Werkingsverslag 2012

Transcriptie

1 1 PROJECT LiNK Werkingsverslag Inleiding Het project LiNK werd enkele jaren geleden opgestart om de samenwerking over de verschillende sectoren van de jeugdhulp heen te verbeteren. Het uitgangspunt bleef steeds om vanuit ad hoc casusoverleg rond thema s van geestelijke gezondheidszorg en drugproblematieken structurele samenwerking te stimuleren en te verstevigen. Deelnemende partners kwamen uit voorzieningen voor Bijzondere Jeugdzorg van heel Vlaams-Brabant, de drie CGG s, de K-diensten van Kortenberg, Gasthuisberg en Tienen en voorzieningen gespecialiseerd in drughulpverlening. Van bij het begin heeft de Provincie Vlaams Brabant dit project ondersteund. Van 2010 tot einde 2012 maakte het project LiNK-drugs, gefinancierd vanuit Vlaanderen, deel uit van het bestaande LiNK-project, waardoor de problematiek van druggebruik en verslaving bij minderjarigen en het verhogen van de expertise op dit terrein binnen de Bijzondere Jeugdzorg expliciet als doel werd vooropgesteld. Het betekende tevens een uitbreiding van het netwerk van partners die structureel bij LiNK betrokken zijn. De methodieken die doorheen de jaren werden ontwikkeld en onverminderd als pijlers van LiNK gelden, zijn: - Casusbeprekingen in 2 regionale intersectorale projectgroepen die elk om de zes weken samenkomen - Vraaggeïndiceerd zorgoverleg met cliënten en betrokken hulpverleners - Selecteren van knelpunten uit de casusbesprekingen en hieruit thema s filteren die een onderwerp kunnen zijn voor eerder thematische ontmoetingen zoals debatlunches, werkgroepen en studiedagen - Detecteren van faciliterende en belemmerende factoren in intersectorale samenwerking en deze bespreken op overlegplatforms om zo de samenwerking tussen hulpverleners uit verschillende sectoren te verbeteren Binnen het project richten we ons rechtstreeks op intermediairen en enkel onrechtstreeks op de jongeren zelf. LiNK richt zich op hulpverleners die werken met jongeren waarvoor een hulpaanbod vanuit verschillende sectoren op het vlak van geestelijke gezondheidszorg aangewezen is, in het bijzonder die jongeren waar een aanklampende begeleiding noodzakelijk is. 2. Omschrijving van de principes en/of de visie van waaruit het project vertrekt Het basisprincipe in het LiNK-project is om vertrekkende vanuit concrete casussen, die omwille van hun complexe en meervoudige problematiek een intersectorale samenwerking vragen, deze samenwerking te faciliteren. Het betreft hierbij voornamelijk de sectoren Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant Werkingsverslag LiNK 2012

2 2 Bijzondere Jeugdzorg, de Geestelijke Gezondheidszorg (Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg en Kinder- en Jongerenpsychiatrie) en de gespecialiseerde Drughulpverlening. Vanuit een concrete casus wordt er telkens opnieuw gezocht naar de meest passende vorm van hulpverlening. Door anticiperend te werken op het botsen op de grenzen van het bestaande en aanwezige aanbod, kunnen acties ondernomen worden om een verder traject toch mogelijk te maken. Samen met de leden van de projectgroepen worden verschillende visies naast elkaar gelegd en trachten we het eigen denkkader te verbreden. Het samen zoeken naar creatieve oplossingen voor jongeren, daar waar het reguliere en gestandaardiseerde aanbod binnen één sector tekortschiet, vormt het basisprincipe van LiNK. Bij casussen die net dat beetje extra geduld, inzet en vasthouden vereisen om de jongeren te kunnen begeleiden, blijkt het belangrijk om samen na te denken over wat de begeleidende instantie nodig heeft om vol en vast te houden. In plaats van bij het botsen op de grens van het eigen kader door te verwijzen wordt er getracht om anticiperend een breder intersectoraal hulpverleningsnetwerk in te schakelen dat meekijkt en mee draagt, zodat doorverwijzing uitgroeit tot gezamenlijk traject. Op lange termijn is het doel om meer continuïteit in de trajecten van jongeren te bekomen. Dit vergt voor de hulpverleners uit verschillende sectoren een goede kennis van elkaars werking en meer nog een onderling vertrouwen in de partners die meedenken. Het vraagt een luisteren naar elkaars visie en het inbrengen van eigen expertise. Casusoverstijgend wil LiNK in een bottom-up beweging de vaststellingen uit de casusbesprekingen en trajecten vertalen in good practices, knelpunten en beleidsadviezen. LiNK betracht door de intersectorale samenwerking te verbeteren ervoor te zorgen dat jongeren sneller een gepaste hulpverlening krijgen, dat ze een hulpverlening op maat/vraag aangeboden krijgen, dat de hulpverlening beter op elkaar aansluit en dat er minder risico is dat jongeren tussen de mazen van het hulpverleningsnet vallen. 3. Op wie richt LiNK zich? Wie is de doelgroep? LiNK richt zich in zijn werking op het ondersteunen van de begeleidende teams. In de Bijzondere Jeugdzorg zijn er heel uiteenlopende werkvormen die in een traject aangeboden kunnen worden. Er is een sterke gerichtheid op het opbouwen van een werkrelatie, het opzetten van een individuele begeleiding, school- en contextgerichte interventies, het creëren van een toekomstperspectief In een aantal casussen blijkt dat het opbouwen van de werkrelatie moeilijk verloopt of blijken de interventies niet te leiden tot de verwachte resultaten of veranderingen. Vragen die opduiken zijn: Zijn we wel goed bezig? Is er niets anders nodig? Is er geen verder diagnostisch onderzoek nodig? Kunnen we nog verder met deze jongere? Zien we nog toekomst voor een begeleiding van dit gezin? Hebben we nog voldoende zicht op de competenties van dit gezin? Zit deze jongere bij ons op zijn plek? Is er niet eerder sprake van een psychiatrische problematiek?... 2

3 3 Binnen LiNK willen we een forum aanbieden waar dergelijke vragen en twijfels gedeeld kunnen worden met hulpverleners van andere voorzieningen en sectoren. Vanuit een reflecterende houding willen de deelnemers aan de projectgroep mee denken, mee voelen, mee zoeken. Elk vanuit zijn eigen achtergrond en visie, trachten we andere inzichten, andere kennis mee op tafel te leggen en tot een coherente analyse en aanpak te komen. De invalshoek op de projectgroep is er één van niet-weten. Het gaat om die situaties waarin er geen pasklaar antwoord bestaat en waar de eenvoudige interventies onvoldoende voor een deblokkering kunnen zorgen. Wanneer een neutrale reflecterende groep mee kan denken over creatieve oplossingen binnen het traject van een bepaalde jongere en daardoor een nieuw perspectief kan creëren, dan heeft LiNK zijn doel bereikt. 4. Activiteitenaanbod van het project LiNK De projectgroepen kunnen omschreven worden als gespecialiseerde 2 e lijnsintervisiegroepen, waarin diverse expertises gebundeld worden. De deelnemers zijn begeleiders, therapeuten en coördinatoren uit verschillende voorzieningen en sectoren. In 2012 zijn er in totaal 13 projectgroepen georganiseerd waarvan er 6 hebben plaatsgevonden in Asse voor de regio Halle-Vilvoorde en 7 in Leuven voor de regio Leuven. In 2012 waren er een twintigtal nieuwe casussen. Hiervan werden er 11 dossiers besproken in Leuven en 9 in Asse (regio Halle- Vilvoorde). Er werden 8 dossiers in follow-up besproken, 5 in Leuven en 3 in Asse. Zes casussen werden aangemeld voor een netwerkoverleg (zorgoverleg waarin de cliënten en de betrokken hulpverleners samen een traject uitwerken). In de projectgroepen worden hulpverleners uit verschillende sectoren uitgenodigd om samen te werken rond concrete casussen. Er wordt samen gezocht naar coherente trajecten voor de jongeren en men tracht mekaar te ondersteunen bij crisismomenten. Verder worden er ideeën uitgewisseld rond verschillende thema s en knelpunten. In het kader van het uitbouwen van netwerken kwamen gespecialiseerde diensten hun dienst, werking en methodieken toelichten. De drugpreventiewerkers van het CGG bijvoorbeeld kwamen langs om hun groepsaanbod voor te stellen. Tijdens de besprekingen en discussies op de projectgroepen worden tevens de noden, knelpunten en behoeftes bevraagd, waar de LiNK-studiedagen, werkgroepen en mogelijke ontmoetingsmomenten verder op inspelen. De adviesgroep verbonden aan het project LiNK is een ruimere denkcel en ontmoetingsplaats voor alle mogelijke geïnteresseerden en betrokkenen. Andere projecten uit de provincie die sectoroverschrijdend proberen te werken (TP48 (jongeren arr. Leuven), FaDO/KITT, Brugfunctie, Integrale Jeugdhulp), komen hier samen, vertellen de eigen ontwikkelingen en denken na over gedeelde thema s. De deelnemers komen uit verschillende voorzieningen van Bijzondere Jeugdzorg en Geestelijke Gezondheidszorg (zowel CGG als KJP). In 2012 ging de adviesgroep drie keer door. Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant Werkingsverslag LiNK 2012

4 4 De stuurgroep van LiNK werd eind 2009 in het leven geroepen, met als doel het volledige project LiNK aan te sturen in de twee regio s van Vlaams-Brabant. We verdiepten de visie van LiNK en stelden de vraag naar verdere structurele verankering van de LiNK-methodieken, wetende dat LiNK-drugs als project na drie jaar afgebouwd zou worden. 4 De stuurgroep kwam in 2012 drie keer samen. Er werd nagedacht over het uitbreiden van de stuurgroep in de richting van VAPH en Integrale Jeugdhulp. Ook de samenwerking met 1+1=3, het Brusselse project LiNK, werd besproken en zal in 2013 verder aan bod komen. Rond het thema drugpreventie nam het project LiNK de coördinatie waar van de nieuwe werkgroep LSD (Laat ons Samen iets Doen), ontstaan vanuit het HCA-overleg van Leuven. De doelstelling van deze werkgroep is tweeledig: enerzijds de hulpverlening aan jongeren met een druggerelateerde problematiek verbeteren en anderzijds de samenwerking verhogen tussen de hulpverleners onderling. Deze doelstelling wordt gaandeweg vertaald naar concrete acties. In 2012 kwam de werkgroep drie maal samen. Er werd vooral gewerkt aan een aanbod van vroeginterventie op vraag van de Leuvense scholengemeenschap. Hierbij nam de Leuvense preventiedienst het voortouw en werd er een programma uitgewerkt samen met Gambas, het MSOC en met de preventiewerking van het CGG-VBO. De coördinerende rol die LiNK de voorbije jaren opnam werd aldus doorgegeven. Het organiseren van studiedagen en debatlunches. De studiedagen hebben tot doel hulpverleners uit verschillende sectoren samen te brengen rond thema s van geestelijke gezondheidszorg en drugproblematiek. We trachten in kleine heterogene groepen te werken, zodat er voldoende rechtstreekse uitwisseling tussen de deelnemers mogelijk is. In 2012 gingen er twee studiedagen door: Studiedag op in het VAC-gebouw te Leuven: Niet te vatten?! De begeleiding van jongeren met meerdere diagnoses in de jeugdhulp Inhoudelijk ging deze studiedag over het begeleiden van jongeren met een complexe problematiek en druggebruik. We gingen op zoek naar goede praktijken en intersectorale samenwerking voor een kwaliteitsvolle hulpverlening zonder de jongeren te vereenzelvigen met een stoornis of beperking. We hanteerden diagnoses om de complexiteit van de problematiek proberen te vatten en hiermee samen met de jongeren op weg te gaan. In de voormiddag was er eerst een lezing in plenum door Dr. Inez Vandenbussche, daarna konden de deelnemers zich inschrijven voor drie van de vijf thema s: 1. ADHD en autismespectrumstoornissen en verslaving 2. Persoonlijkheidsstoornissen en verslaving 3. PTSS en dissociatiestoornissen en verslaving 4. Stemmingstoornissen en verslaving 5. Verstandelijke beperking en verslaving

5 5 De organisatie van de studiedag gebeurde in samenwerking met het Regioteam Integrale Jeugdhulp van Vlaams-Brabant. De studiedag was volzet met meer dan 100 inschrijvingen. De vertegenwoordigde voorzieningen waren erg uiteenlopend: diensten van BJB, CAW s (en JAC), CGG s, CAD, MSOC, jeugdrechtbank, CLB s, psychiatrische settings De studiedag werd erg positief geëvalueerd. Discussievoormiddag op : (Externe) psychotherapie aan jongeren uit de bijzondere jeugdzorg Tijdens deze voormiddag werd de vraag gesteld op welke wijze therapie georganiseerd dient te worden om jongeren die in de Bijzondere Jeugdzorg in begeleiding zijn en waarvoor therapie aangewezen is, beter te kunnen bereiken. Er werd gedebatteerd rond volgende vragen: Dient therapie aangeboden te worden binnen het kader van een begeleidingstehuis BJB? Is in therapie (moeten) gaan een goed spoor om deze jongeren vooruit te helpen? Welke zijn de noodzakelijke voorwaarden om van therapie te kunnen spreken en hoe kunnen de verschillende sectoren hier flexibel mee omgaan? Wat verstaan we onder pre-therapeutisch werken? In een debat met hulpverleners uit de Bijzondere Jeugdzorg en uit de Geestelijke Gezondheidszorg ordenden we sporen en ideeën en traden we in discussie met de aanwezigen in de zaal. Er waren 30 deelnemers aanwezig. Deze studiedag ging door in het provinciehuis en met de steun van de Provincie Vlaams-Brabant. Debatlunches: De debatlunches staan open voor alle hulpverleners uit de jeugdhulp. De thema s worden aangereikt vanuit de verschillende sectoren zelf en zijn voor iedereen herkenbaar en relevant. LiNK zorgt voor een gastspreker die het debat komt inleiden. Nadien is het aan de hulpverleners zelf om creatief na te denken, te brainstormen en van gedachten te wisselen. De projectcoördinator van LiNK neemt de moderatie op zich. Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant Werkingsverslag LiNK 2012

6 6 Tijdens een debatlunch is er respect voor ieders mening en visie. Het sector- en dienstoverschrijdend nadenken, biedt een meerwaarde. De hulpverleners vinden herkenning en ondersteuning bij elkaar. De latent aanwezige gemeenschappelijke kijk op hulpverlening manifesteert zich tijdens het debat. De netwerking tussen de verschillende voorzieningen wordt hierdoor ook bevorderd. Er werd in 2012 maandelijks een debatlunch georganiseerd rond één thema. Elke debatlunch werd steeds in beide arrondissementen van Vlaams-Brabant georganiseerd en ging door van 12 u tot 14 u. Een overzicht: Januari Regio Leuven vrijdag 20 januari Regio Halle-Vilvoorde maandag 30 januari Thema: Aanpak van de druggebruikende jongere: Hoe kunnen we de motivatie verhogen om druggebruik in vraag te stellen? Welke stadia van gebruik zijn er? Hoe schat je de ernst van de situatie in? Wanneer en naar wie verwijs je door? Hoe kan je aan hervalpreventie doen? Spreker: Gunter Dekinder Februari Regio Leuven vrijdag 17 februari Regio Halle-Vilvoorde maandag 27 februari Thema: Profiel van de verslaafde : Wat weten we over verslaving? Wat weten we over de verslaafde? Wat doet een verslaving met je? Wat zijn de gevolgen voor de persoonlijke ontwikkeling? Wat is het verschil in verslaving bij mannen en vrouwen? Wat zeggen verschillende denkrichtingen hierover?... Spreker: Herman Hacour Maart Regio Leuven vrijdag 23 maart en regio Halle-Vilvoorde maandag 26 maart Thema: Druggebruik in de begeleiding van gezinnen: Hoe kunnen we de jongeren ondersteunen indien de ouders gebruiken? Hoe kunnen we de (pleeg)ouders ondersteunen indien de jongeren gebruiken? Hoe in gesprek gaan met jongere ouder begeleider? Waar eindigt de verantwoordelijkheid van de instelling? Spreker: MSOC April Regio Leuven vrijdag 20 april en regio Halle-Vilvoorde vrijdag 27 april Thema: Omgang met psychiatrische ziektebeelden: Hoe gaan we om met het stigma van de diagnose? Moeten we psycho-educatie aanbieden aangaande bepaalde ziektebeelden? Wat moet de groep weten over het individu? Wat moet het team weten over het ziektebeeld? Spreker: Karen Bauwens 6 Mei Regio Leuven vrijdag 4 mei en regio Halle-Vilvoorde dinsdag 29 mei Thema: Druggebruik in de leefgroep: Hoe moeten we hiermee omgaan? Kan een alcohol- en drugbeleid hier een uitkomst bieden? Hoe combineer je een grenzenstellende rol met een ondersteunende rol? Hoe gaan we om met groepsdruk? Hoe verbergen jongeren hun druggebruik?...

7 7 Spreker: OBC Espero Juni Regio Leuven vrijdag 22 juni en regio Halle-Vilvoorde maandag 25 juni Thema: Box van pandora: Wat breng je teweeg als je bepaalde informatie over een jongere die je begeleidt in team bespreekt? Zijn de gevolgen te overzien? Kunnen er redenen zijn om bepaalde informatie voor jezelf te houden? Het openen van een box van Pandora houdt in dat je misschien wel weet waar je aan begint maar niet waar het eindigt Is het dan niet wijzer om de box gesloten te houden? Spreker: Dr. Karen Volckaert (Pathways Tienen) September Regio Leuven vrijdag 14 september Regio Halle-Vilvoorde maandag 10 september (Het Spiegeltje, Spiegelstraat 3 te 1730 Asse) Thema: Overlap IB en therapeut: Waar begint de taak van de IB en waar begint de taak van de therapeut? Ligt dit onderscheid voldoende vast? Waarin moeten beide mekaar respecteren? Welke is het terrein van de ene en welk van de andere? Welke informatie moeten beide hebben om de zorg te kunnen afstemmen? In hoeverre kan er aanvullend gewerkt worden? Is er soms ook sprake van tegenstellingen of knelpunten? Spreker: CGG PassAnt en Proeftuin De Switch Oktober Regio Leuven vrijdag 5 oktober Regio Halle-Vilvoorde maandag 1 oktober (VZW Tonuso, Boy- Kot, Bergensesteenweg 534 te 1070 Anderlecht) Thema: Veiligheid: Op welke manier maken we een inschatting van de veiligheid van een jongere in zijn thuismilieu? Hoe verkrijgen we betrouwbare informatie? Wat doen we indien deze veiligheid in het gedrang komt? Op welk moment is dat het geval? Wat kunnen we vervolgens doen om de veiligheid terug te verkrijgen? Welke mogelijkheden zijn er? Welke grenzen zijn er? Spreker: VZW Tonuso November De geplande debatlunch kon helaas niet doorgaan. Thema: Hoe werken met personen met een verstandelijke beperking en een verslaving: Wat bedoelen we met een verstandelijke beperking? Welke andere problemen kunnen hiermee samengaan? Hoe kunnen we onze hulpverlening beter afstemmen op de mogelijkheden van iemand met een verstandelijke beperking? Welke knelpunten zijn er in het werken met mensen met een verstandelijke beperking? Spreker: Sven Cole (Popov GGZ) December Regio Leuven vrijdag 14 december en regio Halle-Vilvoorde vrijdag 7 december (CGG Passant, Ninoofsesteenweg 358 te 1700 Dilbeek) Thema: Suïcide: Op welke manier bevragen we gedachten aan suïcide? Wanneer hoort dit thema ter sprake te komen? Hoe kunnen we een reële poging voorkomen? Wat doet dit thema met ons? Hoe moeten of kunnen we reageren? Wat ligt er in onze macht? Hoe moeten we een geslaagde suïcide verwerken? We willen dit thema bespreken naar cliënten toe maar ook naar collega s toe. Spreker: Joke Vandenhoute Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant Werkingsverslag LiNK 2012

8 8 Bijkomende netwerkbevorderende activiteiten: het houden van infostands op netwerkdagen, voorstellen van LiNK binnen voorzieningen, op studiedagen enzovoort, deelnemen aan belangrijke evenementen van relevante partners, Deelnemen aan verschillende overlegstructuren: team preventiewerkers CGG, VLABO werkgroep Kinderpsychiatrie, VLABO jongeren en middelmisbruik, PPO, leerrecht Met het regionaal team van Integrale Jeugdhulp werd er overlegd op welke wijze LiNK een rol zou kunnen spelen in het uitwerken van een intersectoraal handelingsplan voor jongeren met een erkenning als Intersectoraal Prioritair toe te wijzen Hulpvraag. Deze piste werd nog niet gefinaliseerd. Vanuit LiNK participeren we met meerdere personen aan de stuurgroep van het MDO- PSY (jongeren arr. Leuven), de opvolger van het Therapeutisch Project. Dit project werd opgestart vanuit de werkgroep Kinderpsychiatrie van het VLABO met als doel continuïteit te realiseren in hulpverleningstrajecten voor jongeren met een ernstige psychiatrische problematiek, vanuit de sectoren van GGZ. Ook de eerstelijnshulpverlening is betrokken in dit project. LiNK vertegenwoordigt de Bijzondere Jeugdzorg in het MDO-PSY. 5. Inhoudelijke analyse: Uit een studie van de LiNK-dossiers 2012 komen volgende elementen naar voor: Aanmelders: Vooral settings binnen de Bijzonder Jeugdzorg meldden in het verleden casussen aan bij LiNK. Dit was bij aanvang van het oorspronkelijke LiNK-project vooropgesteld, met als uitgangspunt de bestaande noden binnen de BJB: expertise vanuit GGZ en gespecialiseerde Drughulp laagdrempelig beschikbaar maken. Geleidelijk werden de aanmeldingen opengetrokken naar andere sectoren (VAPH, CGG, KJP), zij het vooralsnog in beperkte mate. Partners: Er zijn vele partners uit meerdere sectoren betrokken: Bijzondere Jeugdzorg, Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg, Kinder- en Jongerenpsychiatrie, ambulante drughulpverlening... De Sociale Dienst voor Gerechtelijke Jeugdbijstand is ongeveer in de helft van de gevallen partner. Ook het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg is vaak betrokken. Opvallend is dat deze diensten betrokken partij zijn maar zelf vooralsnog weinig doorverwijzen. School 8

9 9 Er zijn veel verschillende scholen betrokken maar de betrokkenheid van enkele specifieke scholen is toch opvallend en waarschijnlijk een gevolg van het watervalsysteem. Dit zorgt ervoor dat het vrij gemeenschapsonderwijs een opvangnet wordt. Netwerk Leerrecht speelt een rol in het voorzien van alternatieve dagbesteding zodat de jongeren invulling kunnen geven aan hun recht op leren. Leerrecht kan aanmelden bij LiNK als aanvulling bij het eigen aanbod. Momenteel zit het CLB niet vaak mee rond de tafel hoewel het schoolaspect toch een zeer belangrijk onderwerp is en de CLB s de kinderen en jongeren op lange termijn kunnen blijven opvolgen. Contextkenmerken In de aangemelde casussen gaat het altijd over problematische opvoedingssituaties waarbij er sprake is van verwaarlozing, misbruik, en waarbij de ouders vroeger vaak in dezelfde situatie zaten. Veel ouders zijn gescheiden en in een aantal casussen ook overleden. In alle casussen gaat het om kwetsbare kinderen in een kwetsbare omgeving. Vaak is er te weinig netwerk in de naaste omgeving waardoor er professioneel moet worden in gegrepen. Het gaat over multiproblem-situaties waardoor men uit te boot valt en niet de juiste zorg krijgt. Leeftijd en geslacht van de aangemelde jongeren Vanuit Leuven worden voornamelijk meisjes aangemeld (onhandelbaar, drugs, prostitutie). De aangemelde jongens kunnen in twee groepen worden onderverdeeld: enerzijds de oudere jongens met voornamelijk agressieproblemen, anderzijds de jongere jongens die gedragsproblemen stellen. De gemiddelde leeftijd ligt tussen de jaar. De druk naar volwassenheid neemt op deze leeftijd toe en in de hulpverlening wordt de vraag gesteld hoe deze jongeren op hun 18 in het leven zullen staan. De nood aan een langer hulpverleningstraject wordt gevoeld, maar voortzetting is niet gemakkelijk te realiseren. Aanmeldingsvragen Er zijn drie grote clusters te onderscheiden inzake reden van aanmelding van de casus bij LiNK: o De uitbouw van een gemeenschappelijke visie en een aanpak op langere termijn uitwerken. Thema s hierin zijn: o Valkuilen in het hulpverleningsproces vermijden o Uitwerken van een ontslagplanning met nieuwe partners o Doorverwijzing naar de Jeugdrechtbank vermijden o Overplaatsing naar Jeugdrechtbank mogelijk maken indien nodig o Een traject op lange termijn uitwerken o Geen geschikte begeleiding vinden voor seksueel grensoverschrijdend gedrag noch voor te agressief gedrag o Overgang van ambulant naar residentieel maken en omgekeerd. Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant Werkingsverslag LiNK 2012

10 10 o Aanpak in het hier en nu: Thema s hierin zijn: o Hanteren van acting-out o Grenzen van de begeleiding zijn bereikt; welke mogelijkheden zijn er dan nog? o Tips omtrent aanpak o Omgaan met signalen van druggebruik o Info ivm agressietraining o Hoe het team ondersteunen? o Hoe kunnen we bij deze cliënt doordringen? o Hoe kunnen we met dit gezin blijven werken? o Is er hier sprake van een psychiatrische problematiek? o Opstart van (psycho)therapie: Thema s hierin zijn: o Doorverwijzing naar een psychiater of therapeut? o Doorverwijzing naar het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg in verband met een trauma uit het verleden? o Doorverwijzing naar gespecialiseerde drughulpverlening? o Vraag naar opstart van therapie en vraag of en wanneer therapie aangewezen is. Opvolging - Bijna alle aangemelde casussen worden besproken op de projectgroep. In een beperkt aantal gevallen heeft er een aparte casusbespreking plaats gevonden. - In ongeveer de helft van de gevallen is er een follow-up. Soms vindt deze follow-up plaats op de projectgroep, soms schriftelijk en soms individueel. In sommige gevallen zijn er meerdere follow-ups. - Het systeem binnen de projectgroep met betrekking tot opvolging is dat de casus automatisch op de volgende projectgroep komt behalve als de hulpverlening goed loopt. - Er zou meer aandacht moeten gaan naar de follow-ups. Momenteel is er vaak een breuk en mislukking. De vraag hierbij is hoe LiNK beter kan anticiperen en in sommige gevallen zelfs aanklampend kan werken. o Anticiperen: kunnen er in de moeilijke trajecten bepaalde risicokenmerken worden gedetecteerd? Een soort methodisch hulpmiddelen ontwikkelen. o Aanklampend: bij welke dossiers treedt LiNK aanklampend op? Welke afspraken dienen hiertoe gemaakt te worden met de deelnemers aan de projectgroep? o Probleem hierbij is dat hulpverleners niet graag uitgaan van het worst-case scenario. Dit is te deterministisch en fatalistisch. Vaak is men blij dat alles goed loopt en wil men niet nadenken over wat als het fout gaat. Er zou wel met een kleinere groep kunnen afgesproken om een noodscenario voor een bepaalde case uit te werken zodat er direct kan worden ingegrepen en men niet hoeft te wachten tot de feiten. 10

11 11 Conclusies: - Het doorverwijzen en aanmelden is momenteel beperkt tot voorzieningen binnen de Bijzondere Jeugdzorg. Dit is bij aanvang van het project zo gesteld maar na evaluatie blijkt dat ook de Jeugdrechtbank, het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg en het Centrum voor Leerlingenbegeleiding vaak betrokken partners zijn. LiNK stelt zich in principe open op naar andere sectoren (bvb de gehandicaptensector) en zou hier graag nog meer werk van maken, zodat deze voorzieningen meer structureel deel gaan uitmaken van het LiNKnetwerk. Aldus kan er nog meer continuïteit gerealiseerd worden binnen zorgtrajecten. - LiNK bespreekt casussen die niet binnen het huidige systeem van zorg voor kinderen/jongeren passen. Door deze casussen te bespreken op de projectgroep kan er een zorgtraject op maat worden uitgewerkt. De hulpvraag wordt bekeken door de ogen van de jongeren en niet door de ogen van de voorziening. o Een vaak terugkomend struikelblok binnen LiNK is de overgang tussen ambulante en residentiële hulpverlening. Ambulante werkers gaan vaak over hun grenzen doordat er een breuklijn ligt tussen beide vormen van zorg. LiNK speelt hier een belangrijke rol in door een zorgtraject uit te werken en de verschillende voorzieningen samen te brengen. Toch moet hier naar oplossingen worden gezocht. De evolutie in de zorg is om zo veel mogelijk te werken binnen en met de context maar met een residentiële mogelijkheid als back-up. Deze wijze van werken sluit aan bij de CANO-visie, die door een aantal voorzieningen als uitgangspunt wordt genomen. LiNK zou kunnen faciliteren om modules van verschillende voorzieningen te combineren met als meerwaarde hier de voorzieningen voor Geestelijke Gezondheidszorg (inclusief de Kinder- en Jongerenpsychiatrie) aan te koppelen. Binnen de GGZ tracht men residentiële werkingen te verbinden met een ambulante en mobiele werking via de Art 107-projecten. De doelgroep voor deze projecten start vanaf de leeftijd van 16 jaar. Art 107 voor minderjarigen zal de komende jaren ontwikkeld worden. o Daarnaast moet dit ook gekaderd worden binnen Integrale Jeugdhulp. Hier zijn heel wat veranderingen op til waar LiNK rekening mee moet houden onder meer de veranderingen verbonden aan het opstarten van de toegangspoort en de toeleiding er naartoe. De residentiële Geestelijke Gezondheidszorg (die wel structureel partner is binnen LiNK) is slechts zeer beperkt betrokken bij deze evolutie. - Een grote meerwaarde van LiNK is het ruimer en systemischer kijken naar een casus en dit door verschillende perspectieven samen te brengen en de casus vanuit de ogen van het hele gezin te bekijken. De casus krijgt een gemeenschappelijk draagvlak en er wordt een zorgtraject uitgewerkt vanuit verschillende invalshoeken. Belangrijk hierbij is dat de verschillende voorzieningen binnen LiNK een gemeenschappelijk engagement aangaan zodat als er zich een crisis voordoet, het afgesproken zorgtraject in werking kan gaan. Hiervoor is er een groep nodig met ervaren mensen waardoor de zaken kunnen benoemd en verbreed worden. Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant Werkingsverslag LiNK 2012

12 12 - LiNK moet het systeem van follow-up herbekijken. Waarom worden sommige casussen opgevolgd en andere niet? Hoe kan je bij moeilijke casussen signalen vastpakken vanaf het begin. Hoe kan LiNK zich organiseren zodat er meer opvolging is? Ook hier is het belangrijk een netwerk rond een casus op te bouwen en een zorgtraject uit te werken. Vooralsnog zijn er onvoldoende intersectorale netwerken die een continu zorgtraject garanderen zonder dat dit door een neutrale externe gestimuleerd wordt. 6. Personeelsbestand Personeelsleden in dienst tijdens het voorbije jaar: o Marieken Engelen, deltijds medewerkster vanuit de provinciale financiering, deeltijds van uit het Drugproject (Jongerenwelzijn): organisatorische en coördinerende taak. o Gunter De Kinder, halftijds medewerker vanuit het Drugproject: gespecialiseerd in Psychotherapie en Drughulpverlening. o Remi Stegen, deeltijds als coach van het LiNK-team en Projectleider, vanuit Drugproject en de provinciale middelen. Het CGG PassAnt besliste om een deel van de middelen die toegekend werden in het kader van het CGG-project outreaching naar de Bijzondere Jeugdzorg, om te zetten in coördinatie LiNK in Halle-Vilvoorde. Vanessa Maes maakte in deze hoedanigheid deel uit van het LiNK-team, ze nam deel aan de projectgroep in Asse en werkte nauw samen met de andere leden van het LiNK-team door deel te nemen aan de teamvergaderingen en samen na te denken met haar collega s over mogelijke acties binnen LiNK. Mark Neyens nam vanuit PassAnt ook een actieve rol op binnen LiNK als lid van de teamvergadering en voorzitter van de stuurgroep. 7. Financieel Zie bijlage. 8. Vooruitzichten voor 2013 Het Drugproject dat door Jongerenwelzijn voor drie jaar werd toegekend aan LiNK stopt einde 2012, waardoor het LiNK-team tot een halftijdse medewerker beperkt zal dienen te worden. Dit zal concreet ingevuld worden door Gunter De Kinder. We willen trachten continuïteit te realiseren in de bestaande werking en het intersectorale netwerk van hulpverleners verstevigen en uitbreiden. Daartoe werken we aan een bijgewerkte visietekst die een actueel beeld geeft van waar LiNK voor staat en hoe de concrete werking eruit ziet. We zullen dit doen door betrokken externen uit te nodigen om samen te reflecteren en concrete pistes uit te denken. Reflectieteam 12

13 13 Er wordt een reflectieteam opgericht dat inhoudelijke visies uitwerkt door over een aantal thema s te reflecteren, deze te verfijnen en helder te formuleren zodat ze gedragen kunnen worden door een grote groep hulpverleners. Beide regio s worden vertegenwoordigd in het reflectieteam. Daarnaast betrekken we ook de Kinder- en Jongerenpsychiatrie en Integrale jeugdhulp. De Stuurgroep - De stuurgroep bepaalt de strategische doelstellingen van LiNK. - Het verder uitbouwen van de structurele samenwerking met de Kinder- en Jongerenpsychiatrie is een belangrijk thema in de besprekingen tijdens de stuurgroep. - De eerste aanzet tot een visietekst worden voorgelegd op de volgende stuurgroep. Praktische aansturing LiNK Gunter De Kinder zal in 2013 halftijds tewerkgesteld blijven in het project LiNK. Verder zal vanuit de Wissel Remi Stegen en vanuit CGG PassAnt Mark Neyens vast deel uitmaken van het LiNKteam. Vanuit VLABO neemt Klara Smout deel aan de teamvergadering en organiseert mee de projectgroep in Asse. De twee projectgroepen blijven zeswekelijks doorgaan. De debatlunches zullen afwisselen overheen de twee regio s. 9. Besluit Het voorbije jaar werd de bestaande werking van LiNK verder gezet. Het aantal activiteiten nam toe in de vorm van projectgroepen, studiedagen, extra overlegmomenten met mogelijke partners. De twee studiedagen die we organiseerden kenden een grote opkomst en kregen enthousiaste reacties. Ook de tien debatlunches die we organiseerden werden gesmaakt. In onze zoektocht naar het betrekken van de cliënten, jongere en ouders, bij het casusoverleg, hebben we in 2012 onze eerste stappen gezet wat betreft het organiseren van netwerkoverleg, een zorgoverleg op maat. Er werden 6 casussen aangemeld voor een mogelijke opstart van netwerkoverleg. In 3 gevallen werd dat ook effectief uitgevoerd. Hierbij zijn naast de cliënten enkel de directe betrokkenen (begeleiders, consulent, CLB ) aanwezig. Er wordt overlegd met het oog op het integreren van het hulpaanbod vanuit verschillende sectoren en zo een traject op maat mogelijk te maken. De medewerkers van LiNK vullen de rol in van externe organisator en gespreksleider. Het netwerkoverleg zal in 2013 verder uitgebouwd worden, maar enkel in casussen waar dit expliciet aangewezen is en waarvoor men niet terecht kan bij ander bestaand overleg dat hiervoor bedoeld is (bvb het cliëntoverleg met externe voorzitter en het MDO PSY ) Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant Werkingsverslag LiNK 2012

14 14 Bij het afronden van het drugproject kunnen we stellen dat de verschillende sectoren die betrokken werden elkaars werking hebben leren kennen en dat er een aantal samenwerkingsverbanden uitgebouwd werden. Tijdens de drie jaren dat het drugproject gelopen heeft, ontwikkelde zich binnen het samenwerkingsverband een gedeelde visie op drugproblemen bij jongeren. Een belangrijk element hierin is dat een drugprobleem niet op zich staat. Druggebruik is symptoom van een bredere problematiek en vraagt dus ook een integrale aanpak. Door LiNK-drugs te integreren in de bestaande methodiek van het project LiNK, was het forum voor handen om tot deze integrale aanpak te komen. De specifieke drugexpertise die aanwezig is in de CGG s, de ambulante en residentiële drughulpverlening, werd toegevoegd aan de bestaande begeleiding. Op die wijze kan er maximaal continuïteit geboden worden in het hulpverleningstraject van de jongeren. Vanuit LiNK blijven we verder op zoek gaan naar een verbetering van de structurele samenwerking over sectoren heen. We focussen hierbij nadrukkelijk op het VAPH en de Kinder- en Jongerenpsychiatrie (via de Werkgroep Kinderpsychiatrie van het VLABO). De bereidheid tot samenwerken is in de gehele provincie Vlaams-Brabant de voorbije jaren sterk toegenomen. Het is eenieders overtuiging dat meer structurele samenwerking tussen de sectoren leidt tot een verbetering van het zorgtraject dat aan minderjarigen aangeboden kan worden, ook op kritieke momenten. Om verdere stappen te kunnen zetten in dit proces, en om te kunnen komen tot gezamenlijke engagementen en verantwoordelijkheden, is een neutrale overleg-organisator, provinciaal georganiseerd, alsnog noodzakelijk. In samenwerking met de Werkgroep Kinderpsychiatrie van het VLABO organiseert het project LiNK een Ontmoetingsmoment tussen de Bijzondere Jeugdzorg, de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg en de Kinder- en Jongerenpsychiatrie. De thema s die hier vanuit de deelnemers naar voor worden geschoven zullen later intersectoraal verder worden uitgewerkt. Het is de bedoeling om enerzijds het structureel overleg tussen de sectoren gaande te houden en anderzijds basisafspraken te formuleren die nodig zijn om op een goede manier in vertrouwen te kunnen samenwerken. Bijlage 1 : Leden projectgroep 2012 Projectgroep Leuven - Mark Neyens CGG Passant - Barbara Walgrave De Kade Kortenberg - Elke Janssens De Switch (De Wissel) - Hilde Wellens De Dam - Gert Vits CGG VBO - An Verbeke vzw Sporen DTL - Liliane Barthélemy Amber vzw - Karen Bauwens Huize Levensruimte 14

15 15 - Pieter Dierckx De Trommel - Veerle Pellens De Trommel - Mark Frederickx Pathways - Veerle Beckx MSOC Leuven - Severien Helsen Amber vzw - Kimberley Boeckmans Huize levensruimte - Hilde Vanderborght De Rotonda (De Wissel) - Chris Gautier MDT Jongerenwelzijn - Tine Vansteenkiste De Rotonda (De Wissel) Projectgroep Asse (Halle-Vilvoorde) - Mark Neyens CGG Passant - Vanessa Maes CGG Passant - Linda Elsoucht CGG Ahasverus - Lieve De Meersman Thuisbegeleiding Radar Ternat - Katrien De Coninck CGG Ahasverus-Vilvoorde - Kris Neckebroek vzw Tonuso - Ineke Vercruysse vzw Sporen - Elke Van Campenhout MSOC Vilvoorde - Deborah De Vlam CGG Passant - Sadia Perea Laetitia Cocon Vilvoorde - Linda Van Den Elzen MDT Jongerenwelzijn - Ann Van der Speeten vzw Tonuso - De Schuit Asse - Maria Sels Het Spiegeltje - Nadia Liefooghe vzw Tonuso - De Pont - Goedele Keymolen VK Brussel - Bruggeman Marijke Paika UZ Brussel - Vic Everaert De Spiegel Asse Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant Werkingsverslag LiNK 2012

16 16 Bijlage 2: Leden stuurgroep Mark Neyens (voorzitter) CGG Passant Leuven/Halle - Barbara Walgrave De Kade Kortenberg / vanaf september 12 Monterosa Kessel-Lo - Mark Frederickx Pathways Tienen - Linda Elsoucht CGG Ahasverus Halle - An Sprangers vzw Tonuso Brussel - Jean-Pierre Van Eeckhout Radar Ternat - Tom Herbots De Dam Leuven - Jos Peeters OOOC Cidar Kortenberg - Ann Vranckx CGG VBO Leuven - Mieke Houthuys Sociale Dienst Gerechtelijke Jeugdhulp Brussel - Remi Stegen (projectleider) De Wissel Leuven - Vanessa Maes Project LiNK (CGG PassAnt) - Gunter Dekinder Project LiNK 16