Informatiegids. over scheiden

Transcriptie

1 Najaar 2014 Voorwoord & inhoud Informatiegids over scheiden Contact U en uw partner gaan uit elkaar: hoe pakt u dat aan? 1

2 Voorwoord & inhoud Voorwoord & inhoud Scheiden doet u niet zomaar van vandaag op morgen. Zo n drastische beslissing neemt u meestal pas na een periode van flink wikken en wegen. En als u de knoop eenmaal hebt doorgehakt, volgt een periode waarin u de nodige dingen moet regelen. Of het nu om de kinderen, woonruimte of uw financiën gaat. Deze informatiegids van DAS helpt u scheiden in vier stappen. We helpen uw gedachten ordenen, vertellen hoe u een scheiding goed voorbereidt en welke praktische zaken u zeker niet mag vergeten. Bedenk dat een groot deel van de praktische zaken die u moet regelen ook aan bod komt bij gesprekken met uw mediator of advocaat. Ook geven we handige tips voor uw leven ná de scheiding. Hulp nodig? Hopelijk komt u een eind met deze scheidingsgids. Lukt het u en uw partner niet om er samen uit te komen, hebt u vragen of bent u zover dat u wilt gaan scheiden met hulp van een mediator? Dan staan onze specialisten voor u klaar. U leest er alles over op Contact Voorwoord 2 Stap 1 Welke knopen moet u? 3 Stap 2 Welke voorbereidingen moet u? 6 Stap 3 U gaat scheiden: wat moet 8 Hoe gaat u uit elkaar als u samenwoont? 9 11 Hoe beëindigt u een geregistreerd partnerschap? 14 : waar moet 16 Stap 4 Na de scheiding: 25 waar moet Onderhoudsplicht 25 Samen voor kinderen zorgen 26 Nieuwe relatie 27 Een nieuwe partner: de vijf belangrijkste tips 28 Contact 29 2

3 Voorwoord & inhoud Stap 1 Welke knopen moet u? Contact Elke scheiding is weer anders. Soms komen partners samen tot de conclusie dat ze beter uit elkaar kunnen gaan. Maar soms wil de ene partner scheiden en de ander (nog) niet. Lastige situaties, en een besluit nemen is bijna nooit eenvoudig. Zeker niet als er kinderen bij betrokken zijn. Hoe hakt u weloverwogen de knoop door? Het is verleidelijk om gedachten over uw scheiding te verdringen. U werkt overuren, plant zo veel mogelijk uitjes of stort zich volledig op uw hobby. Zodat u niet stil hoeft te staan bij uw gevoelens, de gevolgen van een eventuele scheiding en wat u dan moet regelen. Een beetje afleiding is goed, maar sla niet door. Gevoelens als verdriet, boosheid, angst en schaamte horen nu eenmaal bij het proces. En uiteindelijk moet u toch de beslissing nemen. Is scheiden de juiste keuze? Misschien weet u het al zeker: u wilt scheiden. Maar de kans is groot dat u het overweegt, maar nog niet zeker bent van uw zaak. U hebt bijvoorbeeld last van schuldgevoelens tegenover uw partner of kinderen. Of misschien bent u nog terughoudend, omdat u niet weet wat de gevolgen zijn van een scheiding. Redt u het financieel wel alleen en hoe moet dat met al die gezamenlijke vrienden? Zaken om goed over na te denken. Uiteindelijk moet ú beslissen of u de relatie nog een kans wilt geven. Uiteindelijk moet u beslissen of ú de relatie nog een kans wilt geven. 3

4 Voorwoord & inhoud Contact Hoe beslist u of u wilt scheiden of niet? Geef gevoelens de ruimte Wees niet te hard voor uzelf en druk uw gevoelens niet weg. Scheiden is emotioneel. U hoeft zich niet sterker voor te doen dan u bent. Praat erover met vrienden Het lijkt misschien alsof u de beslissing alleen moet nemen en uiteindelijk is dat ook zo. Maar het kan opluchten om er met vrienden over te praten. Vertel wat u bezighoudt en luister naar hun tips en adviezen. Bedenk wel dat ook uw vrienden of familie betrokken zijn bij uw scheiding: een objectief advies is niet altijd mogelijk. Bezoek eens een professional Komt u er zelf niet uit? Of raakt u in de war van alle goedbedoelde, maar soms tegenstrijdige adviezen van vrienden en kennissen? Ga dan eens langs bij een psycholoog, therapeut of mediator. Zij kunnen u helpen om een keuze te maken. 4 Verder kan het fijn zijn uw gedachten eens te ordenen. Het overzicht op de volgende pagina helpt daarbij. We hebben alle argumenten voor en tegen een scheiding voor u op een rij gezet. Gebruik het argumentenoverzicht om te ontdekken wat u belangrijk vindt. Daarna is het een kwestie van bepalen welke argumenten voor u het zwaarst wegen.

5 Voorwoord & inhoud Scheiden: wat zijn de voors en tegens? De belangrijkste argumenten op een rij Argumenten voor scheiding Argumenten tegen scheiding Mijn partner en ik passen niet meer bij elkaar t Ik voel niks meer voor mijn partner t Ik heb een nieuwe liefde t Mijn partner heeft een ander t We hebben voortdurend ruzie t U en uw partner u Ik hou nog steeds van mijn partner en wil samen verder u De relatie is niet spannend meer, maar daar kunnen we aan werken u Mijn partner en/of kinderen kunnen nu niet zonder mij u Ik denk dat ik mijn partner nog kan veranderen Ik heb meer ruimte nodig voor mezelf t Ik voel me niet meer op mijn gemak bij mijn partner t Mijn partner mishandelt mij en/of onze kinderen t Ik wil me thuis weer veilig voelen t Persoonlijk u Ik mag niet scheiden van mijn geloof u Scheiden voelt als een nederlaag u Ik wil mijn kinderen elke dag kunnen zien u Ik wil dat de kinderen opgroeien met twee ouders u Het is niet goed voor onze kinderen als we scheiden u Ik wil graag in ons huis blijven wonen Contact Ik wil carrière maken, maar mijn partner houdt me tegen t Ik wil niet langer met mijn partner samenwerken t ª Carrière u Ik kan werk en de zorg voor mijn kinderen niet combineren u Mijn partner en ik leiden samen een bedrijf, dat wil ik niet opgeven u Ik moet weer gaan werken en dat zie ik niet zitten Ik kan me na een scheiding financieel prima redden t Ik wil financieel onafhankelijk zijn t Ik draai telkens op voor schulden van mijn partner t Geld u Als we gaan scheiden krijg ik zeker financiële problemen u Ik vind scheiden te duur u We krijgen ons huis niet verkocht of het staat onder water u Ik heb geen eigen vermogen u Ik raak een deel van mijn eigen vermogen kwijt u Ik verlies belangrijke fiscale voordelen Ik wil juridisch op eigen benen staan t Ik wil niet meer aansprakelijk zijn voor mijn partner t Ik verwacht een kind van een ander t Ik wil dat mijn partner geen zeggenschap meer heeft t over onze kinderen Juridisch u Ik heb geen zin in de juridische rompslomp rond een scheiding u Ik wil geen getouwtrek over bezittingen en kinderen u Ik wil niet met ruzie uit elkaar 5

6 Voorwoord & inhoud Stap 2 Welke voorbereidingen moet u? Besluit u uiteindelijk om te scheiden? Ren dan niet gelijk naar een advocaat. Er zijn meer mogelijkheden, zoals mediation. Bovendien is het verstandig als u wat voorwerk doet. Een overzicht van de belangrijkste voorbereidingen die u moet. Bespreek uw beslissing met uw partner U hebt besloten dat u van uw partner wilt scheiden. Dan is het belangrijk dat u er niet te lang mee rondloopt en uw beslissing met uw partner deelt. Doet u dat niet, dan krijgen ergernissen snel de overhand. En die vergroten later de kans op een vechtscheiding. Contact 6 Bovendien is het beter dat uw partner van u hoort dat u wilt scheiden dan iemand anders. Laat staan via een jurist of advocaat. U kunt dit dan samen uitpraten en bepalen hoe u de scheiding wilt regelen. Wilt u er samen uitkomen? Kies dan voor een mediator. Lukt het met geen mogelijkheid om samen met uw partner afspraken te maken? Schakel dan een jurist of advocaat in. Ga na wat er is vastgelegd Een scheiding hebt u niet zomaar geregeld. Zeker bij een huwelijk en geregistreerd partnerschap zijn veel zaken wettelijk geregeld. Daar moet u rekening mee houden als u gaat scheiden. Zo is het belangrijk dat u weet onder welke voorwaarden u getrouwd bent of bent gaan samenleven. Hebt u gekozen voor gemeenschap van goederen of voor koude uitsluiting, waarbij u helemaal geen vermogen en inkomsten deelt, of een tussenvariant? Ook als u een samenlevingscontract hebt, is het belangrijk dat u nakijkt wat u hebt afgesproken. Soms volstaat een aangetekende brief aan uw partner om het contract te ontbinden, maar soms moet u meer dingen regelen. Zodra u weet wat er is vastgelegd, kunt u een lijstje maken van zaken die u moet regelen. Bijvoorbeeld met de Belastingdienst, de bank of de opvang van de kinderen. Krijgt u de gemaakte afspraken en alle praktische zaken zelf niet op een rij? Ga dan langs bij uw notaris of vraag uitleg aan een mediator. Wilt u er samen uitkomen? Kies dan voor een mediator.

7 Voorwoord & inhoud Contact Verdiep u in de kosten en financiële regelingen Gesubsidieerde rechtsbijstand Of u nu straks kiest voor een scheidingsmediator of een advocaat: scheiden kost geld. Bovendien moet u, als u getrouwd bent en gaat scheiden, ook voor de uitspraak van de rechtbank betalen. Denkt u dat u dit allemaal niet kunt betalen? Dan komt u mogelijk in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand via een zogenoemde toevoeging. Dat betekent dat de overheid een belangrijk deel van uw scheidingskosten betaalt. Is uw financiële positie in deze fase nog niet duidelijk, dan kunt u ook een voorlopige toevoeging krijgen. Hebt u recht op gesubsidieerde rechtsbijstand? En hoeveel moet u dan zelf nog betalen? Dat hangt af van uw inkomen. Voor een advocaat en mediator gelden verschillende regels. Lees de uitleg van de Raad voor Rechtsbijstand. Rechtsbijstandverzekering Hebt u een rechtsbijstandverzekering? Dat hebt u mogelijk recht op een vergoeding voor mediation. Of dat voor u geldt, hangt af van uw dekking. Lees de uitleg van de Raad voor Rechtsbijstand Hebt u een rechtsbijstandverzekering? Dan hebt u mogelijk recht op een vergoeding voor mediation. 7

8 Voorwoord & inhoud Stap 3 U gaat scheiden: wat moet U hebt samen besloten om uit elkaar te gaan. Maar hoe pakt u dat aan? U moet de scheiding regelen, maar bijvoorbeeld ook goede afspraken maken over het huis, de verdeling van de spullen en de zorg voor eventuele kinderen. Een handig overzicht van alles waar u aan moet denken. Hoe u kunt scheiden of uit elkaar gaat, hangt af van uw situatie. Bent u bijvoorbeeld getrouwd, hebt u een geregistreerd partnerschap of woont u alleen samen? Ook is het belangrijk dat u en uw partner het eens zijn over de scheiding, maar het kan natuurlijk ook zo zijn dat een van beiden een einde wil maken aan de relatie. Hoe u kunt scheiden of uit elkaar gaat, hangt af van uw situatie. Contact 8

9 Voorwoord & inhoud Hoe gaat u uit elkaar als u samenwoont? Woont u samen en wilt u uit elkaar, dan is het een belangrijke vraag of u afspraken hebt gemaakt in een samenlevingscontract of niet. Samenwonen zonder contract Als u niet getrouwd bent en ook geen geregistreerd partnerschap hebt afgesloten, kunt u uit elkaar gaan zonder daarvoor een juridische procedure te volgen. U hoeft elkaar niet te onderhouden, maar u hebt ook geen recht op alimentatie of een erfenis. Wel is het natuurlijk belangrijk om goede afspraken te maken. De checklist onder : waar moet u aan denken? helpt u daarbij. Samenwonen met een samenlevingscontract Hebt u een samenlevingscontract opgesteld voordat u ging samenwonen? Dan hebt u daarin afspraken vastgelegd, bijvoorbeeld over de verdeling van uw gezamenlijke bezittingen en uw eventuele koopwoning of wie welke bijdrage levert aan de kosten voor het huishouden. Deze afspraken zijn leidend als u uit elkaar gaat. Komt u er samen niet uit? Dan kunt u altijd een mediator inschakelen. Of als zelfs dat niet lukt, de rechter vragen om uitspraak te doen. Het is belangrijk dat u de juridische aspecten rondom uw kinderen vooraf goed regelt. Contact 9

10 Voorwoord & inhoud Samenlevingsvormen en kinderen Gaat u uit elkaar en hebt u kinderen? Dan hebben de biologische moeder en de partner die het kind heeft erkend een onderhoudsplicht. En hebt u samen het gezag over uw kind? Dan moet u ook een ouderschapsplan maken. En wanneer er geen gedeeld gezag is, dan is het handig om afspraken vast te leggen. Zo voorkomt u discussies in een later stadium. Let op Om problemen te voorkomen als u uit elkaar gaat, is het belangrijk dat u op de hoogte bent van de juridische aspecten die uw kinderen aangaan. Zorg dat u bepaalde dingen vooraf goed hebt geregeld. Dat betekent dat de partner van de biologische moeder het kind erkent en dat u gezamenlijk ouderlijk gezag aanvraagt. Contact 10

11 Voorwoord & inhoud 1. Kies de juiste hulp Een scheiding kunt u samen regelen met een mediator of een advocaat of u neemt beiden een advocaat in de arm. Mediator Wilt u allebei scheiden en het liefst in goed overleg uit elkaar gaan en afspraken maken? Schakel dan een mediator in. Die begeleidt u tijdens het gehele traject. Een mediator geeft geen advies, kiest geen partij en neemt geen inhoudelijke beslissingen voor u. Een mediator is een onafhankelijke derde, die tussen u en uw partner bemiddelt, met u beiden meedenkt en u helpt om zelf tot afspraken te komen. Gezamenlijke advocaat Lukt het u tot op zekere hoogte om samen afspraken te maken over de scheiding? Dan kunt u samen een advocaat inschakelen. U kiest er dan voor om niet tegenover elkaar in de rechtbank te belanden, maar de scheiding samen te regelen. Een advocaat begeleidt u niet, maar verzorgt alleen juridische bijstand en de officiële afhandeling. Elk een eigen advocaat Lopen de gemoederen hoog op en is het ondenkbaar dat u in goed overleg de scheiding regelt? Schakel dan ieder een eigen advocaat in. Houd er rekening mee dat het proces dan lang kan duren. Zeker als u het over veel zaken oneens bent. Contact 11

12 Tip Ga na of u verzekerd bent voor rechtsbijstand of in aanmerking komt voor gesubsidieerde rechtsbijstand. Voorwoord & inhoud 2. Afspraken maken U en uw partner maken afspraken: hoe verdelen jullie bezittingen en schulden, wie gaat voor de kinderen zorgen en hoe gaat u dat financieel regelen? Hoe meer u samen vastlegt voordat u naar de rechter gaat, hoe sneller de uitspraak volgt. De rechter hoeft dan geen knopen door te hakken omdat u er samen niet uit bent gekomen. Hebt u samen minderjarige kinderen? Dan bent u sowieso verplicht om een ouderschapsplan te maken waarin u afspraken vastlegt over de verdeling van de kosten, de opvoeding en verzorging van uw kinderen, inclusief de omgangsregeling. Contact Advocaat beoordeelt uw afspraken Een advocaat bekijkt de afspraken die u hebt gemaakt en beoordeelt die. Kiest u voor een mediator? Dan stuurt deze de stukken naar de advocaat. Als de advocaat de documenten goedkeurt, stuurt hij ze met een officieel verzoekschrift naar de rechter. 4. Rechter doet uitspraak Hebt u goede afspraken gemaakt? Dan is de uitspraak van de rechter slechts een formaliteit. De rechter hoeft dan alleen nog uw afspraken te bevestigen. Bent u het over bepaalde zaken oneens, dan doet de rechter daar een uitspraak over. In dat geval moet u ook naar de rechtbank. Dat geldt ook als de rechter uw kinderen wil horen of als uw kinderen zelf aangeven dat ze hun mening met de rechter willen delen. Dit laatste geldt in principe alleen voor kinderen vanaf 12 jaar. Daarna bekrachtigt de rechter het vonnis en zetten u en uw ex-partner een handtekening onder de akte van berusting. Goed om te weten Bent u het niet eens met een uitspraak van de rechter? Dan kunt u in hoger beroep gaan.

13 Voorwoord & inhoud 5. Scheiding is definitief De scheiding is officieel zodra de advocaat de uitspraak van de rechter heeft laten registreren. Dat doet de ambtenaar van de huwelijksgemeente. Dit moet binnen zes maanden na de uitspraak gebeurd zijn. Let op Scheidt u van tafel en bed? Dan is de scheiding pas officieel nadat deze is ingeschreven in het huwelijksgoederenregister bij de griffie van de rechtbank. Maak een overzicht van alle afspraken die u maakt en leg ze vast in een scheidingsplan. Contact Afspraken vastleggen in een scheidingsplan + Maak een overzicht van alle afspraken en leg deze vast in een scheidingsplan. Hierin staat bijvoorbeeld welke afspraken u maakt over uw woning en hoe u de inboedel verdeelt. + Start met uw scheidingsplan via de Raad voor Rechtsbijstand. 13

14 Voorwoord & inhoud Hoe beëindigt u een geregistreerd partnerschap? 1. Kies de juiste hulp Als u samen bent met uw partner op basis van een geregistreerd partnerschap, kunt u deze overeenkomst ontbinden mét of zonder rechter. Eventueel kunt u ook kiezen voor mediation om in goed overleg afspraken te maken. In elke situatie hebt u een advocaat nodig. Mediator Wilt u allebei scheiden en het liefst in goed overleg uit elkaar gaan en afspraken maken? Schakel dan een mediator in. Die begeleidt u tijdens het gehele traject. Een mediator geeft geen advies, kiest geen partij en neemt geen inhoudelijke beslissingen voor u. Een mediator is een onafhankelijke derde, die tussen u en uw partner bemiddelt, met u beiden meedenkt en u helpt om zelf tot afspraken te komen. beëindigen zonder rechter Hebt u geen minderjarige kinderen en kunt u het behoorlijk goed eens worden over de afspraken rondom het einde van uw geregistreerd partnerschap? Dan kunt u bij een advocaat of notaris een overeenkomst laten opstellen waarin staat dat u het partnerschap wilt beëindigen. Verder maakt u bijvoorbeeld afspraken over de partneralimentatie en uw pensioenen. U kunt ook kiezen voor mediation om in goed overleg afspraken te maken. Contact 14

15 Voorwoord & inhoud beëindigen via rechter Hebt u minderjarige kinderen? Dan moet u altijd met uw ouderschapsplan naar de rechter. Ook als u samen nog prima afspraken kunt maken. U kunt dan samen een verzoekschrift naar de rechtbank sturen. Of u laat dat doen door uw advocaat. Hebt u goede afspraken gemaakt? Dan hoeft de rechter alleen nog uw afspraken te bevestigen. Bent u het over bepaalde zaken oneens, dan doet de rechter daarover een uitspraak. Daarna bekrachtigt de rechter het vonnis en zetten u en uw ex-partner uw handtekening onder de akte van berusting. Goed om te weten Bent u het niet eens met een uitspraak van de rechter? Dan kunt u in hoger beroep gaan. 2. definitief ontbonden De overeenkomst of beschikking voor beëindiging van het partnerschap moet binnen drie maanden ingeschreven worden in de registers van de Burgerlijke Stand. Uw advocaat of notaris regelt dit met de ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Contact 15

16 Voorwoord & inhoud : waar moet Contact Naast de scheiding zelf moet u ook de nodige praktische zaken regelen. Straks heeft namelijk ieder zijn/haar eigen huishouden. Een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten met handige tips en verwijzingen. Financieel Bij de verdeling van uw eigendommen denkt u al snel aan het huis of de televisie. Maar er valt meer te verdelen. Zo hebben verzekeringen ook een waarde. En wat te denken van uw pensioen? Eén ding is zeker: uw financiële situatie verandert drastisch. Het is niet alleen belangrijk om uw financiën samen goed te regelen. Ook kan het slim zijn om een nieuw overzicht te maken van uw inkomsten en uitgaven, zodat u weet waar u straks aan toe bent. Verzekeringen Een scheiding kan gevolgen hebben voor uw fiscaal partnerschap en de belasting die u moet betalen of terugkrijgt. Het is dan verstandig om voorlopige teruggave aan te vragen of uw voorlopige teruggave te wijzigen. En betaalt u partneralimentatie? Dan kunt u die aftrekken. Ontvangt u partneralimentatie? Dan is dat inkomen en betaalt u er belasting over. Maak een lijst van alle verzekeringen en bepaal per verzekering wat er moet gebeuren. Denk aan: risico- of levensverzekering, ziektekostenverzekering, autoverzekering, wettelijke aansprakelijkheidsverzekering (W.A.), rechtsbijstandverzekering, opstalverzekering, inboedelverzekering, glasverzekering, studieverzekering, alimentatieverzekering en doorlopende reis- en annuleringsverzekering. 16

17 Voorwoord & inhoud Contact Verdelen, wijzigen of opnieuw afsluiten? Sommige verzekeringen zijn geld waard, zoals de levensverzekering, lijfrentepolis of kapitaalverzekering. Het is belangrijk om hier goede afspraken over te maken: vraag daarover advies. Alles zomaar verdelen kan niet altijd. Hebt u een autoverzekering? Dan is de no-claimkorting ook geld waard. Overleg met de verzekeraar of u dezelfde korting kunt houden. Dat geldt ook voor schadeverzekeringen, zoals de opstal-, woonhuis- en inboedelverzekering. U moet beslissen wie de verzekeringen overneemt en daarmee de rechten en de plichten. Zorg er wel voor dat uw spullen goed verzekerd blijven. Een inboedelverzekering geldt bijvoorbeeld niet voor spullen die u meeneemt naar een tijdelijk logeeradres. Andere verzekeringen zijn geen geld waard, maar moet u wel wijzigen of opzeggen, omdat u ze niet meer nodig hebt. Het kan ook zijn dat u sommige verzekeringen opnieuw moet afsluiten, bijvoorbeeld omdat u verzekerd was via de werkgever van uw ex-partner. Pensioen Scheiden heeft ook gevolgen voor uw pensioen. Zo kunt u in principe recht hebben op een deel van elkaars ouderdomspensioen. Het kan zijn dat daardoor de hoogte van uw pensioen verandert. Hebt u een partnerpensioen? Geef dan uw scheiding door aan het pensioenfonds. Meer lezen over scheiden en uw pensioen? Download de brochure van Pensioenkijker. Meer weten? Download de brochure van Pensioenkijker 17

18 Voorwoord & inhoud Belastingen Een scheiding kan gevolgen hebben voor uw fiscaal partnerschap en de belasting die u moet betalen of terugkrijgt. Het is dan verstandig om voorlopige teruggave aan te vragen of uw voorlopige teruggave te wijzigen. En betaalt u partneralimentatie? Dan kunt u die aftrekken van uw aangifte. Krijgt u partneralimentatie? Dan moet u daar belasting over betalen. Misschien hebt u ook wel recht op toeslagen, zoals huur- of zorgtoeslag. Controleer dit goed, zodat u geen geld laat liggen. Vraag een voorlopige teruggave aan bij de Belastingdienst. Meer weten over scheiden en belastingen? Lees de uitleg van de Belastingdienst. Bereken uw recht op toeslagen via de tool van het Nibud. Bankrekeningen Ga na of u gezamenlijke rekeningen hebt. Noteer hoeveel er op de rekeningen staat op de officiële scheidingsdatum. Verdeel het geld en bepaal wie welke rekeningen houdt en welke rekeningen u opheft. Uw bank kan vertellen hoe u een rekening op één naam zet. Meer weten? Lees de uitleg van de Belastingdienst Controleer alles goed, zodat u geen geld laat liggen. Contact Tip Ga ook na welke automatische afschrijvingen er lopen, bijvoorbeeld voor abonnementen. Wijzig een rekeningnummer op tijd om betalingsachterstand te voorkomen. 18

19 Voorwoord & inhoud Wonen Na een scheiding heeft ieder een eigen woning nodig. Ook moet u afspraken over uw huidige woning maken. Met een huurhuis is dat wat eenvoudiger dan bij een koophuis. En natuurlijk moet u ook de inboedel verdelen. Hoe pakt u dit slim aan? Huurhuis Wilt u een huurhuis na uw scheiding aanhouden, dan kan dat meestal. Of u of uw partner er blijft wonen, mag u zelf bepalen. U hebt beiden evenveel recht op het huurhuis. Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt gesloten, is de partner van de hoofdhuurder namelijk automatisch medehuurder. Ook al staat zijn of haar naam niet onder het huurcontract. Laat de rechter beslissen Kunt u samen niet beslissen wie de huurwoning mag houden? Dan kunt u de rechter vragen om de woning aan u of uw partner toe te wijzen. Meestal is dat degene bij wie de kinderen het grootste deel van de tijd wonen. Hebt u geen kinderen? Dan maakt de rechter een andere belangenafweging. Of u hoofd- of medehuurder bent, maakt dan niet uit. U kunt de rechter vragen om de woning aan u of uw partner toe te wijzen. Contact Tip Bent u medehuurder en wordt u hoofdhuurder? Laat dan de naam in het huurcontract aanpassen. En vraag de verhuurder direct om een technische inspectie van het huis. Zo voorkomt u vervelende verrassingen in de toekomst. 19

20 Voorwoord & inhoud Wilt u zeker weten dat u in het huurhuis kunt blijven wonen? Dan kunt u bij de rechter een voorlopige voorziening aanvragen voor het gebruik van de woning. Uw ex-partner moet dan (tijdelijk) een andere woonruimte zoeken. Besluit de rechter uiteindelijk om het huis aan uw ex-partner toe te kennen, dan kunt u de voorlopige voorziening nog verlengen, zodat u niet direct weg hoeft uit het huis. Een nieuw huis zoeken met urgentie Moet u het huurhuis verlaten na een scheiding? Dan kan het zijn dat u recht hebt op een urgentieverklaring. Dat hangt af van uw situatie en het oordeel van de woningcorporaties in uw gemeente. Koophuis Woont u samen in een koophuis? Dan moet u daar ook goede afspraken over maken. Er zijn twee opties. Een van u is eigenaar van het huis In dat geval hoeft u de woning niet te verdelen. De eigenaar kan gewoon in het huis blijven wonen. De ander zoekt een nieuw huis. U bent samen eigenaar Woont u samen in een koop huis? Dan moet u daar ook goede afspraken over maken. Contact Let op Een voorlopige voorziening vraagt u aan via een advocaat. U kunt zo n voorziening aanvragen voor uw woning, de opvoeding van de kinderen en de alimentatie. 20

21 Voorwoord & inhoud Dan zijn er weer twee mogelijkheden: De ene partner koopt de andere uit en blijft in het huis wonen Daar komt wel wat bij kijken. Zo moet u bij de notaris laten vastleggen wie het huis krijgt en ook de hypotheekakte aanpassen. Het huis verkopen Na de verkoop verdeelt u een eventuele overwaarde of de restschuld. Als u het huis met verlies verkoopt en u hebt een NHG-hypotheek, dan bestaat de kans dat uw restschuld wordt kwijtgescholden. Lees meer over eventuele kwijtschelding van een restschuld. Contact Let op Neem na een scheiding altijd contact op met uw hypotheek verstrekker en stem met hem af wat u met uw koophuis gaat doen. 21

22 Voorwoord & inhoud Inboedel verdelen Naast de woning moet u ook de inboedel verdelen. In uw huwelijkse voorwaarden hebt u al afgesproken wie eigenaar is van welke goederen. De inboedel die niet officieel van een van beiden is, moet u verdelen. Het beste is om die verdeling samen te maken. Lukt dat niet? Laat u dan helpen door een mediator of laat de rechter een uitspraak doen. Verknochte goederen Sommige spullen zijn nooit gezamenlijk bezit. Dit zijn verknochte goederen. Denk aan sieraden en kleding. Ook pensioen, een erfenis of schenking is niet automatisch gezamenlijk bezit. Eerlijk verdelen: maak een lijst Spullen verdelen kan lastig zijn. U kunt het makkelijk maken door een lijst samen te stellen van alle spullen die u moet verdelen. Zet direct de aankoopwaarde erachter. Weet u die niet meer? Maak er dan een inschatting van, bijvoorbeeld door te kijken wat een voordelige nieuwe variant van het product kost. Daarna verdeelt u de spullen. Sommige spullen zijn misschien vanzelfsprekend van een van beiden, zoals dingen die nodig zijn voor een hobby of omdat het een cadeau was van een vriend of familie. Alles verdeeld? Tel dan de waarde van de spullen op die elk heeft gekregen. Bij een ongelijke verdeling kunt u een paar spullen herverdelen of degene die de spullen met de hoogste waarde heeft, kan het verschil aan de ander betalen. Contact 22

23 Voorwoord & inhoud Kinderen Gaat u uit elkaar? Dan blijft u samen verantwoordelijk voor uw kind. De wet gaat ervan uit dat u samen het gezag over uw kinderen houdt na de scheiding. Soms kan dat niet. In uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld bij verwaarlozing of huiselijk geweld, kan de rechter bepalen dat één van u het gezag over het kind krijgt. De andere ouder krijgt dan een omgangsregeling. Ouderschapsplan Als u samen kinderen hebt, moet u van de wet een ouderschapsplan maken, waarin u afspraken vastlegt over de kinderen. Bijvoorbeeld over wie wat betaalt en over kinderalimentatie. Denk ook aan afspraken over tegemoetkomingen. Hulp nodig? Maak dan een afspraak met een mediator. Let op Was u niet-ouder en had u gezamenlijk gezag? Dan hebt u nog steeds een onderhoudsplicht als u uit elkaar gaat. De onderhoudsplicht duurt net zo lang als het gezamenlijk gezag heeft geduurd. Contact + Lees meer over het ouderschapsplan + Maak uw ouderschapsplan met de online tool van de Raad voor Rechtsbijstand 23

24 Voorwoord & inhoud Contact Kosten verdelen De kosten voor de opvoeding en verzorging van uw kind moet u samen dragen. Daarvoor hebt u twee mogelijkheden. Kinderalimentatie De kinderen wonen bij een van de ouders. Die krijgt daarvoor van de ex-partner een kinderalimentatie. Alle dagelijkse kosten van de kinderen en zaken als kleding en schoolgeld worden daarvan betaald. U kunt samen de hoogte van de kinderalimentatie bepalen, maar er zijn ook duidelijk richtlijnen voor. Die heten de TREMA-normen. Komt u er niet uit, dan zal de rechter het uiteindelijke bedrag vaststellen, meestal ook aan de hand van die TREMA-normen. Kinderkostenrekening De kosten van de kinderen worden van een gemeenschappelijke rekening van de ouders betaald. Deze betalen naar rato hun deel. Daarnaast wordt er voor de tijd dat een kind bij de ene of de andere ouder woont ook een bedrag afgesproken voor de kosten die daarmee gepaard gaan. Co-ouderschap Co-ouderschap betekent dat de kinderen afwisselend bij een van de ouders wonen. Daarbij is het belangrijk dat u allebei een vergelijkbare bijdrage levert aan de dagelijkse verzorging. Financieel én praktisch. Maak daarom goede afspraken, bijvoorbeeld over hoe u kosten van contributies en schoolspullen verdeelt en hoe u omgaat met tegemoetkomingen die naar een van de ouders gaan, zoals heffingskortingen, het kindgebonden budget en de huurtoeslag. Bespreek ook hoe u verjaardagen viert, hoe u omgaat met uitstapjes en welke regels u hanteert. U kunt die vastleggen in het ouderschapsplan. Hoe u omgaat met uitstapjes en welke regels u hanteert, kunt u vastleggen in het ouderschapsplan. 24

25 Voorwoord & inhoud Stap 4 Na de scheiding: waar moet Contact 25 Soms is het onvermijdelijk dat u na een scheiding nog met elkaar te maken krijgt. Zeker als uw huis niet snel verkocht wordt of als u kinderen hebt. Houd er rekening mee dat u ook bepaalde plichten houdt en dat u een goede manier moet vinden om praktische dingen met elkaar te regelen of uw kinderen op te voeden. Onderhoudsplicht Na een scheiding houdt u een onderhoudsplicht. Er bestaat een onderhoudsplicht voor partners en voor kinderen. Onderhoudsplicht voor ex-partner Heeft een van u beiden niet genoeg inkomen om van te leven? Dan moet de ander een partneralimentatie betalen. De hoogte van de alimentatie kunt u samen bepalen. Meestal gebeurt dat in overleg met een mediator, advocaat of notaris. Komt u er niet uit, dan kan de rechter een bedrag vaststellen. Hoe lang de partneralimentatie doorloopt, hangt er vanaf of u kinderen hebt en hoe lang uw huwelijk heeft geduurd: maximaal twaalf jaar voor een huwelijk met kinderen; maximaal twaalf jaar voor een huwelijk zonder kinderen als het huwelijk langer duurde dan vijf jaar; net zolang als het huwelijk duurde bij een huwelijk korter dan vijf jaar, zonder kinderen. Onderhoudsplicht voor kinderen Als u kinderen hebt en ze wonen bij een van beide ouders, dan betaalt u daarvoor samen de kosten. Vaak gaat er dan kinderalimentatie van de ene naar de andere ouder als bijdrage aan de opvoeding. Ook over deze vorm van alimentatie kunt u samen afspraken maken. De rechter beoordeelt het bedrag als u er samen niet uitkomt, aan de hand van de zogenoemde TREMA-normen. De alimentatieplicht voor kinderen geldt tot het kind 21 jaar is. Tot het kind 18 jaar oud is, krijgt de ouder het geld. Als het kind zelfstandig woont, kan het daarna ook direct op zijn of haar rekening worden gestort. Heeft een van u beiden niet genoeg inkomen om van te leven? Dan moet de ander een partneralimentatie betalen.