DE TOEKOMST VAN HET STEDELIJK WATER BEHEER. De grenzen tussen openbaar en particulier terrein vervagen

Transcriptie

1 DE TOEKOMST VAN HET STEDELIJK WATER BEHEER Riolering is niet sexy Het ligt ook allemaal maar onder de grond Geen rioolbeheerder die deze woorden vreemd in de oren klinken. Toch houden wij ons bezig met thema s die een belangrijke plek in ons dagelijks leven in nemen. Denk daarbij aan gezondheid, een mooie leefomgeving en schoon oppervlaktewater ten behoeve van onder meer de vrijetijdsindustrie. De afgelopen jaren zien we bovendien een toenemende aandacht voor duurzaamheid en klimaatadaptatie. Ook hier ligt voor de rioolbeheerder een schone taak weggelegd. Het is inmiddels duidelijk geworden dat het verwerken van overvloedige regenval een uitdaging vormt voor veel gemeenten. Hierbij stuiten we op de beperkingen van het ondergrondse rioolstelsel dat een limiet kent. In de toekomst zal ook de bovengrondse inrichting verder ontplooit en benut worden. Tevens zal het verwerken van hemelwater op particulier terrein meer gemeengoed moeten worden. NIEUWE UITDAGINGEN Dit stelt ons voor een aantal nieuwe uitdagingen. Deze zijn er op het technische vlak maar minstens zo belangrijk zijn de uitdagingen op sociaal en communicatief gebied. Wanneer de grenzen tussen openbaar en particulier terrein vervagen wordt er namelijk van iedereen een inspanning verwacht. De noodzaak om particulieren en bedrijven te betrekken bij het stedelijk waterbeheer is duidelijker aanwezig dan ooit. Jaren hebben we kunnen vertrouwen op normen formules en rekenmodellen. Met het vervagen van de grenzen tussen particulier en overheid moet er een nieuw vertrouwen worden ontwikkeld. Vertrouwen in mensen! Momenteel is de communicatie met mensen vaak eenrichtingsverkeer; we willen mensen informeren. Veel belangrijker wordt nu de vraag; hoe betrek je de mensen actief bij het beheer van (stedelijk) water? Hoe spreken we de zelfredzaamheid van de bewoner aan? Maak het water zichtbaar. Maak het sexy. De grenzen tussen openbaar en particulier terrein vervagen 1

2 ZICHTBAARHEID Het betrekken van bewoners bij (stedelijk) waterbeheer vraagt dus om nieuwe werkvormen. Een platte technische tekening zorgt zeker bij hen die er niet dagelijks mee werken voor interpretatieverschillen en verkeerder verwachtingen. Dit kan anders, bijvoorbeeld met een mooie maquette. Een maquette spreekt onmiddellijk tot de verbeelding, waardoor het einddoel meteen duidelijk is. Het hoeft daarna eigenlijk alleen nog maar gerealiseerd te worden. Wij werken hier een voorbeeld uit van hoe een maquette bewoners kan enthousiasmeren tot participatie. Visuele presentatie waterbeheer plan van de Blauwe hoef Bergeijk. Een maquette spreekt onmiddellijk tot de verbeelding 2

3 VOORBIJ DE LIMIET Een mooie vijver, een kabbelend beekje, een meanderende rivier, een verlaten strand water wordt in veel gevallen als fijn en aantrekkelijk ervaren en wordt geassocieerd met ontspanning. Laten we de regenwaterproblematiek dan ook benaderen vanuit deze kwaliteiten. Maak het werken van regenwater zichtbaar door er een aantrekkelijke groene woonomgeving mee te creëren. Door het regenwater niet weg te stoppen in buizen onder de grond, maar het water juist op een zichtbare wijze te verplaatsen en te bergen ontstaat er een aantrekkelijke, veranderende omgeving. De rode lijnen vormen de urbanrivers die het regenwater naar de straat begeleiden. Maak het verwerken van regenwater zichtbaar om een aantrekkelijke groene woonomgeving te creëren 3

4 Regenwater kan bijvoorbeeld naar een regentuin worden geleid, een centraal punt in de straat of wijk. Speciaal ontworpen stenen vormen kleine urban rivers. De bewoners verbinden hun regenwaterafvoer met de openbare ruimte. Er vormt zich een visueel aantrekkelijk gebied met een aangenaam leefklimaat. Door laagteberging te realiseren is de omgeving robuust ingericht tegen overmatige regenval. De waterstand in de regentuin zal met de regenval meebewegen. Dit vormt een unieke veranderende omgeving met nieuwe kwaliteiten. Een mooi verhaal dat door de maquette tot leven komt. Het regenwater stroomt door de urbanrivers naar de centrale regentuin in het midden van de straat De praktijk leert dat bewoners en bedrijven graag betrokken worden bij ontwikkelingen die hun directe De bewoners verbinden hun regenwaterafvoer met de openbare ruimte 4

5 leefomgeving aangaan en dat ze daarbij best een verantwoordelijkheid willen en kunnen dragen. Wij zien dan ook mogelijkheden om in de komende jaren de openbare ruimte te optimaliseren en met behulp van de gebruikers klimaat adaptief in te richten. De belasting op het huidige rioolstelsel wordt daardoor verlaagt waardoor de belastbaarheid en daarmee ook de levensduur kan worden verlengd. Dit loopt parallel aan de doorontwikkeling van verschillende renovatietechnieken. Is een maquette het antwoord op al onze vragen? Natuurlijk niet. Maar we zijn ervan overtuigd dat het experimenteren met nieuwe werkvormen en het optimaliseren van participatie van bewoners en bedrijven in de toekomst vele kansen bied. Wij zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. Fien Dekker Andy Engel - Fien Dekker is afgestudeerd aan de Design Academy Eindhoven in de richting Public Space. De maquette en het ontwerp zijn gebaseerd op het gebruik van de Rain(a)Way steen, ontworpen door Fien Dekker. Als ontwerper van de publieke ruimte wil ze een ervaring mee geven. Laten zien dat de schoonheid zich om je heen bevindt. Ze wil de gebruiker nieuwsgierig maken, laten er-varen, beleven of een ander perspectief bieden op de gewone omgeving. Meer info: - Andy Engel is rioolbeheerder in de Gemeente Bergeijk. In zijn werk experimenteert hij met mogelijkheden om mensen bij de realisatie te betrekken. Dit is met name gericht op het stimuleren van bewoners om hemelwater op eigen terrein te verwerken. Altijd op zoek naar de overbodigheid van de overheid. Quizmaster van de Buisje op, Buisje af quiz. - Beide auteurs wonen in Eindhoven. De openbare ruimte optimaliseren en met behulp van de gebruikers klimaat adaptief in te richten. 5