PRAKTIJKEMISSIES DIESELVOERTUIGEN
|
|
|
- Frieda van der Horst
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PRAKTIJKEMISSIES DIESELVOERTUIGEN Richard Smokers & Norbert Ligterink Technische briefing over de fraude met tests van uitstoot van auto s Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 december 2015
2 SAMENVATTING Praktijkemissies dieselvoertuigen Euro 5 (2009) dieselpersonenvoertuigen stoten in praktijk gemiddeld een factor 3 tot 4 meer NO x uit dan op de typekeuringstest. Bij Euro 6 (2014) meten we een factor 2 tot 6 verschil. Dit beeld zien we bij nagenoeg alle geteste merken / modellen Nederlandse emissiefactoren, die worden gebruikt voor luchtkwaliteitsbeleid, zijn gebaseerd op voor de praktijk representatieve testen. De recent aangenomen RDE-wetgeving (Real Driving Emissions test) is een belangrijke verbetering maar details behoeven nog wel aandacht. 2 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
3 HOE EN WAT METEN WE? Meetprogramma s TNO Meetprogramma s LD: bromfietsen, personen- en bestelauto s HD: vrachtwagens en bussen metingen van schadelijke uitlaatgassen Sinds 1986 opeenvolgende projecten in opdracht van ministerie van IenM Doelen Beeld van praktijkemissies t.b.v. Nederlands luchtkwaliteitsbeleid Representatieve emissiefactoren van groot belang voor Nederlandse implementatie van Europese luchtkwaliteitsrichtlijn Inzicht in prestaties van nieuwe technologieën en effectiviteit van stimulering Input voor (Nederlandse inbreng in) wetgevingsproces in Brussel Doel is niet handhaving of aantonen van fraude 3 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
4 HOE EN WAT METEN WE? State-of-the-art meetmethoden 1970: rollenbank TNO-Wegtransportmiddelen, Delft 2011: state-of-the-art lab bij Horiba in Oberursel (D) 2011: PEMS-metingen op de weg 2014: TNO-ontwikkeling van SEMS 4 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
5 HOE EN WAT METEN WE? Ontwikkelingen in meet- en voertuigtechnologie nu Euro 1 t/m Euro 3 Euro 4 Euro 5 Euro 6 voertuigtechnologie mechanisch geregelde motor vanaf Euro 3 directe inspuiting oxidatiekatalysator vanaf 2007: gesloten roetfilter gesloten roetfilter EGR complexe elektronische regeling gesloten roetfilter EGR / LNT / SCR meetmethoden lab / rollenbank NEDC + FTP + praktijkcycli lab / rollenbank NEDC + praktijkcycli data gecheckt met wegkantmetingen* lab / rollenbank NEDC + praktijkcycli vanaf 2011 ook PEMS op de weg rollenbank NEDC + praktijkcycli PEMS en SEMS op de weg *) IVL Zweden 2008: PEMS beschikbaar voor HD 2010: Pre-Euro 6 op rollenbank 2011: PEMS beschikbaar voor LD : serie Euro 5 getest met PEMS 2014: SEMS beschikbaar voor LD 5 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
6 EMISSIEFACTOREN Methodiek en toepassing Emissiefactoren voor wegverkeer Officiële schatting van de gemiddelde praktijkemissies per voertuigtype, Euroklasse, wegtype en verkeerssituatie Berekend door TNO: directe vertaling van emissiemetingen naar representatieve, gemiddelde emissies voor verschillende verkeerssituaties Methodiek beoordeeld en verbeterd door de Taakgroep Verkeer en Vervoer (PBL, TNO, CBS, en RWS) en internationaal gerapporteerd Vastgesteld door overlegorgaan GCN/GDN Coördinatie bij het RIVM, met verscheidene ministeries, PBL, TNO en RWS Toepassing nationaal: GCN/GDN, NSL, PAS en NEC regionaal / lokaal: MER, gemeentelijk luchtkwaliteitsbeleid 6 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
7 EMISSIEFACTOREN Ontwikkelingen Emissiefactoren worden jaarlijks bijgesteld op basis van nieuwe inzichten Sinds 2008 regelmatig tegenvallers voor diesel NO x -emissies: personenauto s: 2008 (Euro-4), 2012 (Euro-5), 2013 en 2015 (Euro-6) vrachtauto s: 2009 (Euro-V), bestelauto s in 2014 (Euro-5) Maar ook positieve ontwikkelingen: benzinevoertuigen als sinds lange tijd zeer schoon lage emissies fijnstof door toepassing roetfilters bij diesels sinds 2007 vrachtwagens: 2012 (Euro-V(G), door OBD) en 2013 (Euro-VI, door RDE) NL heeft eigen emissiefactorenmodel (TNO-VERSIT+) Methodiek evolueert mee met steeds complexer emissiegedrag voertuigen TNO werkt in ERMES-werkgroep internationaal samen met JRC en instituten uit Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Griekenland, Zweden en Finland O.a. uitwisseling van data en inzichten 7 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
8 EMISSIEFACTOREN Ontwikkelingen: PM-diesel (fijnstof) Invoering roetfilter (vanaf 2007) leidt tot zeer lage praktijkemissies van fijnstof uit de uitlaat van dieselvoertuigen (lager dan de norm) Vanaf Euro 5 vergelijkbaar met fijnstofemissies benzinevoertuigen 8 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
9 STAND VAN ZAKEN Hoge NO x -praktijkemissies Euro 5 diesels 10 van de 11 geteste auto s laten onder praktijkcondities sterk verhoogde NO x -uitstoot zien t.o.v. typekeuringstest Emissies op praktijkcycli (lab) en op de weg (PEMS) allemaal factor 3-4 hoger dan op typekeuringstest Verschil niet verklaarbaar door verschil in rijdynamiek verschillende testen Aantal auto s heeft ook lage emissies op praktijktest met koude start Vergelijkbare inzichten in Europa sinds 2011: Observaties bevestigd door EMPA (Zwitserland) en JRC Laboratoriumtesten volgens typekeuringsprocedure niet meer representatief voor praktijkemissies Typekeuringstest en daarmee vergelijkbare emissieresultaten niet meer gebruikt voor emissiefactoren 9 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
10 EMISSIEFACTOREN Ontwikkelingen: NO x benzine en diesel NO x -norm voor diesel hoger dan voor benzine 10 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
11 EMISSIEFACTOREN Ontwikkelingen: NO x benzine Voor benzine sterke daling van NO x -praktijkemissies 11 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
12 EMISSIEFACTOREN Ontwikkelingen: NO x diesel Tussen Euro 1 en 5 zijn NO x -praktijkemissies van dieselpersonenauto s nagenoeg constant gebleven 12 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
13 EMISSIEFACTOREN Ontwikkelingen: NO x diesel Letter van de wet praktijk diesel? Geest van de wet Tussen Euro 1 en 5 zijn NO x -praktijkemissies van dieselpersonenauto s nagenoeg constant gebleven 13 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
14 RESULTATEN Wat heeft TNO er mee gedaan? Resultaten m.b.t. hoge NO x -praktijkemissies steeds gedeeld met: Ministerie van IenM, RDW, betrokken importeurs, RAI, Bovag en gemeenten Openbare rapporten en wetenschappelijke publicaties Gebruikt voor jaarlijkse updates emissiefactoren (in maart) Resultaten meermaals ingebracht in wetgevingsproces in Brussel Belangrijke input voor start ontwikkeling RDE-wetgeving (Real Driving Emissions) o.b.v. PEMS in 2012 Resultaten gedeeld met JRC en ERMES-zusterinstituten TNO-rapporten door IenM gedeeld met 2 e Kamer Volledig overzicht TNO-rapporten aangeleverd op 28/29 oktober Brede, openbare stakeholderbijeenkomsten feb en juni 2015 Persberichten bij events en uitkomen nieuwe rapporten 14 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
15 ONTWIKKELING WETGEVING Effecten van WLTP en RDE WLTP, de nieuwe testprocedure in het laboratorium (2017), heeft beperkt nut voor praktijkemissies NO x Cyclus meer representatief voor praktijkrijgedrag: bredere motoroptimalisatie? Nog steeds een laboratoriumtest RDE, emissies meten op de weg met PEMS (invoering ) Goede aanzet voor effectieve wetgeving Aparte evaluatie emissies in stadsverkeer is essentieel voor luchtkwaliteit Conformity Factor (initieel 2.1, finaal 1.5 x limietwaarde op rollenbanktest) is noodzakelijk door de variatie in praktijktesten op de weg Netto strengheid bepaald door balans tussen hoogte Conformity Factor, breedte van het testregime en methode voor evaluatie testresultaten Aandacht voor details in verdere uitwerking belangrijk 15 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
16 CONTACT Dr. Norbert Ligterink Senior Research Scientist Sustainable Transport & Logistics Van Mourik Broekmanweg 6 Postbus AA Delft Dr.ir. Richard Smokers Principal Advisor Sustainable Transport & Logistics Tel norbert.ligterink@tno.nl Van Mourik Broekmanweg 6 Postbus AA Delft Tel richard.smokers@tno.nl 16 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
17 AFKORTINGEN LD Light Duty HD Heavy Duty EGR Exhaust Gas Recirculation LNT Lean NOx Trap SCR Selective Catalytic Reduction (op basis van AdBlue) NEDC New European Driving Cycle FTP Federal Test Procedure (Amerikaanse testcycli) WLTP Worldwide harmonized Light vehicles Test Procedures PEMS Portable Emissions Measurement System SEMS Smart Emissions Measurement System (TNO-ontwikkeling) OBD On-Board Diagnostics (onderdeel van emissiewetgeving) RDE Real Driving Emissions JRC Joint Research Centre (van Europese Commissie) ERMES European Research on Mobile Emission Sources MER Milieu Effect Rapportage GCN/GDN Grootschalige Concentratie- en Depositiekaarten Nederland (van RIVM) NSL Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit PAS Programmatische Aanpak Stikstof (Natura 2000) NEC National Emission Ceilings 17 Praktijkemissies dieselvoertuigen woensdag 2 december 2015
18 BEDANKT VOOR UW AANDACHT
Praktijkemissies personen- en bestelauto s Een werkelijkheid naast de werkelijkheid in de typegoedkeuring
Praktijkemissies personen- en bestelauto s Een werkelijkheid naast de werkelijkheid in de typegoedkeuring Gerrit Kadijk, Pim van Mensch 2 Inhoud presentatie 1. Huidige focus van het programma 2. Laboratoriumemissies
Notitie. Earth, Life & Social Sciences Van Mourik Broekmanweg XE Delft Postbus AA Delft. Aan Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Notitie Aan Ministerie van Infrastructuur en Milieu Van Dr. N.E. Ligterink & Dr.ir. Richard Smokers Earth, Life & Social Sciences Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl
SCHADELIJKE EMISSIES VAN DIESELVOERTUIGEN. TNO - Willar Vonk 4 juni 2015 Louwman Museum Bron: rapportnummer TNO 2015 R10733
SCHADELIJKE EMISSIES VAN DIESELVOERTUIGEN TNO - Willar Vonk 4 juni 2015 Louwman Museum Bron: rapportnummer TNO 2015 R10733 TNO MEET SINDS 1986 EMISSIES In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur
Praktijkemissies zware bedrijfswagens
Praktijkemissies zware bedrijfswagens Steekproefcontroleprogramma heavy-duty voor het Ministerie van Infrastructuur & Milieu Nationale stakeholderbijeenkomst, 3 februari 2014, Helmond Robin Vermeulen 2
UITSTOOT VAN STIKSTOFOXIDEN EN FIJNSTOF DOOR DIESELVOERTUIGEN
UITSTOOT VAN STIKSTOFOXIDEN EN FIJNSTOF DOOR DIESELVOERTUIGEN DATUM: 26 mei 215 RAPPORTNUMMER: TNO 215 R1733 AUTEURS Gerrit Kadijk Norbert Ligterink Pim van Mensch Jordy Spreen Robin Vermeulen Willar Vonk
uitstoot (PM1O) van oude dieselautos zonder roetfilter is 10 tot 25 keer zo hoog als van een moderne (indirect
dan die van een benzineauto. De uitstoot van stikstof De uitlaatgassen van een dieselauto zijn meer vervuilend Ook fijnstof is slecht voor de gezondheid. De fijnstof ZIJN HET MEEST VERVUILEND? WELKE EMISSIES
de Nederlandse overheid spant zich samen met tno in om brandstofverbruik en schadelijke emissies van wegvoertuigen te beperken, zodat ons milieu
de Nederlandse overheid spant zich samen met tno in om brandstofverbruik en schadelijke emissies van wegvoertuigen te beperken, zodat ons milieu beschermd wordt, zonder beperking van onze mobiliteit. Actief
Memorandum. Samenvatting
Memorandum Aan Ministerie van Infrastructuur en Milieu Van Ruud Verbeek, Norbert Ligterink Earth, Life & Social Sciences Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl Onderwerp
Van NEDC naar WLTP. Wat is WLTP? Nieuwe testprocedure van invloed op uw wagenpark
Van NEDC naar WLTP Nieuwe testprocedure van invloed op uw wagenpark Wat is WLTP? WLTP staat voor Worldwide Harmonized Light Vehicle Test Procedure (Wereldwijde geharmoniseerde testprocedure voor lichte
KIVI NIRIA jaarcongres 2013 1
2 KIVI NIRIA Jaarcongres 2013 Sustainable Mobility voor duurzame Toenemende invloed innovatie van milieu-eisen op de sector Inhoud Euro-normen CO 2 -normen waarom werken ze? katalysator voor innovatie
Second opinion software-update Volkswagen
Second opinion software-update Volkswagen Beoordeling goedgekeurde oplossing voor terugroepactie November 2016 1 Inhoudsopgave 2 1. Aanleiding 3 2. De opdracht 3 3. De aanpak 3 4. Het manipulatie-instrument
Steekproefprogramma personenwagens 2013-2015, Voortgangsrapportage 2013.
TNO-rapport TNO 2014 R10774 Steekproefprogramma personenwagens 2013-2015, Voortgangsrapportage 2013. Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl T +31 88 866 30 00 F +31
Technische briefing Kamercommissie I&M. Huib van Essen, hoofd sectie Verkeer 2 december 2015
Technische briefing Kamercommissie I&M Huib van Essen, hoofd sectie Verkeer 2 december 2015 Agenda Even voorstellen: CE Delft Twee soorten toepassingen, twee soorten tests Verschillen tussen typegoedkeuringstest
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 31 209 Schoon en zuinig Nr. 176 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 31 209 Schoon en zuinig Nr. 171 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Effecten van mogelijke milieuzones voor bestelverkeer, taxi s en touringcars
TNO-rapport TNO 2015 R11669 Effecten van mogelijke milieuzones voor bestelverkeer, taxi s en touringcars Earth, Life & Social Sciences Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum Toezeggingen AO Duurzaam Vervoer 19 april jl.
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 15765 10 april 2018 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, van 5 april 2018, nr. IENM/BSK-2017/243741,
Beleid voor zuinige en schone auto s
Beleid voor zuinige en schone auto s Zuinige en schone auto s zijn belangrijk. Niet alleen voor mens, milieu en klimaat, maar juist ook voor de portemonnee. Zeker bij omvangrijke corporate vloten zijn
Luchtvervuilende en klimaat- emissies van personenauto s Een vergelijking van norm- en praktijkemissies per brandstofsoort
Luchtvervuilende en klimaat- emissies van personenauto s Een vergelijking van norm- en praktijkemissies per brandstofsoort Huib van Essen CE Delft Ecomobiel, 8 en 9 oktober 2013 CE Delft Onafhankelijk,
In artikel 1.1, tweede lid, worden in de alfabetische volgorde van begrippen drie begrippen ingevoegd, luidende:
Versie voor internetconsultatie HOOFDDIRECTIE BESTUURLIJKE EN JURIDISCHE ZAKEN Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, van..., nr. IENM/BSK-, tot wijziging van de Regeling voertuigen
Brommers in de stad, handig vervoermiddel of bron van overlast?
21 Brommers in de stad, handig vervoermiddel of bron van overlast? Brommers zijn al jaren een veelgebruikt vervoermiddel en winnen vooral in steden aan populariteit. Brommerbestuurders verplaatsen zich
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 27 november 2015 Betreft Voortgang softwarefraude Volkswagen
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Ministerie van Infrastructuur en Milieu Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus
) UITSTOOT VAN STI KSTOFOXI DEN EN FIJNSTOF DOOR DIESELVOERTUIGEN. i nnovation. for life AUTEURS. OATLJM:26mei2015 RAPPORTNUMMER: TNO 2015 R10733
Willar Vonk Robin Vermeulen Jordy Spreen Pim van Mensch Norbert Ligterink Gerrit Kadijk AUTEURS ) UITSTOOT VAN for life i nnovation STI KSTOFOXI DEN RAPPORTNUMMER: TNO 2015 R10733 OATLJM:26mei2015 DIESELVOERTUIGEN
Van NEDC naar WLTP. Een nieuwe standaard. Een nieuwe realiteit.
Van NEDC naar WLTP. Een nieuwe standaard. Een nieuwe realiteit. WLTP zorgt voor realistischere verbruiks- en emissiewaarden dankzij realistischere testomstandigheden van personenauto s en lichte bedrijfsvoertuigen.
Emissiefactoren voor licht wegverkeer bij maximum snelheid van 130 km/u op autosnelwegen
TNO-rapport TNO-060-DTM-2011-03219 Emissiefactoren voor licht wegverkeer bij maximum snelheid van 130 km/u op autosnelwegen Behavioural and Societal Sciences Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus
MANAGEMENTSAMENVATTING
MANAGEMENTSAMENVATTING Zware dieselvoertuigen hebben relatief hoge NOx- en PM-emissies. De verstrenging van de Europese emissiereglementering moet leiden tot een vermindering van deze emissies voor nieuwe
Hoe kan innovatie helpen?
Themabijeenkomst 16 december: Luchtvervuiling, en hoe houden wij Nederland mobiel? Verkeer Toenemende en invloed luchtvervuiling: van milieu-eisen op de sector hoe kan 2 Inhoud Waar komen verkeersemissies
WLTP WORLD WIDE HARMONIZED LIGHT VEHICLE TESTING PROCEDURE
WLTP WORLD WIDE HARMONIZED LIGHT VEHICLE TESTING PROCEDURE WLTP Per september 2017 is er een nieuwe testcyclus geïntroduceerd, voor het bepalen van het brandstofverbruik en de daarmee samenhangende CO
Handleiding Brandstof Etikettering
Handleiding Brandstof Etikettering WLTP-regeling personenauto s Amsterdam, oktober 2017 Versie: 0.1. Copyright 2017 RDC inmotiv Nederland B.V. Amsterdam Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd
Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht
Luchtvervuiling in Nederland in kaart Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht Hoofdpunten uit de GCN/GDN-rapportage 2013 Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht Hoofdpunten uit de GCN/GDN-rapportage
Contents. Samenvatting 2. Summary Aim and approach Light duty vehicles Heavy duty vehicles 10
1.3 Structure of the report 7 1.2 Aim and approach 7 1.1 Background 6 1 Introduction 6 Summary 3 Samenvatting 2 Contents C Available Euro 6 vehicles B Test resuits of other sources A NOx reduction technologies
Hierbij gaat voor de delegaties document D040155/01.
Raad van de Europese Unie Brussel, 24 september 2015 (OR. en) 12353/15 ENV 586 ENT 199 MI 583 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 23 september 2015 aan: Nr. Comdoc.: D040155/01 Betreft:
EFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek
EFRO project Factsheets rondvaart Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek 2 Inhoud Inleiding Technische opties voor een schonere vloot Emissie in de praktijk Overzicht Conclusies
2015Z Vraag 1. Antwoord 1
2015Z24401 Antwoorden op vragen van de leden Van Weyenberg en Van Veldhoven (beiden D66) aan de staatssecretarissen van Financiën en van Infrastructuur en Milieu over het beleid om op basis van de typegoedkeuringswaarde
Verkennende metingen van schadelijke uitlaatgasemissies van personenvoertuigen met Euro-6 dieseltechnologie
Stieltjesweg 1 Postbus 155 2600 AD Delft TNO-rapport MON-RPT-2010-02278 Verkennende metingen van schadelijke uitlaatgasemissies van personenvoertuigen met Euro-6 dieseltechnologie www.tno.nl T +31 15 269
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 14 oktober 2016 Betreft Vierde overzichtsbrief dieselfraude
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Programma emissietesten RDW
Programma emissietesten RDW Resultaten vervolgonderzoek aanwezigheid ongeoorloofd defeat device Juli 2017 1 Inhoudsopgave 1. Managementsamenvatting 3 2. Aanleiding en werkwijze 6 3. Voertuigen 8 4. Werking
Toelichting SRM1-emissiefactoren en emissiefactoren voor snelwegen 2009 Gerben Geilenkirchen (PBL), Ronald de Lange en Norbert Ligterink (beiden TNO)
Toelichting SRM1-emissiefactoren en emissiefactoren voor snelwegen 2009 Gerben Geilenkirchen (PBL), Ronald de Lange en Norbert Ligterink (beiden TNO) 12 maart 2009 TNO en het Planbureau voor de Leefomgeving
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20951 2500 EZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 8 Postbus 20951 2500 EZ Den Haag www.rijksoverheid.nl Betreft
110F DRLA?IC1 fl IEi JIZT VOOh. C*iONE EN ZUINW
110F DRLA?IC1 fl IEi JIZT VOOh. C*iONE EN ZUINW TNO innovation forlife De Nederlandse overheid spant zich samen met TNO in om brandstofverbruik en schadelijke emissies van wegvoertuigen te beperken, zodat
Samenstelling van het wagenpark op vijf locaties in de gemeente Rotterdam
TNO-rapport TNO 2012 R10989 Samenstelling van het wagenpark op vijf locaties in de gemeente Rotterdam Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl T +31 88 866 30 00 F +31
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
2016 SCHRIFTELIJKE VRAGEN 49 Vragen van mevrouw E. van Esch (ingekomen op 14 maart 2016 en antwoorden door het college verzonden op 20 april 2016)
2016 SCHRIFTELIJKE VRAGEN 49 Vragen van mevrouw E. van Esch (ingekomen op 14 maart 2016 en antwoorden door het college verzonden op 20 april 2016) Schriftelijke vragen over de informatievoorziening met
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 31 209 Schoon en zuinig Nr. 215 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Samenstelling van het wagenpark op zes locaties in de gemeente Utrecht
TNO-rapport TNO-060-DTM-2012-00825 Samenstelling van het wagenpark op zes locaties in de gemeente Utrecht Mobiliteit Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl T +31 88
LANCERING NIEUWE INTERNATIONALE AIR
LANCERING NIEUWE INTERNATIONALE AIR Index Stedelijke beleidsmakers, autokopers en vlootmanagers hebben nu toegang tot onafhankelijke en gestandaardiseerde emissiewaarden van op de weg geteste voertuigen.
Luchtkwaliteit en verkeer. Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014
Luchtkwaliteit en verkeer Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014 Overzicht presentatie Even voorstellen Trend in verkeersemissies: veel bereikt, nog veel te doen Oplossingsrichtingen: Schonere voertuigen,
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 31 209 Schoon en zuinig Nr. 202 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 6 juli 2015 Betreft Luchtkwaliteit. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Ontwikkelingen in aandrijftechniek en de rol van biobrandstoffen. Jaap Tuinstra, Manager Public Affairs, Pon
Ontwikkelingen in aandrijftechniek en de rol van biobrandstoffen Jaap Tuinstra, Manager Public Affairs, Pon ONZE 4 BUSINESS CLUSTERS AUTOMOTIVE BIKE EQUIPMENT & POWER SYSTEMS INDUSTRIAL MOBILITY PON WERELDWIJD
RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES
RVV- 521 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES Over een ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 5 september 2001 betreffende de beschikbaarheid van consumenteninformatie over
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
EMISSIERAMINGEN LUCHTVERONTREINIGENDE STOFFEN NEDERLAND RAPPORTAGE Notitie
EMISSIERAMINGEN LUCHTVERONTREINIGENDE STOFFEN NEDERLAND RAPPORTAGE 2017 Notitie 6 juli 2017 Emissieramingen luchtverontreinigende stoffen Nederland Rapportage 2017 PBL Planbureau voor de Leefomgeving Den
Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Anneke Smilde
Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Anneke Smilde 3 december 2014 Inhoud Het probleem. De oplossing: NSL. Totstandkoming en werking NSL. Belangrijke peilers: Maatregelen Monitoring
Emissies door de zeescheepvaart,
Indicator 26 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het betreft hier de feitelijke
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 29 juni 2018 Betreft Contouren harmonisatie milieuzones
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
VERSIT+ Emissiefactoren voor Standaard rekenmethode 1 en update
TNO-rapport TNO 2013 R11083 VERSIT+ Emissiefactoren voor Standaard rekenmethode 1 en 2 2013 update Behavioural and Societal Sciences Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl
Algemene PM 10, NO x en NO 2 Emissiefactoren voor Nederlandse Snelwegen
TNO-rapport 06.OR.PT.029.1/RS Algemene PM 10, NO x en NO 2 Emissiefactoren voor Nederlandse Snelwegen Verbrandingsmotoren Schoemakerstraat 97 Postbus 6033 2600 JA Delft www.tno.nl T 015 2696362 F 015 2612341
Notitie. Stadsontwikkeling Rotterdam
Notitie Aan Stadsontwikkeling Rotterdam Kopie aan Datum Documentnummer Project Auteur 1 augustus 2017 22188119 MZ Rotterdam S.M. Davison J.W.T. Voerman M. Ameling J.H.H. van den Elshout Onderwerp Effect
TIER 4 INTERIM / STAGE IIIB EMISSIENORMEN VOOR NON-ROAD MOBIELE MACHINES
TIER 4 INTERIM / STAGE IIIB EMISSIENORMEN VOOR NON-ROAD MOBIELE MACHINES TIER 4 INTERIM / STAGE IIIB EMISSIENORMEN VOOR NON-ROAD MOBIELE MACHINES Op 1 januari 2011 zijn de emissienormen Tier 4i / Stage
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 5 juli 2016 Betreft Luchtkwaliteit. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal
Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Wat kunt u verwachten? Hoe is úw kennis van luchtverontreiniging? Inzicht in normen en techniek Wat is de invloed van sjoemelsoftware? Casestudy A13 Overschie
Aspecten van de NEDC-WLTP overgang in relatie tot CO2-waarden van personenauto s fase 1: de probleemschets
TNO-rapport TNO 2018 R10732 Aspecten van de NEDC-WLTP overgang in relatie tot CO2-waarden van personenauto s fase 1: de probleemschets Anna van Buerenplein 1 2595 DA Den Haag Postbus 96800 2509 JE Den
Is (bio)diesel de brandstof van morgen? Ir. Ruud Verbeek - TNO
Is (bio)diesel de brandstof van morgen? Ir. Ruud Verbeek - TNO 1 Welke criteria gelden voor de brandstof van morgen? Duurzaam weinig effect op klimaat, lage CO 2 emissie Schoon laag niveau luchtverontreinigende
GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2017/1502 VAN DE COMMISSIE
L 221/4 NL 26.8.2017 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2017/1502 VAN DE COMMISSIE van 2 juni 2017 tot wijziging van de bijlagen I en II bij Verordening (EG) nr. 443/2009 van het Europees Parlement en de Raad
Onderbouwing van het referentiescenario voor het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit
Onderbouwing van het referentiescenario voor het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Rapportage 2007 MNP-rapport 500088004 / 2007 G.J.M. Velders, A. Hoen, W.J. de Vries Samenvatting De salderingstool
Praktijk emissiemetingen aan een VDL Ambassador Euro V EEV bus
Stieltjesweg 1 Postbus 155 2600 AD Delft TNO-rapport MON-RPT-2010-01087 Praktijk emissiemetingen aan een VDL Ambassador Euro V EEV bus www.tno.nl T +31 15 269 20 00 F +31 15 269 21 11 info-ient@tno.nl
Intentieverklaring milieuzone voor lichte bedrijfsauto s
Intentieverklaring milieuzone voor lichte bedrijfsauto s In Nederlandse stedelijke gebieden bestaan problemen voor wat betreft de luchtkwaliteit. Overheden hebben de verplichting om de lokale luchtkwaliteit
Emissies van het wegverkeer in België 1990-2030
TRANSPORT & MOBILITY LEUVEN VITAL DECOSTERSTRAAT 67A BUS 1 3 LEUVEN BELGIË http://www.tmleuven.be TEL +32 (16) 31.77.3 FAX +32 (16) 31.77.39 Transport & Mobility Leuven is een gezamenlijke onderneming
N 2 O Emissies van Wegverkeer
TNO-rapport TNO 2012 R10714 N 2 O Emissies van Wegverkeer Behavioural and Societal Sciences Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl T +31 88 866 30 00 F +31 88 866 30
Openbare internetconsultatie van 4 april november tot en met 2 mei 2017
Reactie ministerie van Infrastructuur en Milieu op de internetconsultatie Wijziging Regeling voertuigen voor verbod op verwijderen van een emissiebeheersingssysteem Openbare internetconsultatie van 4 april
De inzet van bouwmachines en de bijbehorende NOx- en CO2-emissies
TNO-rapport TNO 2018 R10465 De inzet van bouwmachines en de bijbehorende NOx- en CO2-emissies Traffic & Transport Anna van Buerenplein 1 2595 DA Den Haag Postbus 96800 2509 JE Den Haag www.tno.nl T +31
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Invloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen. Arno Schroten
Invloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen Arno Schroten CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise
GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.6.2017 C(2017) 3492 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 2.6.2017 tot wijziging van de bijlagen I en II bij Verordening (EG) nr. 443/2009 van het
Effecten van milieuzone vrachtverkeer en schone bussen in Utrecht
Stieltjesweg 1 Postbus 155 2600 AD Delft TNO-rapport MON-RPT-033-DTS-2009-02293 Effecten van milieuzone vrachtverkeer en schone bussen in Utrecht www.tno.nl T +31 88 866 57 50 F +31 88 866 06 30 info-ient@tno.nl
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 30 175 Luchtkwaliteit Nr. 220 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
UITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 18.12.2018 C(2018) 8459 final UITVOERINGSVERORDENING /... VAN DE COMMISSIE van 18.12.2018 tot wijziging van Uitvoeringsverordening 2017/1153 om de WLTPtestomstandigheden te
Memorandum. Ontwikkeling import en export oldtimers in 2012 en 2013
Memorandum Aan Ministerie van Infrastructuur & Milieu Van TNO Onderwerp Ontwikkeling import en export oldtimers in 2012 en 2013 Conclusies: - Door afschaffing van de MRB-vrijstelling van oldtimers in het
Kopie aan Ministerie van Financiële Zaken
Aan Ministerie van Infrastructuur en Milieu Kopie aan Ministerie van Financiële Zaken Van Dr. N.E. Ligterink 1/6 Onderwerp Recente veranderingen in het Nederlandse oldtimerwagenpark De recente wijzigingen
Inschatting CO2-winst vervanging diesel door groengas in diverse transportmodaliteiten. auteur: Anouk van Grinsven (CE Delft) versie: 22 januari 2018
Inschatting CO2-winst vervanging diesel door groengas in diverse transportmodaliteiten. auteur: Anouk van Grinsven (CE Delft) versie: 22 januari 2018 PITPOINT INHOUD 1. REKENSHEETS 3 2. STREAM TABELLEN
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 002 Wijziging van enkele belastingwetten en enige andere wetten (Belastingplan 2015) Nr. 100 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN Aan
Hoogachtend, Namens het Wijk C-Komitee, Ben Nijssen, Ted Zorn.
Aan de Minister van VROM Aan de Minister van Verkeer en Waterstaat betreft: concessie OV en luchtkwaliteit in Regio Utrecht Utrecht, 14 september 2010 Geachte mevrouw Huizinga, Geachte heer Eurlings, Het
Nieuwe testmethode voor bepaling van brandstofverbruik en CO2-uitstoot van personenauto s
Nieuwe testmethode voor bepaling van brandstofverbruik en CO2-uitstoot van personenauto s Nederlandse inzet is gericht op snelle invoering van een zo realistisch mogelijke testprocedure Samenvatting Brandstofverbruik
Verkennende metingen van schadelijke uitlaatgasemissies van personenvoertuigen met Euro-6 dieseltechnologie
TNO Industrie en Techniek Nederlandse Osganisatn, voor tegepastnatuurwetersschapped Onderzoek / Nothedancis Organisator, ter Apphrd Scornirfic Research 4 Stieltjesweg 1 Postbus 155 26 AD De ft TNO-rapport
Ontwikkeling in emissienormen en beleid voor (bedrijfs)auto's Paul Hofmeijer
Ontwikkeling in emissienormen en beleid voor (bedrijfs)auto's Paul Hofmeijer Programmaleider Verkeersemissies, Ministerie van VROM Agenda 1. Wat willen we bereiken? Klimaat Luchtkwaliteit 2. Wat kan verkeer
VERSIT+ Emissiefactoren voor Standaard rekenmethode 1 en update
TNO-rapport TNO 2013 R10040 VERSIT+ Emissiefactoren voor Standaard rekenmethode 1 en 2 2012 update Behavioural and Societal Sciences Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl
Luchtkwaliteit in Zeist
Luchtkwaliteit in Zeist Inleiding In een eerder artikel is gesproken over Samen het milieu in Zeist verbeteren en de vier pijlers onder het uitvoeringsplan, zie het artikel op deze website van 7 juni en
milieu impact mobiele werktuigen Factsheet voor een duurzame keuze
milieu impact mobiele werktuigen Factsheet voor een duurzame keuze natuur & Milieu milieu impact mobiele werktuigen 2 milieu impact mobiele werktuigen Factsheet voor een duurzame keuze U wilt mobiele werktuigen
Samenvatting. De sector verkeer is een grote uitstoter van gezondheidsschadelijke stoffen als NO x
Samenvatting De sector verkeer is een grote uitstoter van gezondheidsschadelijke stoffen als NO x, vluchtige organische stoffen en fijnstof. Hoe kleiner de fijnstofdeeltjes, hoe meer verkeer hieraan bijdraagt.
Introductie. Duurzame stedelijke distributie. Goevaers Consultancy. België 16 februari 2013
Goevaers Consultancy Duurzame stedelijke distributie België 16 februari 2013 GC Introductie Duurzaam goederen vervoer Duurzaamheid vraagt om samenwerking in de keten Nieuwe technologieën kunnen alleen
DE INVLOED VAN DIESELVOERTUIGEN OP DE LUCHTKWALITEIT. Wouter Lefebvre, Marlies Vanhulsel, Stijn Janssen en vele collega s
DE INVLOED VAN DIESELVOERTUIGEN OP DE LUCHTKWALITEIT Wouter Lefebvre, Marlies Vanhulsel, Stijn Janssen en vele collega s INHOUDSTAFEL» Stikstofoxides (NO x )» Wat? Waarom? Waar?» Bronnen» Fijn stof» Algemeen»
VDL BUS & COACH. Valkenswaard, 16 november Betreft: Milieunormen concessies Openbaar Vervoer. Geachte heer, mevrouw,
VDL BUS & COACH Valkenswaard, 16 november 2007 DeVest? 5555 XL Valkenswaard RO. Box 645 5550APVaikenswaard The Netherlands Phone +31 (0)40 208 44 00 Fax +31 (0)40 208 44 99 E-mail info@vdlbuscoach.com
EEN NIEUWE KIJK OP DIESELAUTO S
WHITEPAPER DIESELFEITEN EEN NIEUWE KIJK OP DIESELAUTO S DIESEL, BENZINE OF KIES IK VOOR EEN ALTERNATIEVE BRANDSTOF? Diesel maakt heel lang de dienst uit binnen het wagenpark van bedrijven. Dieselbrandstof
provincie renthe Vraag2 Assen, 18 november 2015
proøincie b øis rvesterbrink r, Assen postødres Postbus rz2,94oo Ac Assen www.drenthe.nl (o592) 36 55 55 provincie renthe Aan: de heer H. Kuipers (i.a.a. de overige Statenleden) Assen, 18 november 2015
7 feiten over dieselmotoren, emissies en de mobiliteit van de toekomst.
7 feiten over dieselmotoren, emissies en de mobiliteit van de toekomst. Feit 1. Je kunt de diesel beter blijven verbeteren dan hem verbieden. Dat is vooral te danken aan technische innovaties bij bedrijfs-
I informatieoverzicht melding
3 1 Schoemakerstraat 97 Postbus 5044 2600 GA Delft T (088) 798 2 222 dvsloket@rws.nl http://www.rijkswaterstaat.nl/d Contactpersoon Werenfried Spit T 088 7982 361 I informatieoverzicht melding 1. Inleiding