Beheerplan Beeldkwaliteit Openbare Ruimte

Transcriptie

1 Beheerplan Beeldkwaliteit Openbare Ruimte In opdracht van : H. van Belle, sectorhoofd Stadsbeheer Opgesteld door : J. Rogier van Keulen, vakteam Beheer Datum : 11 april 2011

2 Inhoud 1. Samenvatting 2. Inleiding 3. Relatie met huidig beleid 3.1 Visie Openbare Ruimte Delft 3.2 Beheerplannen 4. Wat is kwaliteit? 4.1 Kwaliteitsniveaus 5. Schouw huidige kwaliteit 5.1 Totaalbeeld 5.2 Verharding 5.3 Groen 5.4 Meubilair 5.5 Schoon 6. Beheerkostenmodel 6.1 Productbladen 6.2 Uitleg beheerkostenmodel 7. Kwaliteitskeuze 7.1 Scenario 1; Beheer in Visie Openbare Ruimte Delft 7.2 Scenario 2; Standaard, voldoende onderhouden 7.3 Scenario 3; Sober, maar doelmatig Bijlagen: 1 Verklarende woordenlijst 2 Wettelijke en beleidskaders 3 Overzicht met areaalgegevens 4 Menukaart Vakteam Beheer Pagina 2 van 19

3 1 Samenvatting Aanleiding De openbare ruimte is het visitekaartje van de stad. Burgers en bedrijven zijn de belangrijkste gebruikers van de openbare ruimte. De openbare ruimte is onderdeel van hun dagelijkse leef en woonomgeving. Zij zien de openbare ruimte bij voorkeur schoon, heel, aantrekkelijk, functioneel en veilig. Een goed beheer van de stad is daarom ook in het belang van de stad. De gemeente Delft heeft behoefte aan instrumenten om te kunnen sturen op de kwaliteit van de openbare ruimte. Hiertoe is een kwaliteitsplan voor het beheer van de openbare ruimte opgesteld, waarmee de gewenste kwaliteits of onderhoudsniveaus en de bijbehorende kosten kunnen worden bepaald. Het gemeentebestuur kan vervolgens kiezen welke kwaliteit op welke plek gewenst is. Werkwijze Met de beleidsnotitie VORD (Visie Openbare Ruimte Delft ) is vastgelegd wat een goed kwaliteitsniveau voor het beheer van de openbare ruimte is. De volgende stap is nu te bepalen wat de financiële gevolgen van de gemaakte keuzes zijn. Voor het beantwoorden van deze vraag is een beheerkostenmodel ontwikkeld, waarmee het mogelijk is het gewenste kwaliteitsniveau te koppelen aan geld. Het beheerkostenmodel biedt het bestuur de mogelijkheid om nadrukkelijker op de onderhoudstoestand van de stad te sturen. Huidige kwaliteit Twee keer per jaar schouwt een extern bedrijf de kwaliteit van de openbare ruimte. In november 2010 heeft de laatste externe schouw plaatsgevonden. Het resultaat van die schouw was, dat de kwaliteit van de openbare ruimte gemiddeld basis scoort met een aantal mindere plekken in de verharding, veroorzaakt door opdrukkende boomwortels. Over het algemeen is Delft een schone stad, vooral op de verharding en in het groen wordt weinig vuil aangetroffen. Scenario s In deze notitie zijn in het laatste hoofdstuk een aantal scenario s als voorbeeld doorgerekend, zoals de ambitie vanuit de Visie Openbare Ruimte Delft en een scenario voor het verlagen van het huidige beeldkwaliteitsniveau. Daarnaast is het ook mogelijk om met het beheerkostenmodel te berekenen wat de financiële mogelijkheden zijn indien gekozen wordt voor het verschuiven van accenten in de openbare ruimte. Scenario Visie Openbare Ruimte Delft Beeldkwaliteit niveau Financiële consequenties Voor en nadelen A en B Delft oogt schoner, groener en veiliger; De burgertevredenheid neemt toe; Afname van het aantal meldingen openbare ruimte; In deze tijd van bezuinigen is er geen extra budget Standaard, voldoende onderhouden A en B 0 Mogelijkheden om accenten te verschuiven Sober, maar doelmatig B en C Delft wordt minder schoon, groen en veilig; De burgertevredenheid neemt af; Toename van het aantal meldingen openbare ruimte Kwaliteitskeuze Tijdens de raadsbehandeling van de begroting in november 2010 is besloten de ambitie voor de beeldkwaliteitsniveaus bij te stellen naar kwaliteitsniveau B voor de Binnenstad en kwaliteitsniveau C voor de rest van de stad. Hiermee is gekozen voor scenario 3; sober, maar doelmatig. Vakteam Beheer Pagina 3 van 19

4 2 Inleiding De openbare ruimte is het visitekaartje van de stad. Burgers en bedrijven zijn de belangrijkste gebruikers van de openbare ruimte. De openbare ruimte is onderdeel van hun dagelijkse leef en woonomgeving. Zij zien de openbare ruimte bij voorkeur schoon, heel, aantrekkelijk, functioneel en veilig. Een goed beheer van de stad is daarom ook in het belang van de stad. In een beheerplan zoals nu voor u ligt, kunnen we niet volledig ontkomen aan het gebruik van vaktermen. Waar nodig zullen we de termen verklaren (zie bijlage 1). Als afkortingen zijn gebruikt, is bij het eerste gebruik van de afkorting een verklaring hiervan opgenomen. Doel notitie Met de beleidsnotitie VORD (Visie Openbare Ruimte Delft ) is vastgelegd wat een goed kwaliteitsniveau voor het beheer van de openbare ruimte is. De volgende stap is nu te bepalen wat de financiële gevolgen van de gemaakte keuzes zijn. Voor het beantwoorden van deze vraag is een beheerkostenmodel ontwikkeld, waarmee het mogelijk is het gewenste kwaliteitsniveau te koppelen aan geld. Het beheerkostenmodel biedt het bestuur de mogelijkheid om nadrukkelijker op de onderhoudstoestand van de stad te sturen. In deze notitie is uitgewerkt wat we verstaan onder goed beheer en welke beheerscenario s gekozen kunnen worden voor het schoon en heel houden van Delft. Dit beheerplan vervangt niet de huidige beheerplannen, maar is een kader voor toekomstige beheerplannen. Uitvoering van werkzaamheden vindt plaats op basis van de overige beheerplannen. Hierbij wordt de in het aanbestedingsbeleid opgenomen paragraaf over social return in acht genomen. Wat is integraal beheer? Integraal beheer betekent niet alleen een samenwerking en afstemming van de verschillende vakdisciplines voor het dagelijks en groot onderhoud van de openbare ruimte, maar betekent vooral een goede samenwerking en afstemming van inrichting, onderhoud en gebruik van de openbare ruimte. Het onderdeel Inrichting is uitgewerkt in het Handboek Inrichting Openbare Ruimte. Het Handboek is de verzameling van voorwaarden, wensen en richtlijnen, die bij het ontwerp van de openbare ruimte moeten worden meegenomen. Het handboek reikt daarnaast de beheerder toetsingscriteria aan die kunnen worden gebruikt bij de beoordeling van plannen. Voor de samenwerking op het gebied van het Gebruik moet vooral gedacht worden aan de samenwerking van Stadsbeheer met het vakteam Toezicht Openbare ruimte voor de handhaving en het toezicht, maar ook bijvoorbeeld met het vakteam Wijkzaken door het stimuleren van het gebruik door het organiseren van evenementen. Op welke manier vorm gegeven wordt aan het onderdeel Onderhoud is beschreven in dit beheerplan en in de al eerder vastgestelde beheerplannen. Afbakening Dit beheerplan richt zich uitsluitend op de openbare ruimte, die men boven de grond ziet. In het beheerplan is alles wat zich onder de grond bevindt, zoals het rioleringsstelsel niet meegenomen. Ook de kunstwerken ( groot en klein) zijn buiten beschouwing gelaten. Beide beheerobjecten kennen een andere financieringssystematiek en zijn niet of beperkt van invloed op de beeldkwaliteit van de openbare ruimte. Daarnaast zijn ook bijzondere objecten, zoals sportvelden, begraafplaatsen en de kinderboerderijen niet meegenomen. Ook functiewijzigingen, zoals bijvoorbeeld het omvormen van een weg naar een 30 km zone en areaaluitbreidingen, zoals bijvoorbeeld het uitbreiden van het aantal parkeerplaatsen zijn eveneens niet meegenomen. Vakteam Beheer Pagina 4 van 19

5 3 Relatie huidig beleid Dit beheerplan heeft relatie met aantal andere beleids of beheerplannen. In dit hoofdstuk is de relatie met het meest relevante beleid op de openbare ruimte inzichtelijk gemaakt. In bijlage 2 vindt u een totaaloverzicht van de huidige wettelijke en beleidsmatige kaders. 3.1 Visie Openbare Ruimte Delft ( VORD) Vorig jaar is de Visie Openbare Ruimte Delft vastgesteld. De visie dient als ruimtelijke kader voor het ontwerp, de inrichting, het beheer, het onderhoud van de openbare ruimte in samenhang met de ontwikkeling van de stad. De VORD beschrijft hoe de verschillende wijken en gebieden voor de toekomst ingericht en onderhouden moeten worden. Die inrichting en het onderhoudsniveau hoeven niet overal gelijk te zijn. Zo is het centrum van Delft met zijn historische binnenstad voor toeristen een grote aantrekkelijke locatie. Het centrum heeft een representatieve uitstraling, waardoor het intensiever onderhouden moet worden. Binnen de VORD is de openbare ruimte van Delft ingedeeld in functioneel vergelijkbare gebieden: de zogenaamde structuurelementen. De volgende structuurelementen worden onderscheiden: Binnenstad, de boulevards, de woonservicezones, de woonwijken, de bedrijventerreinen en de recreatiegebieden. Op de kaart en in de tabel is aangegeven in welke gebieden de ambitie beheerkwaliteit A en B is. structuurelement Inrichting Beheer Binnenstad Exclusief A Woonservicezones Extra A Boulevards Exclusief A Parken Extra A Woonwijken Standaard B Bedrijventerreinen Standaard B Recreatiegebieden Standaard B 3.2 Beheerplannen Voor de beheerobjecten is een beheerplan opgesteld. Deze beheerplannen spelen een belangrijke rol in de beleidsverantwoording van het College van Burgemeester en Wethouders aan de Gemeenteraad. Sinds de invoering van de Wet Dualisering gemeentebestuur vervullen het College en de raad ieder een eigen functie. Het College houdt zich bezig met het bestuur, de raad vertegenwoordigt de burgers, stelt de kaders en controleert het bestuur. Gemeenten zijn verplicht de Gemeenteraad inzicht te geven in de beleidsmatige, financiële en politieke aspecten van het onderhoud van kapitaalgoederen. Dit inzicht verloopt via de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen van de gemeentebegroting. De basis hiervoor zijn de vastgestelde beheerplannen. Vakteam Beheer Pagina 5 van 19

6 4 Wat is kwaliteit? Bij beschrijvingen in termen van kwaliteit is het belangrijk dat iedereen hetzelfde beeld voor ogen heeft. Begrippen moeten éénduidig en op één, voor alle partijen, begrijpelijke manier zijn vastgelegd. Om deze reden wordt het begrip kwaliteit ontleed in een aantal kwaliteitskenmerken: Technische staat: is het technisch onderhoud afgestemd om duurzame instandhouding van voorzieningen te garanderen zonder het gebruik te belemmeren? Netheid: in welke mate zijn zwerfvuil, onkruid, schade door vandalisme, plasvorming, gladheid, etc. acceptabel? Daarnaast wordt de kwaliteit beïnvloed door een aantal andere aspecten, zoals functionaliteit, herkenbaarheid, representativiteit, e.d. Deze aspecten hebben meer met inrichting te maken en vallen buiten het kader van dit plan. 4.1 Kwaliteitsniveaus Bij het duurzaam instandhouden van de buitenruimte geldt als belangrijk uitgangspunt dat het beheer er op gericht moet zijn de kwaliteit van de oorspronkelijke inrichting op en vooraf bepaald niveau te handhaven. Daarvoor is het nodig het gewenste kwaliteitsniveau te beschrijven. In dit hoofdstuk zijn de verschillende kwaliteitsniveaus uitgewerkt. De kwaliteitsniveaus zeer hoog en zeer laag zijn niet uitgewerkt. De kwaliteit zeer hoog is aanwezig bij de ingebruikneming van nieuw werk. Om dit niveau gedurende de onderhoudsperiode te kunnen vasthouden is zeer veel onderhoudsbudget nodig. Het kwaliteitsniveau 'zeer laag' is niet verder uitgewerkt vanwege de aansprakelijkheidsrisico's en de uitstraling. Hoog (A): goed onderhouden, schoon en netjes Zoals de naam al doet vermoeden is het beheerniveau Hoog een niveau dat qua beeld een netter beeld heeft dan normaal. Deze locaties vervullen een belangrijke functie binnen de stad. Dit beheerniveau is dan ook gewenst bij de Binnenstad, de boulevards en de woonservicezones. Ondanks de hoge gebruiksdruk zijn deze gebieden duidelijk netter dan de woonwijken. Alles functioneert, al zitten er hier en daar wat krassen op de banken en de fietsenrekken. Hier en daar ligt als je goed kijkt wat zwerfvuil en kleine plukjes onkruid, maar de meeste mensen zien dat niet, laat staan dat zij zich er aan ergeren. Kernwoorden zijn visitekaartje, verzorgd, netjes Vakteam Beheer Pagina 6 van 19

7 Basis (B): standaard, voldoende onderhouden Het beheerniveau Basis is een niveau dat veelal gehanteerd wordt op plaatsen waar sprake is van een standaard situatie. Op deze locaties dient het beheer hoofdzakelijk functioneel, netjes en veilig te zijn. Qua inrichting hebben deze locaties vaak een standaard en universeel karakter. De locaties binnen Delft waar dit niveau gewenst is zijn de woonwijken. Het meubilair is vaak licht beschadigd. Als iets echt kapot is, wordt het hersteld. Hoewel onkruid en bladeren/vuil het hele jaar wordt verwijderd, ligt de nadruk op grootschalige ronde, waarbij overal alles verwijderd wordt. Vervolgens neemt de hoeveelheid vuil en onkruid weer langzaam toe. Aan het eind van de winter zijn er enkele plekken die er niet uit zien, maar over het algemeen vinden bewoners het nog voldoende, vooral omdat ze weten dat de opknapbeurt er weer aan zit te komen. Kernwoorden zijn basis, functioneel, veilig. Laag ( C): sober, maar doelmatig Het beheerniveau Laag is het niveau met de minste ingrepen. Dit niveau wordt gehanteerd op plaatsen waar een natuurlijk of landschappelijk karakter past. De ondergrens van dit niveau wordt vooral bepaald door het aspect veiligheid. Dit beheerniveau is gewenst in het buitengebied. Er ligt veel zwerfafval en op de verharding staat redelijk veel onkruid. Het meubilair is beschadigd en staat meestal scheef. Het gebied heeft enig achterstand in het onderhoud en oogt niet netjes. Kernwoorden zijn sober, instandhouding, veilig. Vakteam Beheer Pagina 7 van 19

8 5 Schouw huidige kwaliteit 5.1 Totaalbeeld De kwaliteit van de openbare ruimte is in Delft overwegend basis tot hoog. De kwaliteitsverschillen per wijk zijn vrij beperkt; er wordt in Delft een eenduidige kwaliteit geleverd. In enkele wijken scoort een onderdeel wat lager maar er is geen sprake van wijken waar de kwaliteit structureel lager ligt. Gemiddeld kwaliteitsniveau Binnenstad Vrijenban Hof van Delft Voordijkshoorn Voorhof Buitenhof Tanthofoost Tanthofwest Wippolder A/B B B A/B A/B A/B B B B Op basis van bovenstaande tabel kan men de conclusie trekken dat: Alle wijken minimaal het kwaliteitsniveau B scoren en daarmee voldoende onderhouden worden en redelijk netjes zijn; De beheerkwaliteit gemiddeld A/B scoort en daarmee iets achterblijft bij de ambitie; Vooral de beheerkwaliteit van het openbaar groen scoort over het algemeen goed. Naast de gemiddelde beheerkwaliteit is ook iets te zeggen over de gemiddelde kwaliteit van een beheergroep. 5.2 Verharding Bij de beeldkwaliteit van de verharding kijkt men naar de staat van de element en asfaltverharding, waarbij dan aspecten als scheurvorming, voegwijdte en oneffenheden beoordeeld worden. Gemiddeld scoort de verharding kwaliteitsniveau B en voldoet daarmee aan de gestelde ambitie. Dit komt overeen met de technische kwaliteit. Alle wegen zijn in 2009 geïnspecteerd. Daarbij bleek 85 % van de wegen van voldoende kwaliteit. 5.3 Groen Bij het openbaar groen wordt gekeken naar de hoeveelheid onkruid in plantsoenen en boomspiegels, naar de overgroei van randen en naar de hoeveelheid kale plekken in een gazon. Gemiddeld scoort de beheergroep groen beeldkwaliteitsniveau A/B en voldoet daarmee aan de gestelde ambitie. Vooral de boomspiegels liggen er netjes bij, maar ook het stam en wortelopschot aan de bomen wordt goed onderhouden. Vakteam Beheer Pagina 8 van 19

9 5.4 Straatmeubilair Bij de beeldkwaliteit van het straatmeubilair kijkt men naar de staat van de paaltjes, de borden, de hekwerken, de afvalbakken en de banken, waarbij dan vooral scheefstand, dekking van de coating en deuken en gaten geschouwd wordt. Gemiddeld scoort het straatmeubilair kwaliteitsniveau A/B en voldoet daarmee aan de gestelde ambitie. Vooral de beeldkwaliteit van de banken en hekwerken scoort goed, deze scoren gemiddeld niveau A. 5.5 Schoon De beheergroep schoon scoort gemiddeld goed. Vooral wat betreft zwerfvuil en onkruid is de openbare ruimte schoon. Bekladding en beplakking van straatmeubilair komt vaker voor. Zwerfvuil Beoordeeld is de hoeveelheid zwerfvuil op verharding en in beplanting, het veegvuil in de goten en het drijfvuil. Gemiddeld scoort de beeldkwaliteit A/B en voldoet daarmee aan de gestelde ambitie. Voor de Binnenstad is het ambitieniveau A, maar dit wordt voor het merendeel niet gehaald. Over het algemeen scoort de Binnenstad voor zwerfvuil op verharding kwaliteitsniveau B ( minder dan 10 stuks zwerfafval/ m 2 ). Drijfvuil en veegvuil scoren wel gemiddeld kwaliteitsniveau A. Onkruid Gemiddeld is het kwaliteitsniveau A/B en voldoet hiermee aan de gestelde ambitie. Voor de Binnenstad is het ambitieniveau A afgesproken en dit wordt ook gehaald. Bekladding en beplakking Gekeken is naar de bekladding en beplakking van straatmeubilair en grote kunstwerken en muren. Gemiddeld scoort de beeldkwaliteit B en voldoet hiermee aan de gestelde norm, maar 20 % van het straatmeubilair scoort beeldkwaliteitsniveau D en is dus voor een groot deel beplakt en beklad. Vooral afvalbakken voldoen regelmatig niet aan het ambitieniveau. De afvalbakken zijn vies en bespoten met graffiti. Hiermee neemt de effectiviteit van een afvalbak aanzienlijk af. De afvalbak valt zo onvoldoende op in de buitenruimte. Daarnaast zijn mensen sneller geneigd zwerfafval op straat te gooien als de omgeving niet netjes oogt. Vakteam Beheer Pagina 9 van 19

10 6 Beheerkostenmodel Het beheerkostenmodel is een rekenmodel, waarmee het mogelijk is aan te geven wat er met het onderhoudsbudget gebeurt als het kwaliteitsniveau in een gebied verhoogd of verlaagd wordt. In dit hoofdstuk kunt u lezen op welke manier het beheerkostenmodel is opgebouwd en wat de mogelijkheden, maar ook de beperkingen van het model zijn. 6.1 Productbladen Basis voor het beheerkostenmodel zijn de productbladen. In algemene zin vormt de bovenste helft van het productblad een samenvatting van de kwaliteitskeuze, met bijbehorende referentiebeelden. De referentiebeelden op de productbladen zijn afkomstig van de kwaliteitscatalogus van de CROW. De onderste helft van het productblad koppelt de kwaliteitskeuze aan maatregelen en kosten. Het bevat de maatregelen die de gemeente pleegt binnen het betreffende niveau, op het gebied van klein dagelijks en groot onderhoud. Bij elke maatregel is de frequentie (aantal keer per jaar) en het bewerkingspercentage (percentage van het areaal dat in de handeling wordt bewerkt) weergegeven. 6.2 Uitleg beheerkostenmodel Alle gegevens die nodig zijn voor het maken van een rekenmodel, waarmee een scenario doorgerekend kan worden, zijn de afgelopen periode verzameld. In het beheerkostenmodel is de informatie vanuit de productbladen gekoppeld aan de hoeveelheid areaal en een eenheidsprijs per handeling. Hierdoor is het mogelijk te bepalen wat de kosten zijn voor het verlagen van het beheerniveau in een gebied. De eenheidsprijs van een handeling is gevormd door een combinatie van resultaten uit interviews met de gemeente, IMAG normen en CROW eenheidsprijzen. In het algemeen kan worden gezegd dat er een aantal manieren zijn om de onderhoudscycli te wijzigen, namelijk door het wijzigen van: de frequentie van onderhoud de omvang van de maatregel het type maatregel De maatregelen op beheerniveau Hoog en Laag zijn afgeleid van het beheerniveau Basis. Voor het beheerniveau Hoog zijn de beheermaatregelen naast de technisch staat vooral uitgebreid met aspecten op netheid. De maatregelen op het niveau Laag concentreren zich vooral op de technisch staat. Netheid krijgt minder aandacht. Vakteam Beheer Pagina 10 van 19

11 Bestaande inrichting Ontwerp en beheer horen bij elkaar. Kwaliteit van ontwerp en beheer horen op elkaar afgestemd te zijn. Voor het bepalen van de beheerkosten is daarom uitgegaan van de bestaande inrichting en functie van de openbare ruimte. De keuze voor de herinrichting van een wat oneigentijds woonerf of voor de upgrading van een groenvoorziening zit niet in de berekende beheerkosten. Uiteraard is met het beheerkostenmodel wel te berekenen wat de nieuwe jaarlijkse beheerkosten worden na het uitvoeren van de herinrichting. Kosten die niet zijn meegenomen Beheerkosten zijn alle kosten die gemaakt moeten worden om de openbare ruimte met haar huidige inrichting en functie nu en in de toekomst aan haar kwaliteitsniveau te laten voldoen. Dus alle kosten voor onderhoud en beheer, zoals groot en klein/dagelijks onderhoud, vervanging en rehabilitatie. Het beheerkostenmodel berekent de gemiddelde jaarlijkse beheerkosten voor langere termijn. De kosten voor eventueel achterstallig onderhoud zijn niet meegenomen. Deze kosten komen aan de orde bij de vaststelling van de beheerplannen, die voor de verschillende kapitaalgoederen zijn/ worden gemaakt. Daarnaast zijn in het beheerkostenmodel de volgende kosten niet opgenomen: apparaatskosten; kosten voor voorbereiding, administratie en toezicht ( VAT); kosten door calamiteiten, schade en vandalisme; stort en verwerkingskosten; kapitaallasten; kosten voor inspectie en inventarisatie areaal; kosten voor elektrotechnische installaties inclusief VRI s. Vakteam Beheer Pagina 11 van 19

12 7 Kwaliteitskeuze Er zijn verschillende manieren om met de kwaliteit van verhardingen, groen en meubilair in Delft om te gaan. Dit is afhankelijk van het ambitieniveau dat wordt neergelegd. Een verschil in ambities betekent een verschil in kosten of budgetten die jaarlijks nodig zijn om deze ambitie in stand te houden. In dit hoofdstuk zijn drie scenario s uitgewerkt. Elk scenario is kort en bondig beschreven en beeldend gemaakt. 7.1 Scenario 1: Beheer in Visie Openbare Ruimte Delft Het scenario Beheer in Visie Openbare Ruimte Delft geeft de kwaliteit weer zoals die is vastgesteld in het vorig jaar vastgestelde visiedocument. Beheerkwaliteit Ten opzichte van de huidige kwaliteit zullen er verschuivingen zichtbaar zijn. Zo is het aantal gebieden waar een hogere kwaliteit wordt nagestreefd behoorlijk uitgebeid. In de tabel is opgenomen wat voor groen, verharding en straatmeubilair de technische staat en de netheid wordt. De foto s geven een beeld hoe de straat er dan uit ziet. structuurelement Groen Verharding heel Straatmeubilair Schoon heel Binnenstad Hoog Hoog Hoog Hoog Woonservicezones Basis Hoog Hoog Hoog Boulevards Hoog Hoog Hoog Hoog Parken Hoog Basis Hoog Hoog Woonwijken Basis Basis Basis Basis Bedrijventerreinen Laag Basis Basis Basis Recreatiegebieden Laag Basis Hoog Hoog Voor recreatiegebieden geldt buiten het zomerseizoen voor straatmeubilair en schoon kwaliteitsniveau B Kostenindicatie Het verhogen van het huidige kwaliteitsniveau betekent een verhoging van het huidige onderhoudsbudget. Om deze kwaliteit in stand te houden is jaarlijks aan extra budget nodig. Vooral de elementverharding heeft dan veel extra onderhoudsbudget nodig door de kwaliteitseisen die aan de woonservicezones en de boulevards gesteld worden. Beheergroep Benodigd extra budget Groen , Verharding , Straatmeubilair , Openbare verlichting , Schoon , Vakteam Beheer Pagina 12 van 19

13 7.2 Scenario 2: standaard, voldoende onderhouden Het scenario Standaard, voldoende onderhouden geeft inzicht welke kwaliteit langdurig in stand gehouden kan worden met het huidig beschikbare budget. Beheerkwaliteit De huidige ambitie is vastgesteld met het verstellen met de huidige beheerplannen, maar is ook één van de doelstellingen in het programma Beheer van de Stad. In de Binnenstad wordt een hogere kwaliteit nagestreefd, terwijl in de woonwijken een lagere kwaliteit wordt nagestreefd. In de woonwijken gaat vooral de netheid van het openbaar groen en de straten achteruit. Maar ook de technische staat en de netheid van de bedrijventerreinen gaat achteruit. Hier en daar vind je zwerfvuil en onkruid. Ook blijven er na een regenbui plassen op straat staan. Het openbaar groen heeft pleksgewijs kale plekken. structuurelement Groen Verharding heel Straatmeubilair heel Schoon Binnenstad Hoog Hoog Hoog Hoog Woonservicezones Basis Basis Basis Basis Boulevards Basis Basis Basis Basis Parken Basis Basis Basis Basis Woonwijken Basis Basis Basis Basis Bedrijventerreinen Laag Laag Laag Laag Recreatiegebieden Laag Laag Laag Laag K ostenindicatie Het is met het beheerkostenmodel mogelijk om binnen het huidig budget de accenten te verplaatsen, bijvoorbeeld door meer de nadruk te leggen op het onderhoud aan bijvoorbeeld het groene of een schone stad. Bij het leggen om accenten gaat het niet om het kwaliteitsniveau van een hele beheergroep te verhogen of te verlagen, maar gaat het om het aanpassen van een klein onderdeel binnen die beheergroep. Bijvoorbeeld het minder schoffelen van de boomspiegels. De beeldkwaliteit van de boomspiegel oogt hierdoor minder schoon, maar aan de groenbeleving van inwoners doet dit weinig af. Het budget van , wat hierdoor vrijkomt kan dan gebruikt worden voor bijvoorbeeld een beplantingsvak eerder te vervangen. Vakteam Beheer Pagina 13 van 19

14 7.3 Scenario 3: Sober en doelmatig De gemeente moet de komende jaren fors bezuinigen. Het scenario Sober, maar doelmatig geeft inzicht op welke manier bezuinigd kan worden in het beheer van de openbare ruimte, maar ook welke gevolgen dit heeft voor de kwaliteit van de openbare ruimte. Dit scenario laat een sobere, maar doelmatige wijze van beheren van de openbare ruimte zien. Daarbij wordt de technische veiligheid ( geen gevaarlijke situaties) gewaarborgd en alle wettelijke kaders worden nageleefd. Bij het kwaliteitsniveau sober is nog net geen sprake van kapitaalvernietiging. Indien noodzakelijk onderhoud wel wordt uitgesteld, treedt kapitaalvernietiging op. Dit kan bijvoorbeeld bij wegen tot gevolg hebben dat de scheuren in het asfalt alsmaar groter worden en de onderliggende constructie wordt aangetast. In dat geval kan een peperdure rehabilitatie veel eerder nodig zijn dan wanneer de scheuren tijdig gedicht waren. Beheerkwaliteit Ten opzichte van de huidige kwaliteit zullen er flinke verschuivingen zichtbaar zijn. De stad oogt een stuk minder schoon en onderhouden. Regelmatig vind je veel zwerfvuil, onkruid en kale plekken in het groen. Vooral in de woonwijken is het algehele beeld van de openbare ruimte een stuk minder dan nu. Daarnaast oogt een stad vooral in de avonduren minder veilig, omdat kapotte lichtmasten minder snel gerepareerd worden. Het verlagen van het kwaliteitsniveau voor de verharding is voor de doorgaande en wijkontsluitingswegen niet aan te bevelen, omdat dit op langere termijn extra investeringen vraagt. structuurelement Groen Verharding heel Straatmeubilair heel Schoon Binnenstad Basis Basis Basis Basis Woonservicezones Laag Basis Laag Laag Boulevards Laag Laag Laag Laag Parken Laag Laag Laag Laag Woonwijken Laag Laag Laag Laag Bedrijventerreinen Laag Laag Laag Laag Recreatiegebieden Laag Laag Laag Laag Kostenindicatie Indien gekozen wordt voor dit scenario is in het uiterste geval minder aan onderhoudsbudget nodig. Dit heeft wel forse gevolgen voor vooral de netheid van de stad, maar ook de kwaliteit van de verharding loopt terug. Daarnaast is de verwachting dat het aantal meldingen over de openbare ruimte zal toenemen en de burgertevredenheid zal afnemen. Beheergroep Verlaging budget met Groen , Verharding , Straatmeubilair , Openbare verlichting , Schoon , Vakteam Beheer Pagina 14 van 19

15 Bijlage 1 Verklarende woordenlijst Achterstallig onderhoud Onderhoud dat niet op tijd is uitgevoerd waardoor een onderhoudsrichtlijn is overschreden en dus niet wordt voldaan aan het gestelde kwaliteitsniveau Areaal Totaal van de te beheren objecten binnen een bepaald gebied Beheerkosten Alle kosten die noodzakelijk gemaakt moeten worden om de openbare ruimte met haar huidige inrichting en functie nu en in de toekomst aan haar kwaliteitsniveau te laten voldoen ( uitgedrukt in jaarlijkse gemiddelde kosten per jaar per areaalgebied) Beheerobject Delen van de openbare ruimte met gelijksoortige inrichting Budget De financiële middelen die beschikbaar zijn voor het uitvoeren van beheer en onderhoud Eenheidsprijs Directe kosten voor de uitvoering van maatregelen ( dus exclusief uitvoeringskosten, algemene kosten, kosten voor winst en verlies en verkeersmaatregelen) Kapitaalvernietiging Verschil van de kosten van uitgesteld onderhoud en de kosten van tijdig onderhoud Onderhoud Uitvoering van preventieve dan wel correctieve maatregelen om het object in goede staat te houden of te brengen. Onderscheid wordt gemaakt: groot onderhoud: onderhoud van veelal ingrijpende aard dat over een vak of een deel daarvan wordt uitgevoerd; klein onderhoud: onderhoud dat in het eerste of het lopend planjaar over een klein gedeelte van een vak wordt uitgevoerd. Openbare ruimte De publiek toegankelijke ruimte Vakteam Beheer Pagina 15 van 19

16 Bijlage 2 Wettelijke kaders Wegenwet Deze wet heeft betrekking op alle openbare wegen. De Wegenwet maakt onderscheid tussen het beheer van wegen en de onderhoudsplicht van wegen. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer van alle binnen haar gebied gelegen wegen, die niet in beheer zijn bij Rijk, Provincie of Hoogheemraadschap. De gemeente heeft in het algemeen de onderhoudsplicht van de wegen die zij in beheer heeft. De Wegenwet vereist van de beheerder 'goed rentmeesterschap'. Dit betekent dat de gemeente ervoor moet zorgen dat het kapitaal, dat in de wegen is geïnvesteerd, in stand blijft door het tijdig plegen van onderhoud. Wegenverkeerswet Deze wet bevat zowel regels voor weggebruikers als voor beheerders. De Wegenverkeerswet verwacht dat de wegbeheerder streeft naar maatregelen die de veiligheid van de weggebruiker en de functionaliteit van de wegen borgen. Deze wet doet een beroep op de publiekrechtelijke zorg van de wegbeheerder voor de veiligheid van de weggebruiker. Daarnaast dienen de eenmaal genomen maatregelen zodanig te worden gehandhaafd dat de weggebruiker zich op de situatie kan instellen. Hieruit blijkt het belang van het onderhoud van verkeersvoorzieningen en verkeersmaatregelen. Nieuw Burgerlijk Wetboek Op grond van de in deze wet opgenomen 'risico aansprakelijkheid' is de beheerder aansprakelijk voor schade indien onderdelen van de openbare ruimte niet voldoen aan de eisen, die men daaraan in gegeven omstandigheden mag stellen en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert. Ook heeft de gemeente te maken met de in het Burgerlijk Wetboek opgenomen zogenoemde schuldaansprakelijkheid. Op de gemeente rust een algemene zorgplicht voor een veilige openbare ruimte. Volgens het Nieuwe Burgerlijk Wetboek moet de gemeente kunnen aantonen dat inspectie en onderhoud met optimale zorg wordt uitgevoerd. Alleen dan is het risico voor de aansprakelijkheidstelling terug te dringen. Wet Maatschappelijke Ondersteuning Deze wet maakt de gemeente verantwoordelijk voor een aantal maatschappelijke aandachtspunten, beschreven in negen zogenaamde prestatievelden. Één van deze velden is het bevorderen van de sociale samenhang in en de leefbaarheid van steden, dorpen, wijken en buurten. De openbare ruimte heeft hier uiteraard een grote invloed op. Wet Milieubeheer en het Bouwstoffenbesluit Deze wet geeft aan welke stoffen als afvalstoffen worden aangemerkt en hoe daarmee om te gaan. Als regel mogen ze niet zonder beschermende maatregelen in het milieu worden gebracht (gestort). Een uitzondering hierop vormen de zogenaamde secundaire bouwstoffen zoals menggranulaat, hergebruikt zand en bestratingmaterialen, die in de wegenbouw worden toegepast. Toepassing van deze stoffen dient plaats te vinden overeenkomstig het Bouwstoffenbesluit. [Daarnaast is de Provinciale Milieuverordening geldend voor de grondwaterbeschermingsgebieden.] Wettelijke zorgplicht voor veiligheid burgers (Bomen en overig groen) De gemeente heeft een wettelijke zorgplicht om de veiligheid van burgers te garanderen, ook voor bomen en overig groen. Met name voor bomen loopt de gemeente het risico om aansprakelijk te worden gesteld indien er onvoldoende beheer en onderhoud aan wordt verricht. Gedegen registratie, aantoonbare controle en verantwoord onderhoud van bomen wordt vereist door de Wetgever. Flora en Faunawet In deze wetten staan bepalingen en voorschriften opgenomen, waarmee o.a. de gemeente rekening moet houden bij de aanleg en instandhouding van het openbaar groen. Algemene Plaatselijke Verordening (APV) De APV is een regeling die geldt voor iedereen binnen de gemeente. Ze heeft in hoofdlijnen tot doel de gemeente netjes en leefbaar te houden. Op grond van de Gemeentewet mag en moet de Raad verordeningen uitvaardigen en sanctioneren. Warenwetbesluit Attractie en Speeltoestellen Volgens het Warenwetbesluit Attractie en Speeltoestellen moeten speeltoestellen veilig zijn. Dit draagt bij aan het voorkomen van ongelukken. Speeltoestellen, geplaatst na 26 maart 1997, moeten zijn gecertificeerd volgens het Warenwetbesluit. De gemeente moet als beheerder van speeltoestellen voldoen aan een aantal wettelijke verplichtingen. Speeltoestellen moeten veilig geïnstalleerd en onderhouden worden. Dit betekent dat er regelmatig moet worden nagegaan of het toestel nog steeds Vakteam Beheer Pagina 16 van 19

17 veilig is. Ook moet de beheerder regelmatig onderhoud (laten) verrichten. De beheerder dient een logboek bij te houden met daarin de gegevens van de inspecties, de onderzoeken, het uitgevoerde onderhoud en de ongevallen. Beleidsnota s Aanpak hondenpoep ( 2003) Ecologienota Delft (2004) Herzien bomenbeleid (2008) Monumentale bomen (2008) Gebiedsvisie Delftse Hout (2008) Aanpak illegale en legale graffiti ( 2008) Visie Openbare Ruimte Delft ( 2009) Beheerplannen Beheerplan wegen (2006) Beheerplan oevers (2007) Beheerplan groen (2007) Beheerplan straatmeubilair (2007) Veegplan (2008) Verordeningen Verordening ondergrondse infrastructuren Delft (2008) Beheersverordening Begraafplaatsen Delft (2003) Verordening lijkbezorgingrechten Delft 2009 (2009) Voorschriften omtrent het plaatsen van voorwerpen, alsmede het onderhoud van die voorwerpen op de graven op de gemeentelijke begraafplaatsen te Delft. (1996) Voorwerpen gemeentelijke begraafplaatsen (1996) Aansluitverordening riolering gemeente Delft (2003) Afvalstoffenverordening van de gemeente Delft (2005) Lozingsverordening 1993 (1993) Vakteam Beheer Pagina 17 van 19

18 Bijlage 3 Areaalgegevens bomen (#) beplanting (m2) Groen Verharding Straatmeubilair hagen (m) gazon (m2) bermen (m2) asfalt (m2) element (m2) half (m2) meubilair (#) openbare verlichting (#) speelplekken (#) Binnenstad Woonservicezones Boulevards Parken Woonwijken Bedrijventerrein Recreatiegebied Totaal

19 Bijlage 4 Menukaart Beheerkostenmodel Delft Vul in dit model het gewenste beeldkwaliteitsniveau in. U kunt kiezen uit beheerniveau A ( hoog), B ( basis) en C ( laag). Na de keuze wordt gelijk inzichtelijk wat de financiele gevolgen van de gemaakte keuze is. Indien uw keuze gelijk is aan het huidige kwaliteitsniveau ziet u geen financieel gevolg. Groen Verharding Straatmeubilair bomen beplanting hagen gazon bermen asfalt element halfverharding meubilair openbare verlichting Schoon speelplekken zwerfafval onkruid op verharding graffiti drijfvuil Binnenstad Woonservicezone Boulevards Parken Woonwijken Bedrijventerreinen Recreatiegebieden Financiële gevolgen van het gekozen scenario: Binnenstad Woonservicez ones Boulevards Parken Woonwijken Bedrijventerreinen Recreatiegebieden Bomen Beplanting Hagen Gazon Bermen Totaal Groen Asfalt Element Half Totaal Verharding Meubilair Openbare verlichting Speelplekken Totaal Straatmeubilair Zwerfafval ' Onkruid op verharding Graffiti Drijfvuil Totaal schoon TOTAAL Totaal Vakteam Beheer Pagina 19 van 19