Insemineren, de praktijk
|
|
- Brecht de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 6 Insemineren, de praktijk Het bronstig zien van de koe Bronst waarnemen is een vak. Koeien geven veel verschillende signalen af bij bronst. Daarbij verschilt de bronst van koe tot koe. Gemiddeld duurt de bronst ongeveer acht uur, maar de variatie tussen koeien is groot. De ene koe laat bijna niets zien, terwijl de andere de hele stal op stelten zet. Het beeld kan verschillen onder invloed van allerlei factoren, zoals ruwvoersamenstelling, huisvesting en klimaatwisselingen. Het goed waarnemen van de bronst is dus een hele kunst! Bronstsignalen in volgorde van afnemende belangrijkheid: staande bronst/stareflex; andere dieren bespringen aan voorkant; andere dieren bespringen; kin op het kruis van een andere koe leggen; ruiken/likken aan de kling van een andere koe; besprongen door andere koeien, maar blijft niet staan; onrust/vechten; meer loeien; slijmen. Wanneer één van de twee eerstgenoemde signalen gezien wordt, is de koe hoogstwaarschijnlijk bronstig. Hoe meer signalen gezien worden, des te zekerder is het dat de koe bronstig is. Besteed minimaal vier keer per dag, verspreid over de dag, aandacht aan bronstwaarneming. Besteed een voldoende lange tijd aan bewust kijken; liever twee keer per dag 20 minuten dan vier keer 10 minuten. Rust is goed voor het laten zien van de bronstsignalen. Voorkom stress in de stal en controleer de bronst op rustige momenten. Wees alert op actiemomenten. Tijdens het voeren en melken zijn bronstige koeien vaak extra actief. Huisvesting is belangrijk voor bronstexpressie: zorg voor voldoende licht en lucht in de stal en vermijd gladde vloeren. Kijk vooruit door een goede administratie bij te houden en besteed extra aandacht aan de individuele koeien die op drie en zes weken na de laatste inseminatie zitten. Noteer de bronstige dieren die nog niet geïnsemineerd worden. Op bedrijven met meerdere arbeidskrachten zijn duidelijke afspraken over de bronstsignalering noodzakelijk. 55
2 Het aanmelden van de bronstige koe Koeien die goed bronstig zijn, kunnen worden aangemeld voor inseminatie. Het optimale inseminatiemoment is moeilijk te bepalen. De start van de bronst is niet altijd goed waar te nemen, omdat sommige koeien weinig laten zien en omdat veehouders er niet altijd bij kunnen zijn. Daarom is het moeilijk algemene tips te geven die voor iedereen gelden. Toch doen we een poging. Geef bronstige koeien voor de eerstvolgende inseminatieronde op. Vroeg in de bronst insemineren is beter dan laat. Insemineer hoogproductieve koeien niet te vroeg in de lactatie. Rust is een must tijdens het insemineren. Het vastzetten van de bronstige koeien tijdens het insemineren bevordert de rust en de kans op drachtig worden. Spermakwaliteit Het non-returnpercentage (percentage koeien dat niet opnieuw tochtig wordt) op 56 dagen (NR56) na de eerste inseminatie, ligt bij de gemiddelde Vlaamse fokstier op 68. Dit betekent dat 68 van de 100 koeien binnen 56 dagen na de eerste inseminatie niet weer worden aangeboden voor inseminatie. In elk rietje zwemmen tussen de 10 en 15 miljoen spermacellen. Het aantal zegt niets over het bevruchtingsresultaat. Bij elke stier hoort een optimale hoeveelheid spermacellen die garant staat voor een goede bevruchting. Een dubbele hoeveelheid spermacellen in een rietje stoppen heeft geen zin. Constante controle op de drachtigheidsresultaten en het vullen van de rietjes wel. VRV publiceert de bevruchtingscijfers (ofwel de NR56) van haar stieren. Een goed bevruchtende stier scoort +3 procent op het kenmerk bevruchting. Dat betekent dat hij een NR56 heeft van = 71. Een slecht bevruchtende stier scoort lager dan 3 procent, wat betekent dat hij een NR56 heeft lager dan 65. De indruk bestaat dat het verschil tussen goed en slecht bevruchtende stieren groter is wanneer er sprake is van een matige vruchtbaarheid op een melkveebedrijf. Gebruik een goed bevruchtende stier als de vruchtbaarheid niet goed is op het bedrijf. Alle stieren scoren gemiddeld een NR56 van 68 (68 van de 100 dieren zijn drachtig na de eerste inseminatie). Van proefstieren is nog geen bevruchting bekend. Daarom hoeven deze stieren niet per se geschikt te zijn als goede bevruchter. Internetopdracht Surf naar Zoek drie roodbonte en drie zwartbonte stieren die goede bevruchters zijn. Hoe lang doorgaan met insemineren? Hoe lang gaat een veehouder door met het proberen de koe drachtig te krijgen? Hoe vaak insemineert hij zijn koeien? Alles hangt natuurlijk af van de waarde van de koe voor het bedrijf. Dieren met een hoge lactatiewaarde kunnen op meer geduld rekenen dan dieren die ver onder de 100 scoren. Daarnaast is het lactatiestadium van belang. In de inseminatiewaarde op STO- Vruchtbaarheid [92] is dit soort afwegingen bij elkaar verwerkt tot een advies. De stand van het melkquotum speelt een rol. De hoeveelheid jongvee dat staat te trap- 56
3 pelen om te gaan produceren, mag eigenlijk in de afweging wel of niet insemineren geen rol spelen. Bij een goed presterende veestapel kan overtollig jongvee via verkoop afgezet worden. Geef de koe een laatste kans met embryo s Bij koeien die niet drachtig willen worden, kunnen laatstekansembryo s het laatste redmiddel zijn. Als deze koeien een gezonde baarmoeder hebben, kan zeven dagen na de bronst een embryo ingeplant worden. Dit zijn goedkope embryo s die foktechnisch weinig waarde hebben, maar in de helft van de gevallen er toch nog voor zorgen dat de koe drachtig wordt. Zo geeft dit embryo de koe een laatste kans om toch op het bedrijf te blijven. Handig om te weten: Naast de besproken onderwerpen zijn er nog meer factoren die van invloed kunnen zijn op de vruchtbaarheid. Zeker in extreme situaties kunnen de volgende factoren de vruchtbaarheid op het bedrijf sterk negatief beïnvloeden: schimmelkuil bevordert de voeropname zeker niet, maar bevat ook stoffen die de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden. In het ergste geval kan het zelfs leiden tot abortussen; koorts veroorzaakt door ontstekingen (bijvoorbeeld mastitis) heeft vlak na het insemineren een negatieve invloed op het drachtig worden; koeien met cysten op de eierstokken zijn altijd bronstig. Ze worden cysteuze koeien of verstierde koeien genoemd. Deze afwijking is gemakkelijk vast te stellen via rectaal onderzoek. De koeien zijn alleen na behandeling door uw KIdierenarts drachtig te krijgen. Snel ingrijpen verbetert de kans op herstel; ziekten als IBR, BVD, neospora en salmonella kunnen een verwoestende invloed hebben op de vruchtbaarheid van de veestapel. Verlaag de kans op insleep van ziekten door het verplicht stellen van bedrijfskleding voor bezoekers en een strikt aankoopbeleid van vee. Denk ook aan de verspreiding van bijvoorbeeld neospora door de hond; kreupelheid heeft een negatieve invloed op het uiten van de bronst. Laat een kreupele koe de bronst wel zien, dan heeft de kreupelheid geen negatieve invloed op het drachtig worden na insemineren. Wel kan een lage voeropname en daarmee een teruggang in conditie door de kreupelheid negatief werken op het drachtig worden; door gladde vloeren zijn koeien angstiger om springgedrag te vertonen; matige ventilatie en onvoldoende licht hebben een negatieve invloed op de vruchtbaarheid van uw veestapel; hittestress in de zomer geeft een slechte bronstexpressie en een matige kans op drachtigheid. Tijdens het drachtscannen zijn ook afwijkingen op de eierstokken goed te zien 57
4 De KI-dierenarts als extra oren en ogen De KI-dierenarts weet heel veel van vruchtbaarheid en kent het bedrijf goed. Hij of zij kan als extra paar ogen en oren fungeren als het over de vruchtbaarheid gaat. Energiebalans, bronstwaarneming en baarmoederontsteking zijn de belangrijkste factoren die de vruchtbaarheid beïnvloeden. Deze drie factoren zijn door de KI-dierenarts tijdens het insemineren te beoordelen. Het betreft de conditiescore van de koe, de spanning (tonus) op de baarmoeder tijdens het insemineren en de aanwezigheid van vlokjes op de pipet na het terugtrekken uit de schede van de koe. De VRV-KI-dierenarts scoort deze kenmerken en rapporteert ze in het overzicht Vruchtbaarheidsattentie [123]. De extra gegevens vormen uiteindelijk een vruchtbaarheidsindex die weergegeven is op een gemiddelde van 100. Deze geeft extra aanwijzingen over de vruchtbaarheid op het bedrijf. Op basis van deze extra gegevens kunnen KI-dierenartsen aanbevelingen doen voor mogelijke problemen bij de vruchtbaarheid. Het blijkt dat met deze informatie van de KI-dierenarts de verschillen in vruchtbaarheid tussen bedrijven goed zijn te verklaren. KI-dierenarts of DHZ-KI? In Vlaanderen insemineert ongeveer een vierde van de veehouders de koeien zelf. Dat heet kortweg doe-het-zelf-ki (DHZ-KI). Om te leren insemineren is het volgen van een cursus noodzakelijk. Daarna is enige oefening nodig om het insemineren goed in de vingers te krijgen; je moet het gewoon veel doen. Dat valt bij kleinere veestapels natuurlijk niet mee. De vraag of veehouders dan wel genoeg routine opbouwen moeten ze zichzelf wel stellen. Het is belangrijk tijd voor het insemineren te nemen. Zelf insemineren is een vak apart. Door zelf te insemineren hebben de veehouders het gevoel meer betrokken te zijn bij het drachtig maken van de dieren. Tegenover het extra werk staat het voordeel dat er op elk gewenst moment van de dag geïnsemineerd kan worden. Overigens blijkt dat in de praktijk niet te leiden tot hogere bevruchtingsresultaten. Veehouders die zelf insemineren krijgen geen Vruchtbaarheidsattentie [123]. De DHZ-KI vertegenwoordigers van VRV die regelmatig de bedrijven bezoeken kunnen alle informatie over de stieren verstrekken. Zelf insemineren betekent ook zelf administratie bijhouden. De inseminaties moeten tijdig worden doorgegeven om registratie van de kalveren mogelijk te maken. VRV maakt het de DHZ ers gemakkelijk door de mogelijkheid om ook via internet op een eenvoudige manier de inseminaties door te geven. De dieren die in aanmerking komen voor een inseminatie worden al zichtbaar in het opgavescherm. Is de koe drachtig? Als de koe na het insemineren niet meer bronstig is geworden, zou ze in theorie drachtig moeten zijn. Toch is het goed dit te controleren om honderd procent zeker te zijn van de dracht. Elke dag dat een koe ongewenst niet drachtig blijft, kost immers geld. 58
5 Scannen: snel en zeker Drachtcontrole door middel van scannen geeft de grootst mogelijke zekerheid over het al dan niet drachtig zijn van een dier. Bovendien kan het al vanaf 30 dagen na de bevruchting. Op de Koe-Attenties Voortplanting [88] worden de koeien geattendeerd op drachtigheid. Door echoscopie worden op een beeldscherm de baarmoeder en de eventuele vrucht zichtbaar gemaakt. De veehouder kan zelf op het beeldscherm meekijken naar de foetus. Daarnaast kan de scanner behulpzaam zijn bij het controleren van de baarmoeder en is goed te zien of een koe afwijkingen heeft. Het scannen vormt geen risico voor de dracht maar veehouders moeten wel incalculeren dat er nog een risico is op embryonale sterfte. Vraag Hoe kun je op een registratiekaart zien dat een kalf afkomstig is van ET? Dan staat er ET achter de naam van het kalf. Antwoord Rectaal onderzoek Rectale drachtcontrole is een betrekkelijk eenvoudige methode om dracht te controleren. De KI-dierenarts heeft hierbij veel ervaring. Deze methode kan ideaal gecombineerd worden met insemineren als de KI-dierenarts toch op het bedrijf moet zijn. Rectaal onderzoek kan vanaf dag 42 plaatsvinden. Embryotransplantatie en OPU/IVF Van een koe met een geweldig mooi exterieur of een zeer hoge foktechnische waarde, of van de stalfavoriet willen veehouders en fokkerijorganisaties graag meer kalveren. Wie een groter aantal nakomelingen van een koe wil, kan embryotransplantatie (ET) overwegen. Bij ET wordt de koe behandeld met hormonen en geïnsemineerd. De embryos worden na zeven dagen uitgespoeld. Iedere spoeling levert gemiddeld 5,5 overzetbare embryos op. Bij het overzetten van verse embryos wordt ongeveer 60 procent van de koeien drachtig, terwijl bij het gebruik van ingevroren embryos het drachtigheidspercentage op ongeveer 50 procent ligt. Om een vaars aan de melk te krijgen, zijn er gemiddeld 5,15 embryos nodig. Naast embryotransplantatie is OPU/IVF ( ovum pick up en in vitro fertilisatie ) een methode om meer nakomelingen van koeien te krijgen zonder gebruik van hormonen. Deze hormonen kunnen soms bijwerkingen geven bij de donorkoe. Bij OPU/IVF worden er eicellen uit de koe gehaald, prikken zoals dat in vaktaal heet. In het laboratorium worden de omstandigheden in de baarmoeder nagebootst. De eicellen worden met sperma vermengd, waaruit nieuwe embryos ontstaan. De OPU/IVFmethode is duurder dan ET, maar kan zelfs doorgaan op het moment dat een koe drachtig is. Selecteren van ontvangsters Om de embryos in te planten zijn ontvangsters nodig, oftewel draagmoeders. Zes tot acht dagen na de bronst van de ontvangster kan het embryo, dat ongeveer zeven dagen oud is, ingeplant worden. Als ontvangster worden dieren uitgezocht waarvan de veehouder geen nakomelingen wil aanhouden. Pinken zijn als ontvangsters het meest geschikt omdat ze hogere drachtigheidsresultaten geven. Daartegenover staat dat er een grotere kans is op afkalfproblemen. 59
Insemineren, de praktijk
Hoofdstuk 6 Insemineren, de praktijk Het tochtig zien van de koe Tochtigheid waarnemen is een vak. Koeien geven veel verschillende signalen af bij tocht. Daarbij verschilt de tocht van koe tot koe. Gemiddeld
Nadere informatieVan tocht tot dracht. 3.1 aandacht voor de tochtigheid
Van tocht 3.1 aandacht voor de tochtigheid Een veehouder zal zich vaak afvragen: zijn mijn koeien vruchtbaar genoeg en wat kan ik doen om toch een goed resultaat te halen? Een goede vruchtbaarheid realiseren
Nadere informatieVan tocht tot dracht. 3.1 aandacht voor de tochtigheid
Van tocht 3.1 aandacht voor de tochtigheid Een veehouder zal zich vaak afvragen: zijn mijn koeien vruchtbaar genoeg en wat kan ik doen om toch een goed resultaat te halen? Een goede vruchtbaarheid realiseren
Nadere informatieDoor de data de koe terug zien - Sensordata -
Door de data de koe terug zien - Sensordata - Workshop november 2014 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Technologie & Voeding www.ilvo.vlaanderen.be Overzicht Sensoren? wat welke Focus
Nadere informatie1 Vruchtbaarheid en voortplanting Bronst en bevruchting Bronst bij het varken Bevruchting Afsluiting 18
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Vruchtbaarheid en voortplanting 9 1.1 Bronst en bevruchting 9 1.2 Bronst bij het varken 12 1.3 Bevruchting 14 1.4 Afsluiting 18 2 Bouw en functie van de geslachtsorganen
Nadere informatieInsemineren, de theorie
Hoofdstuk 5 Insemineren, de theorie Wanneer na het kalven insemineren? Een goede vruchtbaarheid begint bij een goede tochtigheid van de koe. Goed tochtig kan een koe pas worden als ze goed in haar vel
Nadere informatiehet cijfer moet op dezelfde manier gelezen worden als bijvoorbeeld de fokwaarden. Het cijfer is gebaseerd op: niet-behaald rendement (zie punt 4).
Vruchtbaarheid Vruchtbaarheid is continu een punt van aandacht voor elk melkveebedrijf. Belangrijke factoren die de vruchtbaarheid beïnvloeden, zijn onder andere de energiebalans, de tochtwaarneming en
Nadere informatieDoelen, meetpunten, procesmanagement
Management Doelen, meetpunten, procesmanagement Stroomschema s en diagrammen helpen om processen in beeld te brengen, zodat je deze beter kunt managen. comfort, gezondheid, rust afkalven Transitie en opstart
Nadere informatieDe opfok. Hoofdstuk 2. De eerste levensmaanden. Beslissen van kalf tot koe
Hoofdstuk 2 De opfok De eerste levensmaanden Het fokken van een duurzame en lang producerende koe begint met een goede opfok. Het jonge kalf verdient veel aandacht. Na de geboorte luidt het advies bij
Nadere informatieKengetallen. E-13 Voortplanting
Kengetallen E-13 Voortplanting Inleiding Op melkveebedrijven wordt jaarlijks een aanzienlijke schade geleden als gevolg van een niet optimale tussenkalftijd en een voortijdige afvoer van koeien die niet
Nadere informatieEr valt veel te winnen met een langere levensduur. Henk Hogeveen
Er valt veel te winnen met een langere levensduur Henk Hogeveen Lange levensduur is goed...... gevolg van betere gezondheid... gevolg van betere vruchtbaarheid... minder jongvee nodig minder kosten minder
Nadere informatieVruchtbaarheidsanalyse melkkoeien
Vruchtbaarheidsanalyse melkkoeien -- t/m -6- Laatste drachtcontrole: -6- [] [] [] [] [] [] Aantal koeien op bedrijf 98 6 iddelde aantal lactatie dagen 78 78 7 77 9 iddelde aantal dagen eerste tochtigheid
Nadere informatieStap 3. Inventarisatieformulier
Stap 3. Inventarisatieformulier Voor bedrijven met meer dan vijf procent verwerpers op jaarbasis of een abortusstorm. Algemeen Aantal melkkoeien: Geslotenheid bedrijf (aanvoer, o.a. stier, keuringen, samen
Nadere informatieBVD aanpak in de praktijk. Pauline Athmer DAP Nijkerk-Wellensiek
BVD aanpak in de praktijk Pauline Athmer DAP Nijkerk-Wellensiek Inhoud presentatie Even voorstellen Waarom BVD? De BVD drager Hoe kom je aan BVD? Hoe kom je er weer vanaf? BVD aanpak in onze praktijk Enkele
Nadere informatieVeterinaire kengetallen om tot meer rendement te komen
Veterinaire kengetallen om tot meer rendement te komen Inhoud presentatie Dierziekten: ontwikkelingen BVD en IBR Uiergezondheid: kengetallen omtrent droogstandstherapie Vruchtbaarheid: nieuwe benadering
Nadere informatieVRUCHTBAARHEID. eigen attentielijsten samenstellen. Voor elk onderdeel zijn er aparte attentielijsten,
VRUCHTBAARHEID Het behalen van goede sresultaten vraagt veel inspanningen van veehouders. CRV wil de veehouders maximaal ondersteunen op elk onderdeel van de. Zo brengt VeeManager alle KoeAttenties op
Nadere informatieVOORTPLANTING MELKVEE: BASIS EN UPDATE
VAKGROEP VOORTPLANTING VERLOSKUNDE EN BEDRIJFSDIERGENEESKUNDE FACULTEIT DIERGENEESKUNDE UNIVERSITEIT GENT VOORTPLANTING MELKVEE: BASIS EN UPDATE Jenne De Koster, Geert Opsomer, Miel Hostens OVERZICHT Ovaria
Nadere informatiePraktijkopdrachten Gezondheid en Welzijn
Praktijkopdrachten Gezondheid en Welzijn Opdracht 1 - Controle van gezondheid Het vee goed bekijken is één van de belangrijkste dingen op een melkveebedrijf. Het is namelijk de enige manier om zieke dieren
Nadere informatieKAN BEDRIJFSBEGELEIDING ZORGEN VOOR EEN KALF PER KOE PER JAAR?
VAKGROEP VOORTPLANTING, VERLOSKUNDE, BEDRIJFSDIERGENEESKUNDE KAN BEDRIJFSBEGELEIDING ZORGEN VOOR EEN KALF PER KOE PER JAAR? Da. Hans Van Loo DOEL ZOOGKOEIENHOUDERIJ Zo snel mogelijk Zo veel mogelijk Vlees
Nadere informatieDrachtig worden en blijven
Drachtig worden en blijven Veel embryo's sterven af Veel embryo's sterven af Wetenschappers vinden na inseminatie ruim 85 procent bevruchting, waaruit ca. 55 procent drachtigheid ontstaat. Het merendeel
Nadere informatieKengetallen E-39 Fokwaarde Leeftijd van afkalven bij vaarzen
Leeftijd bij afkalven (dagen) Kengetallen E-39 Fokwaarde Leeftijd van afkalven bij vaarzen Inleiding Het opfokken van jongvee vormt een aanzienlijke kostenpost op een melkveebedrijf. Streefwaardes voor
Nadere informatieReproductie Management Cursus
Reproductie Management Cursus Arno Joosten 27 februari 2013 Programma Opening Anatomie, fysiologie en hormoonhuishouding Film, de praktijk PIGSIS Doel van de cursus Kennis Reproductieresultaten Programma
Nadere informatieBij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door
Oefen- toets HAVO In vitro fertilisatie Bij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door spermacellen. Een bevruchte eicel ontwikkelt zich en wordt vervolgens meestal in
Nadere informatieDe geboorte. Hoofdstuk 1. Aanhouden of verkopen?
Hoofdstuk 1 De geboorte Aanhouden of verkopen? Als een kalf net geboren is staat de veehouder al voor de eerste keuze. Zal ik het pasgeboren vaarskalf aanhouden of verkopen? Het gemiddelde vervangingspercentage
Nadere informatieSTRATEGISCH FOKKEN HOOFDSTUK 7 68 DEEL 1: STRATEGISCH FOKKEN DEEL 1:: STRATEGISCH FOKKEN 69
7.1 Het nut van een fokdoel Fokken is investeren in de toekomst. De stieren van vandaag zorgen voor melkgevende dochters over zo n drie jaar. Die dochters vormen het kapitaal van de melkveehouderij. Om
Nadere informatieGezondheidsaandoeningen en vruchtbaarheid op proefbedrijven
Gezondheidsaandoeningen en vruchtbaarheid op proefbedrijven W.J.A. Hanekamp (PR) De meest voorkomende gezondheidsaandoeningen op de proefbedrijven zijn mastitis, melkziekte en zoolzweer. Er is wel een
Nadere informatieKengetallen. E-12 Inseminatiewaarde en Gebruikswaarde
Kengetallen E-12 Inseminatiewaarde en Gebruikswaarde Inleiding Jaarlijks wordt circa 30% van de melkveestapel afgevoerd en vervangen door hoogdrachtige vaarzen. De afvoer van een koe kan gedwongen zijn
Nadere informatieDe praktijkwaarde van Better Life-fokkerijgetallen
De praktijkwaarde van Better Life-fokkerijgetallen De veestapel maakt het verschil Wat is een goed presterende veestapel? Hoge melkproductie met goede gehalten Efficiënt omzetten van voer in melk Hoge
Nadere informatiegestuurd? 5 Hoe heeft de mens de voortplanting
5 Hoe heeft de mens de voortplanting gestuurd? Reeds lang geleden heeft de mens technieken ontwikkeld om zoveel mogelijk nakomelingen te krijgen van de beste ouderdieren. Het was vanaf het begin duidelijk,
Nadere informatieInternet. 22 VRV.be. Managementproducten - Internet. Beslissen van kalf tot koe
Internet Internet neemt een steeds belangrijkere plaats in bij de communicatie tussen VRV en allerlei bedrijven. De site van VRV biedt veel informatie en interactiemogelijkheden. De eenvoudige manier van
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB
Examen VMBO-KB 2012 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens
Nadere informatie10 SAP - StierWijzer Basisfokdoelen
10 Stieradviesprogramma (SAP) - StierWijzer De stierkeuze is één van de belangrijkste beslissingen op fokkerijgebied. Veehouders hebben een eigen fokdoel die het beste past bij hun bedrijf. Omdat de fokdoelen
Nadere informatieVoortplanting bij dieren
Voortplanting bij dieren Opdracht 1 Geef aan of de beweringen juist of onjuist zijn: 1. De primaire geslachtskenmerken heb je vanaf je puberteit 2. Geslachtshormonen zorgen voor veranderingen in de puberteit
Nadere informatieLactatie op Maat. - lactatielengte afgestemd op de individuele koe -
Lactatie op Maat - lactatielengte afgestemd op de individuele koe - Ariëtte van Knegsel 1, Eline Burgers 1,2, Roselinde Goselink 2, Hanneke van Wichen 3 1 Adaptation Physiology Group WUR, 2 Wageningen
Nadere informatieWat heeft de veehouder aan Genomics
2/1/21 Wat heeft de veehouder aan Genomics Mario Calus en Johan van Arendonk Wageningen UR Livestock Research en Wageningen University Wat wil de veehouder? Een goed inkomen halen van het bedrijf door
Nadere informatiePrestaties in beeld HOOFDSTUK 5. 5.1 hoe presteert mijn veestapel?
5.1 hoe presteert mijn veestapel? Veehouders willen goede resultaten behalen. Maar waaraan lees je die af? En hoe zijn de resultaten op een gemakkelijke manier te vergelijken met bijvoorbeeld landelijke
Nadere informatieVeeManager Uw veestapel eenvoudig in de hand
VeeManager Uw veestapel eenvoudig in de hand Mario Willen Guido Boogaerts Behoeften melkveehouderij zonder quotum Efficiënte productie Informatie van de veestapel Informatie van de (attentie) -koe Gebruiksgemak
Nadere informatieKengetallen E-23 Fokwaarde levensvatbaarheid bij geboorte Fokwaarde levensvatbaarheid bij afkalven
Kengetallen E-23 Fokwaarde levensvatbaarheid bij geboorte Fokwaarde levensvatbaarheid bij afkalven Inleiding Sinds 1989 wordt op basis van geboortegegevens van koeien de index geboortegemak berekend. Deze
Nadere informatieGynaecologie. IUI in de gestimuleerde cyclus
Gynaecologie IUI in de gestimuleerde cyclus Inhoudsopgave Wat is intra-uteriene inseminatie? 5 Voor wie is IUI? 6 Hoe groot is de kans op een zwangerschap bij IUI? 6 Hormonen, gecontroleerde hyperstimulatie
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen. Veel onderzoek. Wat kunt u verwachten? Wat kost mastitis. Theorie en praktijk ( /koe/jaar) Economie van diergezondheid
Nieuwe ontwikkelingen Economie van diergezondheid Henk Hogeveen Leerstoelgroep Bedrijfseconomie, Wageningen Universiteit Departement Gezondheidszorg Landbouwhuisideren, Universiteit Utrecht Antibiotica
Nadere informatieMelk Daar zit meer in! 8: Meer melk met behulp van techniek
Melk Daar zit meer in! 8: Meer melk met behulp van techniek Simon de Haan Dairy Herd Management Automation Specialist 20/10/2017 Security Level 1 2 Meer melk met behulp van techniek Techniek staat niet
Nadere informatieover DE KOE Een koe heeft grote oren die in alle richtingen kunnen draaien. Zo horen ze goed als er gevaar dreigt.
over DE KOE Een koe heeft grote oren die in alle richtingen kunnen draaien. Zo horen ze goed als er gevaar dreigt. Een koe kan uitstekend ruiken. Als het voer een beetje stinkt, laat zij het liggen. Wat
Nadere informatieSimHerd - oefeningen. Jehan Ettema, SimHerd Inc., 22-03-2016
SimHerd - oefeningen Jehan Ettema, SimHerd Inc., 22-03-2016 Je gaat nu oefeningen maken met het SimHerd model. Je gaat scenarios analyseren en aan de hand daarvan vragen beantwoorden. 1. www.simherd.com,
Nadere informatieKengetallen. E-17 Fokwaarde Vruchtbaarheid
Kengetallen E-17 Fokwaarde Vruchtbaarheid Inleiding De vruchtbaarheid van een stier uit zich op twee manieren: via het bevruchtend vermogen van zijn sperma en via de vruchtbaarheid van zijn dochters. De
Nadere informatieModule Gezondheid melkvee
Module Gezondheid melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Bernadet Berendsen
Nadere informatieLivestock Research Jongveeopfok en weidegang Beweidingssystemen voor jongvee. Belang jongvee weiden? Beweiding van jongvee
12 Jongveeopfok en weidegang Beweidingssystemen voor jongvee Jongvee Beweidingsdag 23 mei 2013 Beweiding van jongvee Belang jongvee weiden Grasbenutting, grondbenutting Grasgroei/kwaliteit Grasaanbod/dier/dag
Nadere informatieBVD, het aanpakken waard! Monique Driesse en Ruben Tolboom Januari 2015
BVD, het aanpakken waard! Monique Driesse en Ruben Tolboom Januari 2015 Voorstellen Monique Driesse Rundveedierenarts 7 jaar praktijk, 5 jaar in Canada Sinds 2007 bij Boehringer Ingelheim Ruben Tolboom
Nadere informatieWerkblad: Gezondheidskenmerken
Werkblad: Gezondheidskenmerken 1) Zet een koe vast aan het voerhek of aan het halster. Beoordeel vervolgens de onderstaande gezondheidskenmerken. a. Koe nummer: b. Leeftijd: c. Lactatiestadium: d. Ras:
Nadere informatieGynaecologie. IUI in de natuurlijke cyclus
Gynaecologie IUI in de natuurlijke cyclus Inhoudsopgave Wat is intra-uteriene inseminatie? 5 Voor wie is IUI? 6 Timing 6 Sperma 7 Aandachtspunten 7 Hoe verloopt de inseminatie? 8 Na de inseminatie 9 Kans
Nadere informatieModule Gezondheid melkvee
Module Gezondheid melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet,
Nadere informatieTEKST: GEMMA JANSEN BEELD: GEMMA JANSEN E.A.
VETERINAIR Embryotransplantatie Het doel van Embryotransplantatie ofwel ET is om snelle genetische vooruitgang te boeken. Bij ET wordt vanuit de donormerrie een embryo gespoeld. Dit embryo wordt vervolgens
Nadere informatieContinue meten = continue weten
Continue meten = continue weten Agis Automatisering heeft in 2010-2011 een Samenwerking bij Innovatie-project uitgevoerd met 15 melkveebedrijven: het Melkveehouder Decision Support System project. Dit
Nadere informatieResultaten van een veldproef met betrekking tot neonatale kalverdiarree
Auteur: Vanessa Meganck Inleiding Resultaten van een veldproef met betrekking tot neonatale kalverdiarree Voor het vermijden van diarree bij de jongste kalfjes dient er een evenwicht gevonden te worden
Nadere informatietarievenkaart 2015-2016
vlaanderen tarievenkaart 2015-2016 passende oplossingen voor een optimale veestapel Better cows Better Life hoe krijgt u meer vaart in vruchtbaarheid? OvaLert melkvee pakketkosten per koe per maand vaste
Nadere informatieN o t i t i e. Lactosebepalingen MPR Datum: Arnhem, 29 augustus 2006 Onze referentie: R&D/06.0108/MH/HWA Bijlage(n): -
Auteur: Horneman Betreft: Lactosebepalingen MPR Datum: Arnhem, 29 augustus 2006 Onze referentie: R&D/06.0108/MH/HWA Bijlage(n): - N o t i t i e Sinds begin 2006 worden resultaten van lactosebepalingen
Nadere informatieTarIevenKaarT 2015-2016
NeDeRlAND TarIevenKaarT 2015-2016 PASSeNDe oplossingen VooR een optimale VeeSTAPel BeTTer cows BeTTer life hoe krijgt u meer vaart in vruchtbaarheid? ovalert melkvee pakketkosten per Koe per maand Vaste
Nadere informatieKarkasfokwaarden, een verschil aan de haak
Een fokdoel: hoe kom je er toe? Kijk om de markt wat wil je klant, wat wil de maatschappij. Karkasfokwaarden, een verschil aan de haak Wim Veulemans Secretaris Vlaams stamboek Belgisch witblauw Visie Hoe
Nadere informatieVerbreding genetische basis van het Groninger paard m.b.v. ICSI
Verbreding genetische basis van het Groninger paard m.b.v. ICSI Kennisdeling in het Praktijknetwerk Merry merries van Groninger bloede Dr.ir. Monica Commandeur, 7 juni 2015 Groninger merrie: Wusiena; Foto:
Nadere informatieTARIEVENKAART
VLAANDEREN TARIEVENKAART 2018-2019 PASSENDE OPLOSSINGEN VOOR EEN OPTIMALE VEESTAPEL BETTER COWS BETTER LIFE MELKVEE VASTE KOSTEN BIJ GEMENGDE BEDRIJVEN Ki 28,00 Dhz 28,00 PAKKETKOSTEN PER MELKKOE PER MAAND
Nadere informatieWeerstands-check: snelle beoordeling van de weerstand in de transitieperiode
Weerstands-check: snelle beoordeling van de weerstand in de transitieperiode Naam veehouder Naam dierenarts Datum Voeding Conditie droogstand De gemiddelde conditie bij afkalven is meer dan 3,5: [Toelichting:
Nadere informatieHandleiding UNIFORM-TOUCH
Handleiding UNIFORM-TOUCH 2013 UNIFORM-Touch Met de UNIFORM-Touch heeft u als veehouder real-time alle informatie van uw koeien bij de hand. Denk hierbij aan de algemene koekalender gegevens, de gegevens
Nadere informatietoch ziektetekens opwekken. Anderzijds kunnen om dezelfde reden de symptomen van een ziekte erger worden dan ze zouden zijn zonder de bijkomende
De BVD Boviene virale diarree of BVD is een aandoening bij runderen die zwaar onderschat wordt.de besmetting brengt veel meer schade toe aan de veestapel dan men over het algemeen aanneemt, maar komt ook
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB
Examen VMBO-BB 2016 gedurende 240 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen een bijlage en een digitaal
Nadere informatieNa volledig invullen van de enquête neemt een assistente of uw bedrijfseigen dierenarts contact met u op om een afspraak te maken voor het BGP 2017.
Inleiding Beste veehouder/ veehoudster, Binnenkort bent u weer toe aan de update van uw BGP en BBP! Om zoveel mogelijk uit uw BGP te halen en kosten zo laag mogelijk te houden verzoeken we u vriendelijk
Nadere informatieVRUCHTBAARHEID BIJ MELKVEE
VRUCHTBAARHEID BIJ MELKVEE Deze brochure wordt u aangeboden door: Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Melkvee Baron Ruzettelaan 1 8310 BRUGGE (ASSEBROEK)
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB
Examen VMBO-BB 2012 gedurende 220 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen
Nadere informatieHappy Cow Project i.s.m. Rabobank Maas en Waal en CowSignals Training Company. Evaluatie
Happy Cow Project i.s.m. Rabobank Maas en Waal en CowSignals Training Company Evaluatie Conclusie Happy Cow Project: april 2013 Happy Cow Project succesvol afgesloten! Bijna alle deelnemers hebben reeds
Nadere informatieTARIEVENKAART
VLAANDEREN TARIEVENKAART 2016-2017 PASSENDE OPLOSSINGEN VOOR EEN OPTIMALE VEESTAPEL BETTER COWS BETTER LIFE ? DE LAGERE TUSSENKALFTIJD MERK IK DIRECT IN MIJN PORTEMONNEE. Jaap Formsma uit Scherpenzeel
Nadere informatieCentra voor spermawinning, inseminatie en embryotransplantatie bij paarden - Overzicht
Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Centra voor spermawinning, inseminatie en embryotransplantatie bij paarden - Overzicht 2009 - Inleiding Het winnen, behandelen en/of
Nadere informatieAlles wat u moet weten over inteelt
Alles wat u moet weten over inteelt Inteelt is vaak een onderwerp van gesprek. In dit artikel vertellen wij u aan de hand van vragen en antwoorden alles over inteelt en hoe u hiermee om kunt gaan. Indien
Nadere informatieMeten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer
Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Januari 2013 Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Herman van Schooten (WUR-LR) Hans Dirksen (DMS) Januari 2013 Inleiding
Nadere informatieDE BASIS VAN DE FOKKERIJ
6.1 WAT IS FOKKERIJ? Fokken is het selecteren van de juiste koeien. Van de ene koe of stier willen veehouders een nakomeling, van de andere niet. Fokken is het bewust combineren van ouderdieren: een nieuwe
Nadere informatieCentrum voor Voortplantingsgeneeskunde UMCG Het invriezen en bewaren van eicellen
Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde UMCG Het invriezen en bewaren van eicellen Eicelvitrificatie Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde UMCG Inleiding U heeft met een arts gesproken over de mogelijkheid
Nadere informatieTARIEVENKAART
VLAANDEREN TARIEVENKAART 2017-2018 PASSENDE OPLOSSINGEN VOOR EEN OPTIMALE VEESTAPEL BETTER COWS BETTER LIFE ? DE LAGERE TUSSENKALFTIJD MERK IK DIRECT IN MIJN PORTEMONNEE. Jaap Formsma uit Scherpenzeel
Nadere informatieWie ben ik? Rendementsverbetering in bedrijfsbegeleiding. Wat kunt u verwachten. 1 Economisch adviseur
Rendementsverbetering in bedrijfsbegeleiding Een paar startpunten voor discussie Wie ben ik? Boerenzoon, 45 melkkoeien Studie veeteelt, LandbouwUniversiteit Wageningen Epidemiologie Economie (lange termijn
Nadere informatieTochtig zien. Efficiënt werken. 2. Tochtig zien. Succesfactoren bij tochtig zien
Tochtig zien Met een verrekijker kun je op afstand een tochtige koe herkennen, in de wei en in de stal. Succesfactoren bij tochtig zien Het aantal koeien dat tochtig wordt gezien op een bedrijf, hangt
Nadere informatiePraktijkopdrachten Jongvee-opfok
Praktijkopdrachten Jongvee-opfok Een succesvolle opfok van jongvee is het resultaat van slim en gedisciplineerd werken. Doe de juiste dingen en doe ze altijd goed. Dit betekent: elke dag de behoefte van
Nadere informatieIntroductie. KI met vers of ingevroren sperma?
Introductie In de moderne varkenshouderij wordt op meer dan 95% van de zeugenbedrijven kunstmatige inseminatie (KI) toegepast. Dit werkt preventief tegen ziekteoverdracht en insleep (via direct contact
Nadere informatieUNIFORM-Pocket PC Handleiding
UNIFORM-Pocket PC Handleiding Inhoud 1. Installatie UNIFORM Pocket PC... 3 2. Handleiding UNIFORM Pocket PC... 5 2.1 Attentielijst... 5 2.2 Dierkaart... 7 2.3 Registraties... 10 2.4 Synchroniseren... 10
Nadere informatieIntra Uteriene Inseminatie
Intra Uteriene Inseminatie Intra Uteriene Inseminatie ( I.U.I.) Een veel voorkomende behandeling van ongewenste kinderloosheid is intra-uteriene inseminatie, kortweg I.U.I. genaamd. Bij deze behandeling
Nadere informatieKengetallen. E-17 Fokwaarde Vruchtbaarheid
Kengetallen E-17 Fokwaarde Vruchtbaarheid Inleiding De vruchtbaarheid van een stier uit zich op twee manieren: via het bevruchtend vermogen van zijn sperma en via de vruchtbaarheid van zijn dochters. Het
Nadere informatieHet belang van monitoring en vaccinatie in de BVD-aanpak
Auteur: Steven Sarrazin Het belang van monitoring en vaccinatie in de BVD-aanpak Veelal wordt de bestrijding van het Boviene Virale Diarree-virus (BVD) enkel geassocieerd met vaccinatie. Echter, met vaccinatie
Nadere informatieConditie, bevuiling, schurft..
Conditie, bevuiling, schurft.. Locomotiescore, lijn van de rug.. Mest consistentie Gedrag? Werkroutines 5 Werkroutines Weging Punten Werklijnen en kruislijnen Jong naar oud, kans op mestcontact 3 2
Nadere informatieRassen die passen HOOFDSTUK 8. 8.1 Hoe gaat het kruisen in zijn werk?
Rassen 8.1 Hoe gaat het kruisen in zijn werk? Bij fokkerij is het de kunst om een r te fokken dat het best bij het bedrijf en de omstandigheden past. Deze ideale koe zal er voor elke veehouder anders uitzien.
Nadere informatieOpdracht 1. Eisen afkalfruimte. Afsluiting. Oriëntatie
Opdracht 1 De afkalfruimte De afkalfruimte is op veel bedrijven een ondergeschoven kindje. Toch is het erg belangrijk dat deze ruimte op het bedrijf aanwezig is. Nog belangrijker is dat de ruimte voldoet
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB minitoets bij opdracht 11
landbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB minitoets bij opdracht 11 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord
Nadere informatieSmart Farming: Heden & toekomst. Kristine Piccart (ILVO) Veetournee 2018
Smart Farming: Heden & toekomst Kristine Piccart (ILVO) Veetournee 2018 2 Overzicht ❶ ❷ ❸ ❹ ❺ Inleiding Monitoring gezondheid & productie Toekomstvisie Conclusies Vragen 3 1. Inleiding 4 Smart farming
Nadere informatie% 3!! # '! $!+ 45 (6!7
!! "#!!! "$ # %& %' #! %( % % %) %*!$+ "#!! $+, (- +!- - (!$- + - ' $!. % )!!/012 % 3!! # '! $!+ 45 (6!7 (2# (2 (1+ + 8 (/ 9 (:+! (!$19 ' /1 1!!- /! - - :! - 2! - 8!! ;; - 9 < - =! > < Module 4: Vruchtbaarheid
Nadere informatieRendement verbeteren door samen te werken aan optimalisatie van de technische kengetallen
Rendement verbeteren door samen te werken aan optimalisatie van de technische kengetallen Landelijke aanpak IBR en BVD Per 1-4-2018 verplicht alle melkveehouders een status voor BVD en IBR (door sector)
Nadere informatieTrend aankoopprotocol
aantal protocols Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw PERSARTIKEL Drongen, Torhout, 19 februari 2013 Auteur: Koen De Bleecker, Teamleider gezondheidszorg herkauwers, DGZ 2 jaar aankoopprotocol: resultaten
Nadere informatieKengetallen E-18. Fokwaarde Celgetal met testdagmodel
Kengetallen E-18 Fokwaarde Celgetal met testdagmodel Inleiding Mastitis is een van de belangrijkste bedrijfsgebonden ziekten in de Nederlandse rundveehouderij. Mastitis resulteert in hoge economische verliezen
Nadere informatieWaarom droogstand? 24/12/2018. Gevolgen van een verkorte of geen droogstand op melkproductie, inkomen en broeikasgasemissies
Melkgift Gevolgen van een verkorte of geen droogstand op melkproductie, inkomen en broeikasgasemissies Symposium Droogstand op Maat, 2 december 218 Akke Kok, Ariëtte van Knegsel, Corina van Middelaar,
Nadere informatieHOOFDSTUK 3 Routinematige invoer. 3 Routinematige invoer. Acties die regelmatig in T4C uitgevoerd zijn worden in dit hoofdstuk beschreven
HOOFDSTUK 3 Routinematige invoer 3 Routinematige invoer Acties die regelmatig in T4C uitgevoerd zijn worden in dit hoofdstuk beschreven Afkalven Tochtigheid Inseminatie Drachtigheidscontrole Droogzetten
Nadere informatieMéér dan. Tochtdetectie. alleen. Nedap. Tochtdetectie. Nauwkeurige Tochtdetectie met Gezondheid Monitoring
Méér dan alleen Nedap Nauwkeurige met Gezondheid Monitoring Nedap Méér dan alleen Nauwkeurige met Gezondheid Monitoring Efficiëntie en effectief managen zijn de sleutel tot een succesvol melk of vleesveebedrijf.
Nadere informatieOntwikkelingsbiologie
Ontwikkelingsbiologie In vitro fertilisatie Bij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door spermacellen. Een bevruchte eicel ontwikkelt zich en wordt vervolgens meestal
Nadere informatieIUI / Intra-uteriene Inseminatie Het inbrengen van zaadcellen in de baarmoeder
Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde IUI / Intra-uteriene Inseminatie Het inbrengen van zaadcellen in de baarmoeder Belangrijke telefoonnummers en bereikbaarheid Secretariaat (050) 361 30 32 Voor het
Nadere informatieof slepende melkziekte worden op deze manier overzichtelijk gepresenteerd. Bijzonderheden staan in de kolom opmerking.
5 Koemanagement Koe-Attenties Koe-Attenties is een zeer praktisch overzicht dat alle belangrijke momenten waarop de koe aandacht nodig heeft op het juiste moment weergeeft. Er is extra aandacht voor afwijkingen
Nadere informatieBETTER COWS BETTER LIFE
BETTER COWS BETTER LIFE De perfecte match voor een perfecte veestapel Een goed presterende veestapel is de wens van iedere veehouder. Met fokkerij legt u de basis voor uw veestapel van de toekomst. U wilt
Nadere informatie