Herziening van de norm voor binnenverlichting en nieuwe begrippen

Transcriptie

1 Herziening van de norm voor binnenverlichting en nieuwe begrippen IBE-BIV 18 oktober 2012 Arnaud Deneyer, ir Laboratorium Licht en Gebouw Afdeling Energie & Gebouw WTCB Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf

2 Postulaat Norm = Ingewikkelde formules Niet vandaag Norm = Wetenschappelijke berekeningen 2

3 Normalisatie Wie? NBN EN Werkgebied Wereld Europa België Toepassing Product (Fotometrie) ISO CEN NBN Operator IBE-BIV Product (electrische aspecten en veiligheid) CEI CENELEC NBN Operator CEB-BEC Toepassing Product (Fotometrie) Theoretische aspecten van het licht CIE - IBE-BIV

4 Verlichting Normen toegericht op : Toepassing Hoe kan men een goede verlichting waarborgen? Product vb: Hoe kan men de electrische isolatie van armaturen waarborgen? NBN EN = Norm toegericht op TOEPASSING 4

5 NBN EN Informatie en aanbeveling over visueel comfort en verlichtingskwaliteit Geen aanbeveling en geen voorschrift voor armaturen NBN EN Armaturen Deel 1 : Algemene eisen en proeven IP-index, IK-index, 5

6 NBN EN De norm geeft objectieven : Te bereiken waarden De norm geeft geen info over de hoe : Kunstverlichting (kaars, olielamp, gloeilamp, TL, LED,.) Daglicht 6

7 NBN EN Per type taak, 4 referentiegrootheden 7

8 U < 0,10 21/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN

9 U 0,65 21/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN

10 NBN EN Uniformiteit = karakterisatie van de E min /E moy lichtverdeling Verhouding tussen de minimum verlichtingssterkte en de gemiddelde verlichtingssterkte Eisen zijn NU functie van de visuele taak Tussen 0,4 en 0,7 Kantoor : 0,6 10

11 Definitie van de zones 3 zones voor verlichting: voorbeelden Achtergrond tot 3,0m Achtergrond Werkzone 1 min 0,5m Werkzone Onmiddellijk aangrenzende zone Werkzone Werkzone Achtergrond Werkzone 2 Werkzone Opmerking: Vastleggen en documenteren van de zones bij een ontwerp! 11

12 Definitie van de zones 12

13 Objectief Taak Onmiddellijk aangrenzende zone Achtergrond Verlichtingssterkte (E m ) Uniformiteit (U o ) Verlichtings -sterkte (E m ) Uniformiteit (U o ) Verlichtingssterkte (E m ) Uniformiteit (U o ) 750 lx 500 lx 100 lx 500 lx 300 lx 100 lx 300 lx 200 lx 50 lx 200 lx Functie van de taak E taak U o 0,40 50 lx 150 lx E taak 50 lx 100 lx E taak 50 lx 50 lx E taak E taak /2 U o 0,10 13

14 Objectief Onmiddellijk aangrenzende zone E m = 300 lx U 0 0,40 Werkzone E m = 500 lx U 0 0,60 Achtergrond E m = 100 lx U 0 0,10 Bron Foto : Philips 14

15 Cilindrische verlichtingssterkte Nieuw begrip Hoe kan men dit meten? Grootheid die berekend kan worden (Dialux, Relux, ) 15

16 Cilindrische verlichtingssterkte Nieuw begrip Cilindrische verlichtingssterkte = gemiddelde waarde verlichtingssterke voor 4 perpendiculaire richtingen 16

17 Cilindrische verlichtingssterkte Visuele communicatie bevoordelen = face to face discussies Herkenning van gezichten 17

18 Cilindrische verlichtingssterkte Aanbevelingen : Kantoren : 50 lx tot 1,20 m hoog Scholen Vergaderzalen : 150 lx bij 1,20 m hoogte en U 0 0,10 18

19 Verlichtingssterke op de wanden Wand Gemiddelde verlichtingssterkte 50 lx met U 0 0,10 Plafond Gemiddelde verlichtingssterkte 30 lx met U 0 0,30 Kantoren, scholen en ziekenhuizen Wand : E m = 75 lx Plafond : E m = 50 lx 19

20 Objectief Plafond E m = 50 lx U 0 0,30 Wand E m = 75 lx U 0 0,10 Bron Foto : Philips 20

21 Daglicht Méér en méér aandacht aan daglicht EN Light and Lighting of workplaces Editie Daylight : 9 keer Editie Daylight : 27 keer Maar geen objectief Cfr. CEN TC WG 11 - Daylight 21

22 Daglicht - Context - EPBD Meer aandacht: energie prestatie regelgeving + green certificatie 22

23 Daglicht - Context - Collection of Ecolabels Logo Evaluation system Country Date Building Type Valideo Belgium 2008 Offices, dwellings, schools; New building, retrofit building, existing building BATEX Belgique (Bruxelles) 2007 All types; New building, retrofit building HQE France 2005 Offices, schools new building, retrofit building BREEAM U.K. + Europe 1990 All types new building, retrofit building DGNB/BNB Germany 2009 Office buildings new building EU Ecolabel Europe - Office buildings new building, retrofit building, existing building 23

24 Rooster Veel verschillende definities van rooster Per land : Duitsland, Frankrijk, België,

25 Rooster Veel verschillende definities van rooster Per fabrikant Eigen formula!

26 Rooster Nu : Gedefinieerd Identiek aan NBN EN Licht en verlichting - Sportverlichting 26

27 Rooster Hoeveel punten voor rooster? Stap Functie van de afmetingen van het oppervlak 27

28 Rooster Zone 0,5 m 28

29 Rooster Lengte (d) Maximale afstand tussen de punten (p) Aantal punten (n) 0,40 m 0,15 m 3 0,60 m 0,20 m 3 1,00 m 0,20 m 5 2,00 m 0,30 m 6 5,00 m 0,60 m 8 10,00 m 1,00 m 10 25,00 m 2,00 m 12 50,00 m 3,00 m ,00 m 5,00 m 20 29

30 Onderhoudsfactor Link naar TR CIE 97 : 2005 MF = LLMF x LSF x LMF x RSMF 30

31 Gereflecteerde luminanties Evolutie van de technologie van schermen (plasma, LED, ) Minium en maximum : conform aan ISO Positieve Polariteit Hoogst voorkomende beeldschermluminanties positieve polariteit en normale eisen Beeldscherm voor hoge luminantie L > 200 cd/m 2 Beeldscherm voor medium luminantie L 200 cd/m cd/m cd/m 2 Negatieve Polariteit negatieve polariteit en/of Hogere eisen cd/m cd/m 2

32 En de LED? From CIE TC 169 WG 2 meeting The term : lamp has not been replaced the term light source because there is still not established measurement method (CIE or CEN) for the LED light sources 32

33 Belgische Speciaal Input Europese norm: NBN EN 81 Veiligheidsregels voor het vervaardigen en het aanbrengen van liften 200 lx Maar gang NBN EN : 100 lx

34 Code van goede praktijk 34

35 NBN EN boodschap Betere definitie van het werkplan Background = energetische eisen 1,8W/m 2 per 100 lx Nieuwe noties / eisen Cilindrische verlichtingssterkte Verlichting op de wanden + het plafond Uniformiteit - aangepast Méér aandacht naar directe en indirecte verlichting Méér aandacht naar daglicht Implementatie van controlesystemen 35

36