Klauwproblemen en vruchtbaarheid 2013

Transcriptie

1 Klauwproblemen en vruchtbaarheid 2013 Marcel Van Aert Vakdierenarts rundvee Praktijkassistent vakgroep voorplanting, verloskunde en bedrijfsdiergeneeskunde

2 Normale klauwen Steile wandhoorn( 75 mm) Hoge hiel ( 3 à 4 mm) Normale zooldikte (5mm) Gezonde tussenklauwspleet Geen infectieuze aandoeningen Geen andere klauwletsels Goede mobiliteit Normale stap Regelmatige preventieve verzorging Hygiënische stalomgeving

3 Gezonde klauwen Zijn noodzakelijk om Voer te halen en de melk te brengen Bronst te tonen Conditie op peil te houden Duurzaamheid Zorgen voor Hoge levensproductie Lager vervangingspercentage Welzijn van de koeien Meer arbeidsvreugde voor de veehouder Meer rendement

4 Rendement Hoge levensproductie door korte tussenkalftijd Hoger aantal kalveren per jaar Laag vervangingspercentage Kortere periode negatieve energiebalans Duidelijkere bronstverschijnselen Betere conceptie Jongere afkalfleeftijd Minder (overtollig? ) jongvee Betere genetische selectie mogelijk Procentueel minder variabele kosten Grotere mogelijke winstmarge afhankelijk van de melkprijs

5 Actuele toestand klauwgezondheid Op alle melkveebedrijven zijn klauwproblemen Meer dan 50% van de dieren hebben een klauwletsel Slechts 50% van de melkveehouders heeft een practische klauwverzorgingsbox Slechts 25% van de melkveehouders doet systematisch aan preventieve klauwverzorging 75% loopt achter de feiten aan klassieke uitvluchten: geen tijd, geen interesse, onvoldoende kennis, geen geschikt materiaal, klauwverzorger komt éénmaal per jaar, vuil werk

6 Infectieuze aandoeningen vijtpoot gewone stinkpoot of hielhoornerosies Mortellaro of Italiaanse stinkpoot is de meest vervelende aandoening en is wereldwijd verspreid, vooral bij Friesain/Holstein koeien

7 Pijnlijk Mortellaro letsel frontaal

8 Niet infectieuze aandoeningen Klauwbevangenheid Bleinen (WLD) Zoolzweren Tyloma Volvoetig Stalklauwen Pantoffelklauwen Kwetsuren

9 Niet infectieuze aandoening: erge zoolbloeding = zoolulcus

10 Toestand klauwverzorging in België Klauwproblemen worden onderschat Kennis van klauwletsels is ondermaats Uitvoering van klauwverzorging: meestal curatief en niet preventief Te beperkte theoretische en practische scholing Practische uitvoering steunt meestal op eigen ervaring, overlevering van vader op zoon, te beperkte bijscholing Zeer weinig full time klauwverzorgers in België Geen nationale of regionale vereniging van klauwverzorgers: veehouders/veeartsen Geen specifieke opleidingsschool voor klauwverzorgers of weinig nascholingsmogelijkheden, vast geroeste gewoontes Te weinig aandacht voor preventie en erfelijkheid Geen aandacht bij inrichting van nieuw te bouwen melkveestallen voor klauwverzorgingsplaats Daardoor te veel afvoer van genetisch waardevolle dieren

11 Voornaamste redenen van afvoer Onvoldoende productie/onvruchtbaarheid : niet meer drachtig geraken: Te oud bij eerste kalving Na zware kalving Te vet bij afkalven Zware negatieve energiebalans, ongezonde eicellen Metabole stoornissen (kalfziekte, pensacidose) leververvetting,lebmaagverplaatsingen, septicemieën) Uierontstekingen: Omgevingskiemen Koegebonden kiemen Klauwproblemen: vraag is : wat is oorzaak/gevolg

12 Klauwproblemen of kreupel door: Kalfziekte: oplopen van trauma of verlamming, downer cow situaties, parese Gemiste start = gemiste top van lactatie = onvoldoende productie Opblijven van nageboorte Baarmoederontsteking, witvuilers Geen bronst, pyometra Pensacidose: geen of zeer slechte hoornvorming Klauwbevangenheid Septicemie Leververvetting: negatieve energiebalans: slechte hoornkwaliteit Ketonemie Anoestrus Cysteuze ovaria Mastitis: kreupele koeien lopen meer risico op uierontsteking te lang neerliggen te weinig stalhygiëne, roosterslapers, half in/uit box liggen Infectieuze klauwaandoeningen: vocht, vuil en (te) veel mest Stalhygiëne, overbezetting Omgang met de dieren: bij paniekreacties ontstaan meer klauwaandoeningen De snelste manier om met koeien om te gaan is traag Ruwe omgang met de dieren, slaan, geroep, getier = stress

13 Downer cow

14 Downer cow

15 Manke koeien en vruchtbaarheid Verlate start van de bronstcyclus Niet bronstig worden of niet (kunnen) laten zien Meer behandelingen nodig om bronstig te krijgen Meer cysteuze ovaria Stille bronsten Lagere conceptie graad Meer embryonale sterfte Meer inseminaties noodzakelijk Verhoogde uitval: meer wrakke koeien Gevolg: hoger interval kalving/conceptie, dus meer open dagen, langere tussenkalftijd

16 Bedrijfsblindheid 75 % van de melkveehouders onderschat de klauwproblemen bij zijn eigen dieren Externe waarnemers zien dubbel zoveel kreupele dieren in een kudde als de veehouder zelf Zelden of nooit wordt worden vastgestelde letsels geregistreerd Zelden of nooit worden dieren met erge letsels om de drie maand preventief verzorgd Vastgeroeste gewoontes (slechte en/of goede) Ontgoocheld in resultaat van na verzorging

17 bedrijfsblindheid

18 Op het randje gaan staan

19 Gesteld doel: optimaal rendement = bedrijf ziekte-arm te maken Voorkom insleep door biosecurity Sanitaire ruimte: bedrijfskledij, bedrijfslaarzen, bedrijfseigen injectiemateriaal Koop nooit aan of strenge aankoopcontrole én quarantaine, voorbeelden van gratis te verkrijgen ziekten door aankoop: BVD, IBR, para-tbc, neospora, Italiaanse stinkpoot, stafylococcus aureus, mycoplasma Stalhygiëne: laag houden van infectiedruk Ontsmettingsbaden, proper houden van ligbedden en roosters, mestrobot, geen honden in de stal Voldoende wachtruimte, propere kavelpaden, rust in de stal Systematische opvolging van MPR, vruchtbaarheid, rantsoen, klauwgezondheid verkorten TKT

20 Hoe TKT verkorten: KIS-methode = keep it simple (and systematic) Systematisch = om de vijf à zes weken, dus regelmatig uitvoeren Simpel = het werk uitvoeren op data die op voorhand zijn vastgelegd: 1/Rantsoencontrole ahv MPR-uitslagen 2/Opvolgen van vruchtbaarheid via rectaal onderzoek en scanner 3/Opvolgen van celgetal en mastitisproblemen 4/Klauwverzorging uitvoeren op vastgelegde dagen

21 1/ Rantsoen Eigen ruwvoeders produceren van hoge kwaliteit Rantsoen uitrekenen adhv ontledingen van inhoud van ruwvoeders en gebruikte grondstoffen, gehaltes (mprresultaten), mestconsistentie, herkauwactiviteit, productiegroepen Beperken van negatieve energiebalans periode: verlies van bcs max 10% vh LG = 1 punt= 60 à 70 kg LG, sneller vorming van gezonde eicellen bronstig drachtig Mineralenbalans: vit E + selenium (bloedstalenonderzoek) Transitieperiode is uiterst belangrijk voorkomen kalfziekte en ketonemie Water ter beschikking vooral kort na kalven en melken

22 Excellent ruwvoeder van eigen productie

23 2/ Opvolgen vruchtbaarheid kalving zelf zo rustig mogelijk laten verlopen dagen na kalven: controle temperatuur na zware kalvingen extra controle: eetlust, T witvuilers noteren en opvolgen tijdig bronstig spuiten van dieren die de nageboorte hebben opgehouden controle baarmoederinhoud (pyometra) controle van dieren die niet bronstig gezien worden controle op cysteuze ovaria getimede hormonale behandelingen: ov-synch = da1:gnrh, da 7 PG vm, dag 9 GnRH nm, KI na 16-18u drachtcontrole vanaf 5/6 weken

24 Witvuilers noteren en opvolgen

25 3/Opvolgen van celgetal en mastitisgevallen Staalname + kiembepaling van acute mastitisgevallen, stalen bewaren in diepvries van chronische gevallen, miljonairs behandelingsprotocol antibiogram kapstok richtlijnen toepassen (M-team) Koegebonden kiemen Omgevingskiemen

26 Kapstok uiergezondheid Een optimale uiergezondheid verkrijgen en behouden is streven naar: Het voorkomen van Nieuwe infecties. Een kortere duur van Bestaande infecties. Kapstokrichtlijnen: 1 Pas een goede melktechniek toe. N 2 Onderhoud en controleer regelmatig de werking van de melkmachine. N 3 Optimaliseer comfort en hygiëne. N 4 Behandel klinische en subklinische uierontstekingen zorgvuldig. N + B 5 Optimaliseer het droogzetmanagement. N + B 6 Ruim chronisch geïnfecteerde koeien op. N + B 7 Schenk voldoende aandacht aan de huisvesting en gezondheid van de vaarzen. N 8 Streef een goede algemene gezondheid van koeien na. N + B 9 Fok vandaag voor de uiergezondheid van morgen. N 10 Volg de uiergezondheid op uw bedrijf maandelijks op. N + B

27 Goede melktechniek: zorgvuldig dippen

28 4/klauwverzorging Zerotolerance / nultolerantie toepassen: happy feet, happy cow, happy farmer Mobiliteits score om kreupele dieren te identificeren: score van 0 3: score 2 in de gaten houden, score 3 onmiddellijk verzorgen want één op vier koeien is kreupel, een op twee koeien heeft een klauwletsel! Preventief : 2 x per jaar alle dieren Eerste maal bij droogzetten Tweede maal na +/- 100 dagen in lactatie Elke koe die mankt onmiddellijk onderzoeken en gepast behandelen Ontsmettingsbaden systematisch gans het jaar door gebruiken, vooral als er GEEN problemen zijn Stalhygiëne Registratie: digiklauw

29 klauwverzorging

30 Koe nr. VP/AP Inter. Derm Hiel hoorn erosie Mortellaro White Line / blein Laminitis Zoolulcus Tyloma Behandeling Blok links rechts links rechts links rechts links rechts links rechts links rechts links rechts Verband Blokje lat. med. lat. med. lat. med. lat. med. lat. med. lat. med. 240 AP x 259 AP AP AP AP AP AP AP AP AP AP AP AP 250 AP AP AP AP AP 224 AP Teenulcus AP AP 23 AP AP AP 258 AP 253 AP AP 1 1,5 154 AP 2 2 2, AP 1 3* 4 2* 226 AP VP AP AP , 2 * AP 246 AP AP AP AP AP AP AP AP AP AP

31 Koe nr. VP/AP Inter. Derm Hiel hoorn emortellaro White Line / blein Laminitis Zoolulcus Tyloma BehanBlok Extra links rechtslinks recht links rechts links rechts links rechts links rechts links rechtsverbanblokje lat. med. lat. med. lat. med. lat. med. lat. med. lat. med FK Oud w itte lijn Zoolhoornbre Lange teen R FK AP VP 1 Zoolbreuk LA Hercontrole b FK 7656 AP 1 1 VP Lange teen R FK Witte lijn defe 7707 Oud letsel RA FK FK 7692 FK FK Binnen 3 maa FK FK , RA kurkentre 7670 AP ondermijnde VP RA lateraal d Mortellaro; Ha Hairy w arth FK FK FK 7713 FK FK 7725 FK

32 cijfers Één manke koe kost +/- 400 liter melk per lactatie Klinische klauwaandoening : 8% productiedaling Zoolzweer: 570kg Witte lijn defect: 130kg Subklinische klauwaandoening: 3% productiedaling Mortellaro: 200kg Gemiddelde kost per aanwezige koe: 53 euro Opruimen + vervangen van koe

33 Overzicht van kosten per aanwezige koe per jaar Melkproductieverliezen: 23,70 euro Verlengde tussenkalftijd: 6,56 euro Arbeid melkveehouder: 6,31 euro Weggegooide melk: 2,02 euro Kosten klauwverzorging: 1,68 euro Kosten dierenarts: 0, 84 euro Kosten materiaal: 0,73 euro

34 Voorkom erge klauwletsels + nazorg is noodzakelijk De ergste letsels en de meest voorkomende zijn: Mortellaro stadium 2, dikwijls beiderzijds, ook frontaal Witte lijn defecten of bleinen, dikwijls symmetrisch Zoolulcussen of zoolzweren, meestal beiderzijds, achterpoten buitenklauw, voorpoten binnenklauw Klauwbevangenheid, zoolbloedingen, vnl bij vaarzen Koeien met erge klauwletsels hebben maanden nodig om te recupereren en moeten ook de kans krijgen om te herstellen: vakkundige behandeling, blokje, strobox, op de weide, droogzetten

35 Wat levert preventieve klauwverzorging op Hogere levensproductie, betere vruchtbaarheid Meer dierenwelzijn, meer melk, meer kalveren per lopend jaar Betere conditiescore Kortere negatieve energiebalans Minder curatieve behandelingskosten Minder mastitis Lager vervangingspercentage Meer arbeidsvreugde Veel meer rendement, veel betere netto-opbrengst (NO) Veel beter imago: geen kapstokken in de wei

36 Conclusie: Uzelf kunt er wat aan doen 50 % van de koeien hebben een klauwletsel 25% van de koeien zijn kreupel 75% van kosten zijn te vermijden + hogere productie indien voldoende preventieve maatregelen = dit wil zeggen een extra rendement van minstens 50 euro per aanwezige koe Gun U zelf een mooie bonus en verzorg de klauwen van uw koeien en verbeter daardoor hun vruchtbaarheid, verhoog hun rendement, verhoog het dieren welzijn, verhoog uw eigen arbeidsvreugde 100 koeien x 50 = minstens euro Eindconclusie: Doe zelf aan preventieve klauwverzorging

37 Happy feet, happy cow, happy farmer

38 Bedankt voor uw aandacht