Wees niet blind voor verblinding UGR: vandaag en morgen

Transcriptie

1 Wees niet blind voor verblinding UGR: vandaag en morgen Wouter Ryckaert KU Leuven Technologiecampus Gent Laboratorium voor Lichttechnologie & Groen Licht Vlaanderen

2 Verblinding (E: Glare): veelomvattend UGR Bron: Bron: EN : teneinde fouten, vermoeidheid en ongevallen te vermijden zal verblinding begrensd moeten worden. Bron: Gereflecteerde verblinding Sluiereffect Bron:

3 Bestaande UGR Eén van de meest gebruikte parameters maar ook één van de minst begrepen

4 Welke factoren hebben invloed? Ruimtehoek (grootte stimulus) Luminantie van de lichtbron 4

5 Welke factoren hebben invloed? Achtergrondluminantie - Heldere versus donker omgeving 5

6 Welke factoren hebben invloed? Positie van de waarnemer t.o.v. lichtbron: Bv: hoge of lage ruimte Bron: 6

7 UGR: formule 0.25 L² UGR 8 log Lb p² L b = achtergrondluminantie [cd/m²] die berekend wordt op basis van de rechtstreekse verlichtingssterkte van de armaturen op de oppervlakken L= luminantie van de lichtgevende delen van het armatuur [cd/m²] bepaald op basis van de lichtsterkte in de richting van de waarnemer ω= ruimtehoek zoals de waarnemer het lichtgevend vlak ziet [sr] p= de positie-index van Guth, afhankelijk van de relatieve positie van de waarnemer tot het armatuur 7

8 UGR = 8log 0.25 L b L 2 ω p 2 UGR Hopkinson s Discomfort glare criteria 10 Onwaarneembaar (Imperceptible) 13 Net waarneembaar (Just perceptible) 16 Waarneembaar (Perceptible) 19 Net aanvaardbaar (Just acceptable) 22 onaangenaam (Unacceptable) 25 Just uncomfortable (vervelend) 28 Uncomfortable (oncomfortabel) Visual Comfort Probability (VCP) 90% (bij UGR=11.6) 80% 70% 60% 50% (bij UGR=24) 8

9 UGR in de norm NBN-EN

10 NBN EN VERBLINDINGSGRAAD 10

11 NBN EN : Verwijst naar UGR tabelmethode The rating of discomfort glare caused directly from luminaires of an indoor lighting installation shall be determined using the CIE Unified Glare Rating (UGR) tabular method, based on the formula UGR=8log Bron: 11

12 NBN EN : Verwijst naar UGR tabelmethode Uitgaande van rechthoekige ruimte Twee observatieposities: midden van de wanden Longitudinaal en transversaal H=2m (=afstand tss verlichtingstoestel en ogen waarnemer) Ooghoogte=1,2m X en Y, zijde dimensies van de ruimte worden uitgedrukt in H Bepaalde set van standaard reflectiecoëfficiënten, 12

13 NBN EN : Verwijst naar UGR tabelmethode Bron: IBE-BIV: Code van goede praktijk voor binnenverlichting 13

14 NBN EN : Verwijst naar UGR tabelmethode Bron: Trilux Beleuchtungspraxis H S S/H: klein S H S/H: groot 14

15 CIE: UGR: a leaky boat!

16 Bron: Uitrusting Schréder Bij niet-uniforme verlichtingstoestellen werkt UGR niet altijd goed Bron: Zumtobel Bron: ETAP Bron: Trilux 16

17 Klassieke UGR-benadering faalt! UGR = 8log 0.25 L b L 2 ω p 2 => Verlichtingstoestel benadert men door uniforme lichtbron met luminantie < L >= I Piekluminanties hebben invloed!! A proj 17

18 Voorstel 1: Verlichtingstoestel opsplitsen CIE JTC (D3/D1): Discomfort caused by glare from luminaires with a non-uniform source luminance

19 Opsplitsen van een niet-uniform verlichtingstoestel in verschillende lichtelementen n Li i UGR 8log 2 Lb i 1 pi 19

20 Opsplitsen van een niet-uniform verlichtingstoestel in verschillende lichtelementen UGR = 8log 0.25 L b L 2 ω p 2 STANDAARD 1 uniform toestel 1 term ALTERNATIEF Verschillende kleine toestellen Verschil in UGR waarde? 20

21 Opsplitsen van een niet-uniform verlichtingstoestel in verschillende lichtelementen Beschouw als uniforme lichtbron (zoals nu!) Lichtbron indien L>500 cd/m² Lichtbron indien L>750 cd/m² 21

22 Opsplitsen van een niet-uniform verlichtingstoestel in verschillende lichtelementen 8 toestellen (commercieel beschikbaar) 16 proefpersonen 25 boven horizontal vlak Directe inkijk 22

23 Opsplitsen van een niet-uniform verlichtingstoestel in verschillende lichtelementen 23

24 Opsplitsen van een niet-uniform verlichtingstoestel in verschillende lichtelementen Klassieke Formule UGR Aangepaste formule UGR 24

25 Belgische koterij Your reporter has referred to UGR as a leaky boat. Is it time, therefore, to develop a new system rather than to try further patch the leaks. 25

26 Voorstel 2: Totaal andere aanpak Receptieve velden (oogwerking)

27 Oog: dectie van randen/overgangen Bron: Wikimedia Commons 27

28 Receptieve velden: center & surround 28

29 Bron: Wikimedia Commons 29

30 Receptieve velden: center & surround // Edge detection 30

31 Toegepast op experiment 8 toestellen (commercieel beschikbaar) 16 proefpersonen 25 boven horizontal vlak Directe inkijk IBE-BIV Seminarie Wees niet blind voor verblinding - Wouter Ryckaert 31

32 Vergelijking klassieke UGR & Receptive Field-model Receptive field aanpak Veelbelovend Binnen en buitenverlichting Bevattelijk model 32

33 Conclusies UGR: deeltje van de EN UGR A leaky boat o Voorstel 1: verfijnen van bestaande UGR-formule CIE JTC (D3/D1): Discomfort caused by glare from luminaires with a non-uniform source luminance. Gertjan Scheir van het Laboratorium voor Lichttechnologie van KU Leuven Technologiecampus Gent is actief lid o Nieuwe benaderingen niet verder breien aan bestaande formule Bv.: Model op basis van Receptive Fields Verfijning nodig maar model is veelbelovend Voor binnen- en buitenverlichting van toepassing 33

34 Bedankt voor de aandacht! Samen voor een sterke verlichtingssector!