SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Bouw FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Bouwtechnieken Vak(ken): TV Mechanica/bouw 2 lt/w Vakkencode: IT-m Leerplannummer: 2002/236 (nieuw) Nummer Inspectie: 2002/316//1/Q/SG/1/III/ /D/

2 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 1 INHOUD Visie...2 Beginsituatie...2 Algemene doelstellingen...2 Leerplandoelstellingen / leerinhouden...3 Sterkteleer...3 Pedagogisch-didactische wenken...6 Minimale materiële vereisten...7 Evaluatie...8 Toelichting bij gebruik van het leerplan...9 Jaarplan...9 Bibliografie...11

3 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 2 VISIE In het technisch vak mechanica/bouw wordt de nodige kennis bijgebracht die de leerlingen in staat moet stellen om in te zien dat afmetingen en materialen bepaald worden door de eisen die aan de constructie worden gesteld, een onderscheid te maken tussen de verschillende soorten belastingen, een eenvoudige sterkteberekening te kunnen maken BEGINSITUATIE De leerlingen komen uit verschillende studierichtingen, waardoor de voorkennis nogal wat kan verschillen. Door middel van enkele goed gekozen oefeningen zal de lerares/leraar bij het begin van het schooljaar meteen het niveau van de leerlingen nagaan. Mocht blijken dat er voor sommigen een bijwerking nodig is, dan zal dit hoofdzakelijk moeten gebeuren door zelfstudie of door inhaallessen buiten het lessenrooster. De lerares/leraar zal echter steeds zorgen voor een degelijke begeleiding van de leerlingen. Vermits een eventueel tekort vaak in verschillende vakken merkbaar zal zijn, is enige coördinatie tussen de verschillende leraressen/leraars absoluut noodzakelijk! ALGEMENE DOELSTELLINGEN Bij alle leerinhouden indien toepasselijk zal de nodige aandacht besteed worden aan het correct gebruik van eenheden en symbolen; welzijn (veiligheid, hygiëne en gezondheid); milieu. Naast het verwerven van de vakgerichte kennis en vaardigheden, zal de lerares/leraar ook oog hebben voor het verwerven van de voor het vak vereiste persoonlijkheidskenmerken. De leerling leert aandacht te hebben voor de principes van de kwaliteitszorg; zijn plaats in de toekomstige arbeidssituatie; het sociale karakter van arbeid; arbeid als een persoonlijkheidsontwikkelende activiteit.

4 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 3 LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN STERKTELEER Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN 1 de eenheden kennen en toepassen. 1 Inleiding Doel van de sterkteleer Eenheden 2 eigenschappen van materialen formuleren (breuk, elasticiteitsgrens, spanning). wet van Hooke uitleggen. berekeningen oplossen aan de hand van een kracht of een verlenging. elasticiteitsmodulus berekenen, opzoeken en deze van staal, beton en hout van buiten kennen. 2 Materiaaleigenschappen Vormverandering, elasticiteit Spanning-rekdiagrammen Elasticiteitsmodulus Spanning 3 afmetingen van constructiedelen die op trek of druk belast worden berekenen. toepassingen op afgeleide formules maken. 4 onderscheid maken tussen normaal- en afschuifspanningen. minstens 3 voorbeelden opsommen van constructiedelen die op afschuiving belast worden. berekenen van boutverbindingen. oefeningen op ponsen en knippen oplossen. 3 Belasting op trek en druk Drukkracht spanning Spanning 4 Afschuiving Schuifspanning Enkel- en dubbelsnedig 5 begrip stuikdruk kunnen verklaren. (U) 5 Stuikdruk 6 formules van de begrippen "statisch moment, zwaartepunt, traagheidsmoment, hoofdtraagheidsassen, verandering van traagheidsmoment bij evenwijdige verschuiving van de as, polair traagheidsmoment, traagheidsmoment van samengestelde oppervlakten, weerstandsmoment" weergeven. traagheidsgrootheden van vierkant, rechthoek, driehoek, cirkel rond 6 Traagheidsgrootheden Lineair en polair Traagheidsmomenten Asverschuiving Traagheidsmomenten van samengestelde doorsneden Weerstandsmomenten

5 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 4 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN hoofdtraagheidsassen berekenen. van samengestelde doorsneden zwaartepunt en traagheidsmomenten berekenen. traagheidsmomenten kunnen opzoeken in tabellen. 7 begrip "enkelvoudige buiging" verklaren. elementen opsommen die invloed hebben op de optredende spanningen. buigingsformule verklaren en spanningsverloop kunnen tekenen. begrip "dwarskracht" verklaren, en onderscheid kunnen uitleggen tussen positieve en negatieve dwarskracht. dwarskrachtdiagrammen tekenen voor de verschillende belastingsgevallen. LEERINHOUDEN 7 Enkelvoudige buiging Voorwaarden Spanningsverloop in normaaldoorsnede Ligging van de neutrale vezel Buigingsformule Belastingen op balken Steunpuntreacties bepalen Begrip dwarskrachten Dwarskrachtlijnen 8 begrip "moment" verklaren en onderscheid kunnen maken tussen positief en negatief moment. momentformule opstellen en tekenen van een belaste balk. maximum moment berekenen. 8 Momenten Buigend moment in een doorsnede Momentlijn Balken aan één zijde ingeklemd en balken op twee steunpunten belast met puntlasten, gelijkmatig verdeelde belasting of willekeurige belasting 9 balk met indirecte belasting berekenen. 9 Balken belast met indirecte belasting 10 aan de hand van de berekeningen geschikte balkprofiel bepalen in tabellenboekje. rechtstreeks een balk voor een gelijkmatig verdeelde belasting opzoeken in tabellenboekje. 10 Bepaling van de afmetingen en balken Gebruik van tabellen voor hout- en staalprofielen 11 doorbuiging berekenen. 11 Berekenen van de doorbuiging 12 onderscheid uitleggen tussen enkelvoudige en dubbele buiging. het verschijnsel kennen en de momentlijn en dwarskrachtlijnen bepalen. 12 Dubbele buiging Spanning en spanningsverloop Berekenen van houten en stalen gordingen Buigingsformule

6 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 5 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 13 de combinatie van de belastingen uitrekenen en zelf de problemen analyseren. (U) Bewegingsgevallen. LEERINHOUDEN 13 Doorbuiging bepalen bij dubbele buiging 14 de formules voor hyperstatische belastingsgevallen toepassen. de reactiekrachten- en momentenlijn bepalen. de minimale balkdoorsnede in houten steel bepalen. 15 het knikverschijnsel kennen en een balk belast op druk en knik kunnen berekenen. 16 de vakwerken kennen. een vakwerk volledig berekenen (staafkrachten en doorsneden). 17 het verschijnsel samengestelde belasting kennen en de spanningen, dwarskrachten- en momentlijn bepalen. 14 Hyperstatische belastingsgevallen Balk met 1 inklemming en 1 oplegging Balk met 2 inklemmingen Balk met 3 of meerdere steunpunten Gerberliggers 15 Knik Knikformule van Euler Berekening volgens Belgische norm 16 Vakwerken Soorten vakwerken Opbouw van een vakwerk Analytisch bepalen van de staafkrachten Epure van Cremona 17 Samengestelde belasting Trek en buiging Druk en buiging Bepalen van kernzone 18 vertrouwd zijn met de tabellen en grafieken. (U) 18 Windbelasting

7 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 6 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Bij het aanbrengen van de verschillende leerinhouden zal de leraar gelet op de doelgroep de verschillende leerinhouden benaderen vanuit het oogpunt van toepassingen in het vakgebied bouw. De verschillende leerinhouden zullen waar dit mogelijk is verduidelijkt worden door middel van voorbeelden uit de praktijk en/of door middel van eenvoudige proeven. Het mag niet de bedoeling zijn om de leerlingen ingewikkelde berekeningen te laten maken. Beperk je tot die zaken waarmee de afgestudeerde kan geconfronteerd worden. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof (of tekeningen) te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de lerares/leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Het is wenselijk dat het technisch vak mechanica/bouw zo nauw mogelijk aansluit bij het technisch vak bouw. Het is wenselijk om de verschillende jaarplannen in overleg op te stellen (vakgroep) en deze in functie van de vorderingen in elk vak regelmatig bij te sturen. Dit bijsturen gebeurt uiteraard ook in onderling overleg (vakgroep).

8 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 7 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 Multimedia pc met internet aansluiting of regelmatig gebruik van het multimedialokaal Foto s en afbeeldingen van bestaande voorbeelden 1 De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex, ARAB, AREI, Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen én de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

9 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 8 EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedback-momenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, ) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester,...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen. Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, ). Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroep vooraf duidelijk heeft bepaald). Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport...).

10 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 9 TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementaire activiteiten besteed worden aan het praktisch vak praktijk/stages bouw. JAARPLAN Van elke lerares/leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega s. De verschillende jaarplannen zullen zodanig gemaakt worden dat er waar mogelijk per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, zal dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en zullen indien nodig de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds zal erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.

11 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 10 Jaarplan Optie:... Leerkracht:... Vorderingsplan Onderwijsvorm:... Graad:... Jaar:... Schooljaar: /.. Vak:... Leerplannummer:... Handboek/cursus:... Lestijden/week:... JAARPLAN VORDERINGSPLAN Week nummer Nr in leerplan Leerinhouden Gegeven op (datum) Opmerkingen

12 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 11 BIBLIOGRAFIE FEDERATIE VAN DE BETONINDUSTRIE - Permanente catalogus van de Betonindustrie. Brussel, Febe. FONDS VOOR VAKOPLEIDING IN DE BOUWNIJVERHEID (F.V.B.) - Ruwbouwtechnologie. 1. Bouwmaterialen. Brussel : F.V.B. 2. Bouwmethodes Daken. Brussel : F.V.B. FONDS VOOR VAKOPLEIDING IN DE BOUWNIJVERHEID (F.V.B.) - Moderne bekistingen - Technologische begrippen. Brussel : F.V.B. FONDS VOOR VAKOPLEIDING IN DE BOUWNIJVERHEID, BELGISCHE BETONGROEPERING - Cursus betontechnologie. Brussel : F.V.B. HEEGSTRA (H. TR.) - Praktisch bouwen : leerboek voor technische scholen en zelfstudie. Deel 1 : Stenen schuur. Deel 2 : Vrijstaande eengezinswoning. Deel 3 : Bungalow. Deel 4 : Beton. Delft : Waltman. JACOBS (M.), e.a. - Algemene bouwkunde. Delft : Waltman, (Collectie : Leerboek voor het bouwvak). JELLEMA (R.), MEISCHKE (J.), MULLER (J.) - Bouwkunde voor het hoger technisch onderwijs. 0. Inleiding tot de bouwkunde. 1. Algemene bouwkunde/perspectief. 2. Grondwerk/funderingen/kelders/opgaand werk. 3. Vloeren/plafonds/daken. 4. Kozijnen/ramen/deuren. 5. Trappen/liften/gevels. 6. Riolering/leidingen. BELGISCH CELLENBETON (B.C.B.) - Cursus cellenbeton. Brussel : B.C.B., illustraties. BOER (C.), BAKKER (J.H.) - Opbouw en afwerking van gebouwen. Tome I en II. Amsterdam-Brussel : Agon Elsevier. BOSMAN (P.J.J.), NIEUWENHUIS (O.G.), VAN NOORDEN (E.), PIJL (A.), SCHOLTEN (E.) - Bouwkunde. Deel 1. Grondwerken, funderingen, rioleringen. Door : KWANTES (J.), KLAVER (J.), WINTERS (P.), VAN ZANTEN (J.), SCHOTSMAN (J.). Deel 2. Steunconstructies, kozijnen, ramen en deuren. Door : PIJL (A.), JANSEN (K.A.), DE WEERT (C.). Leiden : Spruyt, Van Mantgem en De Does. DIETENS (M.) - Constructie van gebouwen. Deel 1 : Bouwterrein, funderingen, metselwerk, draagvloeren. Deel 2 : Trappen, rioleringen, sanitair, daken, vloerbekledingen. Gent : Story. KNEPPENS - Bouwen in baksteen. Uitgave Kemperman. NATIONALE GROEPERING DER KLEI-NIJVERHEID - Bouwen met baksteen Brussel : Nationale Groepering der Klei-Nijverheid. JACOBS (M.) e.a. - Vakkennis metselen. Delft : Waltman, 165 p. (Collectie : Leerboek voor het bouwvak). KWANTENS (J.), KLAVER (J.), WINTERS (P.), VAN ZANTEN (J.), SCHOTSMAN (J.) - Bouwkunde. Deel 1 : Grondwerk, funderingen, kelders Deel 2 : Steenconstructies, ramen, deuren Deel 3 : Vloeren, plafonds, trappen Deel 4 : Kappen, daken, scheidingswanden, systeembouw Leiden : Spruyt, Van Mantgem en De Does N.V.

13 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 12 WETENSCHAPPELIJK EN TECHNISCH CENTRUM VOOR HET BOUWBEDRIJF (W.T.C.B.) - Bekistingen : overzicht van de bestaande materialen en systemen. Brussel : W.T.C.B. Tijdschrift "Bouwen met Bakstenen". Leerboek der Mechanica Sterkteleer Ir. Ludolph, Ir. Potma, Ir. Legger. Sterkteleer S. Binnendijk Educaboek. Moderne Funderingstechnieken, Ir. Van Weele Waltman. Algemene bouwkunde, Engelsman, Ir. Van Tol, Uffen Waltman. Boekdelen Technologie Houtbewerking door J. Clarysse. Praktisch landmeten Ir. Jonkers Waltman. Type bestekken Ministerie van Openbare Werken (104, 150, 200, ) Basisboek van G. Baert, Bouwwetgeving Bouwmethodes Ruwbouw FVB (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid) Richtlijnen Normen technisch tekenen Hout-Bouw CRITTO Schaal voor attitudemeting (SAM) Verbond van Kristelijke Werkgevers en Kaderleden Beroepsprofielen in de bouwnijverheid FVB Beroepsopleidingsprofiel metselaar VLOR Nuttige adressen KVIV (Koninklijke Vlaamse Ingenieurs Vereniging) Desguinlei Antwerpen tel: FVB (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid) Koningsstraat 45 bus Brussel tel:

14 TSO 3de graad optie BOUWTECHNIEKEN 13 NAVB (Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in de bouwnijverheid) Poincarélaan Brussel tel: NACEBO (Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf) Lompbaerdstraat Brussel tel: VCB (Vlaamse Confederatie Bouw) Lombardstraat Brussel tel: