Verslag inspiratiedag lokaal cultuureducatiebeleid

Transcriptie

1 Verslag inspiratiedag lokaal cultuureducatiebeleid P2 Dynamische cultuurprojecten op school In Meeuwen Gruitrode werken de bibliotheek, cultuur en jeugddienst al jaren aan een stevige culturele samenwerking met de scholen: Cultuurmicroob. Roel Ceyssens geeft inzicht in de succesfactoren van deze duurzame samenwerking. In Lichtervelde richtten verschillende culturele partners vzw Klik op om kinderen cultureel te inspireren. In de vzw zitten vertegenwoordigers van elke buurtschool, ouders en kunstenaars. Jan Hoet is peter van het project. Sprekers: Roel Ceyssens (cultuurbeleidscoördinator Meeuwen Gruitrode), Koen Neirynck (directeur Beverbos, Lichtervelde) 1 CultuurMicroob 1.1 Doel van CultuurMicroob CultuurMicroob wil: - actieve cultuurparticipatie: kinderen maximaal creatief stimuleren en actief doen beleven; - in de diepte werken: van losse workshops naar projecten en trajecten streven naar meer duurzaam effect; - in de breedte werken: via bestaande netwerken (school, jeugdbeweging, speelplein, jeugddienst) en met bestaande partners; - er zijn voor kinderen en jongeren (kleuters tot 14 jarigen) Meer informatie op de blog: Deelnemers/doelgroep De leerlingen van de basisscholen (van kleuters tot 14 jarigen) van Meeuwen Gruitrode. 1.3 Verloop van het initiatief Vóór het project CultuurMicroob organiseerde de cultuurdienst van Meeuwen Gruitrode enkel de traditionele cultuureducatie. Vanuit het gemeenschapscentrum was er een schoolprogrammatie en de mogelijkheid tot het volgen van een projectweek waar er rond een thema (bv Marokko) werd gewerkt. De bib faciliteerde jaarlijks vijf bezoeken van alle klassen en activiteiten zoals voorlezen in de klas, auteurslezingen enzovoort. Aangezien er al een draagvlak was voor extra cultuurprojecten ontstond CultuurMicroob. Zij organiseerden 2 projecten. 1. Poëzie met pretoogjes ( ) Het doel van dit project was dat kinderen kennis maakte met poëzie en zelf gedichten schreven. Deze doelstellingen werden gedeeld door de bib, het gemeenschapscentrum en de scholen. De kinderen kregen workshops poëzie in de klas en de kinderen van de lagere school kregen een terugkomdag. Deze dag was in samenwerking met Jeugd en Poëzie. De leerlingen in de scholen van Meeuwen Gruitrode werkten ook naar een eindproduct, nl de toonstelling van zelfgeschreven poëzie,

2 een gedichtenbundel en een spandoek met één gedicht op per school. Daarnaast maakten de kinderen ook vogelkastjes waar er gedichten aan de binnenkant werden geplant. Deze stonden op ooghoogte van de kinderen. 2. Vreemde vogels: ( ) Met het project vreemde vogels ging CultuurMicroob zich verdiepen in de wereld van de illustratie en namen ze de illustrator Frank Daenen onder de arm. De doelen van het project waren: - kinderen uit alle scholen en leerkrachten laten onderdompelen in de geïllustreerde boeken; - kinderen zelf laten illustreren; - de kinderen kennis laten maken met een illustrator. Het project bestond enerzijds een doe luik en anderzijds een samenwerking met een illustrator. De kunstenaar kwam in de klas en vertelde waar hij mee bezig is en legt daarbij ook de speciaal geschreven tekst van Gerry De Mol Poes en Pluis voor. Door de samenwerking met de leerkracht en illustrator gingen de leerlingen aan de slag om zelf illustraties te maken. CultuurMicroob ondersteunde ook de leerkrachten via een pedagogische studiedag. Daarnaast werden de illustratoren betrokken, werd een boekenstand gemaakt in de bib en bood men de mogelijkheid tot feedback en contact met de illustrator. Het eindproduct van dit project was een tentoonstelling waar 13 Vlaamse illustratoren en de kinderen hun werk toonden. Het project ontving projectsubsidies van het participatiedecreet, Stichting Lezen en Provincie Limburg. CultuurMicroob kreeg ook inkomsten van de bijdragen van de expo. 1.4 Sterke punten : De succesfactoren van de beide projecten zijn: - zowel Poëzie met pretoogjes als Vreemde Vogels blijft hangen bij de kinderen en leerkrachten van Meeuwen Gruitrode; - de ondersteuning van het project was goed. Er waren voorlezers, bib bezoeken, studiedagen, boekenstanden enzovoort; - de leerkrachten waren tijdig betrokken bij het project. Dit zorgde voor de nodige ondersteuning vanuit de klassen; - de leerkrachten kregen voldoende ruimte om hun ding te doen. 1.5 Verbeterpunten: De aandachtspunten van de beide projecten zijn: - de nadruk van het project lag op het creatief proces in de klas en zo veel mogelijk kansen bieden naar de leerlingen toe. Daarentegen was er wel een eindproduct, namelijk de expo. Dit zorgde voor druk bij de leerkrachten en leerlingen; - projectmatig werken is minder duurzaam en zeer veeleisend, daarom zou trajectmatig werken beter zijn. Dit kan een groeitraject zijn doorheen de lagere schoolcarrière van kinderen; - de beide projecten liepen in alle basisscholen waar ze kleuters tot 12 jarige leerlingen betrokken. Dit maakte het zwaar aangezien er in het project zelf gediversifieerd moest worden per leeftijd.

3 1.6 Uitkomst van de evaluatie van de twee projecten van CultuurMicroob Het huidig project van CultuurMicroob bestaat uit trajecten voor de verschillende graden van de lagere school in Meeuwen Gruitrode. Voor de 1 e graad werken ze met Cowboy Stanny, een figurenspel van het Foesiemauw theater waar de nadruk licht op leesbevordering. Het is een belevingsgericht traject dat zich focust op de verkenning in boekenland. De bib coördineert de voorstelling die zich ook afspeelt in de bib en de actieve bib bezoeken met de hoed van. Voor de 2 de graad organiseert CultuurMicroob de Axolotl van Neotenia, dit is een muziekproject met als partner Musica, het impulscentrum voor muziek. Musica had dit project al lopen in andere dorpen en heeft deze verder uitgewerkt voor het traject van CultuurMicroob. De kinderen krijgen in het tweede trimester drie keer een Musica docent in de klas, zij doen een bezoek aan het klankenbos en maken een klaslied. De 3 de graad tenslotte werkt met hedendaagse kunst, nl. klas in de kunst. Dit traject bestaat uit twee luiken. Enerzijds werkt de klas rond het project Mooi niet van het museum Z33. Aan de hand van het boek Mooi niet leren zij de kunstenaars kennen, reflecteren zij over schoonheid en ontvangen zij een de Mooi niet koffer in de klas. Het eerste luik werkt belevingsgericht en op reflectie. In het tweede trimster start anderzijds het tweede luik. Enkele lokale kunstenaars komen naar de deelnemende klassen. Samen met de kunstenaar creëren zij een kunstwerk. 2 kunst Lichterveldse kinderen 2.1 Doel van vzw klik De doelstellingen van vzw Klik is om kinderen in contact brengen met verschillende kunstdisciplines (beeld, woord, mode, ) Primair is het doe proces bij de leerlingen, wat gekoppeld wordt aan kunstbeschouwing. Daarnaast wenst vzw Klik een verandering in de gemeente te bewerkstellingen. (2 projecten hebben geleid tot een verankering in de gemeente nl. kunstwerken) 2.2 Deelnemers/doelgroep De doelgroep is de leerlingen van de drie scholen in Lichtervelde. Zij werken netoverschrijdend 2.3 Aanloop van Klik vzw: De vraag startte vanuit de scholen om iets netoverschrijdend te doen in de gemeente Lichtervelde. Op 8 december 2001 werd Klik opgestart en het eerste project vond plaats in schooljaar De vzw bestaat zelfstandig, maar wordt wel ondersteund door gemeente via logistieke ondersteuning en projectsubsidie. Het bestuur is samengesteld uit leerkrachten van elke school, de bib, de kunstacademie. 2.4 Verloop van het initiatief Projecten:

4 - Blikvangers (2001) is een project met een wedstrijd voor het logo van Klik vzw en de actie met stokpoppen. - kunstvlek kunstwerk ( ): elke klas had een beeldende kunstenaar waar hij mee werkte, zoals bv Tim Braeckman. Ook in het straatbeeld was het project zichtbaar. - Dorp van de ronde ( ): in dit project mochten de kinderen T shirts beschilderen naar aanleiding van de lokale koers. - Meetingpoint (2006) is een woordkunst project : een zoektocht naar het mooiste woord en tentoonstelling rond woordkunst. - Krijttekeningen (2008) is een project waar de scholen van Lichtervelde stukken straten kleurden voor de lokale koers - Tegengesteld ( ) was een gelijkaardig project als kunstvlek kunstwerk met een tentoonstelling in Lichtervelde. - Fête de la chicorée (2010) was een tentoonstelling bij een partner Frankrijk over het vorig project. - Ollemolle mollen ( ) is een project waar elke leerling een mol kreeg, deze in de klas versierde met inspiratie vanuit verschillende kunstenaars en deze in het straatbeeld plaatste. Er werd tevens ook samengewerkt met een beschutte werkplaats. 2.5 Sterke punten Voordelen: - Meer handen maken licht werk, er is in de scholen in Lichtervelde een groot draagvlak voor Klik vzw aangezien er leerkrachten en directies zetelen in het bestuur van de vereniging. - Meer creatieve mensen verrijken een project en de kunst komt rechtstreeks uit de klas. - Door de samenwerking met verschillende scholen bereiken ze veel kinderen en ook bezoekers. - Het project heeft al veel naambekendheid door Jan Hoet, het bezoek van koningin Fabiola en de andere kunstenaars. Dit heeft als gevolg dat er meer financiële middelen vrijkomen. - De deelname van kinderen uit de scholen zorgt voor ondersteuning van de inrichtende macht. - Het muzisch werken kan aan een breed publiek getoond worden. - Er is een gemeenschappelijk doel aangezien de verschillende scholen zetelen in het bestuur van de vzw. 2.6 Verbeterpunten - Soms is er weerstand in de leerkrachtenteams. Om dit tot het minimum te beperken is het nodig om voor de grote vakantie te starten met een briefing. - De projecten worden financieel zwaarder aangezien ze ook werken met overleden kunstenaars. - Vzw Klik blijft een vrijwilligersstructuur, dit kan zorgen dat er op een gegeven moment geen draagvlak meer is. Momenteel is dit nog geen probleem. 2.7 Waardevol voor de lokale context, want Alle kinderen die schoollopen in Lichtervelde worden bereikt. Als er een tentoonstelling is, komen veel dorpelingen samen.. 3 Vragen en bedenkingen van de deelnemers 3.1 Hoeveel kostte het project Poëzie met pretoogjes?

5 In het totaal kostte het project 5000 à 8000 euro. Dit komt neer op 25 euro per leerling. De drukkosten van de poëziebundeltjes kwam op ongeveer 1200 en de kunstdocenten kostten 500 euro. Poëzie met pretoogjes was een redelijk duur project, maar alles is afhankelijk van de gekregen som subsidies. 3.2 Wordt de kunst op een andere manier beleefd door de kinderen als de scholen werken met projecten/ trajecten dan als zij gewone muzische vorming geven? De beleving van de kinderen is sterk afhankelijk van de leerkrachten en de kunstenaars. Een sterke muzische leerkracht heeft niet zo hard de ondersteuning van een kunstproject nodig om een sterke kunstbeleving bij de leerlingen te verwezenlijken. Soms is echter een samenwerking met een kunstenaar wel een sterke meerwaarde. De kennis van de leerkrachten is echter niet te onderschatten, zij weten wat er leeft in bij de kinderen en kunnen de resultaten goed inschatten. Het is echter ook vaak afhankelijk van de klas en de kinderen zelf. Het doel is om zo veel mogelijk prikkels mee te geven. 3.3 Bestaat er naast de projecten ook nog muzische vorming in de klas? Ja, de organisatoren geven kapstokken aan en de leerkrachten krijgen nog ruimte in de klas. Ze gaan nog steeds naar theater, de bib en tentoonstellingen Hoe bereik je alle scholen? Had je de scholen van het begin overtuigd van het project? Roel van CultuurMicroob: We hadden al een aanbod en samenwerking voor voorstellingen. In overleg met de directies peilen wij naar het draagvlak van het project. Meestal staan zij er wel achter en geven zij de projecten door aan de leerkrachten. Er wordt enkel samengezeten met de leerkrachten voor de briefing, evaluatie en de studiedag. Koen van vzw Klik: De directeurs zitten in vzw Klik en sturen deze ook aan. Dit zorgt voor een bestaand draagvlak. 3.5 Extra succesfactor is dat de de leerkrachten de mogelijkheid krijgen om het project zelf in te vullen. De organisaties faciliteren en geven kapstokken. Zij vertrouwen de leerkrachten. 3.6 Vaak krijgen scholen een overaanbod aan projecten. Hoe kiezen scholen welk project zij aangaan? Koen van vzw Klik: De school legt in het begin van het jaar zijn accenten, want het is inderdaad onmogelijk om aan alles mee te doen. Soms is het ook goed om de scholen even met rust te laten. Een project heeft daarbij steeds een meerwaarde als hij werkt op de verschillende kruispunten. Zo werkte het mollenproject rond kunst, milieu en sociale maatschappij (via de beschutte werkplaatsen).