptnota leerlingenbegeleiding zal het financieringssysteem van de centra voor leerlingenbegeleiding besproken worden. 4. Professionalisering De task force vraagt dat in de lerarenopleiding de nodige competenties worden meegegeven om toekomstige leerkrachten te leren omgaan met anderstalige leerlingen, en dat stages in scholen met een meertalige en stedelijke context daarin verplicht zouden worden gemaakt. De task force vraagt ook dat in de lerarenopleiding ruimte wordt gecreëerd om leraren voldoende voor te bereiden op omgaan met leerlingen met een beperking. De conceptnota lerarenopleidingen versterken die in maart 2016 werd goedgekeurd door de Vlaamse regering zet uitdrukkelijk in om leraren beter voor te bereiden op een toenemende diversiteit (zeker in een grootstedelijke context). In de conceptnota wordt aangegeven dat dit in veel lerarenopleidingen al aan bod komt, maar dat het nog kan versterkt worden. Taalverwerving Nederlands voor leerlingen met een andere thuistaal moet in het basisonderwijs naar een hoger niveau getild worden, onder meer door leerkrachten te versterken met betrekking tot de didactiek van Nederlands als vreemde taal. De task force vraagt om een wegingscoëfficiënt thuistaal niet-nederlands in te voeren voor de nascholingsmiddelen. De Vlaamse Regering erkent het belang van een continu professionaliseringsbeleid, zeker ook inzake thema s die de task force specifiek aanduidt als cruciaal in de Vlaamse Rand (taal ontwikkelend lesgeven, omgaan met een meertalige leerlingenpopulatie). Bij de besprekingen inzake het professionaliseringsbeleid zal worden nagegaan welke de beschikbare middelen zijn en hoe ze verdeeld worden. Op vlak van professionalisering zijn er ook andere mogelijkheden dan het toekennen van meer middelen. Om de expertise van in het Ondersteuningscentrum Brussel (OCB) rond talenbeleid en ouderbetrokkenheid te ontsluiten voor scholen in de Vlaamse Rand zijn in eerste instantie de pedagogische begeleidingsdiensten aan zet. Zij hebben de opdracht die voorheen bij de vzw VBB lag om taalbeleid in de Rand te ondersteunen immers overgenomen en van hen wordt dan ook verwacht dat ze deze rol prioritair opnemen. 5. Onderwijshervormingen om een beter onderwijs uit te bouwen Heel wat vragen van de task force worden al ondervangen met de geplande onderwijshervormingen die gericht zijn op het realiseren van een sterker onderwijs in Vlaanderen en Brussel als geheel. De vraag naar een meerjarenplanning voor scholenbouw stemt overeen met wat in de conceptnota masterplan scholenbouw staat. In het deel langetermijnplanning en beheersmatige aanpak Pagina 3 van 5

4 bevorderen staat dat schoolbesturen zullen geïnformeerd en gesensibiliseerd worden wat hen moet toelaten een goede planning van schoolbouwprojecten te voeren. De conceptnota masterplan scholenbouw worden onder meer 6 criteria naar voor geschoven op basis waarvan de prioriteit van scholenbouwdossiers in de toekomst kan bepaald worden (dwingende nood aan investering, multifunctionaliteit, bouwkost, duurzaamheid, planmatige aanpak en chronologie). De verdere uitwerking en toepassing van die criteria zal gebeuren in samenspraak met de onderwijsverstrekkers. Daarbij kan de vraag van de task force om andere objectieve parameters zoals bijv. grondprijzen of aantal personeelsleden in rekening te brengen worden ingebracht. Ook de vraag om externe projectregisseurs in te zetten bij bepaalde scholenbouwprojecten alsook de mogelijkheden van samenwerking tussen onderwijs en derden bij de realisatie van bouwprojecten, past in de doelen van het masterplan scholenbouw. Op die manier kunnen complexere schoolbouwprojecten en het multifunctioneel gebruik van schoolinfrastructuur gestimuleerd worden. De conceptnota modernisering secundair onderwijs - maatregelen basisonderwijs en eerste graad die in mei 2015 door de Vlaamse Regering werd goedgekeurd bevat maatregelen om de participatie van kleuters aan het kleuteronderwijs verder te verhogen. Zo zal een kleuter 250 halve dagen i.p.v. de huidige 220 halve dagen in het Nederlandstalig kleuteronderwijs aanwezig moeten zijn geweest om rechtstreeks toegelaten te worden tot het lager onderwijs. Deze maatregel zal in de Vlaamse Rand bijdragen tot een versterking van de beheersing van het Nederlands bij jonge kinderen. De task force vraagt maatregelen in het belang van de leefbaarheid van scholen voor buitengewoon onderwijs. 6. Coördinatie en samenwerking In het advies wordt op verschillende plaatsen aangegeven dat er nood is aan meer samenwerking, afstemming en coördinatie: - samenwerking tussen schoolbesturen binnen de Vlaamse Rand bij de planning van het aanbod van Nederlandstalig secundair onderwijs in de regio en samenwerking met schoolbesturen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; - uitwisseling van instrumenten en goede praktijken bij talenbeleid, diversiteitsbeleid, strategieën om ouderbetrokkenheid te verhogen; - structurele communicatie tussen pedagogische begeleidingsdiensten, vzw De Rand, agentschap Integratie en Inburgering, CTO en andere organisaties om het ondersteuningsaanbod op een overzichtelijke manier bekend te maken aan scholen; - samenwerking tussen scholen van gewoon en buitengewoon onderwijs bij de implementatie van het M-decreet, ook wanneer de scholen niet tot hetzelfde onderwijsnet behoren. De Vlaamse Regering onderschrijft de meerwaarde van samenwerking tussen scholen, tussen schoolbesturen en tussen de onderwijswereld en de wereld buiten het onderwijs. Heel wat uitdagingen binnen onderwijs zijn van te complexe aard om door scholen en schoolbesturen alleen te kunnen worden opgenomen. De Vlaamse Regering wil waar nodig die samenwerking ondersteunen, en wil in uitvoering van de engagementen rond bestuurlijke optimalisering binnen onderwijs een omgeving faciliteren waarbij de samenwerking makkelijker vorm kan krijgen. Verder komt samenwerking best tot stand op basis van beslissingen die de betrokken besturen en organisaties in volle autonomie nemen. Gemeenten, en de vzw De Rand kunnen hierin een rol opnemen. Pagina 4 van 5

5 De Vlaamse Regering zet de dialoog en samenwerking met beleidsverantwoordelijken voor het Nederlandstalig onderwijs in Brussel verder. 7. Wetenschappelijk onderzoek De capaciteitsmonitor die in deze regeerperiode voor een tweede maal zal worden afgenomen, zal de basis zijn van een wetenschappelijk onderbouwd beleid om de capaciteitsnoden in kaart te brengen. De capaciteitsmonitor zal meer accurate prognoses opleveren en zal toelaten om ook voor het secundair onderwijs capaciteitsmiddelen op onderbouwde wijze toe te kennen. In het advies wordt een aantal suggesties gedaan om praktijkgericht onderzoek op te zetten of te ondersteunen. De overheid wil binnen het steunpunt SONO inzetten op brede valorisatie van het beleidsgericht onderzoek. Praktijkgerichte reviews en het samenbrengen van onderzoekers in seminaries kan de valorisatie van wetenschappelijk onderzoek versterken. In het overeengekomen programma van SONO zit een luik over evaluatie van taalstimulerende maatregelen. We verwijzen hierbij ook naar de bevindingen van het OBPWO-onderzoek MARS (Meertaligheid als Realiteit op School) dat de UGent en de VUB in 2015 hebben gevoerd. 8. Onderwijs en Welzijn De task force vraagt dat verder werk wordt gemaakt van de uitbouw van een welzijnsaanbod in de Vlaamse Rand tot op het Vlaamse gemiddelde. De thema s die betrekking hebben op de link tussen onderwijs en welzijn worden verder aangekaart in de besprekingen tussen de betrokken bevoegde ministers. Viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Onderwijs Hilde CREVITS De Vlaamse minister van Mobiliteit, Openbare Werken, Vlaamse Rand, Toerisme en Dierenwelzijn, Ben WEYTS Pagina 5 van 5