Symposium Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie

Transcriptie

1 Symposium Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie Donderdag 1 december uur Muziekcentrum van de Omroep, Heuvellaan 33 in Hilversum Geachte relatie, Onlangs heeft u een vooraankondiging ontvangen voor het symposium van de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie dat plaatsvindt op 1 december in het gebouw van het Muziekcentrum van de Omroep, Heuvellaan 33 in Hilversum. Na het plenaire ochtend gedeelte vinden in de middag twee workshoprondes plaats. U dient zich hier vooraf voor aan te melden. Er is beperkt plaats per workshop, meldt u zich daarom snel aan via onderstaande link! In de bijlage bij deze uitnodiging vindt u alle informatie over de aangeboden workshops. Dagprogramma uur inloop uur start plenair gedeelte van het programma Iconen van de Stelling van Amsterdam Vanuit diverse invalshoeken wordt zowel teruggeblikt op 20 jaar Stelling van Amsterdam UNESCO-werelderfgoed als vooruitgekeken op de toekomst. Diverse iconen passeren de revue in gezelschap van oud- en huidige gedeputeerden, ondernemers, directeuren en forteigenaren uur Gesprek over de betekenis van Werelderfgoed Boris van der Ham, voorzitter van Stichting Werelderfgoed Nederland, en Dré van Marrewijk, coördinator Werelderfgoed bij de Rijksdienst Cultureel Erfgoed, zullen samen met de dagvoorzitter Youetta Visser in gesprek gaan over de betekenis van Nederlands Werelderfgoed. Ook zullen zij vooruitblikken naar de toekomst van Werelderfgoed in Nederland uur lunch uur ronde 1 workshops uur koffie/thee break

2 uur ronde 2 workshops uur plenaire afsluiting De dagvoorzitter bespreekt de opbrengsten van de dag kort met Joke Geldhof, gedeputeerde Noord-Holland en verantwoordelijk voor de Stelling van Amsterdam, en Josan Meijers, gedeputeerde Gelderland en voorzitter van de Liniecommissie uur uur borrel Met vriendelijke groet, mede namens de liniecommissie, Joke Geldhof, gedeputeerde Stelling van Amsterdam Aan dit bericht en eventuele bijlagen kunnen geen rechten worden ontleend. Het Provinciaal Bestuur van Noord-Holland. **** Disclaimer ****

3 Workshops tijdens het symposium van de Stelling van Amsterdam (SvA) en Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) op 1 december in het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum Workshops In het middagprogramma van het symposium op 1 december vinden workshops plaats om met elkaar van gedachten te wisselen hoe we de potentie van dit enorme erfgoed nog beter kunnen benutten. Vooraf kunt u zich aanmelden voor twee workshoprondes. Meldt u snel aan via de onderstaande aanmeldlink, want vol is vol! Hieronder treft u alle informatie aan over de te volgen workshops. 1. Leren van herbestemming 2. Economische potentie van Stelling van Amsterdam / Nieuwe Hollandse Waterlinie: hoe kunnen we het erfgoed nog aantrekkelijker maken voor bezoekers en toeristen? 3. Verhalen vertellen als middel om de Stelling en Linie gedragen te krijgen in de maatschappij 4. Storytelling: Hoe geef je je eigen draai aan het gezamenlijke verhaal van de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie 5. Draagvermogen van Werelderfgoed: wat kan een Werelderfgoed hebben aan (nieuwe) ontwikkelingen. 6. De ontwikkeling van de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie, een kijkje achter de schermen op basis van 1 of 2 praktijkcases 7. Kennismaking met UNESCO; Wat doet UNESCO/ICOMOS? 8. Ambassadeurs van de Stelling en Linie: wat kunnen vrijwilligers betekenen voor de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie. 9. Een herkenbaar linielandschap. Hoe ziet dat eruit? Toelichting op workshops 1. Leren van herbestemming In deze interactieve workshop worden praktijkvoorbeelden van herbestemming van industrieel en cultureel erfgoed vergeleken: Strijp S in Eindhoven, het Honigcomplex in Nijmegen, de NDSM-werf in Amsterdam en de Van Nellefabriek in Rotterdam. Welke ervaringen zijn opgedaan en welke lering kan er uit worden getrokken voor herbestemming in de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Relevantie: Herbestemming van forten en andere elementen van het erfgoed zal de komende jaren aan de orde blijven. Eigenaren, ondernemers en de siteholder zullen blijven zoeken naar duurzaam en maatschappelijk verantwoord gebruik van het erfgoed. Doel en inhoud: De workshop draagt bij aan bewustwording over de aanpak van herbestemming voor de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie. De workshop gaat in op de strategie om tot een succesvolle herbestemming te komen, de manier waarop het gewenste sociaal economisch effect bereikt kan worden (waardecreatie) en de samenwerking met stakeholders en kansrijke initiatiefnemers.

4 Arie-Willem Bijl, verbonden aan Over Morgen, aan het werk geweest als regisseur bij het Honigcomplex en inmiddels aan het werk voor andere herbestemmingslocaties en transformatievragen. Hij werkt aan waardecreatie en heeft ervaring in gebiedstransformatie en placemaking in combinatie met stimulering van lokale economieën en sociaal ondernemerschap. Hij ontwikkelt innovatieve programma's en instrumenten gericht op flexibele ontwikkeling en tijdelijk ruimtegebruik. Vorm: workshop 2. Economische potentie van Stelling van Amsterdam / Nieuwe Hollandse Waterlinie: hoe kunnen we het erfgoed nog aantrekkelijker maken voor bezoekers en toeristen? In deze interactieve sessie verkennen we aan de hand van een eerder onderzoek naar de recreatieve/economische potentie van de Stelling van Amsterdam wat de potentie is van de Stelling van Amsterdam (SvA)/Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) en hoe die benut zou kunnen worden. Relevantie: Behoud door ontwikkeling was, is en blijft het adagium van de SvA/NHW. Dat de ontwikkeling veel investering vergt in termen van geld, tijd, doorzettingsvermogen et cetera is helder. Hoe zorgen we ervoor dat er voldoende inkomsten worden gegenereerd? Dat is uiteraard een vraag die alle betrokkenen zich op verschillende niveaus bezighoudt. De sessie inspireert, vergroot inzicht in de huidige stand van zaken en biedt ideeën, voorstellen voor de doorontwikkeling. Spreker en/of facilitator: De sessie wordt verzorgd door Tinco Lycklama. Een ervaren professional op het gebied van vrije tijd economie. Tinco is mede-oprichter en eigenaar van het bureau Ruimte en Vrije tijd dat recent de opdracht heeft gekregen van de provincie Noord-Holland om de recreatieve benutting van de Stelling van Amsterdam in kaart te brengen. Die concrete ervaring en inzichten vormen input voor de workshop. 3. Verhalen vertellen als middel om de Stelling en Linie gedragen te krijgen in de maatschappij. De overheid zal anders met haar burgers moeten omgaan. Hoe betrek je burgers bij beleid rondom Stelling en Waterlinie? Hoe vermaatschappelijk je de opgave die er ligt voor de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie? Door persoonlijke verhalen te vertellen over deze Stelling en Waterlinie, dat maakt dat de burger zich betrokken voelt bij dit (toekomstig) werelderfgoed. Doel en inhoud: De toehoorders worden meegenomen in het verhaal waarom persoonlijke verhalen vertellen en persoonlijke ervaringen verbinden aan een beleidsdoel zo belangrijk zijn om begrip te kweken voor

5 een bepaald beleidsdoel, in dit geval het behoud van het Werelderfgoed Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie. Hoe creëer je draagvlak voor dit werelderfgoed? Door persoonlijke verhalen kweek je ambassadeurs voor dit werelderfgoed. Prof. Dr. Mark van Twist, hoogleraar bestuurskunde, verbonden aan de Erasmus Universiteit en aan de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur, zal deze interactieve workshop begeleiden. 4. Storytelling: Hoe geef je je eigen draai aan het gezamenlijke verhaal van SvA en NHW. In een actieve workshop wordt geoefend met het eigen maken van het grote verhaal van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. In kleine groepjes wordt er verkend hoe het gemeenschappelijke verhaal op een eigen wijze verteld kan worden op een persoonlijke en tot de verbeelding sprekende manier. Relevantie: Een belangrijke voorwaarde van Unesco is dat de universele waarde van het Werelderfgoed wordt uitgedragen naar een breed publiek. Elk fort vertelt op zijn manier zijn eigen verhaal, maar elk fort is ook onderdeel van een groter verhaal. In het afgelopen halfjaar zijn bij verschillende stakeholders in het veld bouwstenen opgehaald voor het grote verhaal. Het toepassen van deze bouwstenen in het eigen verhaal is de volgende stap in het uitdragen van het toekomstig gezamenlijk Werelderfgoed. Deze workshop is alvast een opmaat voor de volgende stap. Oefenen en kennismaken met het toepassen van de bouwstenen Enthousiasme en betrokkenheid creëren voor de gezamenlijkheid en het vervolg proces Theo Hendriks is storyteller, spreker en auteur. Als partner bij Bex*communicatie in Amsterdam richt hij zich op vraagstukken rond identiteit en positionering van organisaties, merken en mensen, met een bijzondere fascinatie voor organisatieverandering, marketing en leiderschap. Het vertellen van het juiste verhaal speelt daarbij een belangrijke rol. Vorm: Interactieve workshop 5. Draagvermogen van Werelderfgoed: wat kan een Werelderfgoed hebben aan (nieuwe) ontwikkelingen. Bij Werelderfgoed wordt al gauw gedacht dat er dan niets meer aan vernieuwing en/of ontwikkeling kan. Maar juist een Werelderfgoed, en zeker als het om een gebied gaat, staat bloot aan vernieuwing en dynamiek. In deze workshop worden op een aansprekende manier voorbeelden behandeld van hoe je kan omgaan met nieuwe ontwikkelingen in Werelderfgoed. Hoe pas je ontwikkelingen zo goed mogelijk in in Werelderfgoed? Waar moet je daarbij op letten, wat is belangrijk?

6 Inzicht geven in dat ontwikkelingen, onder voorwaarden, wel degelijk kunnen binnen een Werelderfgoed, mits aansluitend bij de Outstanding Universal Value van het werelderfgoed; Voorbeelden worden aangedragen van dergelijke ontwikkelingen bij andere Werelderfgoederen, met name in Nederland en België; Dr. Marinke Steenhuis, van bureau Steenhuis & Meurs, geeft deze workshop. Zij is tevens onder meer voorzitter van het Kwaliteitsteam Des Beemsters en betrokken bij de nominatiedossiers van de Koloniën van Weldadigheid en Limes. 6. De ontwikkeling van SvA en NHW, een kijkje achter de schermen op basis van 1 of 2 praktijkcases Behoud door ontwikkeling was, is en blijft het adagium van de SvA/NHW. Het 'ontwikkelen' van de SvA/NHW is nooit klaar. We nemen u mee naar twee/drie plekken die momenteel volop in ontwikkeling zijn [of die dit jaar volop zijn ontwikkeld]. We laten u vanuit perspectief van de overheid (provincie/gemeente), de markt (exploitant) en eigenaar zien hoe zo'n ontwikkelingsproces eruit ziet. En wat u daarin wel en niet van elkaar kunt en mag verwachten. Achtergrondinfo: In Fort bij Abcoude heeft de Provincie Utrecht het traject ondersteund met het EXPERTTEAM. Er speelden verschillende vragen bij de ondernemers en de eigenaar over financiering, organisatie en fiscaliteit. Een team met verschillende expertises op het gebied van financiën hebben samen met eigenaar en ondernemers een dagdeel de vragen van beide doorgenomen om hen zo verder op gang te helpen. Het initiatief draagt bij aan het VERSTERKEN van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam. Eventueel tweede case zou kunnen zijn Fort Everdingen (gebiedsmakelaar Stephanie van Schaik). Fort Everdingen is gekocht door bierbrouwer Duits&Lauret. Op het fort (10 hectare groot) staan meerdere monumentale panden die in slechte staat zijn. Provincie Utrecht gaat samen met de eigenaar, de gemeente Vianen en verschillende fondsen mede- INVESTEREN in de consolidatie en het publiekelijk toegankelijk maken van de gebouwen en het terrein. De eigenaar reserveert daarbij ,- per jaar voor beheer en onderhoud van het fort (goede businesscase). De gebiedsmakelaar begeleidt de aanvraag en schakelt met het subsidieloket. Dit is een mooi voorbeeld van het VERZELFSTANDIGEN van een fort. De sessie levert inzicht op in de verschillende belangen, standpunten en (on)mogelijkheden van betrokken partijen. De sessie wordt verzorgd door gebiedsmakelaar Erik van Tooren (provincie Utrecht), wellicht wordt hierbij (voor de case Fort bij Abcoude (SvA)) ook de gemeente, eigenaar en exploitant uitgenodigd. Het wordt een interactieve discussie met de betrokken partijen en mensen uit de zaal.

7 7. Wat doet UNESCO/ICOMOS? Als begrip kent iedereen UNESCO. ICOMOS is al weer minder bekend. Maar wie zitten er nu eigenlijk achter UNESCO/ICOMOS? Hoe is e.e.a. georganiseerd, wereldwijd maar ook op nationaal niveau? Waar staat UNESCO voor? Wat doen zij? Dat soort vragen worden in deze workshop beantwoord. Aan het woord Werelderfgoed, hangt automatisch het woord UNESCO. Maar wat is UNESCO nu eigenlijk? Wat doen zij? Waar staan zij voor? Meer inzicht geven in wat UNESCO (en ook ICOMOS) is en wat zij doen en hoe dit orgaan georganiseerd is; Inzicht geven in de diverse taakgebieden waarop UNESCO werkzaam is, maar met name in Cultural Heritage poot; Inzicht geven in de meerwaarde van UNESCO Marielies Schelhaas, algemeen secretaris UNESCO Nederland, begeleidt deze workshop. Voorheen was zij werkzaam bij o.m. IUCN (International Union for Conservation of Nature). 8. Ambassadeurs van de Stelling en Linie: wat kunnen vrijwilligers betekenen voor de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie. In deze workshop worden de toehoorders meegenomen in de wereld van de vrijwilligers die actief zijn rondom de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie. Vrijwilligers zijn heel belangrijk om de Stelling en Linie toegankelijk te houden en zijn vaak ook heel actief in het onderhoud (zowel groenonderhoud als gebouwenonderhoud). De Stelling en Waterlinie kunnen niet zonder vrijwilligers, want zonder vrijwilligers geen openstelling van Stelling en Waterlinie. Toehoorders meenemen in belang van vrijwilligers bij het openhouden en onderhouden van dit werelderfgoed; Hoe vrijwilligers te vinden/te behouden? Welke problematiek komt er kijken bij de inzet van vrijwilligers? Eric Creemers (ECProjects) neemt de toehoorders mee in zijn verhaal over de Liniewacht. Eric heeft afgelopen jaren ervaring opgedaan met het duurzaam inzetten van vrijwilligers via de Liniewacht. Eric kan hier vol enthousiasme over vertellen.

8 9. Een herkenbaar Linielandschap In deze interactieve lezing wordt geschetst hoe het Linielandschap er uit ziet. Wat is kenmerkend voor dat landschap, waar is het gaaf, waar is het aangetast, waar is er zorgvuldig mee omgegaan, waar slordig. Hoe zouden we er mee moeten omgaan? Relevantie: Nederland is niet af; soms lijkt ons land wel één grote bouwput van opéénvolgende ontwikkelingen. Hoe gaan we daarbij om met waarden die we willen behouden? Dat vraagt inzicht in het landschap zoals zich dat nu manifesteert en hoe dat tot stand is gekomen. kennis en inzicht over de kenmerken van het linielandschap en hoe je zorgvuldig met dat landschap kunt omgaan. Wat betekent het beginsel van behoud door ontwikkeling als we dat toepassen op het linielandschap, ook tegen de achtergrond van de UNESCO-werelderfgoedstatus? Yttje Feddes, landschapsarchitect, directeur van Feddes-Olthof, voormalig Rijksadviseur voor het Landschap, gastdocent aan de Academie van Bouwkunst en lid van diverse kwaliteitsteams. Ze geeft in deze lezing haar visie op het Linielandschap en hoe we daarmee zouden om kunnen gaan. Yttje werkte eerder mee aan diverse opdrachten voor de Stelling van Amsterdam. Vorm: interactieve lezing