Kostenstructuur zand en grindvaart 2015 en raming 2016

Transcriptie

1 Kostenstructuur zand en grindvaart 2015 en raming 2016 Uitgave januari 2016

2 Rapport uitgebracht aan: Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart W. van der Geest C11540/2015/0187 Zoetermeer, 29 januari 2016 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van Panteia. Panteia aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden. The responsibility for the contents of this report lies with Panteia. Quoting numbers or text in papers, essays and books is permitted only when the source is clearly mentioned. No part of this publication may be copied and/or published in any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the prior written permission of Panteia. Panteia does not accept responsibility for printing errors and/or other imperfections.

3 Samenvatting Panteia brengt elk jaar in opdracht van het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart (CBRB) de ontwikkeling van de kosten in de binnenvaartsector in kaart. Tevens wordt een vooruitblik gegeven op de kostenontwikkeling van de binnenvaartsector in het komende jaar. Dit wordt gedaan voor de algemene binnenvaart en enkele belangrijke deelmarkten, waaronder de zand- en grindmarkt. Hiervoor zijn in overleg met de sector een zevental representatieve reizen geïdentificeerd. Voor deze jaargang is besloten de representatieve reizen aan te passen aan actuele marktomstandigheden. Kostenontwikkeling 2015 Algemene kostenontwikkeling De kostendaling in 2015 ten opzichte van 2014 varieert tussen 3,8% en 8,1% voor de 7 representatieve reizen, afhankelijk van het type reis en schip. Als de brandstofkosten buiten beschouwing worden gelaten varieert de kostenontwikkeling tussen -0,3% en +0,2%. Tabel 0.1 geeft de resultaten weer voor deze reizen. Tabel 0.1 Kostenindex van de representatieve reizen voor het jaar 2015 (2014=100) R dam Koudekerk Alphen a/d Maas Gouda Delfzijl Wesel Bergen op Zoom Breisach Utrecht Den Haag Tilburg Partijgrootte (t) Afstand omloop (km) Kosten index 96,2 95,2 92,9 93,6 93,1 93,8 93,4 Index excl. brandstof 99,7 99,7 99,8 100,0 99,9 100,0 100,2 De belangrijkste redenen voor het dalen van de kostprijs zijn de lagere brandstofprijs en in beperktere mate de. verminderde kapitaallasten (zowel rente als afschrijving). Over het algemeen geldt dat reizen waarbij schepen worden ingezet met een hoog percentage brandstofkosten de sterkste kostendaling kenden. Ontwikkeling kostencomponenten Tabel 0.2 geeft de ontwikkeling van de kostencomponenten weer voor 2015 ten opzichte van Zichtbaar is dat de brandstofkosten sterk zijn afgenomen, terwijl ook de kapitaalkosten als gevolg van lagere rentelasten zijn gedaald. Tabel 0.2 Kostenindex 2015 Kostencomponent Index 2015 (2014=100) Arbeidskosten 100,8 Kapitaalkosten - Rentekosten 1 91,1 - Verzekerde waarde 100,0 Brandstof 80,1 Reparatie en onderhoud 101,5 Verzekeringskosten 100,0 Overige kosten 101,0 1 In de berekeningen van de rentekosten is geen rekening gehouden met individuele en mogelijke actuele rentetoeslagen vanwege risicohoudende kredietverstrekking. 3

4 Op basis van de bedrijfstak-cao en consultatie van ondernemers in de binnenvaart is geconcludeerd dat de arbeidskosten in de zand- en grindvaart gemiddeld met 0,8% zijn toegenomen ten opzichte van het jaar De kapitaalkosten zijn afhankelijk van de ontwikkeling van de verzekerde waarde van schepen en van de rentekosten. De verzekerde waarde van een gemiddeld schip is in 2015 ten opzichte van 2015 gelijk gebleven. De rentekosten zijn ook afhankelijk van de verzekerde waarde van het schip in combinatie met het gemiddelde renteniveau van de afgelopen vijf jaar ( ), gebaseerd op lange termijn rentevaste leningen. De rentekosten zijn in 2015 met 8,9% gedaald. Door de daling van de rentekosten zijn de kapitaalkosten in 2015 gedaald ten opzichte van het jaar In 2015 zijn de gasolieprijzen met gemiddeld 19,9% gedaald ten opzichte van De gemiddelde waargenomen prijs in 2015 bedroeg 56,82 per 100 liter (excl. BTW, accijns en CDNI). Op basis van het aanvullende telefonisch en schriftelijk onderzoek via een internetenquête uit een panel van binnenvaartondernemers blijkt dat de kosten voor reparatie en onderhoud in 2015 met gemiddeld 1,5% zijn gestegen ten opzichte van het jaar De verzekeringsmaatschappijen in de binnenvaartsector hebben de verzekeringspremie in 2015 gelijk gehouden. Dit geldt eveneens voor de verzekerde waarde van schepen.. Dit alles heeft geleid tot een consolidatie van de verzekeringskosten in 2015 ten opzichte van 2014: er is geen kostenverandering waargenomen. Kostenontwikkeling naar afstandsklasse De kostenontwikkelingen in 2015 ten opzichte van 2014 zijn ook per scheepstonnage en afstandsklasse berekend (zie Tabel 0.3). Met betrekking tot de grootte van het schip is te zien dat de kostendaling bij grotere schepen sterker is dan die van de kleinere schepen. Eveneens is voor alle schepen een afstandseffect te zien: des te langer de vervoersafstand, des te groter de daling. De daling kan worden toegeschreven aan zowel lagere brandstofkosten (afstandseffect) als de lagere kapitaallasten in Tabel 0.3 Kostenindex naar afstand en laadvermogen voor het jaar 2015 (2014=100) Tonnage Afstand 50 km 100 km 150 km 200 km 250 km 300 km 350 km 550 ton 96,5 95,3 94,8 94,5 94,3 94,1 94, ton 96,0 94,6 93,9 93,4 93,0 92,8 92, ton 96,2 94,7 93,9 93,3 92,9 92,6 92,4 Nieuwbouwperspectieven In 2015 lagen de kostprijzen voor nieuwbouwschepen in alle omstandigheden hoger dan bestaande schepen. Wel gold voor ondernemers dat vlootvernieuwing van schepen van 1000 en 1550 ton interessant kan zijn. Het kostennadeel in vergelijking tot bestaande schepen bleef beperkt tot circa 6-8%. onder voorwaarde van 24-uurs exploitatie (continuvaart) Overige exploitatiewijzen kenden een groter kostennadeel, in de ordegrootte van circa 20%. Nieuwbouw van een schip van 550 ton was bij geen enkele exploitatiewijze interessant uit kostenoogpunt: het kostennadeel in vergelijking met bestaande schepen bedroeg 39,5%. 4

5 Raming voor 2016 Algemene kostenontwikkeling Voor dit onderzoek is aanvullend een raming gemaakt van de kosten per reis voor het jaar 2016 ten opzichte van Verwacht wordt een kostenontwikkeling per reis variërend tussen -0,2% en +0,2%. De ontwikkeling komt voornamelijk voort uit een drietal factoren: beperkt lagere brandstofkosten, lagere kapitaallasten en stijgende arbeidskosten, onderhoudskosten en overige bedrijfslasten (afvalafgifte, marifonie) Als de brandstofkosten buiten beschouwing worden gelaten, ligt de kostenevolutie tussen +0,4% en +1,0%. De effecten van de kostenontwikkelingen in 2016 zijn eveneens inzichtelijk gemaakt op basis van 7 representatieve reizen in het zand- en grindvervoer. Tabel 0.4 geeft de resultaten weer voor deze reizen. Tabel 0.4 Kostenindex van de representatieve reizen voor het jaar 2016 (2015=100) R dam Koudekerk Alphen a/d Maas Gouda Delfzijl Wesel Bergen op Zoom Breisach Utrecht Den Haag Tilburg 2 Partijgrootte (t) Afstand omloop (km) Kosten index 100,0 99,9 99,8 100,0 99,9 100,0 100,2 Index excl. brandstof 100,4 100,4 100,6 100,7 100,6 100,7 101,0 Ontwikkeling kostencomponenten De vooruitzichten voor 2016 laten een sterke daling van de brandstofkosten - naar verwachting met 17,2% - en een continuering van de daling van de rentelasten zien: voor het komende jaar wordt een daling van 8,7% voorzien. Zie Tabel 0.5 voor de ontwikkeling van de kostencomponenten in Tabel 0.5 Algemene raming kostenindex 2016 Kostencomponent Index 2016 (2015=100) Arbeidskosten 101,0 Kapitaalkosten: - Rentekosten 1 92,1 - Verzekerde waarde 100,0 Brandstof 98,1 Reparatie en onderhoud 102,0 Verzekeringskosten 100,0 Overige kosten 104,1 In 2016 wordt een verdere daling verwacht van de brandstofkosten ten opzichte van het gemiddeld waargenomen niveau in Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat de olieprijzen in 2016 met 1,9% zullen dalen ten opzichte van De CBRB gasoliecirculaire zou bij deze daling uitkomen op een gemiddelde prijs in 2016 van 55,73 per 100 liter (excl. BTW, accijns en CDNI). 2 3 De betonpalenfabriek te Son is gesloten. Als vervanging voor een zand/grind-reis op klein vaarwater is Tilburg gekozen als nieuwe bestemming. Bron: Decemberraming 2015: economische vooruitzichten 2016, Centraal Planbureau. 5

6 De laatste jaren is gebleken dat de CPB-ramingen met betrekking tot de ontwikkeling van de olieprijs nogal behoudend zijn: prijsstijgingen en -dalingen worden onderschat 4. De component brandstofkosten is dus behoorlijk onvoorspelbaar en schommelt sterk afhankelijk van de wereldwijde oliemarkt en de wisselkoers tussen euro en dollar. Het is dus belangrijk om de brandstofkosten en wisselkoersen scherp te volgen en de kostenberekeningen bij te stellen op basis van actuele informatie. Een groot deel van de binnenvaartondernemers werkt daarom met brandstofclausules om de risico s te beperken. Voor het jaar 2016 wordt verwacht dat de kapitaalkosten weer zullen dalen. Het gemiddelde 5-jaars renteniveau laat de laatste jaren een dalende trend zien. Deze trend zet ook door in 2016 op basis van de raming van de (lange) rentepercentages volgens het CPB en de verwachte ontwikkeling van de verzekerde waarde van schepen. Er is echter geen rekening gehouden met eventuele rentetoeslagen op individuele basis vanwege risicohoudende kredietverstrekking indien ondernemers financiële problemen hebben. De verzekeringskosten voor binnenvaartondernemers in de droge lading sector zullen naar verwachting gelijk blijven in Op individuele basis kan wel een daling bewerkstelligd worden door de verzekerde waarde bij te stellen. Bij de resterende kostencomponenten wordt een stijging verwacht tussen de 1% en 2%. Kostenontwikkeling naar afstandsklasse In 2016 wordt verwacht dat de kostenindices naar afstandsklasse dalen voor schepen van 1250 en 2500 ton, maar stijgen bij schepen van 550 ton. Tevens geldt dat bij het vervoer over langere afstand de kostenontwikkeling lager uitvalt, als gevolg van de verdere daling van brandstofkosten. In vergelijking tot de kostenontwikkeling over 2015, laat de verwachting voor 2016 een relatief beperkte kostenontwikkeling zien. In 2015 was voor alle categorieën nog een sterke daling zichtbaar als gevolg van lagere brandstofkosten. Dit is met name het gevolg van de verwachte daling van de brandstofprijzen. Zie ook Tabel 0.6. Tabel 0.6 Kostenindex naar afstand en laadvermogen voor het jaar 2016 (2015=100) Tonnage Afstand 50 km 100 km 150 km 200 km 250 km 300 km 350 km 550 ton 100,7 100,5 100,4 100,4 100,4 100,4 100, ton 100,0 99,9 99,8 99,7 99,7 99,7 99, ton 99,6 99,5 99,4 99,4 99,3 99,3 99,3 Nieuwbouwperspectieven Voor 2016 is de verwachting dat de kostprijzen voor nieuwbouwschepen in alle omstandigheden hoger zullen liggen dan bestaande schepen. Wel geldt voor ondernemers dat vlootvernieuwing van schepen van 1000 en 1550 ton interessant kan zijn. Het kostennadeel in vergelijking tot bestaande schepen zal naar verwachting beperkt blijven tot circa 6-8%. onder voorwaarde van 24-uurs exploitatie (continuvaart) Overige exploitatiewijzen kennen een groter kostennadeel, in de ordegrootte van circa 20%. Nieuwbouw van een schip van 550 ton is bij geen enkele exploitatiewijze interessant uit kostenoogpunt: het kostennadeel in vergelijking met bestaande schepen bedraagt 38,3%. 4 Voor 2015 lag de raming op een daling met 2,2%, de realisatie was echter een daling van 4,0%. 6