Verlichting PREBES 04/12/2018. Enkele begrippen Wetgeving en normen Metingen Noodverlichting Blue Light Hazard

Transcriptie

1 PREBES 04/12/2018 Enkele begrippen Wetgeving en normen Metingen Noodverlichting Blue Light Hazard

2 PREBES 04/12/ situering

3 PREBES 04/12/ begrippen Fotometrische grootheden

4 PREBES 04/12/ begrippen Verlichtingssterkte (E): De op een oppervlakte invallende lichtstroom per oppervlakte-eenheid Uitgedrukt in lux= lumen per m²

5 PREBES 04/12/ begrippen Luminantie (L): Luminantie is de hoeveelheid licht, die door een oppervlak wordt uitgestraald of weerkaatst: Uitgedrukt in Candela per m² Maat voor de verblinding

6 PREBES 04/12/ begrippen Kleurtemperatuur in K: Hoe hoger, hoe kouder de ervaring Bij daglicht: variatie Geen grenswaarden: afh van psychologische en esthetische factoren Kleurbeleving Warm Neutraal Koud Kleurtemperatuur (K) < 3000 K K > 5300 K

7 PREBES 04/12/ begrippen Kleurtemperatuur = maat voor lichtkleur uitgedrukt in Kelvin (K) 2700 K:wit licht, zeer warm (rood) 3000 K:wit licht, warm (oranje) 4000 K:wit licht, koel (wit) > 5000K: wit licht, benadert het daglicht, zogenaamd koud (blauwachtig) Kleurtemperatuur en verlichtingssterkte bepalen samen psychologische effect van verlichting

8 PREBES 04/12/2018 Koud licht (5.000 K) Neutraal licht (3500 K) Warm licht (2500 K)

9 PREBES 04/12/ begrippen Kleurweergave-index (Ra) van 0 tot 100 Ra = Ra = Ra = Ra = < 51 zeer goed goed matig slecht Geeft aan in welke maat een lichtbron de kleuren even natuurgetrouw als het daglicht weergeeft Ra-waarde van 80 is voldoende voor de meeste werkposten

10 PREBES 04/12/ begrippen ONDERHOUDSFACTOR M f Afh van onderhoud levensduur van lamp en armatuur FACTOR UGR L (Unified Glare Rating): verblindingsgraad Verblinding kan voorkomen worden door: - Matte wandbekleding - Juiste plaatsing van armaturen met lage luminantie

11 PREBES 04/12/2018 CONTRAST: verhouding van de luminanties van 2 opp Verlichting kiest en plaatst men in functie van: de taak die uitgevoerd wordt (bv. visuele eisen) de kenmerken van de werkplek (bv. binnen, buiten) het tijdstip (bv. dag, nacht) de persoonlijke kenmerken van de gebruikers (bv. leeftijd)

12 PREBES 04/12/2018 Indien wn s met grotere lichtbehoefte verlichtingssterkte aanpassen Hoeveelheid licht nodig om goed te kunnen zien stijgt met leeftijd 1/3 bij 10 jaar 175 lux 1/2 bij 20 jaar 2/3 bij 30 jaar 1 bij 40 jaar 500 lux 2 bij 50 jaar 5 bij 60 jaar 2500 lux Hinderlijke verblinding door directe of indirecte waarneming vermijden

13 PREBES 04/12/2018 Te weinig licht belet het waarnemen van de details en schaadt de kwaliteit en een vlotte uitvoering van het werk. Kan ook AO s veroorzaken! Te veel licht vermeerdert de weerkaatsingen, en kan vermoeidheid van de ogen veroorzaken

14 PREBES 04/12/ wetgeving KB Arbeidsplaatsen Voldoende daglicht en indien niet mogelijk adequate kunstverlichting Kunstverlichting omvat algemene verlichtingsinstallatie eventueel aangevuld met een plaatselijke verlichtingsinstallatie Kunstmatige verlichting van die aard dat risico voor ongevallen wordt voorkomen Indien er risico s zijn bij uitvallen van kunstverlichting een noodverlichting voorzien Eisen waaraan de verlichting moet voldoen bepaald door de risicoanalyse teneinde ongevallen door de aanwezigheid van voorwerpen of hindernissen en vermoeidheid van de ogen te voorkomen Bij toepassing van de norm NBN-EN en NBN-EN wordt de wg vermoed te hebben gehandeld in overeenstemming met vorige bepaling

15 PREBES 04/12/ wetgeving Min verlichting: gemeten op hoogte van 0,85 m van de grond: lux: refter, wasplaats, ruw assembleerwerk lux: bakkerij, machinewerk, wasserij, lassen, garage, receptie lux: EHBO-lokaal, labo s, fijn assembleerwerk, bureauwerk lux: glasbewerking, precisie-assemblage lux: juweelproductie

16 PREBES 04/12/ wetgeving Min verlichting voor verplaatsing (gemeten op de vloer): 5 lux: opslag van hout, kolen, autoparking 10 lux: verlichting van havens 20 lux: auto- en containeropslagplaatsen in havens 50 lux: olieopslagtanks, plaatsen voor laden en ontladen 100 lux: verplaatsingszones in het bedrijf, gangen, trappen, magazijnen

17 PREBES 04/12/ normen NBN-EN : Werkplekverlichting binnen Min verlichtingssterkte is gedefinieerd 3 zones gedefinieerd: taakgebied directe omgeving achtergrond Gelijkmatige lichtverdeling Reflectiewaarden Verblindingsgraad UGR Verblinding door reflectie Lichtkleur Daglicht wordt aangemoedigd Onderhoudsschema opstellen NBN-EN : Werkplekverlichting buiten

18 PREBES 04/12/ normen Werkoppervlak: Luminantieverdeling: 5:3:1 verhouding (taakgebied:directe omgeving:achtergrond) Definiëring taakgebied directe omgeving - achtergrond

19 PREBES 04/12/2018 Achter grond Directe omgeving Taakgebied

20 PREBES 04/12/2018 Directe omgeving Taakgebied

21 PREBES 04/12/2018 Taakgebied

22 PREBES 04/12/2018 Verblinding: schaalverdeling van 10 tot 28 Hoe lager de waarde, hoe minder de verblinding

23 PREBES 04/12/2018 goede praktijk Voorwaarden voor een goede verlichting Verlichtingssterkte aangepast aan werktaak Te grote contrasten vermijden Geen verblinding - Rechtstreeks - Onrechtstreeks door weerkaatsing Gelijkmatig Geen scherp afgelijnde, hinderlijke schaduwen Geen storende verlichtingswarmte Aangepaste helderheid van de werkplaatsen : keuze van lichte en zachte kleuren Kwaliteit van de kleurweergave verzekeren: keuze van lampen

24 PREBES 04/12/2018 goede praktijk ALGEMENE AANBEVELINGEN: Een aangename werksfeer scheppen - Combinatie van licht en kleuren - Compromis tussen natuurlijke en kunstmatige verlichting Regelmatig onderhoud voorzien Uniformiteit van verlichting verzekeren in totaliteit van lokaal en werkzone Optimale verspreiding verzekeren door evenwicht van rechtstreekse en onrechtstreekse verlichting

25 PREBES 04/12/2018 goede praktijk ALGEMENE AANBEVELINGEN: Minimumverlichting verzekeren Rechtstreekse waarneming van lichtbronnen vermijden Weerkaatsingen vermijden Regelmatig onderhoud voorzien Lichtflikkering vermijden (stroboscopisch effect)

26 PREBES 04/12/ metingen

27 PREBES 04/12/ metingen

28 PREBES 04/12/ metingen

29 PREBES 04/12/ metingen

30 PREBES 04/12/ metingen

31 PREBES 04/12/ metingen Lux-meter:

32 PREBES 04/12/ lichtkaart

33 PREBES 04/12/ noodverlichting Noodverlichting art III.1-33 Bij uitvallen van kunstverlichting en aan een verhoogd risico w blootgesteld Arbeidsplaatsen zijn uitgerust met een verlichting: - Bijdragen aan de veiligheid van de personen in een gevaarlijke activiteit of situatie - Gepaste afsluitprocedure voor gevaarlijke installaties Verlichting niet minder dan 10% van de normaal vereiste verlichtingssterkte

34 PREBES 04/12/2018 NBN EN 1838

35 PREBES 04/12/2018 NBN EN 1838 Bij veiligheidsverlichting wordt onderscheid gemaakt tss Evacuatieverlichting: vluchtwegen Anti-paniekverlichting: risico op paniek vermijden Verlichting van gevaarlijke werkplaatsen: verhoogd risico incl procedures voor stilleggen van de installaties

36 PREBES 04/12/2018

37 PREBES 04/12/2018 Blue light hazard Risico door beschadiging van het netvlies Door blauw lichtstraling : 360 tot 500 nm Effect op bioritme ogen - slaap Waak-slaapritme wordt verstoord onderdrukking slaaphormoon Brillen met blauwe lichtfilter

38 PREBES 04/12/2018 Studie van Belgisch Instituut voor Verlichtingskunde Type lichtbron Emissie tov zichtbare straling gloeilamp 4 % 3 % Ledlamp (2700 K) 10 % 7 % Ledlamp (4000 K) 19 % 15 % Ledlamp (6000 K) 31 % 24 % Risico op BLH

39 PREBES 04/12/2018 Bronnen: BIV_ _Fotobiologisch_risico_en_Blue_Light_Hazard.pdf Codex Norm NBN EN

40 PREBES 04/12/2018