TOPSECTOREN IN LIMBURG

Transcriptie

1 TOPSECTOREN IN LIMBURG

2 Topsectoren in Limburg EEN GRAFISCHE NULMETING VAN DE STAND VAN ZAKEN IN LIMBURG EN NEDERLAND E,til H.M.F.G.M. Faun J.J.L. Meuwissen Maastricht, 28 januari 2013 Postbus BA, Maastricht T F E info@etil.nl W

3 INHOUDSOPGAVE 1 WERKGELEGENHEID TOTAAL 2 2 WERKGELEGENHEID IN TOPSECTOREN LIMBURG NAAR KENMERK 3 3 PRODUCTIEWAARDE 4 4 TOEGEVOEGDE WAARDE 5 5 INVESTERINGEN IN MATERIËLE VASTE ACTIVA 6 6 ARBEIDSPRODUCTIVITEIT & ARBEIDSMARKTPROGNOSES 7 7 SPECIALISATIEGRAAD TOPSECTOREN LIMBURG 8 8 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE TOPSECTOREN 9 9 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE AGRO & FOOD RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE TUINBOUW RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE CHEMIE RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE ENERGIE RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE HTSM RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE LIFE SCIENCES & HEALTH RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE LOGISTIEK DEFINITIES 17 Sinds 2011 richten de economische programma s in Nederland, zowel op Rijksniveau als het niveau van de provincies, zich op de Topsectoren. Dit gebeurt vanuit het uitgangspunt dat zich in de afgelopen eeuw in Nederland sterke technologische clusters hebben gevormd op terreinen zoals hightech, voedsel en chemie. Hierdoor beschikt de Nederlandse economie over zijn eigen unieke internationaal onderscheidende sterktes. Inzet van het beleid is om deze sterktes, gebundeld in de Topsectoren, optimaal te benutten en uit te bouwen. Veel van de activiteiten behorend tot de Topsectoren zijn ook aanwezig in Limburg. In het provinciale beleid zijn de relevante Topsectoren benoemd. Het vaststellen van de sectoren die men wil stimuleren is slechts de eerste stap in een meerjarig proces. De komende jaren zal de Provincie Limburg beleid gaan voeren waarbij de Topsectoren gestimuleerd en gefaciliteerd worden in hun ontwikkeling. Hierbij is een voortdurende vinger aan de pols noodzakelijk. Want goed beleid is effectief beleid en effectiviteit moet gemeten kunnen worden. Vooraleer de effecten van beleid echter gemeten kunnen worden, dient eerst in kaart gebracht te worden wat de uitgangspositie is. De Provincie Limburg heeft dan ook de behoefte aan duidelijk overzicht van hoe de Topsectoren er nu voor staan (nulmeting), om later te kunnen monitoren hoe de sectoren zich ontwikkelen. Deze nulmeting en monitoring gebeurt in de vorm van Topsectorsignalementen. In dit rapport vindt u de resultaten van allettopsectoren gecombineerd. In overzichtelijke grafieken en figuren wordt de stand van zaken in de Topsectoren onderling en ten opzichte van het landelijke beeld uit de doeken gedaan. Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

4 2,4% 1,9% 2,4% 1,2% 0,9% 0,8% 0,4% 0,6% 7,4% 6,6% 5,1% 5,0% 9,3% 9,2% 12,4% 10,7% 29% 36% 34% 32% 32% 30% 29% 29% 29% 29% 28% 27% 25% 1 WERKGELEGENHEID TOTAAL Nederland Limburg Ontwikkeling arbeidsvolume in Topsectoren, Limburg en Nederland, index, 2001 = 100 Arbeidsvolume per topsector, Limburg, 2010 Totaal Limburg: ,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Arbeidsvolume in de topsectoren (totaal) als aandeel van de totale arbeidsvolume, per provincie, 2010 Limburg Nederland NB: Exclusief Smart Services Hub (arbeidsvolume onbekend), Agro & Food is de brede afbakening. Tuinbouw is apart weergegeven in verband met dubbeltellingen met Agro & Food. Arbeidsvolume in de topsectoren als aandeel van de totale arbeidsvolume in Limburg en Nederland, 2010 Bron van alle gegevens op deze pagina: CBS, bewerking Etil, 2012 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

5 2 WERKGELEGENHEID IN TOPSECTOREN LIMBURG NAAR KENMERK 0% 2% 1% 1% 13% 12% < 5 werkzame personen vrouw 40% 71% man 60% > 500 Onbekend/geen FT Bedrijfsvestigingen in topsectoren naar grootteklasse, in Limburg in 2011 Bron: Vestigingenregister Limburg Werkgelegenheid in topsectoren (totaal) naar geslacht, Limburg 2011 Bron: CBS (EBB), bewerking Etil 23% 11% 25% 24% 17% 15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar 30% 13% 4% 18% 35% Elementair Lager Middelbaar Hoger Wetenschappelijk Werkgelegenheid topsectoren (totaal) naar leeftijd, Limburg, 2011 Bron: CBS (EBB), bewerking Etil Werkgelegenheid in topsectoren (totaal) naar beroepsniveau, Limburg, 2011 Bron: CBS (EBB), bewerking Etil Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

6 39% 48% 47% 45% 43% 38% 36% 36% 35% 35% 28% 28% 63% 3 PRODUCTIEWAARDE Productiewaarde topsectoren Limburg (x 1 miljoen), 2010 Totaal Limburg: 39,6 miljard 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Productiewaarde topsectoren (totaal, ecxl. smart services) als percentage van totale productiewaarde per provincie (2010) Agro & Food Tuinbouw Chemie Energie HTSM Life Science & Health Logistiek Retail, T&R Smart Services Hub* 0% 5% 10% 15% 20% 2,5% 1,7% 0,6% 1,1% Limburg 6,7% 5,0% 4,5% 5,2% 5,5% 5,1% 8,9% 9,7% 7,9% 10,1% 8,3% 8,2% Nederland 11,0% 15,4% Productiewaarde topsectoren Limburg en Nederland als aandeel van totale provinciale/landelijke productiewaarde, 2010 *NB: productiewaarde Smart Services is geschat op basis van een andere methodiek dan de overige topsectoren, Agro & Food is de brede afbakening. Tuinbouw is apart weergegeven in verband met dubbeltellingen met Agro & Food. Bron van alle gegevens op deze pagina: CBS, bewerking Etil, 2012 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

7 29% 40% 36% 31% 30% 29% 29% 27% 25% 24% 23% 23% 67% 4 TOEGEVOEGDE WAARDE Toegevoegde waarde topsectoren Limburg (x 1 miljoen), 2010 Totaal Limburg: 14,3 miljard. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Toegevoegde waarde topsectoren (totaal, ecxl. smart services) als percentage van totale productiewaarde per provincie (2010) Agro & Food Tuinbouw Chemie Energie HTSM Life Science & Health Logistiek Retail, T&R Smart Services Hub* 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 0,4% 0,5% Limburg 2,5% 1,8% 2,8% 4,9% 5,2% 6,1% 7,1% 5,3% 5,4% 6,6% 6,0% 6,3% 5,4% Nederland 9,3% 9,4% 12,0% Toegevoegde waarde topsectoren Limburg en Nederland als aandeel van totale provinciale/landelijke productiewaarde, 2010 *NB: toegevoegde waarde Smart Services is geschat op basis van een andere methodiek dan de overige topsectoren, Agro & Food is de brede afbakening. Tuinbouw is apart weergegeven in verband met dubbeltellingen met Agro & Food. Bron van alle gegevens op deze pagina: CBS, bewerking Etil, 2012 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

8 INVESTERINGEN IN MATERIËLE VASTE ACTIVA Investeringen in topsectoren (x 1 miljoen), alle provincies, 2010 Investeringen in topsectoren Limburg (x 1 miljoen), 2010 Totaal Limburg: 854 miljoen Retail, T&R Logistiek Life Science & Health HTSM Energie Chemie AgroFood & Tuinbouw 1% 0% 4% 7% 10% 12% 7% 6% 6% Investeringen in topsectoren Limburg en Nederland als aandeel van totale provinciale/landelijke investeringen, % 9% 13% 13% 12% 0% 10% 20% Nederland Limburg 100% 80% 60% 40% 20% 0% 44% 91% 53% 51% 46% 45% 43% 42% 36% 34% 34% 31% Investeringen topsectoren (totaal, ecxl. smart services) als percentage van totale investeringen per provincie (2010) NB: Investeringen in topsectoren in Provincie Drenthe zijn onbekend. Geen gegevens over Smart Services beschikbaar. Bron van alle gegevens op deze pagina: CBS, bewerking Etil, 2012 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

9 6 ARBEIDSPRODUCTIVITEIT & ARBEIDSMARKTPROGNOSE Hoger Middelbaar Lager Totaal Tekorten op de arbeidsmarkt in Limburg voor de topsectoren, totaal voor de periode (absoluut) -5,8% Hoger -4,3% Middelbaar Limburg Nederland Arbeidsproductiviteit (x 1.000) topsectoren Limburg en Nederland -11,2% Lager NB: Exclusief Smart Services (arbeidsvolume onbekend), Agro & Food is de brede afbakening. Tuinbouw is apart weergegeven in verband met dubbeltellingen met Agro & Food. -7,1% -12,0% -10,0% -8,0% -6,0% -4,0% -2,0% 0,0% Totaal Bron van alle gegevens op deze pagina: CBS, Etil, 2012 Tekorten op de arbeidsmarkt in Limburg voor de topsectoren, totaal (relatief tov werkgelegenheid 2011) Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

10 Gemiddelde jaarlijkse werkgelegenheidsgroei '06-'11 (Nederlands gemiddelde = 1%) 7 SPECIALISATIEGRAAD TOPSECTOREN LIMBURG 5,0% 4,0% Life Sciences 3,0% 2,0% 1,0% Smart Services Agrofood & tuinbouw Logistiek Toerisme & Retail 0,0% -1,0% -2,0% -3,0% HTSM Energie Nederlands gemiddelde = 100 <-- Specialisatiegraad --> Chemie Specialisatiegraad Limburg (op basis van Vestigingenregister) 2011 Bron: Etil (VRL) - De rode lijnen geven het Nederlandse gemiddelde aan - Rechts van de lijn is meer specialisatie, links minder - Op de verticale as staat de gemiddelde jaarlijkse groei van de werkgelegenheid - De grootte van de bol drukt het relatieve werkgelegenheidsaandeel van de sector binnen Limburg uit - De kleur van de bol geeft aan of de regio meer of minder gespecialiseerd is sinds 2006; groen = toename, blauw = afname Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

11 8 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE TOPSECTOREN Arbeidsvolume topsectoren, per COROP, 2010 Toegevoegde waarde topsectoren, per COROP, 2010 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

12 9 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE AGRO & FOOD (EXCLUSIEF TUINBOUW) Arbeidsvolume Agro & Food (excl. tuinbouw), per COROP, 2010 Toegevoegde waarde Agro & Food (excl. tuinbouw) per COROP Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

13 10 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE TUINBOUW & UITGANGSMATERIALEN Arbeidsvolume Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, per COROP, 2010 Toegevoegde waarde Tuinbouw & Uitgansmaterialen, per COROP, 2010 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

14 11 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE CHEMIE Arbeidsvolume Chemie, per COROP, 2010 Toegevoegde waarde Chemie, per COROP, 2010 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

15 12 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE ENERGIE Arbeidsvolume Energie, per COROP, 2010 Toegevoegde waarde Energie, per COROP, 2010 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

16 13 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE HTSM Arbeidsvolume HTSM, per COROP, 2010 Toegevoegde waarde HTSM, per COROP, 2010 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

17 14 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE LIFE SCIENCES & HEALTH Arbeidsvolume Life Sciences & Health, per COROP, 2010 Toegevoegde waarde Life Sciences & Health, per COROP, 2010 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

18 15 RUIMTELIJKE SPREIDING/CONCENTRATIE LOGISTIEK Arbeidsvolume Logistiek, naar COROP, 2010 Toegevoegde waarde Logistiek, naar COROP, 2010 Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

19 16 DEFINITIES Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt (bron: Etil) Het Verschil tussen baanopeningen en instroom. Baanopeningen (naar opleiding) omvat de totale vraag naar nieuwkomers op de arbeidsmarkt, zoals deze is bepaald door de werkgelegenheidsgroei en de vervangingsvraag. Instroom behelst het aanbod van nieuwe arbeidskrachten op de arbeidsmarkt, zoals bepaald door de verwachte uitstroom van schoolverlaters uit het initiële dagonderwijs, de schoolverlaters van het deeltijdonderwijs, het niet-reguliere voltijdonderwijs en de beroepsgerichte volwas- seneducatie. Daarbij wordt de benaming schoolverlater meestal ook gehanteerd voor de afgestudeerden van het hoger onderwijs. De aansluiting tussen arbeidsmarkt en onderwijs wordt bepaald op basis van de huidige samenstelling van de werkgelegenheid naar opleidingstype en niveau. Arbeidsproductiviteit (Bron: Etil, CBS) De voortgebrachte toegevoegde waarde per volledig arbeidsjaar Arbeidsvolume (bron: CBS) De hoeveelheid arbeid die is ingezet in het productieproces, uitgedrukt in arbeidsjaren. Dit is een maatstaf die wordt berekend door alle banen (voltijd en deeltijd) om te rekenen naar voltijdbanen, ook wel voltijdequivalenten (vte)/fulltime equivalent (fte) genoemd. Beroepsniveau Het opleidingsniveau dat minimaal vereist is voor het vervullen van een bepaalde functie in een sector of bij een bedrijf. Investeringen in materiële activa (bron: CBS) De netto investeringen (uitgaven aan in gebruik genomen activa) door bedrijven. De investeringen aan activa in uitvoering zijn dus uitgesloten. De investeringen zijn exclusief btw. Productiewaarde (bron: CBS) De waarde van alle voor de verkoop bestemde goederen (ook de nog niet verkochte) en de ontvangsten voor bewezen diensten, alsmede de waarde van producten met een marktequivalent die voor eigen gebruik zijn geproduceerd zoals investeringen in eigen beheer, eigen woningdiensten en landbouwproducten voor eigen consumptie door landbouwers. - De productie is gewaardeerd tegen basisprijzen. - De productiewaarde van productie voor eigen gebruik wordt berekend door de geproduceerde hoeveelheid te waarderen tegen de prijs die de producent bij verkoop zou hebben ontvangen. Specialisatiegraad (Bron: Vestigingenregister Limburg, Etil) De specialisatiegraad drukt de relatieve positie uit die de Topsector in de Provincie Limburg inneemt ten opzichte van de totale Nederlandse economie. Het is de verhouding tussen het sectorale aandeel in de regionale economie in vergelijking met het nationale aandeel van die sector in de totale economie. Topsectoren Voor de afbakening van de topsectoren verwijzen wij naar de individuele topsectorsignalementen of naar de afbakeningen van het CBS. Toegevoegde waarde (bron: CBS) Het verschil tussen de productie (basisprijzen) en het intermediair verbruik (excl. aftrekbare btw). Vestigingen (bron: Vestigingenregister Limburg, LISA) Een locatie van een onderneming, instelling of zelfstandige beroepsbeoefenaar; dat wil zeggen elke fabriek, werkplaats, winkel Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari

20 of andere bedrijfsruimte, dan wel elk complex daarvan, waarin of van waaruit een economische activiteit, andere (niet-economische) activiteit of zelfstandig (vrij) beroep ter verkrijging van inkomsten wordt uitgeoefend. Een praktische uitwerking van deze definitie is het stellen van de vraag: Wordt er betaald werk verricht ofwel verricht men werkzaamheden ter verkrijging van inkomsten? Grootteklasse (bron: Vestigingenregister Limburg) Indeling van vestigingen naar het aantal werkzame personen met een contract van 12 uur of meer. Personeel dat minder dan 12 uur werkt wordt hierin niet meegeteld. Werkzame personen (bron: Vestigingenregister Limburg, LISA) Onder werkzame personen, c.q. arbeidsplaatsen worden meegerekend: de arbeidsplaatsen van meewerkende eigenaren (directie, bedrijfshoofden) en meewerkende gezinsleden, zelfstandige beroepsbeoefenaren, werknemers in loondienst, personen op bedrijfsscholen en thuiswerk(st)ers voorzover zij voorkomen op de loonlijst van de vestiging, op-/afroepkrachten voor zover feitelijk werkzaam op de vestiging. Uitzendkrachten worden in het Vestigingenregister Limburg apart geregistreerd. In de voorliggende rapportage wordt, indien niet anders vermeld, uitgegaan van het totaal aantal arbeidsplaatsen c.q. de totale werkgelegenheid (fulltime en parttime in dienst + uitzendkrachten). Bij het bepalen van het aantal arbeidsplaatsen gelden de volgende uitgangspunten: - er is geen uitsluiting op basis van leeftijd. Dit wil zeggen dat de arbeidsplaatsen van iedereen die volgens de wet mag werken, worden meegeteld; - arbeidsplaatsen van langdurig zieken (meer dan 1 jaar) worden niet meegeteld; arbeidsplaatsen van stagiaires en vrijwilligers worden niet meegeteld. Topsectoren in Limburg - Nulmeting - 28 januari