Kijkoperatie van de schouder

Transcriptie

1 Kijkoperatie van de schouder U krijgt binnenkort een operatie aan uw schouder. In deze folder leest u over de voorbereiding op de operatie, de operatie zelf, de mogelijkheden tijdens de operatie en de nabehandeling, zoals deze met u besproken is. Een normaal schoudergewricht Het schoudergewricht wordt gevormd door het schouderblad en de kop van de bovenarm. Om het gewricht heen zit een gewrichtskapsel. Daar omheen lopen spieren en pezen. Vier spieren met pezen vormen een manchet rond de kop van de bovenarm en worden de rotator cuff spieren genoemd. De beweging en stevigheid van het schoudergewricht is afhankelijk van een goed werkende rotator cuff. Om de bovenarm verder soepel te kunnen bewegen zit er tussen de pezen en de schouderpunt (acromion) een slijmbeurs. Wat is de oorzaak van de klachten De ruimte tussen de kop van de bovenarm en de schouderpunt is klein. Bij het ouder worden kan de ruimte kleiner worden door de vervorming van de schouderpunt (acromion) en het dikker worden van de pezen. Hierdoor komen de pezen in de knel, waardoor u irritatie van de pezen en slijmbeurs krijgt. Dit geeft vooral klachten bij het optillen van de arm. Wanneer deze klachten langer bestaan kan er een scheur ontstaan in de pees. Het is nog niet duidelijk of er nog andere oorzaken een rol spelen bij het ontstaan van een scheur. Een scheur in een rotator cuff pees kan ook ontstaan als gevolg van een val. Welke behandelingen zijn er? Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. - U krijgt medicijnen (pijnstillers). Als eerste wordt gestart met medicijnen tegen de pijn die ook de irritatie (ontsteking) remmen. - U krijgt fysiotherapie. De fysiotherapeut probeert met oefeningen de pijn te verlichten en de spierkracht, functie van de schouder en coördinatie te herstellen. Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten B.V. is een dochteronderneming van

2 - U krijgt injecties in de schouder die de irritatie (ontsteking) remmen. Ook brengt dit de ontstoken slijmbeurs en pezen tot rust. - U krijgt een kijkoperatie. Dit op een moment dat bovengenoemde behandelingen niet tot het gewenste resultaat leiden. Waarom een kijkoperatie De medische term voor kijkoperatie is arthroscopie. Arthroscopie betekent letterlijk, kijken in het gewricht. Het is een operatie waarbij naast kijken, ook behandelingen gedaan kunnen worden in het gewricht. Alle delen van het schoudergewricht kunnen door een ongeval of ziekte beschadigd raken. Met een lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek zoals een röntgenfoto en echografie kan een beschadiging worden gezien. Als dit niet genoeg is kan een kijkoperatie gedaan worden. Tijdens de kijkoperatie ziet de orthopedisch chirurg het schoudergewricht, de gewrichtsvlakken (het kraakbeen), slijmvlies, banden en pezen en de ruimte onder het schouderdak, waar de pezen en de slijmbeurs zich bevinden. Het voordeel is ook dat er maar een paar kleine sneetjes gemaakt worden. Met kleine sneetjes geneest de wond sneller. Tijdens de kijkoperatie kan er ruimte gemaakt worden voor de pezen van de cuff door de slijmbeurs te verwijderen en het schouderdak aan de onderzijde glad en recht te maken (neer plastiek), scheuren in de pezen kunnen gesloten worden door deze weer terug te hechten aan het bot (rotator cuff repair), en er kan kalk uit de pezen worden verwijderd. Deze behandelingen worden hieronder toegelicht: Kijkoperatie De orthopedisch chirurg maakt een sneetje van 1 cm in de huid en brengt de arthroscoop in het schoudergewricht. Een arthroscoop is een smalle buis van ongeveer 5 mm doorsnede, met een kleine lens en een lichtkabel. Door de kabel wordt licht geleid naar het uiteinde van de arthroscoop in de schouder en via de kleine lens verschijnt het beeld van het gewricht op een beeldscherm. Door een andere kleine snee kan de orthopedisch chirurg verschillende soorten instrumenten invoeren, zoals schaartjes en tasthaakjes. Vaak zijn meerdere sneetjes nodig afhankelijk van wat er moet gebeuren in de schouder. Er wordt fysiologisch zout gebracht in het schoudergewricht. Hierdoor komt het kapsel op spanning en dit geeft ruimte. Zo heeft de orthopedisch chirurg een duidelijker beeld en meer ruimte om te werken. De vloeistof komt voor een deel ook in de 'weke delen' terecht, dit geeft vaak een fors gezwollen schouder. De meeste vloeistof wordt weer afgevoerd. De wondjes worden met een pleister van 10 - Kijkoperatie van de schouder

3 gesloten. De schouder wordt na de operatie verbonden. Neerplastiek (vernoemd naar Charles Neer) De ontstoken slijmbeurs wordt verwijderd. Hiermee wordt de ruimte tussen de cuff en de punt van het schouderblad zichtbaar. Met behulp van een frees wordt een gedeelte van het bot van het schouderblad afgehaald. De bewegingsruimte voor de spieren en pezen is nu vergroot, zodat de pezen niet meer bekneld zitten. De pijnklachten zullen daardoor verdwijnen. Rotator cuff repair De orthopedisch chirurg krijgt bij de kijkoperatie een goed beeld van het gewricht. De scheur in de rotator cuff is vaak goed te zien. Bij een in verhouding kleine rotator cuff scheur wordt deze gehecht. Dit gebeurt met gebruik van botankers waar aan hechtdraden zitten. Met fijne instrumenten wordt de scheur tijdens de kijkoperatie gehecht. Als de rotator cuff scheur groot is, wordt gekeken of hechten mogelijk en nuttig is. Kan de scheur gehecht worden maar niet via een kijkoperatie? Dan wordt er een grotere huidsnede gemaakt en de scheur gehecht. Soms heeft de orthopedisch chirurg met u afgesproken dat pas in een tweede latere operatie de scheur wordt gehecht. Tijdens de operatie wordt soms ook een Neerplastiek verricht (zie boven). Kalkafzetting verwijderen Het schoudergewricht wordt bekeken. Een deel van slijmbeurs wordt verwijderd en de kalkafzetting gezien. De kalkafzetting wordt met een naald aangeprikt. Het kalk komt daarbij vrij. Met fijne apparatuur wordt de pees schoongemaakt. Soms ziet men tijdens de operatie dat de punt van het schouderdak (acromion) drukt tegen de beschadigde pees. Dan zal eventueel aanvullend een Neerplastiek worden verricht. Voorbereiding op de operatie Pre-operatieve Poli Voor uw operatie bezoekt u de Pre-operatieve Poli (POP-poli). Op de polikliniek Orthopedie wordt de afspraak voor u gemaakt. U heeft daar een gesprek met een anesthesioloog of een medewerker preoperatieve screening. U krijgt een vragenlijst over uw gezondheid en we vragen naar eerdere operaties, uw medicijnen en of u allergisch bent. Ook krijgt u een lichamelijk onderzoek. Soms vraagt de anesthesioloog andere artsen bij uw behandeling zoals de internist, longarts of cardioloog. De medewerker vertelt u over narcose en een eventuele zenuwblokkade. Samen bepaalt u van 10 - Kijkoperatie van de schouder

4 welke soort verdoving u kiest. Ook krijgt u te horen wat u wel en niet mag eten en drinken vóór de operatie. Bloedverdunnende medicijnen Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen, dan moet u deze voor de behandeling misschien stoppen. Bespreek dit met de medewerker van de POP-poli. Twijfelt u of u bloedverdunners gebruikt, overleg dan met de apotheek, uw huisarts of uw orthopedisch chirurg. De dag van de opname U wordt opgenomen op de dag van de operatie. U komt nuchter naar het ziekenhuis, dat wil zeggen niet meer eten en drinken vanaf het tijdstip dat de anesthesioloog met u heeft afgesproken. Gebruikt u medicijnen? Neemt u deze dan in originele verpakking mee naar het ziekenhuis. De verpleegkundige heeft met u een kort opnamegesprek, waarin besproken wordt wat u de komende periode te wachten staat. Woont u alleen en is het niet mogelijk om na de operatie naar uw eigen huis te gaan? Dan moet u dit met de verpleegkundige bespreken. De zorgbemiddelaar of het medisch maatschappelijk werk neemt dan contact met u op. Deze kan tijdig thuiszorg of een kortdurende revalidatieplaats regelen. Uw bloeddruk, pols en temperatuur worden gemeten. Ook vraagt de verpleegkundige wie uw twee contactpersonen zijn, welke medicijnen u gebruikt en of u overgevoelig bent voor iets. De verpleegkundige weet hoe laat u ongeveer aan de beurt bent. U krijgt operatiekleding aan. Op de schouder waaraan u wordt geopereerd, zet u met een stift een pijl. Voor de operatie wordt een sling aangemeten. Dit is een draagband die u na de operatie om krijgt. U krijgt medicijnen als voorbereiding op de operatie. Vlak voor de operatie wordt u naar de operatieafdeling gebracht. Daar stapt u over op een smalle operatietafel. U krijgt een infuus. Dit is een naald in een bloedvat van uw arm met hieraan een systeem waardoor u medicijnen, vocht en het narcosemiddel krijgt. De anesthesioloog geeft u de verdoving die met u besproken is. Ook krijgt u bewakingsapparatuur aangesloten om uw bloeddruk, hartfunctie en ademhaling tijdens de operatie goed te controleren. Na de operatie Na de operatie wordt u wakker in de uitslaapkamer (verkoeverkamer). Zodra u voldoende wakker bent en uw toestand het toelaat, komt de van 10 - Kijkoperatie van de schouder

5 verpleegkundige u weer ophalen en brengt u terug naar de afdeling. De verpleegkundige controleert regelmatig uw pols en bloeddruk. Na de operatie voelt uw arm nog gevoelloos door de verdoving. Uw arm wordt in de sling gedaan zodat uw arm kan rusten. Uw schouder is in het begin nog gezwollen en pijnlijk. Wanneer u de pijn voelt opkomen, is het belangrijk om op tijd medicijnen tegen de pijn te vragen. Dit kunnen tabletten of een injectie zijn. Hechtingen worden na ongeveer 2 weken verwijderd door uw huisarts. Nabehandeling Uw nabehandeling is afhankelijk of er tijdens de operatie pezen gerepareerd zijn. Wanneer de pezen terug gehecht zijn aan het bot moeten de pezen aan het bot vastgroeien. Daarvoor is rust nodig en krijgt u een immobilizer (een soort mitella) die u de eerste 6 weken zoveel mogelijk draagt. U mag de arm er enkele keren op de dag uithalen voor lichamelijke verzorging en pendeloefeningen. In de 6 weken daarna gaat u met de fysiotherapeut aan de slag om de functie van de schouder terug te winnen. Wanneer er een Neerplastiek is gedaan of kalk uit de pezen is verwijderd, mag u de arm snel weer bewegen. Doe de eerste weken niet meer dan u met pijn aankunt. Als de pijn minder wordt, mag u het dragen van de sling (draagband) in twee weken afbouwen. U merkt dat u steeds meer uw arm kunt gebruiken zonder dat het pijn doet. Gebruik de geopereerde arm de eerste drie weken alleen voor lichte activiteiten onder schouderhoogte. Bijvoorbeeld eten, wassen, schrijven. Activiteiten met uw arm boven schouderhoogte en zwaardere activiteiten onder schouderhoogte (bijvoorbeeld tillen van zware voorwerpen) mag u nog niet doen. Pas als u voldoende spierkracht en beweging van de schouder heeft, mag u vanaf drie weken na de operatie langzaam aan deze bewegingen weer gaan doen. Overleg dit altijd met uw fysiotherapeut. Complicaties Gelukkig treden na een schouderoperatie zelden complicaties op. Er zijn echter altijd risico s verbonden aan een operatie. Dit zijn algemene complicaties en complicaties die alleen bij deze operatie horen. Algemene complicaties: van 10 - Kijkoperatie van de schouder

6 - Huidzenuwbeschadiging: omdat er sneden in de huid worden gemaakt, kan een huidzenuw beschadigen. Dit geeft een doof gevoel in een gedeelte van de huid. Meestal verdwijnen deze klachten in de loop van de tijd vanzelf. Soms zijn ze echter blijvend. - Nabloeding in het operatiegebied. - Wondinfectie in het operatiegebied. Dit is een vervelende complicatie, de kans hierop is echter erg klein. - Trombose en longembolie. Omdat u tijdens en vlak na de operatie veel stil ligt in bed en minder beweegt, kan er een verstopping van een bloedvat in het been (trombose) ontstaan. Trombose is herkenbaar aan een dikke en pijnlijke kuit. Wanneer dit niet behandeld wordt, kan er een stolsel naar de longvaten of hersenvaten schieten. Dit kan zeer ernstige gevolgen hebben. In het ziekenhuis krijgt u injecties om trombose te voorkomen. Complicaties bij deze schouderoperatie: - Frozen shoulder na een neerplastiek. De schouder kan soms door het vormen van een litteken stijf worden. Het is dus erg belangrijk om de oefeningen, die u krijgt van uw fysiotherapeut, goed op te volgen en te doen. Krijgt u last van een frozen shoulder en verbetert dit niet door intensieve fysiotherapie? Dan kunt u een injectie in het gewricht krijgen. Dit helpt tegen de pijn, maar verbetert de stijfheid niet. Oefenen blijft dus belangrijk. - Is er 1 jaar na de operatie geen vooruitgang in het bewegen van de schouder is? Dan kan met een kijkoperatie het kapsel rond de schouder worden losgemaakt. Naar huis U krijgt een verwijzing mee voor een fysiotherapeut bij u in de buurt. U start met fysiotherapie twee weken na de operatie. De hechtingen lossen vanzelf op of vallen eruit. Heeft u vóór uw controleafspraak klachten of complicaties? Overleg dan met uw huisarts of bel met de polikliniek Orthopedie. U kunt niet zelf met de auto of fiets naar huis rijden. Het is verstandig om af te spreken dat iemand u komt halen. Weer thuis De eerste tijd na de operatie zal uw schouder en het gebied rondom de wond dik en warm aanvoelen. Dit wordt langzaam minder. Ook heeft u vaak bloeduitstortingen (blauwe plekken) bij de wond, maar deze verdwijnen vanzelf van 10 - Kijkoperatie van de schouder

7 Fysiotherapie Na de operatie start u met fysiotherapie. U krijgt een brief mee voor een fysiotherapeut bij u in de buurt. U maakt zelf een afspraak bij de fysiotherapeut. Eerst oefent u op een onbelaste manier. Dat wil zeggen, met wat hulp van buitenaf zonder directe kracht van de geopereerde schouder. U kunt met de hulp van de gezonde arm de geopereerde arm/schouder bewegen en daardoor oefenen. Het is verstandig om de geleerde oefeningen drie keer per dag te herhalen. Doe de eerste weken niet meer dan u zonder pijn aankunt. Pijn is niet goed voor het herstel. De fysiotherapeut zal samen met u de oefeningen uitbreiden en verzwaren. Na verloop van tijd kunt u uw geopereerde arm steeds meer actief bewegen zonder dat het pijn doet. Als de pijn minder wordt, hoeft u de draagband minder te gebruiken. Wanneer een arts waarschuwen Het is belangrijk dat u contact opneemt met de polikliniek Orthopedie of uw huisarts: - Als de operatiewond gaat lekken. - Als de wond steeds dikker wordt. - Als de wond steeds meer pijn gaat doen ook al bent u minder gaan bewegen. - Als u koorts krijgt hoger dan 38,5º Celsius. Vertel aan de huisarts altijd dat u geopereerd bent en hoe lang dit geleden is. Adviezen voor thuis Afhankelijk van de operatie en uw persoonlijke situatie, heeft u na de operatie nog een tijd last van het operatiegebied. Hieronder geven wij enkele adviezen: - Na het douchen de wondjes droogdeppen. U mag de eerste week niet baden en zwemmen. Droog houden van de wond geeft een goede wondgenezing. Gebruik liever geen afsluitende pleister op de wondjes. - Heeft u pijn? Gebruik dan paracetamol (500 mg). U mag viermaal daags twee tabletten innemen. Wanneer de pijn minder wordt kunt u dit langzaam weer afbouwen. Dit doet u als volgt: - De eerste twee dagen neemt u vier maal daags - om de zes uur twee tabletten paracetamol van 500 mg. - Dan neemt u twee dagen vier maal daags - om de zes uur - één tablet paracetamol van 500 mg. Daarna stopt u met de paracetamol en gebruikt alleen zo nodig bij pijn twee tabletten paracetamol van van 10 - Kijkoperatie van de schouder

8 mg. (maximaal 4 maal daags). - Als dit onvoldoende helpt, neemt u dan contact op met de polikliniek Orthopedie. - Slaap eventueel de eerste 6 weken met een kussen onder uw arm. Na 6 weken mag u weer op de geopereerde schouder gaan liggen. Dagelijks leven, werk en sport U gaat steeds beter bewegen. Ook de kracht en coördinatie van de spieren nemen toe. Wanneer u de draagband niet meer nodig heeft en u voldoende controle over uw arm heeft, mag u weer autorijden en fietsen. Uw fysiotherapeut geeft u hierover advies. U kunt na 5 tot 6 weken weer beginnen met werken. Dit is afhankelijk van het werk dat u doet. Zittend werk kan vaak na 5 weken hervat worden. Zwaarder lichamelijk werk kan vaak pas na 8 tot 12 weken hervat worden. Uw schouder en/of arm kan nog enige tijd gevoelig blijven. De hervatting van uw werk wordt begeleid door uw bedrijfsarts. Neem daarover met hem contact op. De meeste sporten kunnen vaak na drie maanden weer gedaan worden. Werkhervatting-sport-autorijden Wanneer u weer aan het werk kunt is afhankelijk van de aard van de operatie en het soort werk wat u doet. Meestal wordt twee weken aangehouden voor zittend werk en drie weken voor zwaarder werk. Maar er zijn grote verschillen hierin. Bespreekt u dit met de orthopedisch chirurg. Sporten waarbij de geopereerde arm gebruikt wordt, is de eerste drie weken na de operatie niet verstandig. Met autorijden mag weer als u de arm goed kan gebruiken. Resultaat van de operatie U zult merken dat de pijn van vóór de operatie niet direct verdwenen is. Dit komt omdat de weefsels om het schoudergewricht heen geprikkeld zijn en nog tot rust moet komen. Soms heeft u door het vrijkomen van kalk in de ruimte tussen schouderdak en rotator cuff pezen zelfs eerst meer pijn. Deze klachten verdwijnen vaak binnen zes weken. Pijn bij bewegen boven schouderhoogte kunt u drie tot vier maanden na de operatie nog voelen. Tot ongeveer zes maanden na de operatie kunt u nog pijn hebben bij zware belasting. Resultaat na cuff repair van 10 - Kijkoperatie van de schouder

9 Het resultaat na cuff repair is afhankelijk van de grootte van de scheur en de operatie. (Jongere) patiënten waarbij de scheur is ontstaan door een val of ongeluk hebben vaak een beter resultaat dan wanneer de scheur is ontstaan door slijtage. De pijnklachten van voor de operatie zijn niet direct verdwenen. Dit komt omdat het gewrichtje nog moet genezen. Dit kan 3 tot 4 maanden duren. Ook als u het afneembare verband van uw schouder niet meer hoeft te dragen, merkt u dat uw schouder stijf is. Tot ongeveer 6 maanden na de operatie kunt u last of pijn hebben bij belasting of activiteit boven uw schouderhoogte. Tot een jaar na de operatie is verbetering van de klachten te verwachten. Contact Krijgt u na de operatie klachten, neem dan contact op met de polikliniek Orthopedie, telefoonnummer Bij spoed 's nachts of in het weekend kunt u bellen met de Spoedeisende Hulp, telefoonnummer Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Stel deze dan gerust aan uw behandelend arts van 10 - Kijkoperatie van de schouder

10 Wat is uw mening? Het Havenziekenhuis wil haar patiënten goede zorg mét persoonlijke aandacht bieden. Als u tevreden bent over onze zorg, dan horen we het graag. Maar ook ideeën voor verbetering van onze zorg en service zijn van harte welkom. U kunt uw suggesties doorgeven via onze website bij 'patiënten' of uw mening delen via Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen aan uw medisch specialist via ons algemene telefoonnnummer Afspraak afzeggen of wijzigen Bent u onverwacht verhinderd? Laat u dit dan zo spoedig mogelijk aan ons weten. Een andere patiënt kan dan wellicht eerder worden geholpen. Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op Deze folder is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. Havenziekenhuis ORTH/16/03/Folder kijkoperatie schouder POSTADRES Postbus LN Rotterdam Telefoon & fax HOOFDLOCATIE buitenpolikliniek krimpen Haringvliet 2 Patrijzenstraat 59 Rotterdam Krimpen aan den IJssel - 10 van 10 - Kijkoperatie van de schouder