Verbreding genetische basis van het Groninger paard m.b.v. ICSI
|
|
- Stefanie Eilander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verbreding genetische basis van het Groninger paard m.b.v. ICSI Kennisdeling in het Praktijknetwerk Merry merries van Groninger bloede Dr.ir. Monica Commandeur, 7 juni 2015 Groninger merrie: Wusiena; Foto: Annique Tock (2012)
2 Waarover ga ik het hebben Wat kan ICSI toevoegen aan de genetische basis van een zeldzaam ras, zoals het Groninger paard? Waarom ICSI en hoe werkt het? Wat zijn onze ervaringen? Wat zijn de voorwaarden? Wat komt erbij kijken als je ICSI zou overwegen om toe te passen op je eigen merrie?
3 Wat kan ICSI toevoegen aan de genetische basis van een zeldzaam ras, zoals het Groninger paard? Paring mogelijk met een hengst van wie nog zeer weinig (diepvries-)sperma beschikbaar is; Meerdere nakomelingen krijgen van een jonge, interessante merrie, die je daarna bijv. voor de (top-)sport wilt gebruiken; Mogelijk in de nabije toekomst: nakomelingen krijgen uit eicellen van een overleden merrie.
4 Waarom ICSI? ICSI is IVF, maar dan technisch ingewikkelder, omdat gewone IVF niet mogelijk is bij paarden IVF: in vitro fertilisatie» d.w.z.: bevruchting buiten het lichaam ICSI: intracytoplasmatische sperma injectie» d.w.z.: injectie van het sperma in de eicel ICSI is zinvol als daarvoor een medisch indicatie is: als de bevruchting niet in het merrielichaam kan plaatsvinden; als een meer eenvoudige oplossing, zoals embryotransplantatie (ET) minder gewenst is om uit te voeren,» bijv. omdat er nog maar heel weinig sperma beschikbaar is.
5 Hoe werkt ICSI: de eicelwinning Bij merries kunnen geen rijpe eicellen worden gewonnen aan de buitenkant van de eierstok, omdat eicelrijping naar binnen toe plaatsvindt; Bij merries worden eicel-follikels onrijp gewonnen aan de buitenkant van de eierstokken, m.b.v. een naald-pipet, die via de baarmoeder wordt ingebracht; Elke twee weken kan er een poging worden gedaan de eicelfollikels die voldoende groot zijn (> 0.5 cm) te winnen; De oogst per keer kan variëren van 0 tot 10 eicellen; Daarna moeten de eicellen eerst enkele dagen verder rijpen in een broedstoof, voordat ze kunnen worden gebruikt.
6 Hoe werkt ICSI: het sperma injecteren Sperma van hengsten zwemt in een petrischaal niet spontaan naar de rijpe eicel toe, omdat ze normaal in de eileider (waar de bevruchting plaatsvindt) stoffen toegevoegd krijgen, die aangeven wat ze moeten doen; In de petrischaal moet daarom de staart van een gezonde, actieve spermacel eerst worden verlamd en daarna afgehakt; Daarna moet de kop van die spermacel met een naaldpipet in de eicel worden gebracht dat is ICSI; Als dat goed gaat vindt vervolgens de versmelting van de celkernen plaats.
7 Hoe werkt ICSI: het sperma injecteren Bron: icsi.blogse.nl
8 Hoe werkt ICSI: embryovorming in beeld Bron: Anatomiewinkel
9 Hoe werkt ICSI: blastocyst in draagmerrie Blastocyst rijping Na de ICSI begint (als alles goed gaat) de celdeling naar 2,4,8,16,32,64 cellen = morula Bij 128 cellen vormt zich een blaas: blastula of blastocyst; Dat gebeurt na 5 à 6 dagen; Binnen nog eens 4 à 6 dagen moet die blastocyst de kans hebben gekregen om aan een baarmoederwand te hechten, in een draagmerrie. Schema blastocyst innesteling Bron: =g b r= CC BY-SA 3.0
10 Wat zijn onze ervaringen? Wusiena x Baldewijn Hengst: CGN diepvriessperma van slechte kwaliteit. Merrie: Enkele malen een veulen gehad; Veulen van de laatste dracht ging mee; Nog vrij jong (2003); Goede conditie. ICSI proefneming (niet-geverifieerde data): Begin mei tot eind juli 2014 bij EFC; 6 x gescand op eicellen (telkens 2 weken); bij 5 eicel-winningen: 11 x ICSI uitgevoerd; 1 embryo s gewonnen (van 1 eicel-winning); 0 x drachtigheid op 4 dagen. Hengst: Baldewijn ( ); CGN Diepvriessperma. Foto: Onbekend [bewerkt: MC (2014)] Conclusies: Hengstkeuze niet geschikt Merrie geeft weinig eicellen per keer (gem 2). Merrie: Wusiena (met Luciena); Stal Nieuwland Foto: Annita Tock(2014)
11 Wat zijn onze ervaringen? Pammela x Landos Hengst: Goede dekhengst; vers sperma gebruikt. Merrie: Enkele malen onvoldragen dracht gehad; Laatste dracht al enige jaren geleden; Niet meer jong (1997) Winckenburg-stam; Een beetje te goede conditie. ICSI proefneming (niet-geverifieerde data): Begin mei tot eind juli 2014 bij EFC; 6 x gescand op eicellen (telkens 2 weken); bij 2 eicel-winningen: 6 x ICSI uitgevoerd; van 1 eicel-winning: 2 embryo s gewonnen; 1 x drachtigheid vastgesteld; Drachtigheid niet bestendigd na 24 dagen. Conclusie: Merriekeuze niet optimaal; Merrie weinig goede eicellen (2 op 6 keer). Hengst: Landos af Hvarre (2003-) Stal Van Rensen Merrie: Pammela; Stal Van Rensen Foto s: Monica Commandeur (2014)
12 Wat zijn onze ervaringen? Lancelot x Wusiena en Echt Wel x Aafke Hengsten: Beiden goede dekhengsten; Van beiden alleen diepvriessperma beschikbaar. Merries: Beiden gezonde jonge merries (2003 & 2009); Beiden behorend tot de Usiena-stamlijn. ICSI proefnemingen: Vele malen geprobeerd met Wusiena; Enkele malen geprobeerd met Aafke; Geen enkele bestendige dracht gekregen. Conclusie: Er is geen voor de hand liggende verklaring. Vraag: zou de stamlijn relevant zijn? Hengst: Echt Wel [thans ruin] (2008-) Stal en foto : Annemarie Lemmens Foto: Edsko Takens (2014) Merrie: Aafke, Stal Nieuwland Foto: Annita Tock (2014)
13 Wat zijn onze ervaringen? Lancelot x Bertha Hengst: Goede dekhengst; Alleen diepvriessperma beschikbaar. Merrie: Gezonde jonge merrie (2003); Weinig ingeteeld geen vaste stamlijn. ICSI proefnemingen: Enkele malen geprobeerd met Bertha; Eén bestendige dracht gekregen (duurt voort). Conclusie: We kijken uit naar het veulen in april 2016! Hengst: Lancelot (Collin) Foto: onbekend Merrie: Bertha, Stal Nieuwland Foto: Monica Commandeur (2015)
14 Wat zijn de voorwaarden? Hengst en merrie moeten vrij zijn van erfelijke gebreken. De merrie moet (liefst) jong en vruchtbaar zijn: Liefst zelf ten minste al één veulen hebben gedragen; Liefst niet ouder dan 15 jaar; En in optimale conditie (niet te vet, te mager, etc.). Het sperma moet van goede kwaliteit zijn: Vers of diepvriessperma maakt op zichzelf niet uit; De DNA-kwaliteit van het sperma moet optimaal zijn (geweest) bij het winnen; Indien invriezen: wijze van invriezen moet goed zijn (geweest); Hoeveelheid en beweeglijkheid sperma is niet relevant.
15 Hoe kom je aan een draagmerrie? Er is permanent een hele kudde draagmerries nodig: die gezond is en de goede eigenschappen heeft voor het dragen, werpen, zogen en verzorgen van veulens; waarvan er een voldoende aantal merrie tegelijkertijd in het juiste stadium van de hengstigheidscyclus is om de bevruchte eicellen geïmplementeerd te krijgen, van één ICSI-oogst. Potentiële draagmerries selecteer je dus niet specifiek, maar wel individueel, op basis van algemene kenmerken. EFC Diergaerderhof gebruikt hiervoor Franse dravers, die zich te weinig in de drafsport hebben ontwikkeld, voor inzet in de topsport. Alleen gespecialiseerde embryotransplantatie-centra zijn in staat om rendabel een kudde potentiële draagmerries erop na te houden.
16 SPERMA AANVOER Datum eicel winning Controle eicellen op scan Eicel winning Controle Metafase 2 ICSI gedaan Contrôle Embryo cultuur Vruchten ingebracht in draagmerries Controle vruchten aanwezig Controle vruchten aanwezig Merrie: PAMMELA (niet geverifieerde data) dagen t.o.v. vruchten inbrengen aantal cellen/ vruchten Landos (vers) Landos (vers) Landos (vers) Landos (vers) Landos (vers) Landos (vers) Pammela naar huis Totaal [Landos (vers)]
17 Opmerking: CGN diepvriessperma Indien gewenst: CGN geeft overzicht kwaliteiten van hengsten; Kwaliteiten van sperma, winningsmethode en invriesmethode; Evt. erfelijke gebreken Merriehouder bepaalt in overleg met fokkerijdeskundigen de gewenste paring; Merriehouder doet gemotiveerd verzoek aan CGN; CGN vraagt advies aan interne WUR commissie (evt. in enkele dagen); CGN vraagt advies aan fokkerij-organisatie (duur zeer variabel); Indien nodig: CGN vraagt toestemming aan eigenaar sperma; CGN besluit tot uitlevering sperma; Indien nodig: na betaling van vergoeding aan eigenaar sperma; Sperma mag uitsluitend worden gebruikt voor de paring waarvoor toestemming is verleend.
18 Wat komt erbij kijken als je ICSI zou overwegen om toe te passen op je eigen merrie? Je merrie mag niet drachtig zijn; Je bent je merrie enige weken (of maanden) kwijt; Elke twee weken kunnen er 0-10 eicellen worden gewonnen; 12 dagen later weet je het resultaat: d.w.z.: hoeveel blasocyten er zijn gerijpt en overgebracht in een draagmerrie; Het valt vrijwel niet te plannen of en hoeveel draagmerries er drachtig zullen worden: vaak 0, maar het kunnen er ook opeens 3 of meer tegelijk zijn; N.B.: invriezen van embryo s is eventueel mogelijk; Als het plaatsen van embryo s is gelukt, zul je niet alleen je aan eigen merrie, maar ook aan alle drachtige draagmerries moeten huisvesten, die draagmerries moet je aankopen voor een vaste prijs op 42 dagen van de dracht; Als de veulens op een leeftijd van een half jaar zijn gespeend, dan mag je de draagmerries terug verkopen aan het Equine Fertility Centrum voor een van tevoren afgesproken, vaste prijs.
19 Wat komt erbij kijken: de kosten Huisvesting, verzorging en voeding van jouw merrie bij het Equine Fertility Centrum, of Universiteit Utrecht of Gent gedurende xx weken/ maanden;» 10,- à 15,- per dag; Elke twee weken eicellen winnen;» 500 à 700 per keer; Injecteren van sperma in de eicellen;» 300 per keer;» N.B.: eventueel ook aankoopkosten (vers) sperma per keer, of per rietje: 200,- tot 2000,-; Overplaatsing of invriezen van embryo s;» Indien gewenst/ nodig: 350 per embryo; Transplanteren van een embryo in de draagmerrie;» 300 per embryo; Succeskosten;» à per drachtigheid op 42 dagen bestendige dracht van de draagmerrie; Kosten voor aankoop en verkoop van de draagmerrie;» Vaste prijzen met per saldo 400 à 500 verschil tussen aan- en verkoop ( slachtprijs); Kosten voor huisvesting, verzorging en voeding van de draagmerrie totdat het veulen is gespeend;» Bij uitbesteden 10,- à 15,- per dag indien thuis wellicht voordeliger; Kortom: een ICSI-veulen moet minstens 4000 meer kunnen opbrengen dan een normaal veulen om rendabel te zijn voor de merriehouder.» N.B.: besparing op hoge spermakosten kan echter aanzienlijk zijn!
20 Eindconclusie ICSI is een interessante optie als een bepaalde, specifieke paring genetisch interessante veulens zal opleveren, op voorwaarde: Dat beide uitgangsdieren vrij zijn van erfelijke gebreken; dat de donormerrie jong, vruchtbaar en in goede conditie is; dat het sperma van de hengst van goede kwaliteit is; En : bij medische indicatie: als een goedkopere oplossing, zoals embryotransplantatie (ET) minder gewenst is om uit te voeren,» bijv. omdat de donormerrie zelf niet kan dragen;» en/of omdat er nog maar heel weinig sperma beschikbaar is; als je flexibel kunt zijn in het huisvesten van de draagmerries; als je zeker weet dat de veulens minstens 4000 meer waard zullen zijn dan andere veulens.
21 Presentatie gemaakt in het kader van Praktijknetwerk Merry merries van Groninger bloede contact: Wusiena met Luciena, Stal Nieuwland; Foto Annita Tock (2014)
Wat is IVF en wat is ICSI?
IVF en ICSI Wat is IVF en wat is ICSI? IVF IVF is de afkorting van in vitro fertilisatie. Letterlijk betekent dit bevruchting in glas. Sinds 1982 wordt deze behandeling in Nederland aangeboden. Na de
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting De toepassing van moderne voortplantingstechnieken heeft een ommekeer gebracht in de behandeling van verminderde vruchtbaarheid bij de mens. Daarnaast is deze toepassing van grote waarde gebleken
Nadere informatiePeter Daels Bevruchting van de merrie
Peter Daels Bevruchting van de merrie Er was eens een langvervlogen tijd toen natuurlijke dekking aan huis nog alledaags was. Natuurlijke dekking en kunstmatige inseminatie. Sommige stamboeken aanvaarden
Nadere informatieVeulen in wording. De normale cyclus bij een merrie VETERINAIR. Veilig groter worden
VETERINAIR Veulen in wording Veilig groter worden De eerste veulens zijn al geboren en er zullen er de komende maanden nog vele volgen. De duur van een drachtigheid is gemiddeld tussen de 320 en 360 dagen.
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie IVF / ICSI
Praktische opdracht Biologie IVF / ICSI Praktische-opdracht door een scholier 1669 woorden 30 november 2003 4,7 16 keer beoordeeld Vak Biologie ivf 2 voordelen. Het aantal afwijkingen bij kinderen die
Nadere informatieBij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door
Oefen- toets HAVO In vitro fertilisatie Bij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door spermacellen. Een bevruchte eicel ontwikkelt zich en wordt vervolgens meestal in
Nadere informatieBasisprincipes fokkerij en inteelt
Basisprincipes fokkerij en inteelt Krista A. Engelsma Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) Introductie Fokkerij ras Dieren met bepaalde eigenschappen Genetische vooruitgang Selectie Open/gesloten
Nadere informatieLimburgs Klinisch Onderzoeksprogramma
Limburgs Klinisch Onderzoeksprogramma Gynaeco Cardio- Onco- Infectie Anesthe- -logie en logie logie ziekten sie fertiliteit ZRGB Genk een succesvol centrum 1989-2011 >3000 zwangerschappen IVF Cryo IUI
Nadere informatieOPU en ICSI TEKST: GEMMA JANSEN BEELD: GEMMA JANSEN & DIRK CAREMANS
VOORTPLANTINGSTECHNIEKEN OPU en ICSI The sky is the limit Als er de laatste maanden door paardenfokkers in de wandelgangen wordt gepraat over de fokkerij, komen steevast de termen OPU en ICSI ter sprake.
Nadere informatievruchtbaarheidssparende behandeling
Nederlands Netwerk Fertiliteitspreservatie vruchtbaarheidssparende behandeling Invriezen Invriezen van van embryo s eicellena IVF informatie voor vrouwelijke patiënten vruchtbaarheidssparende behandeling
Nadere informatieAfwegingen bij de keuze voor ICSI. Polikliniek Gynaecologie Route 48
Afwegingen bij de keuze voor ICSI Polikliniek Gynaecologie Route 48 0 De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze folder
Nadere informatieCentrum voor Voortplantingsgeneeskunde UMCG Het invriezen en bewaren van eicellen
Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde UMCG Het invriezen en bewaren van eicellen Eicelvitrificatie Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde UMCG Inleiding U heeft met een arts gesproken over de mogelijkheid
Nadere informatiePreïmplantatie Genetische Diagnostiek
Preïmplantatie Genetische Diagnostiek (bijlage bij de brochure IVF) in samenwerking met 1 Inhoud Voor wie is PGD? 3 Hoe verloopt een PGD-behandeling? 3 Wat zijn de kansen? 5 Wat kan er onderzocht worden?
Nadere informatieintracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI)
patiënteninformatie intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI) ICSI is een afkorting van intracytoplasmatische sperma-injectie. ICSI is een vorm van reageerbuisbevruchting. Bij een ICSI-behandeling brengt
Nadere informatieICSI Intracytoplasmatische sperma-injectie
ICSI Intracytoplasmatische sperma-injectie Inhoudsopgave Algemeen Voor wie is ICSI? Hoe verloopt een ICSI-behandeling? Welk onderzoek is nodig voor een ICSI-behandeling? De kans op zwangerschap na een
Nadere informatiegestuurd? 5 Hoe heeft de mens de voortplanting
5 Hoe heeft de mens de voortplanting gestuurd? Reeds lang geleden heeft de mens technieken ontwikkeld om zoveel mogelijk nakomelingen te krijgen van de beste ouderdieren. Het was vanaf het begin duidelijk,
Nadere informatieInformatie over IVF en ICSI
Informatie over IVF en ICSI Voor meer informatie kijk op www.prolife.nl/kinderwenstraject Inhoudsopgave Beschermwaardigheid van het leven Pagina 3 Keuzevrijheid Pagina 3 Ongewenst kinderloos Pagina 3 Onderzoekstraject
Nadere informatieVoortplanting bij dieren
Voortplanting bij dieren Opdracht 1 Geef aan of de beweringen juist of onjuist zijn: 1. De primaire geslachtskenmerken heb je vanaf je puberteit 2. Geslachtshormonen zorgen voor veranderingen in de puberteit
Nadere informatieVOORTPLANTING BIJ DE MENS
VOORTPLANTING BIJ DE MENS 1 Vruchtbaarheid Alle levende wezens planten zich voort om niet uit te sterven. Mensen ook. Dat is één van de redenen waarom we voortplantingsorganen en seksuele gevoelens hebben.
Nadere informatieSTAMCELLEN. 1. Definitie 2. Soorten 3. Eicel 4. Morula 5. Blastocyst 6. Foetus 7. Navelstrengbloed 8. Stamcellen uit volwassen individu
STAMCELLEN 1. Definitie 2. Soorten 3. Eicel 4. Morula 5. Blastocyst 6. Foetus 7. Navelstrengbloed 8. Stamcellen uit volwassen individu DRIE EIGENSCHAPPEN: DEFINITIE VAN STAMCELLEN A) NIET- DIFFERENTIATIE
Nadere informatieAFWEGINGEN BIJ DE KEUZE VOOR INTRACYTOPLASMATISCHE SPERMA- INJECTIE (ICSI)
AFWEGINGEN BIJ DE KEUZE VOOR INTRACYTOPLASMATISCHE SPERMA- INJECTIE (ICSI) 666 Inleiding ICSI is de afkorting van intracytoplasmatische sperma-injectie. Men brengt hierbij in het laboratorium één zaadcel
Nadere informatieVruchtbaarheid en kanker
Vruchtbaarheid en kanker Deze tekst is gedeeltelijk overgenomen van Nederlands Netwerk Fertiliteitspreservatie (NNF) Deze folder is bedoeld voor vrouwen die zich zorgen maken over de gevolgen van een behandeling
Nadere informatiekeer beoordeeld 4 maart 2018
0 Samenvatting door Syb 870 woorden keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Biologie Biologie H8 Samenvatting PARAGRAAF 8.1 Een jongen maakt zaadcellen door hormonen uit de hypofyse. Via het bloed komen die hormonn
Nadere informatiePESA-ICSI-behandeling
PESA-ICSI-behandeling U heeft zich aangemeld voor de PESA-ICSI-behandeling (Percutane Epididymale Sperma Aspiratie-Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie) in ons ziekenhuis. Door middel van deze folder
Nadere informatieInformatie eicelbank ontvangster
Informatie eicelbank ontvangster Inleiding U heeft contact opgenomen met het Medisch Centrum Kinderwens omdat u in aanmerking wilt komen voor een behandeling waarbij u eicellen ontvangt van een voor u
Nadere informatieEen duidelijk verhaal over Intra-uteriene Inseminatie
Een duidelijk verhaal over Intra-uteriene Inseminatie Vooruit in fertiliteit M Postbus 581, 2003 PC Haarlem, Tel: 023-515 31 53 www.msd.nl, www.msdfertiliteit.nl, E-mail: info@msd.nl WOMN-1068311-0024
Nadere informatieVRUCHTBAARHEID BIJ TRANSPERSONEN INFORMATIE OVER HET BEWAREN VAN ZAADSTALEN
VRUCHTBAARHEID BIJ TRANSPERSONEN INFORMATIE OVER HET BEWAREN VAN ZAADSTALEN INHOUD 1. Inleiding... 2 1.1 Het effect van hormoontherapie op de spermatogenese... 2 1.2 Mogelijkheid tot invriezen van zaadcellen...
Nadere informatieFERTILITEITSOPTIES BIJ TRANSPERSONEN INFORMATIE OVER HET BEWAREN VAN EICELLEN EN OVARIEEL WEEFSEL
FERTILITEITSOPTIES BIJ TRANSPERSONEN INFORMATIE OVER HET BEWAREN VAN EICELLEN EN OVARIEEL WEEFSEL INHOUD 1. Inleiding... 2 2. Het invriezen van eicellen... 3 2.1 Praktisch verloop van het invriezen van
Nadere informatieECLI:NL:RBZWB:2016:4627
ECLI:NL:RBZWB:2016:4627 Instantie Datum uitspraak 21072016 Datum publicatie 26072016 Rechtbank ZeelandWestBrabant Zaaknummer C/02/316625 / KG ZA 16375 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie
Nadere informatieObstetrie en Gynaecologie PGD
Obstetrie en Gynaecologie PGD Pre-implantatie Genetische Diagnostiek Inhoud Inleiding 1 Voor wie is de PGD 1 Hoe verloopt een PGD behandeling 2 Wat zijn de kansen 4 Welke aandoeningen kunnen onderzocht
Nadere informatieEmbryodonatie: Informatie voor wensouders
Blad: 1 /5 Embryodonatie: Informatie voor wensouders Blad: 2 /5 Inleiding U heeft contact opgenomen met Medisch Centrum Kinderwens omdat u in aanmerking wilt komen voor een behandeling waarbij u een embryo
Nadere informatieICSI. intracytoplasmatische sperma injectie. Voor wie is ICSI? Hoe verloopt een ICSI-behandeling?
ICSI intracytoplasmatische sperma injectie ICSI is een afkorting van intracytoplasmatische sperma-injectie. ICSI is een vorm van reageerbuisbevruchting. Bij een ICSI-behandeling brengt men in het laboratorium
Nadere informatieKWPN-directeur Johan Knaap nam TOEGELICHT. VERENIGING Rondetafelgesprek De impact van nieuwe voortplantingstechnieken
TOEGELICHT Rondetafelgesprek De impact van nieuwe voortplantingstechnieken Donderdag 18 juni kwam een aantal mensen naar het KWPN-centrum in Ermelo om met elkaar van gedachten te wisselen over het effect
Nadere informatieVoortplanting. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VMBO-GL en TL Voortplanting biologie CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 36 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat
Nadere informatieONVRUCHTBAARHEID BIJ MANNEN MET PRIMAIRE CILIAIRE DYSKINESIE Zijn er mogelijkheden?
ONVRUCHTBAARHEID BIJ MANNEN MET PRIMAIRE CILIAIRE DYSKINESIE Zijn er mogelijkheden? Dr R.F.A. Weber, internist-endocrinoloog/androloog Andrologie Erasmus MC Rotterdam INLEIDING Onvruchtbaarheid kan een
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling
Samenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling Samenvatting door een scholier 1708 woorden 10 mei 2012 4,9 14 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1. Voorplanting en bevruchting
Nadere informatiePatiënten Informatie Folder. Wetenschappelijk onderzoek met behulp van rest-embryo s
Patiënten Informatie Folder Wetenschappelijk onderzoek met behulp van rest-embryo s VPG rest-embryo s voorjaar 2009 Wetenschappelijk Onderzoek met behulp van rest-embryo s. Geachte mevrouw, meneer, Uw
Nadere informatieAFWEGINGEN BIJ DE KEUZE VOOR INTRACYTOPLASMATISCHE SPERMA- INJECTIE (ICSI)
AFWEGINGEN BIJ DE KEUZE VOOR INTRACYTOPLASMATISCHE SPERMA- INJECTIE (ICSI) 666 Inleiding ICSI is de afkorting van intracytoplasmatische sperma-injectie. Men brengt hierbij in het laboratorium één zaadcel
Nadere informatieINLEIDING MATERNALE LEEFTIJD
Samenvatting 130 SAMENVATTING INLEIDING Gedurende de laatste 30 jaar heeft de fertiliteitbegeleiding bij het paard stormachtige ontwikkelingen doorgemaakt door de introductie en/of het op grote schaal
Nadere informatieHet gebruik van Fyremadel. Toelichting en praktische aanwijzingen
Het gebruik van Fyremadel Toelichting en praktische aanwijzingen Colofon Ferring B.V. Polarisavenue 130 2132 JX Hoofddorp Postbus 184 2130 AD Hoofddorp Telefoon: 023-5680 300 Fax: 023-5680 303 Websites:
Nadere informatieCentra voor spermawinning, inseminatie en embryotransplantatie bij paarden - Overzicht
Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Centra voor spermawinning, inseminatie en embryotransplantatie bij paarden - Overzicht 2009 - Inleiding Het winnen, behandelen en/of
Nadere informatieGynaecologie. IUI in de gestimuleerde cyclus
Gynaecologie IUI in de gestimuleerde cyclus Inhoudsopgave Wat is intra-uteriene inseminatie? 5 Voor wie is IUI? 6 Hoe groot is de kans op een zwangerschap bij IUI? 6 Hormonen, gecontroleerde hyperstimulatie
Nadere informatieOntwikkelingsbiologie
Ontwikkelingsbiologie In vitro fertilisatie Bij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door spermacellen. Een bevruchte eicel ontwikkelt zich en wordt vervolgens meestal
Nadere informatieDe geboorte van een veulen
De geboorte van een veulen Voor de fokkers onder ons is het voorjaar altijd een spannende tijd. Meestal verloopt de geboorte bij de merrie zonder problemen. De drachtige merrie Een goede voedingstoestand
Nadere informatie5,5. Samenvatting door een scholier 2004 woorden 30 maart keer beoordeeld. Hoofdstuk 5: Seksualiteit
Samenvatting door een scholier 2004 woorden 30 maart 2011 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 5: Seksualiteit 5.1 Seks is Voordeliger Seksualiteit: het gedrag dat direct of indirect
Nadere informatieMet verdere vragen of voor meer concrete informatie over eicel- en spermadonatie kan u steeds terecht op onze website: www.demaakbaremens.
Met verdere vragen of voor meer concrete informatie over eicel- en spermadonatie kan u steeds terecht op onze website: www.demaakbaremens.org ALGEMENE INFORMATIE Wat is eicel- of spermadonatie? Bij eicel-
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE AFWEGINGEN BIJ DE ICSI
PATIËNTENINFORMATIE AFWEGINGEN BIJ DE ICSI 2 Inhoudsopgave Wat zijn redenen voor ICSI... 4 Hoe gebeurt ICSI... 4 Gezondheidsrisico s voor de vrouw bij ICSI... 5 Gezondheidsrisico s voor kinderen die na
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inleiding 6
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Erfelijkheidsleer 9 1.1 Erfelijke verandering 9 1.2 Ontdekking van de erfelijkheidsleer (genetica) 12 1.3 De chromosomen 13 1.4 Kwalitatieve eigenschappen 17 1.5 De monogene
Nadere informatieJaarrapport 2010 CENTRA VOORTPLANTINGS- TECHNIEKEN PAARD. Vlaamse overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij
Jaarrapport 2010 CENTRA VOORTPLANTINGS- TECHNIEKEN PAARD Jaarrapport 2010 Vlaamse overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij Dit rapport wordt u aangeboden door: Vlaamse overheid Departement Landbouw
Nadere informatieDe dag van het Groninger Paard. 7 juni 2015
De dag van het Groninger Paard 7 juni 2015 Van links naar rechts boven - Anne ten Napel, Priscilla Wiedijk, Mariska Faijdherbe, Michelle Dollé, Julie Beenkens, Bianca Brouwers, Dinescha Ooms, Roos Beenkens,
Nadere informatieafwegingen bij de keuze voor icsi
afwegingen bij de keuze voor icsi 2 Inhoud Inleiding 4 1 Wat zijn redenen voor ICSI 4 2 Hoe gebeurt ICSI 4 3 Gezondheidsrisico s voor de vrouw bij ICSI 4 4 Gezondheidsrisico s voor kinderen die na ICSI
Nadere informatiePatientenfolder Wetenschappelijk onderzoek met Embryo's
Patientenfolder Wetenschappelijk onderzoek met Embryo's 2014-03-26 1503 door Evert van Santbrink Het Fertiliteitscentrum Voorburg werkt samen met het Erasmus MC in wetenschappelijk onderzoek. Om meer te
Nadere informatieVruchtbaarheidsonderzoek
Vruchtbaarheidsonderzoek Patiënteninformatie Vruchtbaarheidsonderzoek Inhoudsopgave: 1 Inleiding 2 Algemene informatie 2.1 Verminderde vruchtbaarheid 2.2 Het ontstaan van een zwangerschap 2.3 De vruchtbare
Nadere informatieDe triomftocht van ivf
De triomftocht van ivf Maarten Evenblij, journalist Correspondentieadres: redactie@medischcontact.nl Sinds de eerste in-vitrobevruchting in 1978 heeft de voortplantings geneeskunde een enorme vlucht genomen.
Nadere informatieIn Vitro Fertilisatie (IVF) Gynaecologie
In Vitro Fertilisatie (IVF) Gynaecologie Inhoud: Pagina 1. Inleiding 03 2. Algemeen 04 3. Voorbereiding 05 4. Follikelstimulatie 06 5. Follikelpunctie 07 6. Bevruchting 08 7. Terugplaatsing 09 8. Invriezen
Nadere informatieNormale cyclus. Gynaecologie
Normale cyclus Gynaecologie Inhoudsopgave In het kort 4 Wat is een normale cyclus? 4 Wat gebeurt er in een cyclus? 5 De rol van hormonen 5 De fasen van een cyclus 6 De rijping van de eiblaas (folliculaire
Nadere informatievan een muskiet weer? Leg je antwoord uit.
30 3 VMBO KGT A BEANTWOORD DE VOLGENDE VRAGEN. Afbeelding 1 Bij een muskiet is het aantal chromosomen in een lichaamscel 6. In afbeelding 1 geven beide tekeningen schematisch een delende cel van een muskiet
Nadere informatieIVF- en ICSI-behandeling
IVF- en ICSI-behandeling Locatie Den Helder - afdeling gynaecologie IVF- en ICSI-behandeling U heeft een kinderwens. Maar omdat een zwangerschap uitblijft, start u in overleg met uw gynaecoloog met een
Nadere informatieDe New Forest pony. Blz 1
De New Forest pony Blz 1 Inhoudsopgave De new forest pony (voorkant) Blz 1 Inhoudsopgave Blz 2 Voorwoord Blz 3 De inleiding Blz 4 Geschiedenis Blz 5 Waar worden de new forest pony s voor gebruikt? Blz
Nadere informatieUrologie/ Gynaecologie ICSI. IntroCytoplasmatische Sperma-Injectie
Urologie/ Gynaecologie ICSI IntroCytoplasmatische Sperma-Injectie Inhoudsopgave Inleiding...4 Wat zijn redenen voor ICSI?...4 Hoe gebeurt ICSI?...4 Gezondheidsrisico s voor de vrouw bij ICSI...5 Gezondheidsrisico
Nadere informatietel
PREIMPLANTATIE GENETISCHE DIAGNOSE VOOR MONOGENETISCHE AANDOENINGEN INFORMATIE BIJ GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING - INFORMED CONSENT VOOR PATIENTEN VAN HET LEUVENS UNIVERSITAIR FERTILITEITSCENTRUM IN HET KADER
Nadere informatieVoortplanting. Hoofdstuk 6
Voortplanting Hoofdstuk 6 Leerdoelen Je kunt de delen van een baarmoeder met embryo kunnen noemen met hun functies en kenmerken Je kunt beschrijven hoe de geboorte van een kind plaatsvindt Bevruchting
Nadere informatiePré-implantatie Genetische Diagnostiek brochure nr. 13
Pré-implantatie Genetische Diagnostiek brochure nr. 13 Inleiding De wetenschap staat niet stil. Een aantal jaar geleden is er een nieuwe methode ontwikkeld die het mogelijk maakt om ernstige erfelijke
Nadere informatieFokkerij en Inteelt. Basisprincipes. Piter Bijma Animal Breeding and Genomics Centre Wageningen Universiteit. Animal Breeding & Genomics Centre
Fokkerij en Inteelt Basisprincipes Piter Bijma Animal Breeding and Genomics Centre Wageningen Universiteit Animal Breeding & Genomics Centre De boodschap 1. Enige inteelt is normaal; veel inteelt is riskant
Nadere informatieTussen de trofoblast en de kiemschijf wordt de navelstreng gevormd.
Biologie SE4 Hoofdstuk 6 Paragraaf 1 Tijdens de ovulatie komt een eicel vrij uit een van de beide ovaria. Deze eicel komt terecht in een eileider. Een van de zaadcellen die de tocht van de vagina naar
Nadere informatieMenstruatiecyclus vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 12 July 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73618 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieIntra Uteriene Inseminatie
Intra Uteriene Inseminatie Intra Uteriene Inseminatie ( I.U.I.) Een veel voorkomende behandeling van ongewenste kinderloosheid is intra-uteriene inseminatie, kortweg I.U.I. genaamd. Bij deze behandeling
Nadere informatieCENTRA VOORTPLANTINGS TECHNIEKEN PAARD
Jaarrapport 2011 CENTRA VOORTPLANTINGS TECHNIEKEN PAARD Jaarrapport 2011 Vlaamse overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij CENTRA VOORPLANTINGSTECHNIEKEN PAARD JAARRAPPORT 2011 Entiteit: Departement
Nadere informatieTEKST: GEMMA JANSEN BEELD: GEMMA JANSEN E.A.
VETERINAIR Embryotransplantatie Het doel van Embryotransplantatie ofwel ET is om snelle genetische vooruitgang te boeken. Bij ET wordt vanuit de donormerrie een embryo gespoeld. Dit embryo wordt vervolgens
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek
Wetenschappelijk onderzoek met menselijke eicellen en/of embryo s 2 Wetenschappelijk onderzoek met menselijke eicellen en/of embryo s Het Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde van het Maastricht UMC+
Nadere informatieInsemineren, de praktijk
Hoofdstuk 6 Insemineren, de praktijk Het bronstig zien van de koe Bronst waarnemen is een vak. Koeien geven veel verschillende signalen af bij bronst. Daarbij verschilt de bronst van koe tot koe. Gemiddeld
Nadere informatieVOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ. voor hengstenhouderijen met Natuurlijke Dekking
VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ voor hengstenhouderijen met Natuurlijke Dekking Inhoudsopgave 1. ALGEMEEN 3 1.1 OPLEIDINGSNIVEAU, VERANTWOORDELIJKHEDEN EN DE BEVOEGDHEDEN 3 1.2 CONTROLE 3
Nadere informatieDisclosure. Inleiding. Voeding en vruchtbaarheid in de publiciteit. Wetenschappelijk onderzoek. In Vitro Fertilisatie
06-11-16 Voeding en vruchtbaarheid: de invloed van B-vitamines Disclosure Presentatie op uitnodiging van Goodlife Jolanda Boxmeer gynaecoloog Inleiding 10-15% van alle paren: vruchtbaarheidsproblemen 48-50%
Nadere informatieDoorzetten voor vervulling kinderwens zaterdag, 21 maart 2015 11:18
WILLEMSTAD Ze moesten even geduld hebben. De ouders van de jongenstweeling die donderdag bij de voorlichting waren over In Vitro Fertilisatie (IVF). Georganiseerd door de gynaecologenpraktijk Emmacare,
Nadere informatieDe dag van de Punctie: Inleiding. Kans dat de punctie doorgaat. Voorbereiding
De dag van de Punctie: Inleiding Met de punctie wordt bedoeld het aanprikken en leegzuigen van de follikels. Men noemt de punctie ook wel follikelaspiratie (follikel = eiblaas = de met vocht gevulde holte
Nadere informatieIUI, IVF en ICSI; wat betekenen deze afkortingen?
Algemeen Het hebben van kinderwens is iets dat niemand behoeft te rechtvaardigen; deze wens is immers vanuit de natuur zelf gegeven. Helaas ziet echter ongeveer 10% van alle paren de kinderwens niet in
Nadere informatieGeslachtelijke voortplanting: de kernen van twee geslachtscellen (eicel en zaadcel) versmelten. Dat het bevruchting. Ze vormen samen een nieuwe cel.
Samenvatting Voortplanting en ontwikkeling Geslachtelijke voortplanting: de kernen van twee geslachtscellen (eicel en zaadcel) versmelten. Dat het bevruchting. Ze vormen samen een nieuwe cel. Geslachtscellen
Nadere informatie6,8. Samenvatting door B. 999 woorden 25 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. H3 Voortplanting
Samenvatting door B. 999 woorden 25 juni 2016 6,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H3 Voortplanting 1: Jongens en meisjes Primaire geslachtskenmerken: geslachtskenmerken die een
Nadere informatieModule: Vruchtbaarheidskliniek - h45. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 26 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63270 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieHIV. en zwangerschapswens
HIV en zwangerschapswens Tekst en illustraties: Drs. E. van Leeuwen, arts onderzoeker Dr. K. Boer, gynaecoloog Dr. M. H. Godfried, internist Prof. dr. F. van der Veen, gynaecoloog Artsen en apothekers
Nadere informatieTOESTEMMING VOOR AFSTAAN VAN RESTMATERIAAL VOOR DE WETENSCHAP
TOESTEMMING VOOR AFSTAAN VAN RESTMATERIAAL VOOR DE WETENSCHAP Afstaan van restmateriaal Informatie voor de patiënt U zult binnenkort een IVF/ICSI-behandeling ondergaan. Tijdens deze behandeling worden
Nadere informatieNormale cyclus. Poli Gynaecologie
00 Normale cyclus Poli Gynaecologie De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Andere folders en brochures op het gebied
Nadere informatieTITEL ONDERZOEK: Prospectieve multicenter, studie om het optimale behandelingsschema van GnRHantagonisten
TITEL ONDERZOEK: Prospectieve multicenter, studie om het optimale behandelingsschema van GnRHantagonisten te verfijnen Geachte mevrouw, U bent door ons uitgenodigd om deel te nemen aan een wetenschappelijk
Nadere informatieSamenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA.
Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou 4.1 Fenotype Genotype = waarneembare eigenschappen van een individu = de erfelijke informatie in het DNA Genotype + milieufactoren = fenotype Erfelijke
Nadere informatieVRUCHTBAARHEID BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN MET KANKER - INVRIEZEN VAN ZAADCELLEN BIJ PUBERTAIRE JONGENS EN ADOLESCENTEN
VRUCHTBAARHEID BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN MET KANKER - INVRIEZEN VAN ZAADCELLEN BIJ PUBERTAIRE JONGENS EN ADOLESCENTEN ONCOLOGISCH CENTRUM Onco_alg_044 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Het effect van radiotherapie
Nadere informatieInleiding. Het antwoord is kort en krachtig: ja!
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Kinderen maken: Een gezin stichten op de Huntington manier Kinderen
Nadere informatieGynaecologie. IUI in de natuurlijke cyclus
Gynaecologie IUI in de natuurlijke cyclus Inhoudsopgave Wat is intra-uteriene inseminatie? 5 Voor wie is IUI? 6 Timing 6 Sperma 7 Aandachtspunten 7 Hoe verloopt de inseminatie? 8 Na de inseminatie 9 Kans
Nadere informatieMan en vrouw vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63362 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieman, vrouw en kind info voor de acceptor Eiceldonatie Een bouwsteen voor een nieuw leven UZ Gent, Afdeling Reproductieve Geneeskunde
man, vrouw en kind info voor de acceptor Eiceldonatie Een bouwsteen voor een nieuw leven UZ Gent, Afdeling Reproductieve Geneeskunde Eiceldonatie Wat is eiceldonatie? Eiceldonatie is het afstaan van onbevruchte
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie PATIËNTENVOORLICHTING
NVOG Nederlandse Vereniging voor PATIËNTENVOORLICHTING Afwegingen bij de keuze voor ICSI No 16 2001 NVOG/NVU Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij de Nederlandse Vereniging
Nadere informatieEnkele afspraken: We luisteren met respect naar elkaars verhaal. We lachen niet voortdurend met nieuwe woorden.
Enkele afspraken: We luisteren met respect naar elkaars verhaal. We lachen niet voortdurend met nieuwe woorden. We reageren volwassen op wat er verteld wordt. Heb je het moeilijk met dit onderwerp? Dan
Nadere informatieGenetische diversiteit in de Nederlandse Trekpaardenpopulatie
Genetische diversiteit in de Nederlandse Trekpaardenpopulatie Door: Myrthe Maurice Van Eijndhoven Centrum voor Genetische Bronnen Nederland Animal Breeding and Genetische diversiteit in de Nederlandse
Nadere informatieNormale cyclus. Patiënteninformatie Normale cyclus
Normale cyclus Patiënteninformatie Normale cyclus Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wat is een normale cyclus 3 De cyclus zelf 4 Wat gebeurt er in een cyclus 5 De rol van hormonen 6 De rijping van de eiblaas
Nadere informatieVruchtbaarheidsonderzoek
Vruchtbaarheidsonderzoek Patiënteninformatie Vruchtbaarheidsonderzoek Inhoudsopgave: 1 Inleiding 2 Algemene informatie 2.1 Verminderde vruchtbaarheid 2.2 Het ontstaan van een zwangerschap 2.3 De vruchtbare
Nadere informatieOplossingen Biologie van 2000
www. Oplossingen Biologie van 2000 Disclaimer: Alle uitwerkingen zijn onder voorbehoud van eventuele fouten. Er is geen enkele aansprakelijkheid bij de auteur van deze documenten. Vraag 1 Om deze vraag
Nadere informatieMan en vrouw vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 12 July 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73616 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieIntra Uteriene Inseminatie
Intra Uteriene Inseminatie Informatie voor patiënten F0620-1011 september 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieIntra-Uteriene Inseminatie (IUI) Patiëntenfolder
Intra-Uteriene Inseminatie (IUI) Patiëntenfolder 1 Intra-uteriene inseminatie (IUI) U komt in aanmerking voor de behandeling intra-uteriene inseminatie (IUI). Intra-uteriene inseminatie biedt een mogelijkheid
Nadere informatieOvereenkomst betreffende medisch begeleide voortplanting door middel van In Vitro Fertilisatie (IVF)
Zorgprogramma Reproductieve Geneeskunde B T (032)89 32 77 25 F (032)89 32 78 46 ivf.labo@zol.be www.fertility.be Overeenkomst betreffende medisch begeleide voortplanting door middel van In Vitro Fertilisatie
Nadere informatieSamenvatting Biologie hf 5 par 1t/m 5
Samenvatting Biologie hf 5 par 1t/m 5 Samenvatting door Carlijn 1162 woorden 15 januari 2018 10 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 5.1 Je veranderd. Geslachtskenmerken zijn kenmerken
Nadere informatie