Burgemeester en wethouders van Voorst maken het volgende bekend:

Transcriptie

1 Burgemeester en wethouders van Voorst maken het volgende bekend: ONTWERP OMGEVINGSVERGUNNING, ACTIVITEIT MILIEU, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Aanvraag en ontwerpbesluit Met ingang van19 januari 2017 ligt met bijbehorende stukken gedurende zes weken ter inzage het ontwerpbesluit op de aanvraag, die is binnengekomen op 27 juli 2016, ter verlening van een: omgevingsvergunning voor het voor het uitbreiden van de luchthaven met het gebruik van een baanverlichting op het perceel plaatselijk bekend De Zanden 103, 7395 PA te Teuge. Het zaaknummer van deze procedure is Z-HZ_WABO Alle stukken liggen ter inzage van 8.30 tot uur in het gemeentehuis van Voorst, balie afdeling Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, H.W. Iordensweg 17, 7391 KA TWELLO. Het ontwerpbesluit kan, na telefonische afspraak, s middags of s avonds worden ingezien. Afspraken hiervoor kunnen worden gemaakt met de heer G.M. Rabeling. Zijn telefoonnummer is Deze publicatie en het ontwerpbesluit zijn ook digitaal beschikbaar gesteld. Op de website onder Actueel/ Bekendmakingen kunt u de stukken bekijken. Zienswijze Iedereen kan gedurende de bovengenoemde periode zijn zienswijze naar keuze schriftelijk of mondeling naar voren brengen. Uw schriftelijke zienswijze kunt u richten aan burgemeester en wethouders. Per is dit mogelijk via gemeente@voorst.nl. Vermeld u daarbij dat het gaat om het ontwerpbesluit inzake het in ontwerp verlenen van een omgevingsvergunning met bijbehorend zaaknummer. Voor een mondelinge zienswijze kunt u contact opnemen met de behandelend ambtenaar. Twello,18 januari 2017 drs J.T.H.M. Penninx, burgemeester E.J.M. van Leeuwen, secretaris

2 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Ontwerpbeschikking OMGEVINGSVERGUNNING Beslissing van het college van Burgemeester en Wethouders van Voorst inzake de op 27 juli 2016 ontvangen aanvraag van voor een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.1 sub e voor het uitbreiden van de luchthaven met het gebruik van een baanverlichting. De aanvraag gaat over het perceel De Zanden 103 te Teuge, kadastraal bekend gemeente Voorst, sectie D nummers 1023, 1090 en Datum ontwerpbeschikking: 3 januari 2017

3 Besluit 1. Onderwerp Burgemeester en Wethouders van Voorst hebben op 27 juli 2016 een aanvraag voor een omgevingsvergunning ontvangen voor het uitbreiden van de luchthaven met het gebruik van een baanverlichting. De aanvraag gaat over de locatie De Zanden 103 te Teuge. De locatie is kadastraal bekend als gemeente Voorst, sectie D nummers 1023, 1090 en De aanvraag is geregistreerd onder DOS Gelet op bovenstaande omschrijving wordt vergunning gevraagd voor de volgende in de Wabo omschreven activiteit: - een vergunning ex artikel 2.1, lid 1, onder e, van de Wabo (milieu). De vergunning heeft betrekking op een inrichting die valt onder de categorieën als genoemd in 13.4, onder a, van onderdeel C van bijlage I bij het Besluit omgevingsrecht. De inrichting is daarom vergunningplichtig. 2. Aanvraagdocumenten De volgende documenten maken deel uit van de aanvraag om vergunning: Aanvraagformulier d.d. 27 juli 2016, OLO-nummer , met bijlagen: 1. Bijlage 1, kopie van de Omzettingsregeling, gepubliceerd in Staatscourant van 30 december 2010; 2. Bijlage 2, getiteld beschrijving wijziging van de inrichting, ongedateerd, zonder kenmerk; 3. Bijlage 3 a, getiteld Photometry prototype L L861T, d.d. februari 2012, zijnde een specificatie van technische gegevens van de baanverlichting; 4. Bijlage 3 b, getiteld MIRE & HIRE, zonder datum, zijnde een weergave van de verlichtingsarmaturen; 5. Bijlage 4, getiteld onderzoek baanverlichting Teuge, De Kruijter, d.d. 16 juni 2014, zonder kenmerk; 6. Bijlage 5, plattegrondtekening, getiteld Layout airfield ground lighting CAT 1, d.d. 22 juni 2012, zonder kenmerk; 7. Bijlage 6 (gewijzigd), toelichting verlichting, zonder titel, ongedateerd; 8. Bijlage 7, getiteld toelichting energie en afvalstoffen, ongedateerd, zonder kenmerk; 9. Bijlage 8, beslissing op de aanvraag ruimtelijke ingrepen, Rijksdienst voor ondernemend Nederland, d.d. 21 maart 2014, kenmerk FF/75C/2013/0410.afw.sh, zijnde een besluit op een verzoek op ontheffing Flora- en faunawet; 10. Bijlage 9, wijzigingsverzoek Luchthaven Teuge besluit 2

4 FF/75C/2013/0410, d.d. 12 juni 2014; 11. Bijlage 10, lichtonderzoek De Kruijter, getiteld lichthinderonderzoek LED baanverlichting te Teuge, d.d. 15 april 2015, zonder kenmerk; 12. Bijlage 11, brief De Kruiter mbt actualiteit onderzoek, d.d. 20 juli 2016, kenmerk Brf ; 13. Bijlage 12, brief Rijksdienst voor ondernemend Nederland, beoordeling wijzigingsverzoek d.d. 21 juli 2014, kenmerk FF/75C/2013/0410A.afw.rr, zijnde een besluit op het wijzigingsverzoek Luchthaven Teuge op het besluit FF/75C/2013/0410; 14. Bijlage 13, memo M+P, berekening indirecte hinder vanwege verkeersbewegingen, d.d. 13 september 2016 met kenmerk M+P.NM (aanvulling 3 oktober 2016); 15. Bijlage 14, toelichting op gevraagde aanvulling, ongedateerd, zonder kenmerk (aanvulling d.d. 3 oktober 2016); 16. Bijlage 15, aanvulling rekenmodel De Kruijter, d.d. 3 oktober 2016, zonder kenmerk, (aanvulling d.d. 3 oktober 2016). 3. Procedure De besluitvormingsprocedure is uitgevoerd overeenkomstig het bepaalde in artikel 3.10 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en paragraaf 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht. Tevens is de aanvraag getoetst aan het Besluit omgevingsrecht en de Regeling omgevingsrecht. 4. Besluit Wij besluiten, gelet op de overwegingen die zijn opgenomen in deze vergunning en gelet op artikel 2.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht: de omgevingsvergunning te verlenen voor de volgende activiteit: het gebruik van de baanverlichting; voorschriften t/m zoals aangegeven in de bijlage bij dit besluit te verbinden aan de omgevingsvergunning d.d. 19 december 2008, nr. MPM12515 en de omgevingsvergunning d.d. 27 maart 2014, kenmerk DOS

5 5. Ondertekening Burgemeester en wethouders van Voorst, namens deze, W.M. van Dam Teammanager Vergunningen Omgevingsdienst Veluwe IJssel 6. Rechtsmiddelen De ontwerpbeschikking en de aanvraag met bijbehorende stukken worden gepubliceerd en ter inzage gelegd. De termijn voor het indienen van eventuele zienswijzen tegen of adviezen over de ontwerpbeschikking bedraagt zes weken en vangt aan met ingang van de dag waarop het ontwerp ter inzage is gelegd. Voor meer informatie wordt verwezen naar de publicatie. 4

6 INHOUDSOPGAVE A. VOORSCHRIFTEN... 6 B. PROCEDURELE OVERWEGINGEN... 7 C. INHOUDELIJKE OVERWEGINGEN MILIEU Bijlage I: BEGRIPPENLIJST

7 A. VOORSCHRIFTEN De led baanverlichting mag voor het landen en opstijgen van vliegtuigen gedurende de openingstijden van de luchthaven ( u) per dag maximaal 50 minuten zijn ingeschakeld. In de periode u mag de baanverlichting niet zijn ingeschakeld. Binnen de inrichting dient een administratie aanwezig te zijn waaruit blijkt hoe lang de baanverlichting per dag in gebruik is geweest De verticale verlichtingssterkte Ev veroorzaakt door de baanverlichting, respectievelijk de lichtsterkte I van elke relevante lichtbron op de vensters van woningen van derden, mogen niet meer bedragen dan: Verlichtingssterkte (E(v)) Lichtsterkte (I) van elke armatuur 5 lux 7500 cd Binnen 3 maanden na het in werking treden van deze vergunning dienen lichtmetingen te worden uitgevoerd, waarbij de verticale verlichtingssterkte Ev en de lichtsterkte I vanwege de baanverlichting worden vastgesteld. Het rapport van het onderzoek moet binnen een maand na uitvoering van de metingen aan het bevoegd gezag worden overgelegd De lichtmetingen als bedoeld in voorschrift moeten worden uitgevoerd ter plaatse van relevante vensters van de woning op De Zanden 17, Teuge. De lichtmeting behoeft niet te worden uitgevoerd als de bewoner van de betrokken woning geen toestemming geeft voor uitvoeren van lichtmetingen Lichtmetingen en berekeningen moeten worden uitgevoerd volgens de "Algemene richtlijn betreffende lichthinder, deel 1 Algemeen en Grenswaarden voor sportverlichting" en de aanvullende delen 2 t/m deel 4, van de van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV). Het meten en berekenen in afwijking van deze richtlijn is uitsluitend toegestaan na instemming van het bevoegd gezag. 6

8 B. PROCEDURELE OVERWEGINGEN 7. Gegevens aanvrager Op 27 juli 2016 hebben wij een aanvraag om een omgevingsvergunning als bedoeld in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) ontvangen. Het betreft een verzoek van NV Luchthaven Teuge voor een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.1 sub e van de Wabo. 8. Projectbeschrijving Het project waarvoor vergunning wordt gevraagd is als volgt te omschrijven: het uitbreiden van de luchthaven met het gebruik van een baanverlichting. Teuge Airport heeft de wens om voor het (zakelijk) vliegverkeer ook buiten de daglichtperiode of bij slecht zicht voorzieningen aan te bieden. De led-baanverlichting maakte het mogelijk vliegtuigen in het donker of bij slecht zicht te laten landen of opstijgen. De openingstijden van de inrichting zijn van tot uur. Gelet op bovenstaande omschrijving wordt vergunning gevraagd voor de volgende in de Wabo omschreven omgevingsaspecten: - het veranderen of veranderen van de werking van een inrichting (art. 2.1., lid 1 onder e van de Wabo). 9. Bevoegd gezag Burgemeester en Wethouders van Voorst zijn bevoegd gezag voor de inrichting. Dit volgt uit artikel 2.4, lid 1, van de Wabo. Er is geen sprake van gevallen als bedoeld in het tweede tot en met het vijfde lid, van artikel 2.4. De activiteiten van de inrichting zijn in ieder geval genoemd in Bijlage I, onderdeel C, categorie 13.1, onder a.1 en categorie 13.4, onder a (inrichtingen voor het onderhouden, repareren,.., verhuren of proefdraaien van vliegtuigen). Gelet op bovenstaande zijn wij het bevoegd gezag om de gevraagde omgevingsvergunning te verlenen. Daarbij zijn wij er procedureel en inhoudelijk voor verantwoordelijk dat in ons besluit alle relevante aspecten aan de orde komen met betrekking tot de fysieke leefomgeving, zoals ruimte, milieu, natuur en aspecten met betrekking tot bouwen, monumenten en brandveiligheid. Gemeente Voorst heeft de bevoegdheid om besluiten op grond van de Wabo te nemen overgedragen aan Omgevingsdienst Veluwe IJssel. Hieraan ligt het Mandaatbesluit Omgevingsdienst Veluwe IJssel d.d. 13 mei 2014 ten grondslag. 7

9 10. Volledigheid van de aanvraag en opschorting procedure In verband met het ontbreken van een aantal gegevens hebben wij de aanvrager op 2 september 2016 in de gelegenheid gesteld om binnen vijf weken na de hiervoor genoemde datum de aanvraag aan te vullen. Wij hebben de aanvullende gegevens ontvangen op 3 oktober Eveneens zijn op 13 december onderzoeken gewijzigd ingediend. Na ontvangst van de aanvullende gegevens hebben wij de aanvraag getoetst op volledigheid. Wij zijn van oordeel dat de aanvraag voldoende informatie bevat voor een goede beoordeling van de gevolgen van de activiteit op de fysieke leefomgeving. De aanvraag is dan ook in behandeling genomen. De termijn voor het nemen van het besluit is opgeschort tot de dag waarop de aanvraag is aangevuld. In dit geval is de termijn voor het nemen van het besluit opgeschort met 104 dagen. 11. Procedure (uitgebreid) Deze beschikking is voorbereid met de uitgebreide voorbereidingsprocedure als beschreven in paragraaf 3.3 van de Wabo. Gelet hierop hebben wij geen kennis gegeven van de indiening van de aanvraag in een of meer dag-, nieuws- of huis-aan-huisbladen of op andere geschikte wijze. 12. Adviseurs In de Wabo en het Bor worden bestuursorganen vanwege hun specifieke deskundigheid of betrokkenheid aangewezen als adviseur. In dit geval zijn er geen wettelijke adviseurs betrokken bij de vergunningprocedure. 13. Samenhang met overige wet- en regelgeving Activiteitenbesluit milieubeheer In het Activiteitenbesluit milieubeheer (hierna: Activiteitenbesluit) zijn voor bepaalde activiteiten die binnen inrichtingen plaats kunnen vinden, algemene regels opgenomen. De aanvraag omvat geen activiteiten die onder de reikwijdte van het Activiteitenbesluit vallen. 8

10 Flora- en faunawet Bij besluit van 21 maart 2014 heeft de staatssecretaris van Economische zaken een aanvraag van Luchthaven Teuge om een ontheffing ex artikel 75 van de Flora- en faunawet afgewezen. Ingevolge het besluit is het toegestaan baanverlichting te gebruiken mits aan een aantal in het besluit genoemde voorwaarden wordt voldaan. Omdat in het besluit (volgens de aanvrager onbedoeld) is gesteld dat de baanverlichting uitsluitend mag worden gebruikt in de periode dat vleermuizen niet actief zijn (oktober-maart), heeft Luchthaven Teuge de staatssecretaris bij brief van 12 juni 2014 verzocht het besluit op dit punt te wijzigen. Bij besluit van 21 juli 2014 heeft de staatssecretaris van Economische Zaken ingestemd met het verzoek. 14. Mer-(beoordelings)plicht De voorgenomen nog niet eerder vergunde activiteit is niet vermeld in onderdeel C noch in onderdeel D van de bijlage van het Besluit milieueffectrapportage (verder Besluit m.e.r.). In de provinciale milieuverordening zijn geen aanvullende activiteiten opgenomen waarvoor de m.e.r.-beoordelingsplicht geldt. Voor de voorgenomen activiteiten geldt geen m.e.r.-plicht of m.e.r. beoordelingsplicht. 9

11 C. INHOUDELIJKE OVERWEGINGEN MILIEU 15. Milieugevolgen De aanvraag heeft betrekking op het oprichten en het in werking hebben van een inrichting als bedoeld in artikel 2.1, lid 1, aanhef en onder e, Wabo. De Wabo omschrijft in artikel 2.14 het milieuhygiënische toetsingskader van de aanvraag. Een toetsing aan deze aspecten heeft plaatsgevonden. Toetsing oprichten, veranderen of revisie Bij onze beslissing op de aanvraag hebben wij: - De aspecten genoemd in artikel 2.14, lid 1, onder a, van de Wabo betrokken; - Met de aspecten genoemd in artikel 2.14, lid 1, onder b, van de Wabo rekening gehouden; - De aspecten genoemd in artikel 2.14, lid 1, onder c, van de Wabo in acht genomen. In de onderstaande hoofdstukken lichten wij dit nader toe, waarbij wij ons beperken tot die onderdelen van het toetsingskader die ook daadwerkelijk op onze beslissing van invloed (kunnen) zijn. De inrichting betreft een luchthavenbedrijf. De inrichting bestaat uit een start- en landingsbaan met omliggende (onbebouwde) grond en een havendienstgebouw. De beoogde verandering omvat het uitbreiden van de luchthaven met het gebruik van baanverlichting. Teuge Airport heef de wens om voor het (zakelijk) vliegverkeer ook buiten de daglichtperiode voorzieningen aan te bieden. Om vliegen op de luchthaven in het donker of bij slecht zicht mogelijk te maken zal led-baanverlichting worden gerealiseerd. - Lichthinder Het gebruik van baanverlichting zal plaatsvinden tijdens de openingstijden van de luchthaven (07.00 tot uur). De verlichting wordt alleen ingeschakeld als dit noodzakelijk is om een vliegtuig veilig te laten landen of te laten opstijgen. Zodra een toestel is geland of opgestegen wordt de verlichting uitgeschakeld. De verlichting zal maximaal 5 keer per dag gedurende 10 minuten zijn ingeschakeld. De bedrijfsduur van de verlichting is dus maximaal 50 minuten per dag. Om inzicht te verkrijgen in hoeverre het gebruik van baanverlichting lichthinder bij omwonenden kan veroorzaken is onderzoek verricht. De resultaten van het onderzoek zijn vervat in: 1. het rapport Onderzoek baanverlichting Luchthaven Teuge, De Kruijter, d.d. 16 juni 2014 (aangepaste versie 2.0); 2. aanvulling rekenmodel, De Kruijter, d.d. 3 oktober Beiden maken onderdeel uit van de aanvraag. 10

12 Toetsingskader Voor het beoordelen van lichthinder en het stellen van voorschriften hanteren wij de "Algemene richtlijn betreffende lichthinder, deel 1 (1999) Algemeen en Grenswaarden voor sportverlichting" van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV). De richtlijn stelt grenswaarden voor lichthinder veroorzaakt door een lichtinstallatie op de plek van de gehinderde. De visuele effecten van baanverlichting die mogelijk lichthinder kunnen veroorzaken zijn directe lichtinval op de gevel en (te) heldere armaturen/objecten van de bron. In dit verband zijn twee lichtparameters relevant: verlichtingssterkte Ev (in lux) en lichtsterkte I (in candela). De grenswaarden hangen af van de plaats en omgeving waar de verlichting geplaatst is en van de etmaalperiode. In onderstaande tabel zijn de grenswaarden per etmaalperiode en omgevingszone uit genoemde richtlijn weergegeven. Parameters Toepassingscondities E1 Natuur- gebied E2 Landelijk gebied E3 Stedelijk gebied E4 Stadscentrum /industriegebied Verlichtingssterkte Ev (lux) op de gevel Lichtsterkte I (cd) van elk armatuur dag en avond uur nacht u dag en avond u nacht u 2 lux 5 lux 10 lux 25 lux 1 lux 1 lux 2 lux 4 lux cd cd cd cd 0 cd 500 cd 1000 cd 2500 cd De omgeving waarin de start- en landingsbaan is gelegen is aan te merken als landelijk gebied. Voor deze omgeving gelden in de etmaalperiode u de volgende grenswaarden: - voor verlichtingssterkte (E(v)) op gevels van woningen van derden: 5 lux; - voor lichtsterkte I van elke armatuur: 7500 Cd (Candela). 11

13 Lichtonderzoek In de omgeving van de start- en landingsbaan zijn een viertal verspreid liggende woningen gelegen op 343 m, 278m, 429 m en 165 m van de baan. Ter plaatse van de deze woningen zijn de verlichtingssterkte en de lichtsterkte bij volle sterkte van de baanverlichting door middel van berekening bepaald. Hieruit komende de volgende resultaten naar voren: Beoordelingspunt Verlichtingssterkte Ev Lichtsterkte I Object L1 op 343 m ten westen (woning) 0,01 lux << 240 cd Object L2 op 278 m ten noorden (schuur) 0,02 lux << 240 cd Object L3 op 423 m ten noordoosten (woning) 0,01 lux << 240 cd Object L4 op 421 m ten zuidoosten (woning) 0,01 lux << 240 cd Object op 165 m ten zuiden (woning) 0,06 lux <59 cd Voor wat betreft de prognose is vastgesteld dat in de avondperiode normaliter de dimstand wordt gebruikt. De lichtsterkte wordt dan op 6 meter hoogte geprognosticeerd op 12,4 candela. Uit de berekeningsresultaten is af te leiden dat de berekende waarden zeer ruim beneden de grenswaarden liggen, waarmee voldaan wordt aan de grenswaarden van de Algemene richtlijn betreffende lichthinder, deel 1 van de NSVV. Het is daarom voldoende aannemelijk dat ter plaatse van rondom de luchthaven gelegen woningen geen hinder als gevolg van het gebruik van de baanverlichting wordt ondervonden. Bij de locaties L1 tm L3 zijn in februari 2015 lichtmetingen uitgevoerd. De resultaten van de lichtmetingen zijn vervat in het rapport Lichthinderonderzoek led baanverlichting te Teuge, De Kruijter, d.d. 15 april 2015, welke als bijlage bij het rapport zijn gevoegd. De metingen bevestigen dat aan de normstelling uit de NSVV richtlijn wordt voldaan. Omdat de aanvulling op het rekenmodel, De Kruijter, d.d. 3 oktober 2016 (bijlage 15) bij de aanvraag een prognose geeft van de lichtsituatie ter plaatse van De Zanden 17 hebben wij een meetonderzoek voorgeschreven om te verifiëren ten zuiden van de landingsbaan aan de gehanteerde grenswaarden wordt voldaan. Verder zijn aan deze vergunning voorschriften verbonden met betrekking tot de maximale bedrijfsduur per etmaal van de baanverlichting en de etmaalperiode waarin deze in werking mag zijn. Voorts zijn grenswaarden gesteld aan de verlichtingssterkte en lichtsterkte zoals opgenomen in de "Algemene richtlijn betreffende lichthinder, deel 1 (1999) Algemeen en Grenswaarden voor sportverlichting" van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV). 12

14 - Geluid Voor wat betreft de geluidbelasting als gevolg van het starten en landen van vliegtuigen merken wij het volgende op. De geluidbelasting vanwege het starten en landen van vliegtuigen, inclusief het taxiën en het uitvoeren van testprocedures valt buiten het beoordelingskader van een omgevingsvergunning voor de inrichting. De geluidbelasting vanwege voormelde activiteiten wordt gereguleerd door de luchtvaartwetgeving. Het proefdraaien van vliegtuigen vindt conform de geldende omgevingsvergunning slechts plaats tussen en uur. - Indirecte hinder De indirecte hinder wordt geproduceerd door het verkeer dat naar en van de inrichting rijdt, op het deel van de openbare weg, waarop het nog niet of niet meer is opgenomen in het overige verkeer. De indirecte hinder dient te worden berekend conform de circulaire geluidshinder veroorzaakt door het wegverkeer van en naar de inrichting; beoordeling in het kader van de vergunningverlening op basis van de wet milieubeheer d.d. 29 februari In het memo M+P, berekening indirecte hinder vanwege verkeersbewegingen, d.d. 13 september 2016 met kenmerk M+P.NM , dat als bijlage bij de aanvraag is gevoegd, blijkt dat in de nieuwe situatie ruimschoots aan de voorkeurgrenswaarde voor de indirecte hinder wordt voldaan. Geluiduitstraling of andere nadelige gevolgen voor het milieu (bodem, externe veiligheid, luchtkwaliteit etc.) als gevolg van het aanzetten van baanverlichting zijn niet te verwachten, dan wel kunnen als verwaarloosbaar worden aangemerkt. Tot slot overwegen wij dat in de geldende omgevingsvergunning d.d. 19 december 2008 en de omgevingsvergunning d.d. 27 maart 2014, voorschriften zijn opgenomen ter voorkoming of beperking van de milieugevolgen. Deze gelden eveneens voor onderhavige verandering van de inrichting. 16. CONCLUSIE Vanuit het toetsingskader dat betrekking heeft op het veranderen van een inrichting zijn er geen redenen om de omgevingsvergunning te weigeren. In deze beschikking zijn de voor deze activiteit relevante voorschriften opgenomen. 13

15 Bijlage I: BEGRIPPENLIJST LED (LIGHT EMITTING DIODE) Halfgeleidercomponent die licht uitzendt als er een elektrische stroom in de doorlaatrichting doorheen loopt. LICHTSTERKTE: Bij een lichtbron onder een bepaalde hoek, het quotiënt van de uitgestraalde lichtstroom en de grootte van dat ruimtehoekelement. Eenheid: candela (cd). VERLICHTINGSSTERKTE: Hoeveelheid licht die per vierkante meter op een vlak valt. Eenheid: lumen per vierkante meter (lux). De verlichtingssterkte wordt gemeten met een luxmeter. Naarmate de afstand van een lamp tot het te verlichten voorwerp groter wordt, neemt de verlichtingssterkte af, en wel met een kwadraat van die afstand. 14