Handleiding wandeling door Leuven
|
|
- Thijs de Jonge
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Handleiding wandeling door Leuven Stadhuis Opdracht: Voor het stadhuis maken we gebruik van een foto-opdracht, en een inhoudelijke opdracht. De foto opdracht bestaat uit twee delen. Eerst moeten de leerlingen de foto van de Duitse officieren in Leuven, aan het Leuvense stadhuis, reconstrueren. Figuur 1: Duitse officieren voor het stadhuis 1 Daarna moeten de leerlingen de foto van de Duitse officieren die zij reeds hebben, fotograferen, met op de achtergrond het huidige stadhuis van Leuven. Deze stijl van foto s nemen is een recente hype, en komt van de website Hieronder zijn er enkele voorbeelden die het concept duidelijk moeten maken. 1 CEUNEN, M., VEDMAN, P. (red.), Aan onze helden en martelaren, Beelden van de brand van Leuven (augustus 1914),p
2 Figuur 2 2 Figuur 3 3 Het resultaat van de tweede foto opdracht zou er dan ongeveer als volgt uitzien: 2 DEAR PHOTOGRAPH, Dear Photograph, take a picture of a picture, rom the past, in the present, Internet, , ( 3 Ibidem. 2
3 Figuur 4: Oude en nieuwe foto van het stadhuis 4 Daarnaast krijgen de leerlingen ook enkele foto s van de omgeving van de Grote Markt te zien. Van de twee beelden hebben we een versie voor de brand van Leuven, en een versie vlak na de brand. (zie onderstaande foto s) Bij die foto s hoort een open vraag die luidt: Wat is er zo bijzonder aan het stadhuis tijdens WOI met betrekking tot de brand van Leuven? Het antwoord zou dan lijken op: Het stadhuis van Leuven heeft gediend als hoofdkwartier voor de Duitse bezetters. Ze hadden er tijdens de brand dan ook alle belang bij om het stadhuis niet in de vlammen te laten opgaan. De leerlingen krijgen voor deze opdracht beeldmateriaal ter beschikking om zo tot het juiste antwoord te komen. 4 Oude foto: CEUNEN, M., VEDMAN, P. (red.), Aan onze helden en martelaren, Beelden van de brand van Leuven (augustus 1914),p
4 Figuur 5: Zuidzicht Grote Markt voor de brand 5 Figuur 6: Zuidzicht Grote Markt vlak na de brand 6 Figuur 7: Zicht op Stadhuis en Sint-Pieterskerk voor de brand 7 5 CEUNEN, M., VEDMAN, P. (red.), Aan onze helden en martelaren, Beelden van de brand van Leuven (augustus 1914),p Ibidem, p CEUNEN, M., VEDMAN, P. (red.), Aan onze helden en martelaren, Beelden van de brand van Leuven (augustus 1914),p
5 Achtergrondinformatie: Figuur 8: Zicht op stadhuis en Sint-Pieters kerk na de brand 8 Waarom laten we de leerlingen nu een foto nemen zoals de Duitse officieren dit deden? De leerlingen achterhalen zo dat de Duitsers hun intrek namen in het Leuvense Stadhuis. Ook zien ze op de foto dat het stadhuis ongeschonden bleef. Er kan daarna verduidelijkt worden dat het stadhuis ongeschonden uit de brand gekomen is, omwille van het feit dat de Duitsers er hun intrede hadden genomen. De Duitsers hadden immers tijdens de brand, de omringende huizen afgebroken, om de brand niet op het stadhuis te laten overslaan. 8 Ibidem, p
6 Universiteitsbibliotheek Opdracht Inhoudelijke deel Eerst krijgen de leerlingen een tekst over de universiteitsbibliotheek te lezen. Op 25 augustus 1914 besloten de Duisters Leuven in de as te leggen. Ze gebruikten de leugen, dat Belgische sluipschutters hen hadden beschoten, als excuus. Ongeveer één negende van de gebouwen werd verwoest. Ook de Universiteitsbibliotheek op de Naamsestraat brandde boeken, 800 wiegendrukken, 1000 handschriften, en onder meer de originele stichtingsakte uit 1425 gingen verloren. Dit leidde tot internationale verontwaardiging. Heel de wereld beschouwde dit als vandalisme. Leuven kon na de Eerste Wereldoorlog rekenen op internationale hulp. Volgens het verdrag van Versailles moest Duitsland alle verwoeste objecten vergoeden. Belgische provincies en andere landen steunen Leuven. Ze sturen boeken op. In 1928 is de boekenstapel gestegen tot exemplaren. In 1918 komen de Amerikanen met een nieuw idee. Ze willen een nieuw universiteitsgebouw voor Leuven oprichten. 10 jaar later op 4 juli 1928, Independence Day, is het dan zover. De Leuvense universiteitsbibliotheek op het Mgr. Ladeuzeplein wordt ingewijd. Daarna krijgen de leerlingen een korte inhoudelijke opdracht. Ze krijgen twee foto s, uit de grote leeszaal van de universiteitsbibliotheek, te zien. Deze foto s stellen drie dieren voor, een leeuw, een adelaar en een slang. De leerlingen moeten de dieren met de juiste landen verbinden. 6
7 Figuur 9: Trapleuningen Grote leeszaal in de Centrale universiteitsbibliotheek 9 Verbind de dieren met de landen: Leeuw Adelaar Slang België VS Duitsland Foto gedeelte Daarna is het aan de leerlingen om zelf twee foto s te maken. Ze moeten voor deze opdracht de bibliotheek niet binnengaan, aangezien de beelden waarvan zij foto s moeten nemen, zich op de voorgevel bevinden. De leerlingen moeten een foto maken van Maria. Daarnaast moeten ze twee kenmerken geven die opvallen aan haar beeltenis. Kenmerken die je opvallen Helm Zwaard Nadien krijgen de leerlingen de volgende vraag voorgelegd: Op wie lijkt Maria (tip: mythologie) : Pallas Athena De antwoorden op deze vragen kan de leerkracht later overlopen. Hij/zij kan er dan bij vermelden dat de link met Athena gelegd wordt omwille van het feit dat Athena naast godin van de oorlog, ook godin van de wijsheid en van de kunst en letteren was. De link met de bibliotheek is dan snel gelegd. 9 VAN IMPE, J., De universiteitsbibliotheek van Leuven, Het verhaal van een feniks, Universitaire Pers Leuven, Leuven, 2003, 90 pagina s. 7
8 Creatieve opdracht Na de foto-opdracht volgt er nog een opdracht met chronogrammen. Chronogrammen zijn inscripties waarvan de in kapitaal gezette letters volgens het Romeinse systeem een jaartal weergeven. Daartoe worden de Romeinse cijfers in de tekst opgeteld: M = 1000; D = 500, C = 100, L = 50, X = 10, V = 5 en I = 1. De leerlingen krijgen dezelfde uitleg over chronogrammen als hierboven. Daarna krijgen zij het volgende chronogram te lezen: IcI finit La CVLtVre allemande. De opdracht luidt dan als volgt: Welk jaartal is er verscholen in dit chronogram De leerkracht kan later dan de bedoeling van het chronogram uitleggen aan de leerlingen: De makers verwijzen naar de brand van Leuven, en vooral naar de verwoesting van de toenmalige universiteitsbibliotheek. Door de verwoesting ervan hebben de Duitsers zich verlaagd tot cultuurbarbaren. Ten slotte volgt er nog een laatste opdracht met de chronogrammen. De leerlingen moeten op zoek naar de eerste steen. Deze bevindt zich op de hoek van het Mgr. Ladeuzeplein met de Blijde Inkomststraat. Om deze te herkennen krijgen de leerlingen een foto van de eerste steen (langs de kant van het Mgr. Ladeuzeplein) te zien. Figuur 10: hoeksteen universiteitsbibliotheek Leuven COPPENS, C. DEREZ, M., Roegiers, J., Universiteitsbibliotheek Leuven, , p
9 De steen die zij dan moeten herkennen is de volgende: Figuur 11: Eerste steen 11 De inscriptie is in het Latijn, waardoor niet alle leerlingen over de nodige kennis beschikken om deze te vertalen. Daarom krijgen zij de vertaling Eerste steen in luister voor de heropbouw van de Leuvense bibliotheek Wat moeten de leerlingen dan nog doen? Het is aan hen om het jaartal van de eerste steenleging te ontcijferen. Ze krijgen de originele inscriptie niet op hun applicatie maar moeten deze aflezen van de gevel. Het jaartal dat zij moeten uitkomen is Achtergrondinformatie: Zie deel : Kultur und Krieg Ibidem : Kultur und Krieg : zie p. 51 9
10 Station Opdracht: De leerlingen krijgen bij het station een verhaal te lezen dat het spel kort kan inleiden. Het verhaal gaat over de aanleiding van de brand. Op 24 en 25 augustus besliste de Belgische legerleiding om aan te vallen richting Mechelen en Haacht. De Belgische troepen wilden zo de druk van het Duitse leger op de geallieerden aan de Franse grens verminderen. Ze slaagden in hun opzet. Een groot deel van de Duitse troepen rukte op naar het noorden. Beide kanten verloren manschappen, en op sommige plaatsen slaagden de Belgen erin om de Duitsers terug te drijven. Het Belgische leger naderde Leuven tot op enkele kilometers. Aan de stadspoorten van Leuven vonden er gevechten plaats met als doel het vernietigen van de spoorlijn, die voor de Duitsers levensbelangrijk was. Op sommige plaatsen slaagden de Belgen ook in hun opzet. De avond van 25 augustus staat bekend als een tragische avond. Duitsers zouden op elkaar gevuurd hebben. Zo zouden de Duitsers in Leuven, de terugkerende Duitsers aanzien hebben voor Belgen en vervolgens het vuur geopend hebben. Om deze ernstige vergissing te verdoezelen besloten de Duitsers de Leuvense bevolking de schuld te geven. Zo werd de schuld in de voeten van de francs-tireurs geschoven. De meningen over de oorzaak lopen dus uiteen. Bij het station staat er ook nog een extra verhaal. Dit is niet noodzakelijk maar wel een leuke insteek. Volgens Paul Reekmans van het Leuvens Historisch gemeenschap ligt de oorzaak echter elders.de grote aanleiding zou een friendly fire van de Duitsers op hun eigen soldaten geweest zijn. De dag van de grote brand zijn er van de Boelenberg een grote groep soldatenpaarden in paniek Leuven binnen gestormd. De zadels van de paarden hingen onder hun buik en hun ruiters waren ze al lang kwijt. Dit waren de oorlogspaarden van de Duitsers.Vanuit Antwerpen hebben de Belgen de Duitser een stuk kunnen terugdringen. De Duitse soldaten die dus gedwongen werden zich terug te trekken zijn dan beschoten door hun eigen leger. Deze friendly fire zou de aanleiding zijn om de Belgen te doen boeten en Leuven was net slecht gelegen.voor dit voorval ging het er in Leuven echter vrij vredig aan toe, de Duitse soldaten waren al ruim 10 dagen in Leuven voor deze gebeurtenis. Ze behandelden de bevolking nog redelijk en kochten zelfs sigaren en drank van de kleine handelaars. Maar de 25ste augustus is alles omgeslagen.na dit voorval moest de bevolking dus boeten voor hun daden. Dit doen de Duitsers door gebouwen in heel Leuven in brand te steken. 10
11 Foto gedeelde 13 Ook voor het station maken we gebruik van een foto opdracht. De leerlingen krijgen eerst twee foto s te zien van het station van Leuven. Figuur 12: Station van Leuven voor de brand Figuur 13: Station van Leuven na de Brand Na het bekijken van de afbeeldingen moeten de leerlingen uitzoeken vanwaar deze foto s zijn genomen (positie van de fotograaf). Wanneer ze deze plaats hebben bepaald moeten ze vanaf dezelfde plaats een hedendaagse foto van het station nemen. Aan de hand van deze foto s moeten ze dan de functies van vroeger en nu achterhalen. Vroeger: vooral handels- en woonfunctie Vandaag: vooral horeca 13 CEUNEN,M., Beelden van een verwoeste stad,2008, p
12 Inhoudelijke deel Na het foto gedeelte krijgen de leerlingen een inhoudelijk gedeelte. Ze krijgen twee verhalen te lezen. Elk verhaal is geschreven vanuit een ander standpunt: Duits- Nederlands. De leerlingen moeten uit de verhalen kunnen afleiden waarover de verhalen gaan. Ze krijgen hiervoor een meerkeuze vraag. Daarna gaan ze elk document beoordelen en beslissen door wie het verhaal geschreven werd. Het eerste verhaal : Vanuit een Duitse bron De houding van de Leuvense bevolking werd steeds dreigender. De luitentant-kolonel ging even de stad in. Het was avond. Hij nam zijn pistool in de hand als teken dat hij op alle gevaar voorbereid was. Hij was nog altijd in de lange Statiestraat ( ) zowat 500 meter van het station toen een projectiel op hem werd afgevuurd. Vanuit alle dakluiken en vensters brak meteen een hels geweervuur los op alle soldaten die zich op straat bevonden. Het volledige stadsgedeelte tussen het station en de universiteit was in een hel veranderd. ( ) Vanuit alle huizen in de stationsbuurt werd er op de Duitsers geschoten. Ja, men hoorde heel duidelijk een Belgisch machinegeweer dat op een balkon van het hotel du Nord stond. ( ) Er bleef nu nog één middel over om de opstandige bevolking de baas te worden: men stak de huizen van waaruit geschoten werd in brand. Het vuur sloeg door de straten. Het werd een echte horrornacht. Wat uit de huizen vluchtte, werd prompt neergeschoten. Enkel een keihard optreden, kon nog de laffe aanval afweren. ( ) Ook in de brandende huizen hoorde men continu schoten. Het was de munitie die daar heimelijk verstopt was. Het vuur bracht die nu tot ontploffing. 12
13 Het tweede verhaal: geschreven door een onafhankelijke Nederlandse schrijver. Den 25sten Augustus deed de bezetting van Antwerpen een uitval, o.a. in de richting van Leuven. De Belgen hadden aanvankelijk succes en rukten op tot zeven kilometer van deze stad. De toestand werd ook daar zelfs een oogenblik critiek en tegen 7 uur kwam een kleine afdeeling cavalerie in woesten galop vanaf het strijdtoneel naar Leuven, waarschijnlijk om de bezetting van deze stad ter hulp te ontbieden. In dat avonduur was het op de Naamsche Vest, die zwaar beboomd is, al aardig aan het donkeren en plotseling werden de wilde ruiters beschoten, naar door verscheidene neutrale getuigen is vastgelegd, door een kleine afdeling infanterie van het eigen leger, die vanuit de richting van de statie kwam aangelopen, waarschijnlijk, om ook naar het strijdtoneel te vertrekken en die in de meening was, dat de Belgen, de stad kwamen ingestormd. De cavaleristen hielden hun paarden in, stegen af en velen begonnen van achter hun rossen vandaan terug te vuren. ( ) Alles was door dit treffen opgeschrikt. Vanaf de statie kwamen ook schietende soldaten toegeloopen en rond het bedoelde gebouw zelf, liepen verscheidene manschappen angstig heen en weer onder de kreet: We worden overvallen. Sommigen meenen, dat die overval door binnendrukkende Belgen gebeurt en snellen naar de plaats van den strijd, andere begrijpen de woorden verkeerd en meenen, dat het burgers zijn, op wie ze beginnen te schieten, evenals op de huizen. Als men op de Naamsche Vest de vergissing bemerkt, heeft het schieten zich reeds door het grootste deel van de stad voortgezet en de opgewonden mannen, die elkander beschoten hebben, doen al gauw met de anderen mee. ( ) De bevolking werd dan [de volgende morgen] naar het station gedreven, waar men mannen wreed van de vrouwen scheidde en verschillende personen neerschoot.( ) Achtergrondinformatie Vroeger vonden we rond het station vooral handelspanden en woningen terug. Het statieplein heeft tijdens de eerste wereldoorlog ook een belangrijke rol gespeeld. Hier startte de Duitse soldaten op de avond van 25 augustus een wilde schietpartij toen ze zich bedreigd voelden door de vermeende Leuvens Franc-tireurs. Tijdens de brandstichting werden hier heel wat gijzelaars bijeengedreven. Het plein was eveneens de verzamelplaats voor honderden Leuvenaars die na de brand op transport naar Duitsland werden gezet. Bovendien werd op het plein ook een aantal inwoners standrechtelijk geëxecuteerd en begraven in het plantsoen. Na de oorlog heeft men op de hoek met de Maria- Theresiastraat de stoffelijke overschotten van 32 burgers opgegraven. 13
14 Ter nagedachtenis van de slachtoffers, veranderde het stadsbestuur de naam van het statieplein reeds in 1918 in martelarenplein. Bovendien werd er ook een gedenkteken opgericht ter nagedachtenis van de gebeurtenissen van augustus Sint-Pieterskerk 14 Opdracht: Bij de Sint-Pieterskerk hebben we twee foto opdrachten. Bij de eerste opdracht krijgen de leerlingen enkele foto s te zien van de Sint-Pieterskerk na de brand van Aan de hand van de foto s moeten de leerlingen trachten te achterhalen welke delen allemaal vernield werden tijdens de brand. Dit was voornamelijk het dak en enkele stukken van de buitenmuur. Figuur 14: Sint-Pieterskerk na de brand van 1914 Figuur 15: Sint-Pieterskerk vanuit de Diestsestraat 14 Stadsarchief Leuven, Fotocollectie Brand v. Leuven,
15 Figuur 16: Interieur van de Sint-Pieterskerk Voor de tweede opdracht moeten de leerlingen twee onderstaande gedenkplaatjes zoeken rond de Sint-Pieterskerk. De leerlingen bedenken ook waarvoor deze plaatjes in de muur geplaatst werden. Figuur 17: Gedenkplaatjes na de brand van
16 Diestsestraat 15 Opdracht: De opdrachten bij deze plaats vallen weg, wel blijven de foto s en de informatie staan. Voor leerlingen kan dit nuttig zijn bij het maken van hun eindopdracht. Figuur 18: Overzicht van de Diestsestraat na de brand Figuur 19: Diestsestraat met op de achtergrond de Sint- Pieterskerk 15 Stadsarchief Leuven, Fotocollectie Brand v. Leuven,
17 Figuur 20: Diestsestraat met op de achtergrond de Sint-Pieterskerk Inhoudelijk deel Voor de brand waren er veel huizen, hotels, horecazaken en winkels in de Diestsestraat gehuisvest. Met de brand werden er 157 gebouwen in de as gelegd. Maar welke functie overheerst er vandaag in de Diestsestraat? 17
18 Stadsschouwburg en de bondgenotenlaan (Statiestraat) 16 Opdracht: Foto gedeelde De leerlingen krijgen eerst een kort stukje tekst te lezen en enkele foto s te zien. Na de Duitse doortocht bleef er van de mooie stadschouwburg van Leuven niet veel meer over. Enkel de buitenmuren, binnenmuren en een stuk van het auditorium bleven overeind. Na de Groote Oorlog werd de stadschouwburg heropgebouwd. De herstellingswerken duurden ruim 20 jaar. Aan de versiering van het gebouw hebben verschillende kunstenaars meegewerkt. Figuur 21: Interieur stadsschouwburg Figuur 22: Inkomhal Stadsschouwburg 16 Foto s: Stadsarchief Leuven, Fotocollectie Brand v. Leuven,
19 Figuur 23: Exterieur Stadsschouwburg Daarna gaan de leerlingen in de Bondgenotenlaan op zoek naar dit gebouw om er daarna een foto van te nemen. Inhoudelijk deel De leerlingen krijgen eerst een kort stukje tekst te lezen waarna ze een affiche zullen analyseren. De statiestraat, later Bondgenotenlaan, was tijdens de vorige eeuwwisseling de voornaamste straat van de stad. Deze straat werd in 1914 zwaar getroffen door de Duitse brandstichting. Van de 170 huizen werden er slecht een 30-tal bewaard. Op deze plaats werden vele (on)schuldige slachtoffers gemaakt, waaronder ook gewone burgers. Tijdens deze periode werd er ook veel gebruik gemaakt van oorlogspropaganda. Daarvan is onderstaande afbeeldingen die de leerlingen ook zullen analyseren een mooi voorbeeld. Het is de bedoeling dat de leerlingen achterhalen wat de tekenaar bedoelde met deze spotprent. Figuur 24: oorlogspropaganda Duitsers vs. onschuldige bevolking 19
20 Schreursvest Opdracht: Foto gedeelde Om ons ervan te verzekeren dat de leerlingen ter plaatsen zijn gegaan nemen ze samen met hun groep een foto van het oorlogsmonument van Leon Schreurs. Inhoudelijk deel Daarna bekijken ze het filmpje en beantwoorden ze de bijhorende vraag. Naar wie is de plaats waar ze op dat moment staan vernoemd? Leon Schreurs Achtergrond informatie Toen het Belgische leger op 19 augustus Leuven ontruimde, bleef korporaal Léon Schreurs achter in de stad. Hij besloot Leuven eigenhandig te verdedigen tegen de Duitsers.Scheurs verborg zich achter een postbus aan de Tiensepoort en slaagde erin vijf Duitsers uit te schakelen alvorens hij zelf sneuvelde. Scheurs kreeg de bijnaam laatste verdediger van Leuven.Omdat de Duitsers deze actie erg serieus namen en vonden dat de bevolking hiervoor gestraft moest worden hebben ze Leuven in de as gelegd. Deze gebeurtenis is dus de oorzaak voor de grote brand ven Leuven.Na WOI wou men de herinnering aan Léon Schreurs levendig houden. Een deel van de vesten werd naar hem vernoemd. Er werd ook geld ingezameld voor een gedenkmonument. Op 25 juni 1923 werd het Schreursmonument ingewijd. Straatnamen Opdracht: Op enkele plaatsen doorheen het parcour dat de leerlingen afleggen zijn er vragen die betrekking hebben tot de straatnamen. De leerlingen verklaren de namen en leren meer over de afkomst of de veranderingen die hebben plaatsgevonden. 20
CEUNEN, M., VEDMAN, P. (red.), Aan onze helden en martelaren, Beelden van de brand van Leuven (augustus 1914), Peeters, Leuven, 2004, 355 pagina s.
Boeken: CEUNEN, M., Beelden van een Verwoeste Stad, openluchttentoonstelling in de Leuvense binnenstad naar aanleiding van de herdenking van de negentigste verjaardag van het einde van de Eerste Wereldoorlog,
Nadere informatieMgr. Ladeuze, toenmalige rector van de Leuvense universiteit.
Mgr. Ladeuze, toenmalige rector van de Leuvense universiteit. Faut-il redire les horreurs de cette nuit sinistre du 25 août? ( ) l ennemi avait décidé de brûler notre antique cité, en prétextant qu on
Nadere informatieDaarna volgen er krantenartikelen van zowel Belgische als internationale kranten over de brand van Leuven. Deze zijn wel allemaal anti-duits getint.
Bronnen: Dit zijn de bronnen voor het groepswerk rond historische kritiek met betrekking tot de brand van Leuven. Eerst hebben we de primaire bronnen opgesomd. Deze lopen tot de krantenartikelen. Het zijn
Nadere informatieGITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op vrijdag 31 juli 1914 staat Gits in rep en roer: de algemene mobilisatie wordt afgekondigd. Alle jongemannen die in aanmerking komen voor
Nadere informatieOOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog OOS_02 Oostnieuwkerke, zo n 100 jaar geleden. De mensen komen uit hun huizen om te kijken naar de fotograaf. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31
Nadere informatieKACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
KACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog De kerk van Kachtem, toen alles nog rustig was. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieLeuven Tijdens de Eerste Wereldoorlog
Leuven Tijdens de Eerste Wereldoorlog Het tweede deel van onze paper bestaat, zoals het eerste deel ook uit drie secties. Dit deel handelt over de oorlog in Leuven. De eerste sectie bestaat uit een basistekst
Nadere informatieDADIZELE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
DADIZELE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog DAD_02 Dadizele, voor de oorlog. De kinderen wachten op de tram. Overal in de streek liepen tramlijnen. Maar de tram maakte plaats voor de auto. Ook
Nadere informatieHOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
HOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Het is oorlog! Het brandweerkorps wordt snel samengeroepen voor het gemeentehuis. De brandweermannen moeten de jongens gaan waarschuwen
Nadere informatieOEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog de kerk van Oekene voor de Eerste Wereldoorlog 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieSTADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Staden voor de oorlog STA_07 De Speyhoek in Staden, voor de oorlog. Iedereen komt naar buiten voor de fotograaf. Moeders met lange rokken en grote schorten, vaders
Nadere informatiejaar Groote Oorlog GEBROKEN GEVELS
WWW.LEUVEN1914.BE GEBROKEN GEVELS 4 JUNI - 31 AUGUSTUS 2014 W W W. L E U V E N 1 9 1 4. B E DE EERSTE WERELDOORLOG Op 4 augustus 1914 staken Duitse troepen de Belgische grens over. Wat volgde was een gruweltocht
Nadere informatieRUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog RUM_02 Koetsen en karren over de kasseien van de vooroorlogse Rumbeeksesteenweg. De straat loopt recht op de mooie, fiere kerktoren. 31 juli 1914:
Nadere informatieIZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
IZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat de stad in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt erover gepraat, de mensen staan allemaal op straat. De volgende
Nadere informatieEMELGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
EMELGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Iedereen komt op straat en praat erover. De jonge mannen worden opgeroepen
Nadere informatieSLYPSKAPELLE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
SLYPSKAPELLE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog MO_03 Moeders met lange rokken en schorten. Meisjes en jongens met zwarte kousen, sommige op klompen. Het lijkt gezellig op straat. Geen auto
Nadere informatieLICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
LICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog LI_07 Er is veel volk op de dorpsplaats samengekomen en overal hangen vlaggen. Niemand is aan het werken. Het is waarschijnlijk zondag, en mooi
Nadere informatieMOORSLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
MOORSLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog MO_03 Moeders met lange rokken en schorten. Meisjes en jongens met zwarte kousen, sommige op klompen. Het lijkt gezellig op straat. Geen auto s...
Nadere informatieLesbrieven WOI. 100 jaar Groote Oorlog
Lesbrieven WOI 100 jaar Groote Oorlog De Ginter gemeenten 1 Gistel 2 Oudenburg 3 Ichtegem 4 Torhout 5 Zedelgem 6 Koekelare 7 Kortemark 2 Kortemark tijdens de Eerste Wereldoorlog Kortemark vóór de oorlog
Nadere informatieINGELMUNSTER TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
INGELMUNSTER TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat de gemeente in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt erover gepraat. De volgende dag al moeten de dienstplichtigen
Nadere informatieTijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.
SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatie3 de graad lager onderwijs
3 de graad lager onderwijs Hallo beste lezer, Wat een toeval dat jij mijn dagboek gevonden hebt! Ik kijk er al naar uit om je alles te vertellen wat ik meegemaakt heb de laatste maanden, wat waren me dat
Nadere informatieNaam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem
Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden
Nadere informatieGeschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN
Geschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN Secretariaat/Documentatiecentrum: Bezoekerscentrum Rufferdinge Molenberg 4 3400 Landen Tel. 011 88 34 68 Fax 011 83 27 62 info@ghklanden.be www.ghklanden.be
Nadere informatie2 de graad lager onderwijs
2 de graad lager onderwijs Hallo beste lezer, Wat een toeval dat jij mijn dagboek gevonden hebt! Ik kijk er al naar uit om je alles te vertellen wat ik meegemaakt heb de laatste maanden, wat waren me dat
Nadere informatieWat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk.
Werkblad 7 Ω Oorlog en crisis Ω Les : De Eerste Wereldoorlog Het begin van de Eerste Wereldoorlog Rond 900 zijn er twee kampen in Europa. Rusland, Frankrijk en Groot- Brittannië aan de ene kant. Oostenrijk-
Nadere informatie100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.
100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ DE TENTOONSTELLING TEGEN-STRIJD: DE GROOTE OORLOG IN HET LAND VAN DENDERMONDE
OPDRACHTEN BIJ DE TENTOONSTELLING TEGEN-STRIJD: DE GROOTE OORLOG IN HET LAND VAN DENDERMONDE INLEIDING Op 17 augustus opende de tentoonstelling Tegen-Strijd, de beleving van de Groote Oorlog in het land
Nadere informatieRotemstraat 14, 3545 Halen
Rotemstraat 14, 3545 Halen Slag der Zilveren Helmen, 12 augustus 1914 Stel je een groot, sterk leger voor van duizenden Duitsers die optrokken vanuit Sint- Truiden, Borgloon en Hasselt richting Diest en
Nadere informatieSCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS
SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden
Nadere informatieMet bus 5 vaalbeek. We vertrekken naar leuven we zijn allemaal benieuwd!!!!!!
Met bus 5 vaalbeek We vertrekken naar leuven we zijn allemaal benieuwd!!!!!! dit is ons groepjeeee!!! STADHUIS Het stadhuis werd gebouwd in 1439 omdat ze in Mechelen een mooi stadhuis hadden. Maar de Leuvenaren
Nadere informatieOORLOG IN OVERIJSSEL 2015
OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had
Nadere informatiegeschiedenis en staatsinrichting CSE KB
Examen VMBO-KB 2010 tijdvak 1 vrijdag 21 mei 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 39 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 54 punten
Nadere informatieErfgoedproject Binnenweg Kijkwijzer
Erfgoedproject Binnenweg Kijkwijzer Kijkwijzer Binnenweg, met vragen voor de leerlingen. hvhb kijkwijzer.indd 1 24-01-13 09:48 1. Je staat op het Raadhuisplein. Waarvoor dient een raadhuis? Noem opvallende
Nadere informatieROESELARE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
ROESELARE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Kort voor de oorlog RO_03 Zo zag de Grote Markt er uit, kort voor de oorlog. - Wat zie je links vooraan in beeld? *Tip: als je de foto van de website haalt, dan
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog
Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1663 woorden 7 juni 2004 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1: Spanning voor de oorlog Hoofdstuk 2:
Nadere informatieVrijdag 13 april om 15.00 uur wordt op de begraafplaats aan de Kerkstraat in Waarland het graf van Piet Pater officieel bevestigd als oorlogsgraf.
Bevestiging oorlogsgraf Piet Pater Vrijdag 13 april om 15.00 uur wordt op de begraafplaats aan de Kerkstraat in Waarland het graf van Piet Pater officieel bevestigd als oorlogsgraf. Bij de ingang van de
Nadere informatieBeelden van een Verwoeste Stad
Beelden van een Verwoeste Stad Openluchttentoonstelling in de Leuvense binnenstad naar aanleiding van de herdenking van de negentigste verjaardag van het einde van de Eerste Wereldoorlog Woord vooraf Op
Nadere informatie1 ste OPDRACHT - Maquette
Naam... Klas... 1 ste OPDRACHT - Maquette 1a Zet de maquette van de Domkerk voorzichtig in elkaar, zoals hij te zien is op de plattegrond hieronder. 1b Zet de nummers op de juiste plaats in de tekening
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje b
Bijlage VMBO-KB 2008 2 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje 800045-2-736b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Reclame voor fietsrijlessen voor vrouwen (1896). bron 2 Op de
Nadere informatieAfb.l (Nijmegen II, 18/21) *
Deze maand is het zeventig jaar geleden dat de oorlog in Europa (VE Day) ten einde kwam. Met operatie Market Garden' was de bevrijding van Nederland begonnen, maar na de mislukking van de slag om Arnhem
Nadere informatieSO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht
SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste
Nadere informatieN O V E M B E R
A L G E M E E N De is ontwikkeld om tussendoor of als start van een les uit te voeren. Het is een korte opdracht waarbij leerlingen en wellicht ook uzelf worden geïnspireerd om met (een onderdeel van de)
Nadere informatieArchitect: gebroeders van der Laan. (Hans van der Laan en Nico van der Laan)
Opdracht 8: Zoek de achtergronden van een monument Voor dit onderzoek hebben wij gekozen voor de herdenkingskapel st. Jozef. Deze is te vinden in het hortensiapark te Helmond 1. In welke categorie valt
Nadere informatieDaags nadat Momgomery's troepen over de Rijn waren, stak Church.1i de rivier over in een Amerikaanse stormboot,
23g2.. passeerden vanmiddag veel bommenwerpers en jagers in oostelijke richting. Vanavond naar Simonse geweest. Toen ik terug naar huis ging en nog maar juist de poort uit was, hoorde ik opeens iets, alsof
Nadere informatieMariekerke tijdens de eerste wereldoorlog
Mariekerke tijdens de eerste wereldoorlog Voor de oorlog Mariekerke is vooral een vissersdorp waar de inwoners hun brood verdienen door op de Schelde te gaan vissen. 4 augustus 1914 : ten oorlog! Mariekerke
Nadere informatieDe vorm en samenstelling van het monument. De omgeving van het monument. 1) Hoe heet het plein waar het monument zich bevindt? één personage.
De vorm en samenstelling van het monument 1) Uit welke verschillende delen bestaat het monument? Kruis aan.. De omgeving van het monument 1) Hoe heet het plein waar het monument zich bevindt?... obelisk
Nadere informatieOorlogsbron van de Maand MEI 2017
ALGEMEEN Oorlogsbron van de Maand MEI 2017 De Oorlogsbron van de Maand is ontwikkeld om tussendoor of als start van een les uit te voeren. Het is een korte opdracht waarbij leerlingen en wellicht ook uzelf
Nadere informatieNaam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)
Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b
Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke prent over een biddende fabrikant (1907): Onderschrift
Nadere informatie1 D o c u m e n t k a r i k a t u u r M a n n e k e n - l e e r l i n g
1 D o c u m e n t k a r i k a t u u r M a n n e k e n - l e e r l i n g Analyse van de karikatuur I. Identiteitskaart van het document Observeer de karikatuur en vervolledig onderstaand kader. Auteur:..
Nadere informatieStreet-art in de. Kijkwijzer 1ste, 2de en 3de leerjaar
Street-art in de Paterskerk Kijkwijzer 1ste, 2de en 3de leerjaar Naam: Kom en ontdek het verhaal achter de kunstwerken! Welkom in de Paterskerk van Halle. De kerk is vandaag helemaal omgebouwd tot een
Nadere informatieLUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER
LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER Luchtverkeer (vliegtuigcrashes & bombardementen) Inleiding Vliegtuigen werden zowel door de Duitse bezetters
Nadere informatieHet ultimatum. Lesblad A. 14 mei 1940 tijd: 10:30
lesbladen Lesblad A 14 mei 1940 tijd: 10:30 Het ultimatum Pieter Scharroo is in de Tweede Wereldoorlog kolonel bij het Nederlandse leger. Hij is de baas over de Nederlandse legertroepen in Rotterdam. Op
Nadere informatieOriginele stereofoto: 'Douamont. Cheveaux morts'
Originele stereofoto: 'Douamont. Cheveaux morts' In de conflicten voor de Eerste Wereldoorlog speelden paarden een belangrijke rol. De cavalerie was tot dan het speerpunt van de legers. Maar vanaf 1914
Nadere informatieDIE VIJF DAGEN IN MEI
DIE VIJF DAGEN IN MEI 1940 Op initiatief van Martin Lagestee maakte Lagestee Film BV in samenwerking met acht regionale omroepen en in coproductie met NTR en VPRO vijf documentaires met als onderwerp de
Nadere informatieGROTE BLINKENDE VOGELS
GROTE BLINKENDE VOGELS LUISTERFRAGMENTEN over het leven in oorlog in St-Michiels 44 En toen zagen wij de ravage Dat was de enige keer in mijn leven dat ik mijn vader heb zien huilen Op Pinksterzondag 1944,
Nadere informatieDoor welke oorzaak voelde Saul zich alleen en onbeschermd? En wat had hij vernomen?
Dood van Saul en zijn zonen. Door welke oorzaak voelde Saul zich alleen en onbeschermd? En wat had hij vernomen? Zie 1 Samuel 30 en 31 Saul echter voelde zich alleen en onbeschermd, omdat God hem verlaten
Nadere informatieStreet-art in de. Kijkwijzer 4de, 5de en 6de leerjaar
Street-art in de Paterskerk Kijkwijzer 4de, 5de en 6de leerjaar Naam: Kom en ontdek het verhaal achter het kunstwerk Welkom in de Paterskerk van Halle. De kerk is vandaag helemaal omgebouwd tot een oase
Nadere informatieWerkgroep Bouwhistorie Zutphen. Informatiekaart Muurtorens. Muurtorens
Informatiekaart Muurtorens Muurtorens Zutphen is een bijzondere stad omdat er nog grote delen van de middeleeuwse stadsmuur overeind staan. In deze muur waren zware verdedigingstorens opgenomen. De torens
Nadere informatie1914 Duitse mariniers in Londerzeel
1914 Duitse mariniers in Londerzeel door Louis De Bondt, Francis Hallemans en Louis De Boeck Op 20 augustus 1914 werd het niet verdedigde Brussel door de Duitsers bezet en nog dezelfde dag werden er door
Nadere informatieTekst: infoboekje Fronttour: Friends of World War Foto s: Rasker Rudi
Vimy Ridge Vimy Ridge is voor de Canadezen een hele belangrijke plaats. Op deze plaats werd van9 tot 12 april 1917 Canadese geschiedenis geschreven. Canadezen zeggen dat hier hun identiteit als land geboren
Nadere informatieHet Militaire Kerkhof van Veltem-Beisem
Het Militaire Kerkhof van Veltem-Beisem Guy Saelemaekers Een stukje geschiedenis Op 4 augustus 1914 viel Duitsland ons land binnen. Luik viel al op 7 augustus. Generaal Leman kon nog een week weerstand
Nadere informatieDe toeristische plaats "Molen Nooit Gedacht" is gelegen in Middelburg.
Middelburg-Bonn 300.43 1 2 0 468 m 0 Lientje Het museum "Lientje" is gelegen in Middelburg. Copyright: Tele Atlas 947 m 1 VOC gebouw De toeristische plaats "VOC gebouw" is gelegen in Middelburg. Copyright:
Nadere informatieLes 1: Halloween en Sint-Maarten beschrijven
Les 1: Halloween en Sint-Maarten beschrijven Wat voor tekst ga je schrijven en waarom? Op 31 oktober is het Halloween en op 11 november is het Sint-Maarten. Veel mensen weten niet zo goed wat voor feesten
Nadere informatieDe vorm van het monument
samenstelling van het monument De omgeving van het monument 1. Observeer het monument en duid aan wat het best past. We kunnen het van ver zien. Het ligt een beetje verstopt. We kunnen er rond wandelen.
Nadere informatieOp 29 september zijn we met de hele klas naar Leuven geweest. We hebben heel veel gezien en bijgeleerd en daar gaan we nu wat meer over vertellen.
Op 29 september zijn we met de hele klas naar Leuven geweest. We hebben heel veel gezien en bijgeleerd en daar gaan we nu wat meer over vertellen. Andreas,Ward,Karijn Dit gebouw is in gotische stijl gebouwd.
Nadere informatieRESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D
RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatie't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.
't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.com Het aapje en de sleutels Er was eens een man en die had de sleutels
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b
Bijlage VMBO-KB 2016 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB KB-0125-a-16-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een Nederlandse munt (voor- en achterzijde): Op de munt links staat: Willem
Nadere informatieDIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN
DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN ECHTE HELDEN! JE KENT ZE MISSCHIEN WEL VAN TV. ZE KUNNEN VLIEGEN, ZE KUNNEN MENSEN REDDEN UIT BRANDENDE GEBOUWEN EN ZE VECHTEN TEGEN SLECHTERIKEN. IEDEREEN HEEFT ZO
Nadere informatieHet gezicht van de Groote oorlog
Het gezicht van de Groote oorlog Wat was de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog? a) machtsuitbreiding b) De moord op de Aartshertog Frans Ferdinand. c) Een wraakactie voor vorige verloren veldslagen.
Nadere informatieHet opschrift. De omgeving van het monument. De vorm en samenstelling. Aan weerszijden van de 2 soldaten staan er opschriften.
Het opschrift Aan weerszijden van de 2 soldaten staan er opschriften. De omgeving van het monument 1. Kijk eens goed om je heen. Hoe is het monument geplaatst? Kruis aan. - We kunnen het al van ver zien.
Nadere informatieOP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN EVERGEM
OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN EVERGEM Werkbundel voor de leerling Hoofdstuk 1: we keren 100 jaar terug We keren 100 jaar terug in de tijd. Hieronder zie je postkaarten van zo n 100 jaar geleden.
Nadere informatieOP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN ERTVELDE
OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN ERTVELDE Werkbundel voor de leerling Hoofdstuk 1: we keren 100 jaar terug We keren 100 jaar terug in de tijd. Hieronder zie je een postkaart van zo n 100 jaar geleden.
Nadere informatieBeste leerkracht, Concept
Beste leerkracht, In deze handleiding vindt U alle informatie over de stadswandeling doorheen het historisch centrum van Antwerpen die we ontwikkeld hebben in het kader van het project Rockox feest!. Concept
Nadere informatieI.5 Nieuwe regels historische les - 3de graad B.O.
I.5 Nieuwe regels historische les - 3de graad B.O. Inhoud Als hoofdplaats van het Marinegebied is Brugge tijdens WOI strategisch erg belangrijk voor de Duitsers. Onmiddellijk na inname van de stad, op
Nadere informatie14-18 Brussel tijdens de Duitse bezetting. Presentatie van de tentoonstelling
14-18 Brussel tijdens de Duitse bezetting Presentatie van de tentoonstelling 21.08.2014 03.05.2015 Museum van de Stad Brussel www.museumvandestadbrussel.be De reservisten op 29 juli BRUSSEL TIJDENS DE
Nadere informatieTOESPRAAK DOOR ANDY VANDEVELDE EERSTE SCHEPEN. Boekvoorstelling Weerklank van Bruno Buteneers. 7 maart 2014
Andy Vandevelde Schepen van Openbare Werken, Begroting, Financiën, Ruimtelijke Ordening KABINET VAN DE SCHEPEN Gemeentehuis Linter Helen-Bosstraat 43 3350 Linter GSM: 0478 21 72 28 andy.vandevelde@skynet.be
Nadere informatieLesbrief bij Overleven in de dierentuin, Maarten TH. Frankenhuis, 2010Uitgevers, april 2014. Lesbrief bij. Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo/vwo
Lesbrief bij Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo/vwo 1 1 Inleiding Voormalig Artis directeur Maarten Frankenhuis verzamelde meer dan twintig jaar lang archiefmateriaal, verhalen, artikelen, foto s en andere
Nadere informatieDR WILLEM VAK DER HELM. VAN LANSCHOT, 110
DE EN HAAR WINDVAAN De Koepoort, afgebroken in 1864, was niet de eerste poort van die naam doch de tweede. In gaf Hertog verlof aan de stad Leiden tot het optrekken van muren en poorten rondom de stad.
Nadere informatieWAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK
WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.
Nadere informatieDe Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok
Nadere informatieSpeuren. Geheugen. Stad. in het. van de. Historisch Centrum Het Markiezenhof Bergen op Zoom. M Cumenu boekje-aangepast.indd1 1 28-08-2006 14:00:0
Speuren in het Geheugen van de Stad Historisch Centrum Het Markiezenhof Bergen op Zoom M Cumenu boekje-aangepast.indd1 1 28-08-2006 14:00:0 Naam: M Cumenu boekje-aangepast.indd2 2 28-08-2006 14:00:1 We
Nadere informatieDe tijd van: Wereldoorlogen
De tijd van: Wereldoorlogen WoI Interbellum WoII Wereldoorlog I Casus Belli (Latijn, de oorzaak van de oorlog) Wereldoorlog I Tweefronten oorlog: Oostfront/Westfront Tannenberg 1914: Bewegingsoorlog: Verdun
Nadere informatie❶ Het centrale deel. De vorm en samenstelling van het monument. De omgeving van het monument
De vorm en samenstelling van het monument De omgeving van het monument 1. Kijk goed om je heen en duid aan wat het beste past voor dit monument. We kunnen het van ver zien. Het is gelegen aan een drukke
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatieGeschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN
Geschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN Secretariaat/Documentatiecentrum: Bezoekerscentrum Rufferdinge Molenberg 4 3400 Landen Tel. 011 88 34 68 Fax 011 83 27 62 info@ghklanden.be www.ghklanden.be
Nadere informatieDit boekje is van. Doodgewone Helden
Dit boekje is van Doodgewone Helden Echte helden! Je kent ze misschien wel van tv. Ze kunnen vliegen, ze kunnen mensen redden uit brandende gebouwen en ze vechten tegen slechteriken. Iedereen heeft zo
Nadere informatieMaak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van
Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken
Nadere informatieWerkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1
Achtergrond informatie voor docenten. D- Day betekend de eerste dag van een grote militaire operatie. In de Tweede Wereldoorlog viel dat op 6 juni 1944. Maar de inval van de Amerikanen in Afghanistan was
Nadere informatieMysterie De vluchtende keizer
Mysterie De vluchtende keizer De les in een oogopslag Onderwerp: Activiteit: Tijdsduur: Doelen: Beginsituatie: Voorbereiding: Vlucht Keizer Wilhelm naar Nederland Deze mysterie- activiteit is een goede
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b
Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een mening over het bijzonder onderwijs (rond 1900): Kinderen leren al op jonge
Nadere informatieWaarom, is dan de vraag, is het dat wel waard???? Het is 9 mei 1940, de oostflank van Europa staat in brand.
St Jozefkapel, 19 maart 2017 Beste mensen, Ik vind het heel erg fijn dat ik vandaag samen met jullie naar deze bijzondere plek mocht lopen. Als 3 jarige nam mijn vader me mee als hij hielp om deze plaats
Nadere informatieDe val van de Berlijnse muur
Thema: Van A tot Z Geschiedenis Tijd van televisie en computer Koude oorlog Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De val van de Berlijnse muur Doel: Na deze opdracht weet je waarom de Berlijnse muur
Nadere informatieBoekverslag door een scholier 1714 woorden 6 november keer beoordeeld. Willem Frederik Hermans Oorlogsroman, Psychologische
Boekverslag door een scholier 1714 woorden 6 november 2001 5 10 keer beoordeeld Auteur Genre Willem Frederik Hermans Oorlogsroman, Psychologische Eerste uitgave 1952 roman, Geschiedenis, Novelle Vak Nederlands
Nadere informatieExamen VMBO-GL en TL 2005
Examen VMBO-GL en TL 2005 tijdvak 2 dinsdag 21 juni 9.00-11.00 uur BEELDENDE VAKKEN CSE GL EN TL Bij dit examen hoort een afbeeldingenboekje. Dit examen bestaat uit 38 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieLesbrief Van Papa, voor Sammie
Lesbrief Van Papa, voor Sammie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie 4 Tweede Wereldoorlog 5 Concentratiekamp 6 Stripverhaal (opdracht) 8 Collage maken (opdracht) 9 Colofon 10 2 Inleiding Voor u ligt
Nadere informatieRIETVELDS MEESTERWERK LEVE DE STIJL!
2017 RIETVELDS MEESTERWERK LEVE DE STIJL! DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE + BEELDPAKKET VOORBEREIDENDE LES + VERWERKING Beste leerkracht, Voorafgaand aan het museumbezoek bij de tentoonstelling Rietvelds
Nadere informatieUitwerkbijlage VMBO-BB
Uitwerkbijlage VMBO-BB 2015 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in deze uitwerkbijlage. BB-0125-a-15-1-u Meerkeuze: omcirkel het antwoord;
Nadere informatie