2.31 Werken bij extreme weersomstandigheden

Transcriptie

1 2.31 Werken bij extreme weersomstandigheden Werknemers in de bouw staan het hele jaar bloot aan weersinvloeden. Acute risico s bij het werken onder koude en natte weersomstandigheden zijn onderkoeling van het lichaam en bevriezing van lichaamsdelen. Ook neemt de bewegingsfunctie van het lichaam af, waardoor er een groter risico bestaat op misstappen, uitglijden en uitschieten van gereedschap. Daarnaast kan de weerstand tegen ziekte verminderen. De gezondheidsrisico s bij het werken bij hoge temperaturen zijn warmte-uitslag, hittekrampen, hitte-uitputting en zelfs een hitteberoerte. Ook neemt bij een hogere warmtebelasting het concentratievermogen af, waardoor de kans op ongevallen toeneemt. Bij langdurig werken in de zon neemt eveneens de kans op huidkanker toe. Normen en regels Arbobesluit Op grond van het Arbobesluit moet een werkgever er voor zorgen dat de temperatuur op de werkplek geen schade veroorzaakt aan de gezondheid van de werknemers. Indien het klimaat toch schade aan de gezondheid kan veroorzaken moet de werkgever doeltreffende persoonlijke beschermingsmiddelen verstrekken. Kleding valt hier in dit verband ook onder. Helpt ook dat onvoldoende, dan moet de duur van het werk worden beperkt. Een andere mogelijkheid is om het werk af te wisselen met een tijdelijk verblijf in een ruimte met een behaaglijk klimaat. De bepalingen over het voorkomen van hinderlijke tocht en het waarborgen van een behaaglijke en gelijkmatige temperatuur zijn uit het Arbobesluit verdwenen en in de CAO s voor de bouw opgenomen (onder andere CAO Bouwnijverheid art. 70b lid 6, CAO Afbouw art. 84). CAO Bouwnijverheid Op grond van de CAO Bouwnijverheid (art. 73) beoordeelt de werkgever in redelijk overleg met de betrokken werknemers wanneer en hoe lang als gevolg van ongunstige weersomstandigheden niet kan worden gewerkt. Daarnaast hebben werknemers het recht om zelfstandig buitenwerkzaamheden te staken bij een gevoelstemperatuur van -6 C of kouder (volgens opgave van het betreffende regionale KNMI-weerstation of De gevoelstemperatuur wordt ook wel Windchill genoemd, omdat bij het vaststellen ervan de windsnelheid een rol speelt (zie tabel 1). Ws* Wk* Luchttemperatuur (in graden Celsius) (m/s) (Bft) , , , , , , , , * Windsnelheid in meter per seconde -6,0 Gevoelstemperatuur lager dan -6,0 C: werkonderbreking ** Windkracht in Beaufort -15,0 Gevoelstemperatuur lager dan -15,0 C: kans op bevriezing van blote huid Tabel 1 De gevoelstemperatuur, als verband tussen luchttemperatuur en windsnelheid. Blad 1 van 7 Abomafoon 2.31

2 Als het vriest mogen werknemers het buitenwerk ook staken, als er sprake is van een van de volgende omstandigheden: - het niet in begaanbare staat zijn van rijwegen en looppaden op en om het bouwterrein; - het sneeuwdek is niet gemakkelijk van de werkplek te verwijderen; - de werkgever heeft geen winter-/doorwerkkleding beschikbaar gesteld. Van de werknemer mag wel worden verlangd dat hij, indien voorradig, ander (minder weersgevoelig) werk gaat doen of dat hij op het werk beschikbaar blijft. In de andere cao s voor de bouw kunnen de afspraken over werken bij vorst iets verschillen. Zo geldt bijvoorbeeld voor steigerbouwers: doorwerken bij een gevoelstemperatuur van -6 C of lager mag, maar maximaal 4 keer een periode van 1,5 uur binnen de gebruikelijke begin- en eindtijden van de werkdag, met een opwarmtijd van minimaal een kwartier. Mogelijke andere verletbeperkende maatregelen - Vorstvrije bouwwatervoorziening. - Materiaal en materieel beschermen. - Verwarmen van glas- en waterdichte bouwwerken. - Werkplekken afschermen tegen wind en regen. - Verzorgen van goede oriëntatie- en werkverlichting. Praktische invulling Maatregelen bij koud weer - Laat werknemers werken op die plaatsen waar de minste hinder wordt ondervonden van de ongunstige weersomstandigheden. Denk hierbij aan het voorbewerken van daartoe geëigende materialen en constructies in afgesloten en verwarmde ruimtes. - Bescherm werkonderdelen, waaraan moet worden gewerkt, preventief bij vorst- of sneeuwverwachting. - Verwarm schaft- en verblijfsruimten tot minimaal 18ºC maar bij voorkeur iets boven kamertemperatuur. - Verstrek op tijd winter- en doorwerkkleding. - Zorg voor voorzieningen om kleding te drogen in de kleedruimte. Bouwwegen en looppaden in begaanbare staat houden - Dicht gaten en kuilen en egaliseer rijsporen. - Zorg voor gladheidbestrijdingsmiddelen, zoals scherp zand, strooizout en sneeuwschuivers. - Strooi preventief aan het eind van de werkdag. - Voer oppervlaktewater af met bijvoorbeeld drainage, greppeltjes, riolering en pompen. - Breng schoon zand aan rondom woningen. - Maak steigervloeren, werkvloeren en trappenhuizen sneeuwvrij. Bouwwatervoorziening vorstvrij houden - Breng aftapmogelijkheden aan. - Isoleer tappunten en bovengrondse leidingen. - Graaf bouwwaterleidingen 60 à 80 cm diep in. - Voorzie meterputten met aftappunt van dubbel deksel en isolatiemateriaal. - Berg waterslangen vorstvrij op. - Verwarm leidingen elektrisch. - Sla hydrofoor vorstvrij op. Verwarmen van glas- en waterdichte bouwwerken - Leg een externe verwarmingsinstallatie aan. - Stel een tijdelijke of definitieve CV-installatie in gebruik. Afschermen van werkplekken en tochtvrij maken van ruimtes - Voorzie steigers van zeilen, krimpfolie, gaas of snel te monteren windschermen. - Plaats een overkapping over de werkplek. Blad 2 van 7 Abomafoon 2.31

3 - Plaats windschermen rondom silo s. - Voorzie raamopeningen van woningen en werkruimtes van glas of folie. - Houd rekening met het mogelijk ontstaan van extra risico s bij de afscherming van werkplekken: verminderde ventilatie met als gevolg ophoping van gevaarlijke stoffen (denk aan gassen uit ventilatiekanalen, kwartsstof of dieselrook); verminderde mogelijkheid tot vluchten; verminderde onderlinge communicatie; verminderde stabiliteit van de constructie/werksteiger door grotere windbelasting. Opslag van materiaal en materieel - Sla materiaal vrij van de grond op. - Dek materiaal en materieel af. - Sla vorstgevoelige materialen op in een vorstvrije ruimte. Overige maatregelen - Zorg altijd voor goede verlichting van bouwterrein, werkplek en de weg ernaar toe. - Ga bij gladheid niet klimmen en op hoogte werken, totdat dit veilig kan. - Wees alert op elektrocutie en controleer vroegtijdig stekkerverbindingen en hang deze met bijvoorbeeld haarspelden op boven maaiveldniveau. - Voer bij regenachtig weer geen laswerkzaamheden uit. Winter- en doorwerkkleding Winter- en doorwerkkleding moeten er mede voor zorgen dat het lichaam niet koud en nat wordt. Het beste resultaat kan worden gerealiseerd met kleding in meerdere lagen, zoals vochttransporterend ondergoed, een isolerende tussenlaag en wind- en waterdichte buitenkleding die voldoende dampdoorlatend is. Voor de handen zijn soepele, goed passende handschoenen of wanten aan te raden. Voor bescherming van de voeten tijdens werkzaamheden in de kou wordt aanbevolen speciale veiligheidsschoenen of laarzen te gebruiken. Een dikke zool en het dragen van dikke wollen sokken verhogen de isolatie. Maatregelen bij zeer warm weer - Pas het werkrooster aan en begin vroeg. - Vermijd of verminder zwaar intensief werk. - Las extra pauzes in op een koele plaats. - Probeer de zon tussen en uur zoveel mogelijk te vermijden. - Verstrek extra drinken. - Hang dispensers met zonnebrandcrème (minimaal factor 20) in de sanitaire ruimte. - Installeer ventilatoren of airco s. - Meld gezondheidsklachten, zoals duizeligheid, hoofdpijn en misselijkheid. Kleding bij extreem warm weer - Draag beschermende, luchtige kleding, zoals shirts met lange mouwen en lange broeken van katoen. - Draag een pet of helm met nekflap. - Zet een zonnebril op om direct zonlicht in de ogen te vermijden. Verwijzing - Arbobesluit art CAO Bouwnijverheid art. 70b lid 6, 73 en CAO Afbouw art. 39 en Arbo-informatieblad 20 Werken onder koude omstandigheden. SDU Den Haag. - Arbo-informatieblad 48 Werken onder warme omstandigheden. SDU Den Haag. - Kwaliteitscriteria voor werkkleding in de bouwnijverheid, Arbouw. - Website - Website (onder andere module bouwweer ). Blad 3 van 7 Abomafoon 2.31

4 Datum: Januari 2016 Wijzigingen ten opzichte van vorige uitgave - Tekst geactualiseerd. - Extra risico s bij afscherming van de werkplek toegevoegd. Uitgave: Aboma bv Maxwellstraat 49 a Postbus BC Ede tel Heeft u naar aanleiding van deze informatie vragen, opmerkingen of verbetersuggesties, geef het aan ons door via Abomafoon@aboma.nl Wij helpen u graag! Blad 4 van 7 Abomafoon 2.31

5 Controlelijst Werken bij extreme weersomstandigheden (koud en nat weer) Project / locatie: Ingevuld door: Datum: Aandachtspunten Opmerkingen / maatregelen Actie gereed d.d. v = akkoord; x = tekortkoming; - = niet van toepassing 01 Bouwwegen en looppaden in begaanbare staat gaten en kuilen dichten; rijsporen egaliseren; gladheidbestrijdingsmiddelen; preventief strooien; waterafvoer met drainage, greppeltjes, pompen, riolering; schoon zand rond woningen; werkvloeren, steigervloeren en trappenhuizen sneeuwvrij 02 Vorstvrije bouwwatervoorziening leidingen ingraven; tappunten en bovengrondse leidingen isoleren; aftapmogelijkheden; meterputten isoleren; slangen vorstvrij opbergen; leidingen verwarmen; hydrofoor vorstvrij opslaan 03 Verwarmen van glas- en waterdichte bouwwerken externe verwarmingsinstallatie; tijdelijke of definitieve CV-installatie 04 Afschermen en tochtvrij maken van ruimtes steigers voorzien van zeilen, krimpfolie of gaas; windschermen en overkappingen op de werkplek; raamopeningen voorzien van glas of folie 05 Opslag van materiaal of materieel materiaal vrij van de grond opslaan; materiaal en materieel afdekken; vorstgevoelig materiaal opslaan in vorstvrije ruimte 06 Schaft- en keetruimten verwarmd tot minimaal 18ºC; gelegenheid voor drogen van kleding; beschikbaarheid van warme dranken 07 Verlichting voldoende werk- en oriëntatieverlichting 08 Einde extreem weer periode bouwplaatsinstallatie in orde; steigercontrole Toelichting / nadere bijzonderheden: Blad 5 van 7 Abomafoon 2.31

6 Toolbox Werken bij extreme weersomstandigheden (koud en nat weer) Overige aandachtspunten Voldoende werk- en oriëntatieverlichting. Schaft- en kleedgelegenheden verwarmd. Voorzieningen om kleding te drogen. Werkvloeren en looproutes sneeuwvrij maken. Gladheidbestrijdingsmiddelen als scherp zand, strooizout en sneeuwschuivers. Blad 6 van 7 Abomafoon 2.31

7 Registratieformulier toolbox Project: Gehouden door: Datum: Functie: Onderwerp: Presentielijst Naam Bedrijfsnaam Handtekening Eventuele opmerkingen: Blad 7 van 7 Abomafoon 2.31